1. Indlela esiphatha ngayo abantu esitjhumayela kibo iyawenza na umahluko? Akhewuze nesibonelo salokho. (Qala isithombe esisekuthomeni.)

EMINYAKENI embalwa egadungileko, abanye abatjhadikazi ababoFakazi eFiji bebasejimeni lokumemela umphakathi esiKhumbuzweni sokufa kwakaKrestu. Kwathi nebasacoca nomma othileko emzinakhe, izulu lathoma ukufathaza. Umzalwana wathatha isambreni wasinikela umma lo, bangena boke ngaphasi kwaso baraga nendaba. Bathaba kangangani nebathi mehlo suka, bambona esiKhumbuzweni. Nakabuzwako bona kubayini eze esikhumbuzweni wathi ukhohliwe bona bebacoca ngani nesibilesi. Kodwana wathi ukarwe yindlela isibilesi esamphatha ngayo kwakhe, ngikho aqunte ukuza esiKhumbuzweni. Yini le eyenza bona umma lo asabele ngalendlela? Kungebanga lokuthi isibilesi sisebenzise ikambiso ebizwa ngokobana mThetho weGolide.

2. Uyini umThetho weGolide, begodu singawusebenzisa njani?

² Uyini umThetho weGolide? Usiluleko esanikelwa nguJesu esithi: “Yeke kikho koke, yenza kabanye lokho ongathanda bonyana bakwenze kuwe.” (Mat. 7:12) Usebenza njani umthetho lo? Usetjenziswa ngokuthatha amagadango amabili kwaphela. Lokuthoma, ngelokuzibuza ukuthi ‘Nange ngingazifaka emanyathelweni womuntu engicoca naye lo, bengingathanda ukuphathwa  njani? Kwesibili, kufuze sibacabangele abanye abantu, silinge ukubazwisisa ngendlela esingakghona ngayo.—1 Kor. 10:24.

3, 4. (a) Hlathulula bona kubayini umThetho weGolide ungasebenzi ebantwini esihlanganyela nabo kwaphela? (b) Sizokucoca ngani esihlokwenesi?

³ Kanengi vane sisebenzise umthetho lo ebantwini esihlanganyela nabo. Kodwana uJesu khenge atjho bona umthetho lo kufuze usetjenziswe kilabo esikholwa nabo kwaphela. Eqinisweni wayibeka ebaleni indaba yokuthi umThetho weGolide mthetho osetjenziswa kibo boke abantu, ngitjho nemanabenethu. (Funda uLukasi 6:27, 28, 31, 35.) Nekufuze sisebenzise umthetho lo emanabenethu, kangangani-ke ebantwini esitjhumayela kibo, inengi labo elifunana ‘nokuphila okungapheliko’?—IzE. 13:48.

⁴ Kodwana okwanje, akhesicoce ngemibuzo emine okufuze sibe nayo engqondweni nesitjhumayelako: Bobani engitjhumayela kibo? Ngibathola kuphi? Ngisiphi isikhathi esifaneleko sokutjhumayela kibo? Ngibatjhumayeza njani? Njengombana sizokufunda endabeni le, imibuzo le ingasisiza sicabangele indlela abantu abazizwa ngayo, bese sikhuluma nabo ngokuvumelana nobujamo abakibo.—1 Kor. 9:19-23.

5. Ngimiphi imibuzo okufuze sizibuze yona?

⁵ Asikavami ukucoca nesiqhema sabantu, kodwana kanengi vane sicoca nomuntu ngamunye. Phela abantu abayi ngahlanye njengamanzi, yeke, bakhuliswe ngendlela engafani, begodu banemitlhago namatshwenyeko angafani. (2 Kron. 6:29) Kiwo woke umuntu esimtjhumayezako, kufuze sizibuze naku umbuzo: ‘Nange kungathiwa umuntu loyo abe ngimi, mina ngibe nguye, bengingathanda bona angithathe njengomuntu onjani? Bengingathaba na, nange angangiqala njengomakhelwana odondisako? Namtjhana bengingathanda na angizwisise bona ngimumuntu onjani? Ukucabanga ngemibuzo le kuzosikhumbuza indlela okufuze siphathe ngayo umuntu ngamunye.

6, 7. Wena kufuze wenzeni nengabe kuyenzeka uhlangane nomuntu esimini, akuhlabe ngamagama?

⁶ Akakho umuntu ongathanda bona kuthiwe kuye “unehloko eqinileko.” Ngokwesibonelo: NjengamaKrestu siyazi bona kufuze sisebenzise isiluleko seBhayibheli esithi, ‘ikulumo yenu ayibe nomusa njalo.’ (Kol. 4:6) Kodwana ukungapheleli kwesinye isikhathi kusenza sitjho amagama esingekhe sakghona ukuwaginya. (Jak. 3:2) Nange sihlaba abantu ngamagama, mhlamunye ngebanga lokuthi sivuke kumbi, besingekhe sathaba nakungathiwa ‘asinambeko,’ akusinjalo? Besingekhe na sifune abantu bona basizwisise nanyana kunjalo? Nathi-ke kufuze sibazwisise abanye nanyana basihlaba ngamagama.

⁷ Nengabe uhlangana nomuntu otjhobolako esimini, bekungaba kuhle khulu newungamcabangela, ungaphethi ngokumthatha njengomuntu okhohlakeleko. Kungenzeka mhlamunye uqalene nemiraro, yeke ugandelelekile. Mhlamunye akasimnandi ngombana uyagula. Kukanengi sizwa ukuthi umuntu ebekakhahlameza aboFakazi bakaJehova utjhugulule umkhumbulwakhe lokha nebamhloniphako, bebamphatha kuhle.—IzA. 15:1; 1 Pit. 3:15.

8. Kubayini kungakafaneli siwufihle umlayezo womBuso ebantwini abahlukahlukeneko?

⁸ NjengaboFakazi sitjhumayela ebantwini abaphila ngeendlela ezihlukahlukeneko. Ngokwesibonelo eminyakeni embalwa edlulileko, kunezenzakalo ezingaba ma-60 ezitlolwe esiThaleni, ezisengcenyeni ethi “IBhayibheli Itjhugulula Amaphilo.” Abanye babantu okukhulunywa ngabo eenhlokwenezi bebamasela, balala ehlameni, bamalunga weenqhema zeenlelesi, bangene nangehloko eendakamizweni.  Abanye bekubosopolotiki, abadosi phambili bekolo ethileko, nalabo abadzimelele khulu emabizelweni wephaseli. Abanye bebaduda ekuziphatheni okumbi. Kodwana boke njalo, bavuma ukufundelwa iBhayibheli, batjhugulula ipilwabo beza eqinisweni. Yeke, asingathomi sicabange bona umlayezo womBuso esiwutjhumayelako lo angekhe ufike eendlebeni zabanye abantu. (Funda 1 Korinte 6:9-11.) Kunalokho kufuze sizwisise bona “boke abantu” bangazilalela iindaba ezimnandi esizitjhumayelakwezi.—1 Kor. 9:22.

9. Kubayini kufuze sihloniphe imizi yabantu?

⁹ Sibathola kuphi abantu esitjhumayela kibo? Sibathola la bahlala khona. (Mat. 10:11-13) Kuyintwehle kithi nange abanye bawahlonipha amakhaya wethu nezinto zethu, akusinjalo? Vele, ayikho into eqakatheke njengekhaya lethu. Likuphela kwendawo esingahlala sivikelekile begodu silondekile kiyo. Kuyafana-ke nebantwini esitjhumayela kibo, kufuze siwahloniphe amakhaya wabo. Nesingena umuzi nomuzi, kufuze sicabange ngendlela esiphatha ngayo imizi yabantu.—IzE. 5:42.

10. Singenza njani bona singabathikazisi abantu esibatjhumayezako?

¹⁰ Ephasineli elirhagele ngobulelesi, abantu abafuni litho ngemizabo, yeke inengi labo lisola nanyana ngubani ongenako. (2 Thim. 3:1-5) Nathi-ke kufuze singasolisi nesingena emizini yabantu. Ngokwesibonelo, khesithi siyangena emzini, sikokode emnyango. Nengabe akuphenduli muntu, sivame ukuhlola efesidereni, namkha sikhambe sizombe umuzi womuntu sithi sifunana naye. Endaweni ohlala ngakiyo, abaninimuzi bayavuma na bona wenze njalo? Nange wenza njalo bathini abomakhelwana bomuntu loyo? Kuliqiniso bona kufuze sitjhumayele kiwo woke umuntu. (IzE. 10:42) Koke lokhu sikwenziswa ziinhloso ezihle. (Rom. 1:14, 15) Nanyana kunjalo, sizabe senza kuhle nasingenza okusemandlenethu bona singabathikazisi abantu esitjhumayela kibo. Umpostoli uPowula watlola wathi: “Asibeki isiqabo endleleni yomuntu ukuze kungafunyanwa iphoso emsebenzinethu.” (2 Kor. 6:3) Nesihlonipha imizi yabantu nezinto zabo, indlela esiziphatha ngayo le ingabakara abanye abasiqalileko, ibenze bamukele amaqiniso.—Funda 1 Pitrosi 2:12.

11. Kubayini sikuthabela bona umuntu ahloniphe isikhathi sethu?

¹¹ Inengi lethu njengamaKrestu liphila ipilo emajadu. Nesifuna ipilwethu ikhambe kuhle, kufuze sizihlele kuhle zoke izinto eziza qangi emaphilwenthu. (Efe. 5:16; Flp. 1:10) Nengabe kukhona okuthikazisa ihlelo lethu siphatheka kabuhlungu akusinjalo? Lokho kutjho bona siyathaba nange umuntu ahlonipha isikhathi sethu, asicabangela, abemfitjhani nakilokho akutjhoko. Thina-ke njengombana silandela umThetho weGolide nje, singabacabangela besibahloniphe njani abantu esibatjhumayezako?

12. Ungameda njani bona ngisiphi isikhathi esifaneleko sokutjhumayela ebantwini esimini yangekhethu?

¹² Kufuze senze umzamo wokutjhumayela ngesikhathi abantu abatholakala ngaso emakhaya. Batholakala nini abantu esibatjhumayezako endaweni yangekhenu? Kunini la batjhaphuluke khona bona bangalalela lokho esizobatjela khona? Sizabe siyiphethe ngesibhukwini nange singahlela kuhle bona sizokutjhumayela nini. Kwezinye iinarha, umsebenzi wokungena umuzi nomuzi uthela khulu malangantambama. Nengabe lokho kuyaphumelela esimini yangekhenu, ungakghona na ukuhlela bona utjhumayele ntambama? (Funda 1 Korinte 10:24.) Esingaqiniseka ngakho kukuthi uJehova uzayibusisa yoke imizamwethu yokutjhumayela ngesikhathi esihle abantu abatholakala ngaso.

13. Singabahlonipha njani abantu esitjhumayela kibo?

 ¹³ Ngiziphi ezinye iindlela esihlonipha ngazo abantu esimini? Nesifumene umuntu osilalelako, kufuze siyibeke kuhle indaba, kodwana sikhambe kusesemnandi. Kungenzeka umninimuzi udele okuthileko okuqakathekileko ngombana afuna azokulalela wena. Nengabe uyakutjela bona umajadu, kufuze utjho ukuthi uzokuba mfitjhani ekulumeni—begodu kufuze usifeze isithembiso sakhweso. (Mat. 5:37) Nesiyiphetha ingcocwethu, kungaba kuhle nasingambuza bona ngisiphi isikhathi esifaneleko angatholakala ngaso. Abanye abatjhumayeli bathi: “Ngingathaba nangingacoca nawe godu. Ngingakudosela na umtato, namkha ngikuthumele umlayezo nengifuna ukuza kuwe?” Nasenza ihlelo lokuya esimini, kufuze silingise uPowula okhabe ‘angazifuneli ubuhle bakhe kodwana ubuhle babanengi ukuze basindiswe.’—1 Kor. 10:33.

14-16. (a) Kubayini kufuze simtjele zisuka umninimuzi bona sibekwa yini kwakhe? Yiza nesibonelo. (b) Omunye umjikelezi usebenzisa yiphi indlela ephumelelako?

¹⁴ Akhewuzicabange udoselwa umtato mumuntu ongamaziko, kwalizwi lakhe awulifanisi nokulifanisa. Awumazi umuntu lo kodwana ubuza wena ukuthi uthanda ukudla okunjani. Phela kuyarara ukudoselwa mumuntu ongamaziko, kwawena awuzwisisi bona umuntu lo ufunani. Ngomusa singakhuluma naye kwesikhatjhana, kodwana sizokwenza kukhanye bona indaba le yona kufuze iphele. Ngakelinye ihlangothi, zicabange udoselwa mumuntu othileko, azazise, akutjele nokuthi usebenza  ekorweni yezokugoma, akutjele ngomusa bona angakululeka malungana nokugoma ukudla okunepilo. Umuntu onjalo ungamnikela isikhatjhana, ulalele nalokho akutjhoko. Lokho kutjho bona siyakuthabela nange umuntu akhulume zisuka bona uze ngani kithi, akusinjalo? Nakunjalo-ke, thina singakwenza njani lokhu nesisesimini?

¹⁵ Emasimini amanengi, kufuze sitjho lokho esize ngakho kumninimuzi zisuka ebhandeni. Kuliqiniso ukuthi sinomlayezo oqakathekileko umninimuzi angawazi, kodwana nesingambuza umbuzo onjengokuthi: “Nakungathiwa rarulula imiraro erareje iphasi loke nje, wena bewungathoma ngawuphi umraro?” siwubuze singakazazisi nokuzazisa bona sibobani nokuthi sibekwa yini kwakhe, uzosithatha njani umuntwabantu lo? Siyazi bona navane sibuza ngalendlela, sifuna ukuthola lokho okusengqondweni yomuntu bese simuse eBhayibhelini. Nanyana kunjalo, umninimuzi angazibuza ukuthi “Ngubani lo othi angakazazisi nokuzazisa, afike kwami, angibuze imibuzo? Kuhlekuhle ubekwa yini kwamapha umrhali lo?” Kufuze siqiniseke bona umninimuzi utjhaphulukile. (Flp. 2:3, 4) Thina-ke sikusebenzisa njani lokho?

¹⁶ Omunye umjikelezi waveza bona indlela elandelako yokungena umuntu esimini iyaphumelela. Ngemva kokulotjhisa umninimuzi, umnikela iphetjhana elithi Ungathabela Ukulazi Iqiniso? bese athi: “Amaphetjhana la siwanikela woke umuntu ohlala endaweni le namhlanjesi. Ulibona linje linemibuzo esithandathu ebuzwa babantu namhlanjesi. Nanti lakho.” Umzalwana lo ubika ukuthi abantu bayatjhaphuluka newubatjela bona uzeleni. Kungesikhatheso kwaphela la bangakghona ukucoca nawe khona. Ngokulandelako umjikelezi abuze bonyana, “Wakhewazibuza na imibuzo enjengale?” Nengabe umninimuzi ukhetha munye umbuzo, umzalwana uzokucoca ngependulo yeBhayibheli yombuzo loyo engaphakathi kwephetjhaneli. Kuyenzeka umninimuzi angakhethi emibuzweni leyo, nekunjalo sekufuze umzalwana akhethe azowukhulumela ngaphandle kokubandakanya umninimuzi. Eqinisweni zinengi iindlela zokucoca nabantu ngeBhayibheli. Kwezinye iindawo, abaninimuzi bafuna senze amariyadlhana amanengi ngaphambi kobana sitjho bonyana sibekwa yini kwabo. Ipengu yakho koke lokhu kukhuluma nabantu ngendlela emukelekako endaweni yangekhenu.

17. Esihlokwenesi sicoce ngaziphi iindlela zokulandela umThetho weGolide?

¹⁷ Konje ngiziphi iindlela ongalandela ngazo umThetho weGolide? Kokuthoma, mphathe kuhle umuntu ngamunye otjhumayela kuye. Kwesibili, mhloniphe umninimuzi, uhloniphe nomzakhe. Kwesithathu, tjhumayela ngesikhathi abantu abatholakala ngaso la bahlala khona. Kwesine, yethula umlayezo ngendlela emukelekako endaweni yangekhenu.

18. Ukuphatha abantu esitjhumayela kibo ngendlela ebesingathanda ukuphathwa ngayo kuzuzisa ngani?

¹⁸ Kuneembusiso ezinengi ezitholakala ngokuphatha abanye esimini yangekhethu ngendlela esingathanda basiphathe ngayo. Nesiphatha abanye ngomusa, sibacabangela, sikhanyisa iqiniso, siveze nokuqakatheka kokulalela iinkambisolawulo zeBhayibheli, silethe idumo kuBabethu wezulwini. (Mat. 5:16) Koke lokhu kungabakara abantu, bagcine sele bamukele iqiniso. (1 Thim. 4:16) Asinandaba ukuthi umlayezwethu bayawamukela namkha awa, thina saneliswa kukuthi senza koke okusemandlenethu bona sitjhumayele. (2 Thim. 4:5) Kwanga soke singalingisa uPowula, owatlola wathi: “Koke lokhu ngikwenzela ivangeli ukuze nami ngibe nesabelo eembusisweni zalo.” (1 Kor. 9:23) Ekugcineni, soke asiphathe abantu esitjhumayela kibo ngendlela esingathanda basiphathe ngayo.