NGOJUNI 1970, ngazifumana ngilele esibhedlela ePennsylvania, e-United States. Ngangilisotja elineminyaka eyi-20, ngifuthelwa buhlungu obukhulu. Inesi eliduna belisolo lithatha umfutho weengazi zami qobe ngemva kwesiquntu se-awara. Lona belingidlula ngeminyaka, libonakala bona, awa litshwenyekile. Njengombana umfutho weengazi zami wehla nje, ngalibuza ukuthi, “Uyathoma na ukubona umuntu ofako ngami solo kwaba nguwe?” Bambatjha ubuso endodeni nangitjho njalo, yaphendula ngokuthi, “Iye, ngiyathoma.” Nawungiqalileko bewungatjho ukuthi awa indoda le angekhe idabule. Kodwana naku ngisesekhona. Ngithi khengikucocele ngezinye zezinto ezenzeke epilwenami.

Ngathi nangisebenza njengosonkunupe ngekumbeni yokuhlinzela amasotja ebekalwa ipi yeVietnam, ngagula. Bengikuthanda ukusiza amasotja agulako nalimeleko ngombana bengifuna vele ukuba ngudorhodere ohlinzako. Phela ngafika eVietnam ngoJulayi 1969. Yeke, njengawo woke amasotja afikako ngavunyelwa bona ngijayele umtjhiso wendawo, ngijayelane nesikhathi senarha leyo iveke yinye kwaphela.

Ngemva kwalokho, ngabelwa bona ngiyokusebenza esibhedlela samasotja ebesiseMekong Delta. Bekuza amahelikhoptha amanengi athwele amasotja alimeleko esibhedlelesi. Bengiyithanda khulu inarha yekhethu, ngikho-ke bengifisa ukusiza amasotja wekhethu msinya. Abalimeleko bebalungiswa kuhle bona bayokuhlinzwa, bese bathunyelwa emakhontheyineni wesimbi abethisa umoya kamnandi. Amakhontheyina lawo ngiwo-ke ebekuhlinzelwa kiwo. Bekunodorhodere munye ohlinzako, kunamunye oyathisako nabonesi ababili, ngibo-ke ebebenza okusemandlenabo bona basindise ipilo yabantu. Ngabona namaplastiki amakhulu anzima. Wona bewangakhweli emahelikhoptheni. Ngathi nangibuzako, kwathiwa amaplastiki la anezitho zamasotja ezivithikileko eziwolwe epini. Kulapho-ke engafunda khona ukuthi ipi yinto enjani.

Ngezwa iqiniso kiboFakazi bakaJehova ngisesemncani. Umma bekafunda nabo, kodwana khenge abhajadiswe. Nanyana kunjalo, mina bengikuthabela kwamambala lokho ebebasifundisa khona. Ngelinye ilanga sinosingababa besidlula eduze kweWolo lomBuso. Ngambuza ukuthi “Yindawo bani le?”  Wathi kimi, “Muntu, ungathomi utjhidele hlanu kwabantwaba!” Ngombana bengimthemba, ngamlalela vele, ngakhambela kude naboFakazi bakaJehova

Kodwana ngathi nangibuya eVietnam, bengihlala ngikhumbula izehlakalo ezibuhlungu. Ngebanga lokuba sepini besengiduma, ngingazweli. Bengicabanga bona akakho umuntu ongazwisisa kuhle bona epini kwenzekani. Ngikhumbula ngizwa abantu abatjhagalako bathi amasotja we-U.S.A. ababulali babantwana abancani. Lokho kungebanga lemibiko yokubulawa kwabantwana eVietnam. Koke lokhu kwangenza ngafuna ukwakha ubungani noZimu.

Ngifunana noZimu nginjalo, ngathoma-ke ngangena ngaphuma emasontweni ahlukahlukeneko. Bengimthanda uZimu, kodwana iziga ebezenzeka emasondwenapho bengingazithandi. Ngazifumana sengiseWolweni loMbuso eDelray Beach, eFlorida. Ngathoma ukuya esifundweni ngomunye uSondo wangoFebherbari 1971.

Ngafika eWolweni lomBuso ikulumo yenengi seyizokuphela, yeke ngahlala ngalalela isifundo sesiThala. Angisakhumbuli ukuthi bekucocwa ngani, kodwana engikukhumbulako bantwana ebebawathola lula amavesi abawafunako eBhayibhelini. Ngakhuza umhlolo! Ngasolo ngilalele, ngiqale yoke into eyenzekako esifundweni. Ngathi nangiphumako, omunye umzalwana obekaneminyaka engaba yi-80 weza kimi. Ibizo lakhe bekunguJim Gardner. Wanginikela incwadi ethi Iqiniso Eliholela Ekuphileni Okuphakade, bewangibuza wathi, “Ungayithabela na incwadi le?” Ngavuma, sabekelana ukuthi sizokubonana ngeLesine ekuseni sibe nesifundo seBhayibheli.

Kwathi ngemva kokuya esifundweni ngoSondo, ngaya emsebenzini. Bengisebenza esibhedlela seBoca Raton, eFlorida, ngithoma ngo-11 o’clock ebusuku ngiyokutjhayisa ngo-7 o’clock ekuseni. Ngelangelo iinguli bezingasizinengi kangako, kulapho-ke engavulekelwa khona ithuba lokufunda incwadi ethi Iqiniso. Ngathi nangisafunda njalo kwafika inesi, lahluthuliyani incwadi leya, layiqala ngaphandle, langibuza ukuthi ngifuna ukuba nguFakazi kaJehova na. Nami ngayihluthula, ngamtjela ukuthi ngitjho nanyana ngingakayi nokuyaphi ngencwadi le, vele ngicabanga ngokuba nguFakazi. Wangitjhiya nginjalo, mina ngasala ngizifundela yona bengayiqeda ngobusukobo.

Nasithoma ukufunda noMzalwana uGardner ngambuza ukuthi, “Manje, sizokufundani-ke namhlanjesi?” Wathi kimi, “Sizokufunda incwadi engikunikele yona leya.” Ngamtjela ngathi, “Phela mina ngiyifunde yoke incwadi le.” Wathi kimi ngomoya ophasi, “Namhlanjesi sizokufunda isahluko sokuthoma sencwadi leyo.” Ngabamba ongenzasi nangilemuka bona kunemininingwana eminengi kangaka engiyikhe phezulu encwadini le. Wangibawa bona ngivule amavesi eBhayibhelinami i-King James Version. Kulapho-ke engafunda khona ngoJehova uZimu wamambala. Kusukela kwamhlokho ekuseni, besisolo sifunda izahluko ezintathu qobe ngeLesine ekuseni. Isifundweso sangikara kwamambala. Kwaba lilungelo elikhulu kimi ukufundelwa mumuntu ozokubusa noJesu, obekazi umnakwethu uCharles T. Russell!

 Ngafunda iimveke ezimbalwa, ngavunyelwa bona sengingakhamba ngitjhumayela. Ukutjhumayela umuzi nomuzi kwaba sitjhijilo esikhulu kimi, kodwana uJim wangisiza ngahlula ivalo. (IzEnzo 20:20) Nguye-ke owangenza ngafunda ukuthanda isimu. Alikho ilungelo elikhulu engicabanga ukuthi ngingaba nalo ngaphandle kwesimu. Ngikuthabela khulu ukusebenzisana noZimu!—1 Korinte 3:9.

Khengikutjele ngesenzakalo esikhetheke khulu epilwenami, indlela engathoma ukuthanda ngayo uJehova. (IsAmbulo 2:4) Ithandwelo ngilo-ke elangisiza bona ngikghone ukulwisana nokukhumbula izinto ezibuhlungu ezenzeka epini, neminye nje imiraro.—Isaya 65:17.

Ngo-1971 ngaqothwa ngekumbeni ababelethi bami abathi angihlale ngakiyo. Lokho kungebanga lokuthi, usingababa wami bekangafuni bona umuntu onguFakazi kaJehova ahlale ngakiyo! Cabanga, ngesikhatheso ngitjhaye ukutjhaya. Esibhedlela nakhona bebangibhadela ngefothinayidi. Ngapha ngithethe imalami enengi ngathenga iimpahla zesifundo nezesimu, khona ngizomjamelela kuhle uJehova. Bekukhonyana nokho ebengizibekele khona ebhanga, kodwana beku le, edorobheni engakhulela kilo leMichigan. Kwakose ngilale ekoloyinami amalangana. Bengihlamba ngirhunele amadevu ngeendlini zokusithela ebezisegaraji lepetroli.

Kwathi ngelinye ilanga ngisahlala ekoloyinami, ngathi nangitjhayisa emsebenzini ngaya eWolweni lomBuso. Ngafika kusele ama-awara ambalwa bona kuthome umhlangano wokuya esimini. Ngafika, ngahlala emva kweWolo, kwabuya yoke into ebeyenzeka epini yeVietnam engqondwenami. Ngathoma ngasuthi nginukelwa yinyama yomuntu etjhileko, ngabona ubusaphasapha beengazi, ngatshwenyeka-ke kwanjesi. Bekungasuthi ngiyawezwa amasokana la, ngiyawabona, angincenga athi: “Ngizokuphila angitjho? Ngizokuphila angitjho?” Bengazi ukuthi angafa nanyana kunini, kodwana bengilinga ukuwaduduza ngenze ngasuthi  izinto zizokulunga. Njengombana bengihlezi nje, ngathoma ngezwa ubuhlungu obukhulu ehliziywenami.

Ngathandaza kuJehova, ngesikhatheso angisirhidli isililo ngithi napa bayeza. (IRhubo 56:9 [56:8, NW]) Ngathoma-ke kwanjesi ngacabanga ngazika ngendaba yokuvuswa kwabafileko. Kulapho-ke engabona khona bona ikarisa kangangani indaba le! Ngatjho ngathi uJehova uzowavusa amasokana lawa, khona bazokuthola ithuba lokufunda iqiniso ngaye. Ukuvuswa kwabafileko kuzokususa boke ubuhlungu esibuzwilekobu. (IzEnzo 24:15) Ngathi ukuzwisisa kuhle indaba yokuvuswa, ithando lami ngoJehova labhebhedla komlilo. Ilangelo liseselilanga elikhethekileko kimi bekube namhlanjesi. Kusukela mhlokho nangicabanga ngemirarwami, ngilinga ngawo woke amandla bona ngikhumbule indlela engathoma ukuthanda ngayo uJehova.

Uyazi, izinto ezenzwa babantu epini zikhohlakele komhlolo, nami ngizenzile. Kodwana kunemitlolo emibili engiyithandako engithi nangizindla ngayo ngiduduzeke. Wokuthoma yisAmbulo 12:10, 11, oveza ukuthi uDeveli asimhluli ngokutjhumayela kwaphela kodwana nangeengazi zakaJesu. Wesibili nguGalatiya 2:20, ongikhumbuza bona uJesu wafela mina. Awazi bona ngiwuthokoza kangangani umhlabelo kaKrestu ngombana ngawo uJehova ungilibalele kikho koke engakwenza. Yeke, unembezami nje umsulwa, begodu nginesifiso esikhulu sokutjela abantu bona uJehova nguZimu olibalela kangangani!—Hebheru 9:14.

Nangicabanga ngayo yoke into eyenzeke epilwenami, vane ngitjho ngithi uJehova ungitlhogomele tle. Ngokwesibonelo, kwathi bona indaba yokuthi ngihlala ekoloyinami ifike eendlebeni zakaJim, wangithatha wangisa komunye udade obekaqatjhisa indawo yokufihla ihloko kwakhe. Abe angingabazi ukuthi nguJehova osebenzise uJim nodade lo ngendawo yokuhlala. Indawo leyo yaba likhaya elihle kimi. Qala bona uJehova unomusa kangangani! Uyabatlhogomela abantu abathembekileko nabamlotjhako.

NgoMeyi ka-1971, bekufuze ngiye eMichigan. Ngaphambi kobana ngisuke eFlorida, ngazalisa swi ibhudi yekoloyami ngeencwadi, ngatjho ngitjhinga khona etlhagwini. Iincwadi zameza besele ziphelile ngingakasuki eGeorgia. Bengikhuthele tle, ngitjhumayela nanyana kukuphi lapha ngiya khona. Ngatjhumayela nemajele. Bengithi nangihlangana nawe endlini yokusithela ngikuhlome ngephetjhana. Ngisazibuza ukuthi kazi ebantwini engikhulume nababo kukhona na olifumeneko iqiniso.—1 Korinte 3:6, 7.

Kufanele ngitjho bona nangithoma ukufunda iqiniso bengingakghoni ukukhuluma nabantu kuhle, khulukhulu iinhlobo zami. Kwesinye isikhathi bengibatjela emehlweni ngitjhiye engilikhohliweko. Ngibathanda khulu abafowethu uJohn noRon, yeke bengithi nangibatjhumayezako, ngibakatelele bona bamukele lokho engikukholelwako ngekani. Ngokukhamba kwesikhathi kwafuze ngicolise kibo. Kodwana ngisabathandazela bona balamukele iqiniso. Kusukela mhlokho uJehova ungifundise ukukhuluma nabantu engibatjhumayezako nengibafundisako.—Kolose 4:6.

UJehova uza qangi epilwenami ngaso soke isikhathi. Nanyana kunjalo kunabantu engibathanda khulu, khulukhulu umkami oligugu, uSusan. Bengisolo ngifuna umkhamanzi ongangisiza ngirage nokusebenzela uJehova. USusan ngumma ozimiseleko nomthanda khulu uJehova. Ngesikhathi sisathandana, ngakhe ngamvakatjhela ekhabo eRhode Island. Nangifikako ngamthola ahlezi evurandeni lekhabo afunda isiThala neBhayibheli. Okwangikara khulu kukuthi bekayifunda yoke imitlolo, ngitjho nanyana bekangalungiseleli isihloko okuzokucocwa ngaso.  Kulapho-ke engabona khona ukuthi ubuhlobo bakhe noJehova yinto eqakatheke khulu kuye. Satjhada ngoDisemba 1971. Ngihlala ngimthokoza uZimu ngokunginikela umfazi osekela indodakhe ngalendlela. Engikuthokozela khulu kukuthi nanyana angithanda, kodwana uthanda uJehova kudlula nanyana yini.

UJehova wangipha namadodana amahle khulu, uJesse noPaul. Banqotjhiswe nguJehova kwekukhuleni kwabo. (1 Samyela 3:19) Omunye nomunye kibo unobuhlobo naye, lokho kusithabisa khulu. Ngamunye wabo selaneminyaka eyi-20 asebenzela uJehova isikhathi esizeleko. Nanje basaraga nokumsebenzela ngombana abalikhohlwa lamhla bathoma ukuthanda uZimu. Godu ngizikhakhazisa khulu ngabomalokazana bakwami uStephanie noRacquel. Ngibathatha njengamadodakazami. Angithokozi angithokozi lapha ngikhona ngokuthi amadodanami athethe abafazi abathanda uJehova ngeenhliziyo zabo zoke, nabathethe ipilwabo bayinikela emsebenzinakhe.—Efesu 6:6.

Ngisebenze iminyaka eyi-16 yoke eRhode Island. Ngaba nabangani abanengi lapho. Ngikhumbula nabadala abahle khulu engisebenze nabo. Ngithokoze nabo boke ababonisi abakhambako abangisizileko. Bekulilungelo elingangelungelo ukusebenzela uJehova namadoda angakhenge alibale indlela abathoma ngayo ukuthanda uJehova. Ngo-1987, sathuthela eTlhagwini yeCarolina ebeyitlhoga abatjhumayeli  abengeziweko. Nalapho saba nabangani abanengi. *—Qala umtlolo ongenzasi.

Kwathi ngo-Arhostosi ka-2002 mina noSusan sabizwa bona siyokuba malunga womndeni weBethel yePatterson e-United States. Ngafika lapho ngasebenza emNyangweni weKonzo, uSusan wasebenza e-laundry, bekakuthanda ukusebenza lapho. Ngo-Arhostosi ka-2005, ngafumana ilungelo lokuba lilunga lesiHlopha esiBusako. Bengizizwa ngasuthi angikasifaneli isabelwesi. Bekubudisi nakuSusan ngombana besekukunengi ebekufuze akwenze, ngapha msebenzi omnengi, ngapha kusafuze sikhambe khulu. Bekube nje akazwani nokukhamba ngesiphaphamtjhini, kodwana ngiso-ke esikhamba ngaso khulu. Amanye amakhosikazi wamalunga wesiHlopha esiBusako amkhuthazile ameluleka. Lokho kumenza azimisele ukungisekela. Lokho kungenza ngimthande khulu!

Nge-ofisinami ngibeke iinthombe ezinengi ezingikhumbuza izinto ezikarisako ezenzeke epilwenami. Ngibusiseke kanengi ngokwenza okusemandlenami bona ngingalibali indlela engathoma ukuthanda ngayo uJehova!