Wilembewa na Luka 1:1-80

  • Kalata yoluta kuli a Teofilo (1-4)

  • Gabiliyeli elaŵililatu za kuvyalika kwa Yohani M’batizi (5-25)

  • Gabiliyeli elaŵililatu za kuvyalika kwa Yesu (26-38)

  • Maliya eluta kwa Elizabeti (39-45)

  • Maliya elemekeza Yehova (46-56)

  • Kuvyalika kwa Yohani komasoti mwechimuteyela zina (57-66)

  • Ulosi wa Zakaliya (67-80)

1  Ŵanthu anyinji ayeja-yeja kulemba nkhani yufotokoza vochitika ngavo-ngavo vatukhulupilila tonse.  Ove elemba ndendende mwechitiujila ŵanthu amene kufumila pachiyambi, enze mboni zowona na menso komasoti atumiki a uthenga wamene uyo.  Nanesoti pakuti nasakila-sakila vinthu vonse mosamala ngako kufumila pachiyambi, nasimikijila kuti nikulembeleni momvwika luweme, mwewo olemekezeka ngako, a Teofilo.  Nachita vamene ivi kuti muziŵe bwino-bwino kuti vinthu vechikuphunzisani na mawu apakamwa n’vodalilika.  Mmasiku a Helode,* mfumu ya Yudeya, kwenze wansembe muyakine zina yake Zakaliya wa m’gulu ya ansembe ya Abiya. Mwanakazi wake enze wofumila mwa ŵana anakazi ŵa Aloni ndipo zina yake enze Elizabeti.  Onse aŵili amene awo enze olungama pamenso pa Mulungu, chifukwa enzeyenda mokhulupilika, mokatijana na malamulo onse komasoti vachufuna chilamulo cha Yehova.  Koma ove enzeve mwana chifukwa Elizabeti enze chumba ndipo onse aŵili enze okalamba.  Lomba Zakaliya penzekata ntchito monga wansembe pamenso pa Mulungu, kupanamila gulu yake ya ansembe,  mokatijana na venzechita ansembe nthawe zonse,* yenze nthawe yake yakuti akaloŵa m’ng’anda yopatulika ya Yehova, akapeleke nsembe zoputija. 10  Gulu yonse ya ŵanthu yenzepemphela panja, pa nthawe yopeleka nsembe zoputija zamene izo. 11  Mngelo wa Yehova ewonekela kuli yove, alipaname kumbali yaku kwanja ngayo ya guwa ya nsembe zoputija. 12  Koma Zakaliya pechiwona vamene ivo evutika mu ntima ndipo echita wowa ngako. 13  Tetyo mngelo wamene uyo emuuja kuti: “Osachita wowa Zakaliya chifukwa pemphelo yako yopapatila yamvwika shuwa. Mwanakazi wako Elizabeti azakuvyalile mwana mwanalume ndipo uzamuteye zina yakuti Yohani. 14  Uzasangalale komasoti kukondwela ngako ndipo ŵanthu anyinji azasangalale na kuvyalika kwake 15  chifukwa azankhale nkulu pamenso pa Yehova. Koma osati azamwe vinyu olo patontho olo chakumwa chilichonse chukolwesha ndipo azajujiwe na mzimu utuŵa akaliye kumo novyalika.* 16  Yove azayavye Aisilaeli anyinji kuti alape noyambasoti kumvwila Yehova Mulungu wawo. 17  Komasoti azatangule monga woyambilila wa Mulungu ali na mzimu na mphamvu monga ni zenze na Eliya. Yove azachinje mitima ya achikulile kuti inkhale monga ni ya ŵana ndipo ŵanthu asamvwila azaŵayavye kufwana nzelu ngayo-ngayo ya ŵanthu olungama. Azachite vamene ivi kuti aunganije ŵanthu amene akonzekela kutumikila Yehova.” 18  Lomba Zakaliya ekonsha mngelo wamene uyo kuti: “Nisimikijile tyani vamene ivi? Newo nine wokalamba ndipo mwanakazi wangusoti ali na vyaka vinyinji.” 19  Mngelo wamene uyo emuyankha kuti: “Newo nine Gabiliyeli wamene nupanama pamenso pa Mulungu ndipo wanituma kuzalaŵila nawe komasoti kuzalengeza uthenga uweme wamene uyu kuli wewo. 20  Lomba mvwaya! Uzankhale chelele osakwanisha kulaŵila, mpaka pa nsiku yavikuti vizachitike vinthu vamene ivi chifukwa uliyekhulupilile mawu ŵangu amene akuti azakwanilishiwe pa nthawe yake yeikiliwatu.” 21  Pa nthawe yamene iyi ŵanthu enzeyembekezela mphela Zakaliya ndipo edabwa chifukwa chakuti echelwa ngako m’ng’anda yamene iyo yopatulika. 22  Pechifuma aliyekwanishesoti kulaŵila nawo ndipo ove eziŵa kuti wawona vinthu vodabwisa* m’ng’anda yopatulika yamene iyo. Yove enzelaŵila nawo pokatishila ntchito manja aliyekwanishesoti kufumya mawu. 23  Pechisila masiku ŵake ochita utumiki wopatulika,* yove eluta kwawo. 24  Papita masiku atontho mwanakazi wake Elizabeti enkhala na vumo ndipo enkhala kwayeka miyezi 5. Yove enena kuti: 25  “Ivi niye vawanichitila Yehova masiku ŵano. Yove wanikumbukila kuti achose kunyozeka kwangu pamenso pa ŵanthu.” 26  Elizabeti pechinkhala na vumo kwa miyezi 6, Mulungu etumija mngelo Gabiliyeli ku tauni iyakine yaku Galileya yuitiwa kuti Nazaleti. 27  Emutumija kuli ndola yamene yenze ilonjezewa* na mwanalume muyakine zina yake Yosefe, wa m’ng’anda ya Davite, kuti azamulungule. Ndola yamene iyi zina yake yenze Maliya. 28  Wala mngelo pechifwika kuli ndola yamene iyi enena kuti: “Uli tyani wewo wodalisiwa ngako, Yehova ali nawe.” 29  Koma mawu amene aŵa emudabwisa ngako mwakuti eyamba kuganizila za moni wantundu wamene uyo. 30  Tetyo mngelo wamene uyo emuuja kuti: “Osayopa Maliya chifukwa Mulungu wakuwamila ntima. 31  Lomba tetekela! Uzankhale na vumo novyala mwana mwanalume, ndipo uzamuteye zina yakuti Yesu. 32  Wamene uyo azankhale nkulu ndipo azaitiwe kuti Mwana wa Wapalulu Ngako. Yehova Mulungu azamupase mpando wachifumu wa Davite atata ŵake. 33  Yove azalamulile monga mfumu pa ng’anda ya Yakobo mpaka kale-kale ndipo Ufumu wake uzasilelini.” 34  Koma Maliya ekonsha mngelo wamene uyo kuti: “Vamene ivi vizakwanishike tyani pakuti nikaliye yonanapo na mwanalume?” 35  Poyankha mngelo wamene uyo euja Maliya kuti: “Mzimu utuŵa uzafwike pali wewo ndipo mphamvu ya Wapalulu Ngako izaŵe pali wewo. Pa chifukwa chamene ichi wamene akuti azavyalike wamene uyo azaitiwe kuti ntuŵa, Mwana wa Mulungu. 36  Ndipo nkwako Elizabeti wamene ŵanthu omunena kuti ni chumba, nayesoti ali na vumo ndipo azavyale mwana mwanalume mu ukalamba wake, mwakuti uno ni mwezi wa 6. 37  Ivi vachitika chifukwa vawanena Mulungu vukangalini.”* 38  Lomba Maliya enena kuti: “Nine kapolo wa Yehova! Vamene ivo vamwanena vichitike chendi kuli newo.” Pechichita tetyo mngelo wamene uyo efumapo. 39  Tetyo mmasiku amene awo Maliya enyamuka mokulumija noluta ku dela ya malupili, mu tauni iyakine m’chalo cha Yuda. 40  Kwamene uko eloŵa m’ng’anda ya Zakaliya nopeleka moni kwa Elizabeti. 41  Lomba Elizabeti pechimvwa moni wa Maliya, mwana enze mmala mwake mwamene umo elumpha-lumpha ndipo Elizabeti wamene uyo ejujiwa na mzimu utuŵa. 42  Tetyo eŵilikija mwamphamvu kuti: “Niwe wodalisiwa muli anakazi onse ndipo mwana ali mmala mwako ni wodalisiwasoti! 43  Koma vakwanishika tyani kufwana mwayi wamene uyu, kuti mayi wa Mbuye wangu awele kuli newo? 44  Mawu a moni wako paloŵa mmatu mwangu, mwana walumpha-lumpha mokondwela mmala mwangu. 45  Ndipo niwe wosangalala chifukwa wikhulupilila, mwakuti vonse vewiujiwa kufumila kwa Yehova vizakwanilishiwe.” 46  Lomba Maliya enena kuti: “Moyo wangu ulemekeza Yehova, 47  ndipo mzimu wangu ungalekelini kuzula na chisangalalo mwa Mulungu, Mpulumusi wangu, 48  chifukwa wawona malo onyozeka a kapolo wake mwanakazi. Ndipo onani! Kuyambila lomba mibadwo yonse izaniite kuti wosangalala. 49  Chifukwa Wamphamvu wamene uyo wanichitila vikulu ndipo zina yake ni ituŵa. 50  Kumibadwo yonse yove ochitila chifundo ŵanthu amene omuyopa. 51  Wachita vamphamvu na kwanja yake, waŵapitikishila kutali amene volinga va mmitima yawo vuwonesha kuti ni olikuja. 52  Wachosa ŵanthu amphamvu pa mipando yachifumu ndipo waikapo ŵanthu onyozeka. 53  Wakutisha ŵanthu anjala na vinthu viweme, koma amene ali na chuma waŵapitikisha aliye chinthu. 54  Yove wayavya ntumiki wake Isilaeli pokumbukila lonjezo yake yakuti azawoneshe chifundo 55  mpaka kale-kale, mokatijana na vechiuja makolo ŵasu akale Abulahamu na mbadwa* zake.” 56  Maliya enkhala na Elizabeti pafupi-fupi miyezi itatu pavuli pake ejokela kwawo. 57  Lomba nthawe yakuti Elizabeti apeze mwana ikwana ndipo evyala mwana mwanalume. 58  Ŵanthu ŵenzenkhala nawo pafupi komasoti enekwake echimvwa kuti Yehova emuchitila chifundo chikulu ndipo esangalala naye pamozi. 59  Pa nsiku ya 8, ove ewela kuzachita mdulidwe wa mwana wamene uyo komasoti enzefuna kumuteya zina ya atata ŵake, yakuti Zakaliya. 60  Koma amayi ŵake eyankha kuti: “Yamene iyo yayi! Zina yake aŵe Yohani.” 61  Pechilaŵila vamene ivi, ove emuuja kuti: “Paliye nkwako aliyense oziŵika na zina yamene iyi.” 62  Pavuli pake ekonsha atata ŵake, polaŵila na manja, zina yakufuna kuti amuteye mwana wamene uyo. 63  Tetyo yove esenga pangalembe ndipo elembapo kuti: “Zina yake ni Yohani.” Pechiwona vamene ivi onse edabwa. 64  Nthawe yamene iyo pakamwa pake peseguka ndipo lilimi yake imasuka mwakuti eyamba kulaŵila notamanda Mulungu. 65  Ŵanthu onse amene enzenkhala mu dela yamene iyo echita wowa ndipo nkhani yamene iyi yenzefalikile paliponse mu dela yonse ya malupili a ku Yudeya. 66  Onse amene echimvwa vamene ivi evisunga mmitima yawo ndipo enzenena kuti: “Kansi mwana wamene uyu azankhale wotyani?” Chifukwa kwanja ya Yehova yenze chendi pali yove. 67  Lomba Zakaliya, atata ŵake a mwana wamene uyo, ejujiwa na mzimu utuŵa ndipo eyamba kulaŵila mwaulosi kuti: 68  “Atamandike Yehova Mulungu wa Isilaeli, chifukwa wakumbukila ŵanthu ŵake noŵaletela chipulumuso. 69  Yove watikwejela nsengo yachipulumuso* m’ng’anda ya ntumiki wake Davite, 70  mokatijana na vechilaŵila kupitila pakamwa pa aneneli ŵake atuŵa akale, 71  vakuti azatipulumushe kuli adani ŵasu komasoti mmanja mwa onse ozondana na sewo. 72  Azakwanilishe vechilonjeza makolo ŵasu akale ndipo azaŵawoneshe chifundo. Yove azakumbukile pangano yake ituŵa. 73  Lumbilo yechilumbila kuli kolo yasu Abulahamu, 74  kuti pavuli pakuti tapulumushiwa mmanja mwa adani, atipase mwayi wochita utumiki wopatulika kuli yove mosayopa chilichonse, 75  mokhulupilika komasoti mwachilungamo pamenso pake masiku ŵasu onse. 76  Koma polaŵila za wewo mwana ntontho, uzaitiwe kuti mneneli wa Wapalulu Ngako, chifukwa uzatangule pamenso pa Yehova kuti ukawamye njila zake. 77  Kuti ukayavye ŵanthu ŵake kuziŵa zachipulumuso chamene chikuti chizakwanishike machimo ŵawo akazakhululukiwa, 78  chifukwa cha chifundo chikulu cha Mulungu wasu. Na chifundo chamene ichi, kungweleŵela kwa mmawa kuzafwike kuli sewo kufumila kululu, 79  ndipo kuzasanikile kuli ŵala onkhala mu mfinzi komasoti muchimfule cha imfwa nosogolela mendo ŵasu pa njila ya ntendele.” 80  Tetyo wala mwana ekula ndipo etang’a mwauzimu. Yove epitilija kunkhala m’chipululu mpaka nsiku yechizawonekela patuŵa kuli Isilaeli.

Malizu a m'nyansi

Olo kuti, “mokatijana na mwambo wa ansembe.”
Olo kuti, “kuyambila akali mmala mwa amayi ŵake.”
Olo kuti, “wawona mensomphenya.”
Olo kuti, “utumiki wotumikila ŵanthu.”
Olo kuti, “yenze pa chibwenzi.”
Olo kuti, “chifukwa paliye chosakwanishika na Mulungu.”
Mu Chigiliki, “mbewu.”
Olo kuti, “watikwejela mpulumusi wamphamvu.” Onani matanthauzo a mawu ayakine, “Nsengo.”