1, 2. (a) UJesu bekazizwa njani ngomThetho kaZimu? (b) AbaFarisi nezazi zomthetho bawusebenzisa njani ngendlela engakalungi umThetho kaZimu?

UJESU bekawuthanda umThetho kaMosi. Lokho akusimangazi! Phela umthetho lo bewuvela eMntwini oqakatheke ukubadlula boke kuJesu, uBabakhe uJehova. Kwaphorofidwa bona uJesu uzowuthanda umthetho kaZimu, iRhubo 40:9, [40:8, NW] lathi: “Ngiyathanda ukwenza intandwakho, Zimami nomthethwakho ungaphakathi kwami.” Ngezinto uJesu azenzako nazitjhoko, kwabonakala ukuthi nakumthetho kaZimu wona uphelele begodu uyasiza.—Mat. 5:17-19.

² Kuyatjho bona wezwa ubuhlungu khulu nakabona izazi zomthetho nabaFarisi benza umThetho kaZimu ubonakale ungakalungi. Kuliqiniso ukuthi zikhona izinto ebebazenza kuhle, uJesu naye wakulemuka lokhu, kungebangelo athi: “Ninikela kwetjhumi kweenungo zenu okuyiminti, idili nekumini.” Alo kanti umraro bewukuphi? UJesu wathi: “Kodwana nilahle okuqakatheke khulu komthetho, ubulungiswa, isirhawu nokwethembeka.” (Mat. 23:23) Okuphela kwento ebeyiqakathekileko ebaFarisini bekukubeka yabo imithetho. Akhenge babone ukuqakatheka komThetho, banjalo nje bazibona bangcono kwabanye abantu. Kodwana uJesu yena bekahlukile, bekazi ihloso yomthetho nokuthi umthetho ngamunye bewutjho ukuthini ngoJehova.

3. Sizokufunda ngani esihlokwenesi?

 ³ Namhlanjesi, asisekho ngaphasi komThetho wesivumelwano. (Rom. 7:6) Ngaphezu kwalokho, uJehova usibulungele uMthetho loyo eliZwini lakhe iBhayibheli. Ufuna bona sizwisise “okuqakatheke khulu komthetho” begodu sikusebenzise, okutjho ukuthi kufuze siqale khulu iinkambisolawulo. Ngokwesibonelo, sifundani ehlelweni lokubalekela emadorobheni wokuphephelo? Esihlokweni esidlulileko, sifunde okukhulu ngamagadango ebekufuzwe athathwe babaleki. Esihlokwenwesi sizokufunda ngokuthi iindawo zesiphephelo zisifundisani ngoJehova nokuthi thina-ke singabulingisa njani ubuntu bakhe. Sizokuphendula imibuzo emithathu: Iindawo zesiphephelo zitjengisa njani ukuthi uJehova unomusa? Zisifundisani endleleni uJehova aqala ngayo ukuphila? Begodu zibuveza njani ubulungiswa bakhe obupheleleko? Endabeni ngayinye linga ukubona ukuthi ungamlingisa njani uBabethu wezulwini.—Funda yebe-Efesu 5:1.

4, 5. (a) Amadorobho wobuphephelo bewatholakala bulula kangangani begodu kubayini? (b) Yini-ke thina esiyifunda ngoJehova endabeni le?

⁴ Amadorobho asithandathu wobuphephelo bekulula ukufika kiwo. UJehova watjela ama-Israyeli bona akhethe amadorobho amathathu ngapha nangapha komlambo iJoridani. Kubayini kunjalo? Bekenzela bona umbaleki akghone ukufika edorobheni lobuphephelo msinya begodu bulula. (Num. 35:11-14) Neendlela ezitjhinga khona bezihlala zisebujamweni obuhle. (Dut. 19:3) Ngokwesiko labeJuda, bekunamatshwayo abekelwe ukusiza ababaleki bafike emadorobheni wobuphephelo. Njengombana bekunamadorobho wobuphephelo, umIsrayeli obulele umuntu angakahlosi bekunganatlhogeko yokuthi abalekele eendaweni zakosontjhaba lapho bekangalingeka khona ukulotjha abosingazimu.

⁵ Akhucabange nganaku: NguJehova owayala bona abantu ababulele ngehloso bagwetjelwe ukufa. Kodwana walungiselela labo ababulele bangakahlosi bona benzelwe umusa nesivikelo. Esinye isazi seBhayibheli sathi: “Yoke into yenziwa yaba lula.” UJehova akasingumahluleli ongakalungi, ohlala afuna iindlela zokuhlunguphaza abantu bakhe. Kunalokho ‘unothile ngomusa.’—Efe. 2:4.

6. Inga-kghani abaFarisi bebakulingisa ukuba nomusa kwakaJehova?

⁶ AbaFarisi bebangakazamiseli ukwenzela abanye umusa. Phela ngokwesiko labo umuntu bengeze wamlibalela ngaphezu kweenkhathi ezintathu. UJesu wasebenzisa umfanekiso ukuveza indlela ebebazikhakhazisa ngayo. Wathi omunye umfarisi wathandaza wathi: “Zimu, ngiyakuthokoza ngombana mina angifani nabanye abantu: ababadlelezeli, abenzi bokumbi, iinhlobongi ngitjho naye  umthelisi olapha lo.” Kubayini kanti abaFarisi bebangakazimiseli ukwenzela abanye umusa? IBhayibheli lithi: ‘Bebanyaza woke umuntu.’—Luk. 18:9-14.

7, 8. (a) Singawulingisa njani umusa kaJehova? (b) Kubayini kufuze sithobeke nasizakulibalela abanye?

⁷ Lingisa uJehova ingasi abaFarisi. Iba nezwela. (Funda Kolose 3:13.) Kwenze kube lula ngabanye bona bakghone ukukubawa ubalibalele. (Luk. 17:3, 4) Zibuze: ‘Inga-kghani ngilibalela nabantu abangonileko kungakhaliseki bona bangona kangakhi? Inga-kghani ngiyakutjhisakalela ukwenza ukuthula nalabo abangonileko nofana abangizwise ubuhlungu?’

⁸ Ukuze sikghone ukulibalela abanye kufuze sithobeke. AbaFarisi bebacabanga ukuthi bangcono kunabanye abantu, kungebangelo bebangakazimiseli ukubalibalela. Nokho njengamaKrestu, ngokuthobeka ‘siqala abanye bona bangcono kunathi,’ sibalibalele ngokutjhaphulukileko. (Flp. 2:3) Singazibuza, ‘Inga-kghani ngilingisa uJehova begodu ngithobekile?’ Nasithobekileko sizokwenza kube lula ngabanye ukuthi basibawe ukulitjalelwa, begodu nathi sizokukghona ukubalibalela. Rhaba ekutjengiseni umusa begodu ube buthaka ekukhubekeni.—UMtj. 7:8, 9.

9. UJehova wawasiza njani ama-Israyeli abona ukuqakatheka kokuphila?

⁹ Elinye lamabanga ebelenza bona kube namadorobho wobuphephelo kwa-Israyeli kukuthi uJehova bekangafuni bona abantu bakhe babe nomlandu wokubulala. (Dut. 19:10) UJehova uyakuthanda ukuphila, kungebangelo azinyenyile “izandla eziphalaza iingazi ezimsulwa.” (IzA. 6:16, 17) Kazi uZimethu lo unguZimu onobulungisa nocwengileko, yeke angeze akweqisela amehlo ngitjho nokubulala ngaphandle kwehloso. Iye khona siyavuma bona umuntu obekabulala angakahlosi bekenzelwa umusa, kodwana bekufuze avele ebadaleni akhulume nabo. Nange kufunyanwa bona ubulele angakahlosi bezokufuze ahlale edorobheni lesiphephelo bekuhlongakale umpristi omkhulu. Phela lokhu bekungatjho nokuthi umuntu obulele angakahlosi lo uzokuhlala lapho ukuphila kwakhe koke. Yeke ama-Israyeli bekufuze angafaki ukuphila kwabanye abantu engozini ukutjengisa bona ahlonipha uMuphi-Kuphila.

10. Ngokuya kwakaJesu, izazi nabaFarisi zakutjengisa njani ukungahloniphi ipilo?

¹⁰ Ngokungafani noJehova, izazi nabaFarisi bebangakuhloniphi ukuphila. Njani? UJesu wathi: “Nisuse isihluthulelo somnyango welwazi. Nani ngokwenu azange ningene, navimbela nabagade basithi bayangena.” (Luk. 11:52) Bekatjho ukuthini uJesu? Izazi nabaFarisi bekufuze bahlathululele abantu okutjhiwo liliZwi lakaZimu bona bazuze ukuphila okungapheliko. Kodwana balinga ukuvimba abantu ekulandeleni uJesu “uMsunguli wepilo.” (IzE. 3:15) Ngalendlela bebasa abantu ekubhijisweni. Bebazikhakhazisa begodu bamarhamaru, banganandaba namaphilo wabantu. Maye akhuthi uyaqala bona bebakhohlakele kangangani begodu banganathando!

11. (a) UPowula wakutjengisa njani bona uqala ukuphila ngendlela kaJehova? (b) Yini ezosisiza silingise uPowula sikhuthalele ukutjhumayela?

 ¹¹ Singamlingisa njani uJehova begodu sibalekele ukuba njengezazi nabaFarisi? Singakwenza lokhu ngokuhlonipha ukuphila sikuqale njengokuligugu. Umpostoli uPowula wakwenza lokhu ngokutjhumayela iindaba ezimnandi ezimalungana nomBuso ebantwini abanengi ngendlela angakghona ngayo. Kungebangelo athi: “Anginamlandu eengazini zabo boke abantu.” (Funda IzEnzo 20:26, 27.) Inga-kghani uPowula watjhumayela ngebanga lokuthi bekangafuni ukuzizwa amlandu nofana ngebanga lokuthi uJehova umlayele bona enze njalo? Awa. UPowula bekabathanda abantu. Bekaqala amaphilwabo njengaligugu, begodu bekafuna bafumane ukuphila okungapheliko. (1 Kor. 9:19-23) Nathi kufuze siqale ukuphila ngendlela kaJehova. Ufuna soke sitjhuguluke ukwenzela bona siphile. (2 Pit. 3:9) Nasizakulingisa uJehova kufuze sithande abantu. Ukuba nomusa kuzosikhuthaza bona sikukhuthalele ukutjhumayela begodu kuzosipha ithabo.

12. Kubayini ukuphepha kuqakathekile ebantwini bakaZimu?

¹² Sitjengisa ukuthi sinombono kaJehova godu ngokuphaphamela ezokuphepha. Kufuze sitjhayele kuhle nasiya esifundweni begodu sisebenze ngendlela ephephileko nasakha imakhiwo. Asingathomi batjho sithi sifuna ukuba nemali enengi namkha sifuna ukwenza umsebenzi omnengi ngesikhathi esincani besiliselele zokuphepha nepilo ecwengekileko. UZimethu olungileko qobe wenza okulungileko ngendlela efaneleko. Yeke nathi sifuna ukumlingisa. Abadala khulukhulu balinga ngendlela abangakghona ngayo bona boke abahlanu kwabo baphephile lokha nabasebenza nabo. (IzA. 22:3) Nakhibe umdala ucoca nawe ngeenkambiso nemithetho yezokuphepha, mlalele umdala loyo. (Gal. 6:1) Yiba nombono kaJehova ngepilo, nawenza njalo, ‘akunamlandu weengazi ozakuthweswa wona.’

13, 14. Abadala abama-Israyeli bekufuze babutjengise njani ubulungiswa bakaJehova?

¹³ UJehova wayelelisa abadala bakwa-Israyeli bona basebenzise iinkambisolawulo zobulungiswa. Kokuthoma abadala bekufuze bawazi kuhle amaqiniso wendaba. Ngaphezu kwalokho, bekufuze bayihlolisise kuhle ihloso yokubulala, kunye nomladwakhe wokuziphatha lokha nabazakuphuma nesiqunto sokobana atjengiswe umusa umuntu loyo namkha awa. Bona babe nobulungiswa obupheleleko, bekufuze bahlolisise bona umbaleki lo ubulele ngebanga ‘lamavunda’ namkha ‘anehloso yokumlimaza ambulale’ na? (Funda uNumeri 35:20-24.) Bekufuze kube nabofakazi ababili ngaphambi kobana umbulali agwetjwe.—Num. 35:30.

¹⁴ Okhunye godu kukuthi, ngemva kokufumana amaqiniso wendaba, abadala bekufuze bacabangisise kuhle ngomuntu loyo, ingasi lokho akwenzileko kwaphela. Bekutlhogeka babenelwazi eliphakemeko nekghono lokuqala ngale kwalokho okusemtarini, nelokwazi kuhle indaba. Ngaphezu kwakho koke, bebatlhoga ummoya kaJehova, ebewuzobasiza bakghone ukutjengisa ilwazi elitlhogakalako endabeni le, umusa kunye nobulungiswa.—Eks. 34:6, 7.

15. Akhumadanise indlela kaJesu yokuphatha abantu kunye nendlela abaFarisi ebebaqala ngayo izoni.

¹⁵ AbaFarisi bona-ke bebadzimelela kilokho isoni esikwenzileko, ingasi kilokho isoni esingikho ngaphakathi ehliziyweni. Ngesikhathi abaFarisi babona uJesu asemnyanyeni emzini kaMatewu, babuza abafundi bakhe, bathi: “Kubayini umfundisenu agoma nabathelisi nezoni na?” UJesu wabaphendula wathi: ‘Abantu abaphilileko [abamtlhogi udorhodere], kodwana ufunwa ngabagulako kwaphela. Kodwana khambani niyokufunisisa bona umtlolo lo uthini lokha usithi, ‘Ngilulukela ukwethembeka, ingasi umhlabelo.’ Angikazeli ukuzokubiza abantu abalungileko,  kodwana ngizele ukuzokubiza izoni.’ (Mat. 9:9-13) Inga-kghani uJesu bekavuna abenzi bobumbi? Awa, akusinjalo nakancani. Ekhabolakhona, umlayezo kaJesu osemthandazweni bewuthi nezoni kufuze zitjhuguluke. (Mat. 4:17) UJesu wakuveza ngokuhlakanipha ukuthi “abathelisi nezoni” bebafuna ukutjhuguluka. Bebangakezeli ukuyokudla emzini kaMatewu. Kunalokho, ‘bebabanengi ebebamlandela [uJesu].’ (Mar. 2:15) Kuyadanisa nokho ukuthi abaFarisi bekade bangakuboni lokho uJesu ebekakubona ebantwini. Bebangenzi njengoZimu onomusa ebebathi bayamlotjha, kunalokho, abaFarisi bebathi abanye bazizoni, batjho nokuthi abanamsebenzi begodu akunathemba ngabo.

16. Khuyini okufuze kuhlolisiswe kuhle yikomidi yokwahlulela?

¹⁶ Abadala namhlanjesi kufuze baqiniseke bona balingisa uJehova, ‘othanda ukulunga.’ (Rhu. 37:28) Kokuthoma, kufuze ‘bafunisise bakhambe babuza’ ngobumbi obenzekileko. Nakhibe bakwenzile ukuhlolisisokho, bazokukghona ukudemba kuhle umlando lo basebenzisa iinkambisolawulo zemiTlolo. (Dut. 13:12-14) Nakhibe basekomidini yokwahlulela, kufuze bahlolisise kuhle ukuthi umKrestu onomlandu uzimisele ukutjhuguluka na. Ukutjhuguluka, namkha ukubhalelwa ukutjengisa ukutjhuguluka akusibulula bona sikubone ngaso soke isikhathi. Kubandakanya indlela umuntu aqala ngayo izinto, ubuntu bakhe kunye nalokho okusehliziywenakhe. (IsAm. 3:3) Nakhibe isoni sifuna ukufumana umusa, kufuze sitjhuguluke. *

17, 18. Abadala bangakghona njani ukubona abantu abatjhuguluka ngokusuka ehliziyweni? (Qala isithombe esisekuthomeni.)

¹⁷ Abadala angekhe bakghona ukufunda ihliziyo, phela abafani noJehova noJesu. Nakhibe ungumdala webandla, ungakghona njani ukuhlula isiqabo sokubona kuhle umuntu otjhuguluka ngokusuka ehliziyweni? Kokuthoma, thandazela ikghono lokuhlukanisa nokuhlakanipha. (1 Kho. 3:9) Kwesibili, funda iliZwi lakaZimu neencwadi esizilungiselelwa yinceku ethembekileko bona ukghone ukuhlukanisa “ubuhlungu obuvela ephasini” ‘nobuhlungu obuvela kuZimu,’ ukutjhuguluka kwamambala. (2 Kor. 7:10, 11) Qala bona imiTlolo ibaveza njani abantu abatjhugulukako kunye nalabo abangatjhugulukiko. IBhayibheli liyihlathulula njani imizwabo, ukuziphatha kwabo, kunye nobuntu babo?

¹⁸ Ekugcineni, linga ngendlela ongakghona ngayo ukufunda umuntu loyo. Ungayilibali indlela akhule ngayo, iminqophwakhe, kunye nokulinganiselwa kwakhe. Malungana nehloko yebandla lobuKrestu, uJesu, iBhayibheli lathi: ‘Akazukugweba ngokubona kwakhe namkha aqunte ngezwabethi. Iye, uzakugweba abadududu ngokulunga, kwabasweleko bephasi aqinte ngokulinganako.’ (Isa. 11:3, 4) Badala, nibalusi abangaphasi kwakaJesu, yena uzanisiza nahlulele ngendlelakhe. (Mat. 18:18-20) Kghani akusithabisi na ukuba nabadala abazimiselako ukulingisa uJesu? Maye kusithabisa kangangani ukubabona basebenza budisi bathuthukisa umusa nobulungiswa emabandleni!

19. Amadorobho asiphephelo akufundisani wena?

¹⁹ UmThetho kaMosi waliveza ‘loke ilwazi neqiniso’ elimalungana noJehova neenkambisolawulo zakhe ezilungileko. (Rom. 2:20) Ngokwesibonelo, amadorobho wesiphephelo afundisa abadala bona kufuze ‘bagcine ukulunga okufaneleko emabandleni,’ begodu asifundisa soke bona ‘sithembeke sibe nesirhawu omunye komunye.’ (Zak. 7:9) Asisekho ngaphasi komThetho. Nanyana kunjalo uJehova akakatjhuguluki, ubulungiswa nomusa kusaqakatheke khulu kuye. Qala bona sinelungelo elikhulu kangangani lokulotjha uZimu owasidala ngomfanekiswakhe, esikghona nokulingisa ubuntu bakhe, siphephele kuye!