Mutu 3
Kansi Mulungu enze na cholinga chotyani polenga ŵanthu?
1. Kansi Mulungu enze na cholinga chotyani polenga ŵanthu?
MULUNGU pechilenga ŵanthu enze na cholinga chiweme ngako. Yove elenga mwanalume na mwanakazi oyamba, Adamu na Hava, kuti akonkhala m’munda uweme ngako. Yove enzefuna kuti ŵanthu amene aŵa avyale ŵana, awamye chalo chonse kuti chinkhale paladaiso komasoti kuti akosamalila vinyama.—Genesis 1:28; 2:8, 9, 15; onani Mawu Akumapeto 6.
2. (a) Kansi tuziŵa tyani kuti venzefuna Mulungu polenga ŵanthu vizachitike chendi? (b) Kansi Baibolo yunena kuti ni ŵanthu otyani ati azankhale na moyo wosasila?
2 Kansi mwewo muganiza kuti venzefuna Mulungu vakuti ŵanthu akonkhala m’paladaiso, vizachitike chendi? Yehova otiuja kuti: ‘Newo nalaŵila ndipo nizachite.’ (Yesaya 46:9-11; 55:11) Mawu amene aŵa owonesha kuti vonse venzefuna Mulungu vizachitike chendi, soti paliye chingamukangishe. Yehova elaŵila kuti enze na cholinga polenga chino chalo. Yove ‘aliye chilenge paliye cholinga.’ (Yesaya 45:18) Mulungu enzefuna kuti ŵanthu apake nonkhala pa chalo chonse. Kansi Mulungu enzefuna kuti pano pa chalo pakonkhala ŵanthu otyani? N’nga ŵanthu amene awo akonkhalapo kwa nthawe itali tyani? Baibolo yunena kuti: ‘Olungama [olo kuti omvwila] azalondele chino chalo, soti azankhale mwamene umo mpakila kale-kale.’—Salimo 37:29; Chivumbulutso 21:3, 4.
3. Kansi ŵanthu onkhala na konsho yotyani akawona ŵanthu olwala komasoti akufwa?
3 Koma masiku ŵano ŵanthu olwala komasoti akufwa. M’vyalo vinyinji ŵanthu oniyatana komasoti opayana. Ivi niye lini venzefuna Mulungu kuti vikochitika. Kansi n’chinji chichitika? Baibolo niye ingatiuje vichitika.
MDANI WA MULUNGU
4, 5. (a) Kansi niŵani enzelaŵila na Hava m’munda wa Edeni pokatishila ntchito njoka? (b) N’chinji chingapangishe kuti munthu wamene enze muweme achinje nonkhala kawalala?
4 Baibolo yutiuja kuti pali mdani wa Mulungu wamene ‘zina yake ni Mdyelekezi komasoti Satana.’ Satana ekatishila ntchito njoka polaŵila na Hava m’munda wa Edeni. (Chivumbulutso 12:9; Genesis 3:1) Satana epangisha kuti njoka yamene iyo ikowoneka n’nga niye yulaŵila.—Onani Mawu Akumapeto 7.
5 Kansi Mulungu niye elenga Satana Mdyelekezi? Yayi! Mngelo muyakine wamene enze kululu panthawe yenzelenga chalo Mulungu kuti Adamu na Hava ankhalemo, yove echinja nonkhala Mdyelekezi. (Yobu 38:4, 7) Kansi vamene ivi vikwanishika tyani? Ivi vichitika, vingalingane na vingachitikile munthu wamene poyamba enze muweme ngako n’kuchinja nonkhala kawalala. Munthu wamene uyo aliyevyalike ali kawalala. Koma oyamba kufunishisha olo kukumbwila chinthu chiyakine chamene n’chake lini. Akapitilija kuganizila za chinthu chamene icho, maganizo ŵake aipa amene awo okula. Pamene apo mpata ukangopezeka, yove oyiŵa chinthu chamene icho. Pamene apo tinganene kuti munthu wamene uyo walipangisha yeka kunkhala kawalala.—Ŵelengani Yakobo 1:13-15; onani Mawu Akumapeto 8.
6. N’chinji chichitika kuti mngelo muyakine ankhale mdani wa Mulungu?
6 Ivi niye vechichita mngelo wamene uyu. Yehova pechilenga Adamu na Hava, eŵauja kuti avyale ŵana soti ‘azuje chalo.’ (Genesis 1:27, 28) Payakine mngelo wamene uyu enzeganiza kuti, ‘Ŵanthu onse ameneawa angayambe kumulambila newo osati Yehova!’ Maganizo ameneaŵa ekula muntima mwake mwakuti eyamba kukumbwila Utongi waYehova. Mngelo wamene uyu enzefuna kuti ŵanthu akolambila yove. N’chifukwa chake yove etalawenye nomusempha Hava. (Ŵelengani Genesis 3:1-5.) Pechichita vamene ivi mngelo wamene uyu, echinja nonkhala Satana Mdyelekezi, komasoti mdani wa Mulungu.
7. (a) Ndaŵa yanji Adamu na Hava echifwa? (b) N’nga sewo ndaŵa yanji tukalamba nakufwa?
7 Adamu na Hava aliyemvwile vechiujiwa na Mulungu soti echilya chitwazi chechileshewa. (Genesis 2:17; 3:6) Ove echimwila Yehova, ndipo pasoglo pake echifwa, n’nga nimwechiŵaujila Mulungu kuti niye viti vizaŵachitikile keno azamvwile lini. (Genesis 3:17-19) Ŵana ŵa Adamu na Hava akufwa chifukwa chakuti ni ochimwa. (Ŵelengani Aroma 5:12.) Kuti timvwishe mwechinkhalila ochimwa ŵana ŵa Adamu na Hava, tiyeni tiganizile chisanzo ichi: Tiyelekezele kuti mutchaya ntchelwa pokatishila ntchito chikombole chobenda. Niye kuti ntchelwa iliyonse ikofuma ili yobenda. Paliyemvwile Mulungu Adamu, enkhala wochimwa. Sewo nase pakuti nise ŵana ŵa Adamu, tonse nise ochimwa, olo kuti, tuvyalika na ‘kalema’ n’nga n’kenzenako Adamu. Vamene ivi vuchitisha kuti tikokalamba na kufwa.—Aroma 3:23; onani Mawu Akumapeto 9.
8, 9. (a) Kansi Satana enzefuna kuti Adamu na Hava akowona kuti Mulungu ni wotyani? (b) Ndaŵa yanji Yehova aliye pailetu panthawe yamene iyo ŵala emupondokela?
8 Satana pechichitisha Adamu na Hava kusamvwila Mulungu, eyambisha kagulu kopondokela utongi wa Yehova. Enzefuna kuti Adamu na Hava akowona n’nga Yehova ni wawenye, ni wotonga muipa soti oŵafunila lini viweme. Satana elaŵila kuti ŵanthu ofunikila lini kuti Mulungu akoŵauja vochita. Elaŵilasoti kuti Adamu na Hava ofunika kusalula ŵeka vakuwona kuti n’viweme olo viipa. Lomba Mulungu echita chinji? Yove sembe ekwanisha kungoŵapaya onse ŵala emupondokela panthawe yamene iyo. Kansi vamene ivi sembe viwonesha kuti venzelaŵila Satana venze vawenye? Yayi.
9 Niye chifukwa chake Yehova aliye pailetu ŵala emupondokela panthawe yamene iyo. M’malo mwake, yove ewona kuti vingankhale bwino kuti papite nthawe kuti ŵanthu akolitonga ŵeka. Vamene ivi vipeleka mpata wosimikijilika wakuti Satana ni wawenye komasoti wakuti Yehova niye oziŵa vinthu viweme vakufunikila ŵanthu. Tizaphunzile vinyinji pa nkhani yamene iyi m’Mutu 11. Lomba mwewo muwona tyani pa chosankha chechichita Adamu na Hava? Kansi venze viweme kumvwila Satana m’malo momvwila Mulungu? Vinthu vonse venze navo Adamu na Hava venze vopasiwa na Yehova. Yove enze eŵapasa moyo waungwilo, malo aweme onkhalamo, komasoti ntchito yenzekondwela nayo. Koma Satana paliye vilivonse venze eŵachitilako viweme. Kansi kuti mwenze mwewo sembe mwichita tyani?
10. Kansi palipano aliyense ofunika kusalula chinji?
10 Masiku ŵano, aliyense wasewo ofunika kuchitasoti chosankha n’nga n’chenzenacho Adamu na Hava, ndipo moyo wasu udalila pa vatingasalule. Tingasalule kuti timvwile Yehova monga Ntongi wasu komasoti kuwonesha kuti Satana ni wawenye. Olo kusalula Satana kuti ankhale ntongi wasu. (Salimo 73:28; ŵelengani Miyambo 27:11.) Masiku ŵano pali ŵanthu atontho ngako omvwila Mulungu. Koma vamene ivi n’vomvwika chifukwa pakali pano ni Mulungu lini otonga chino chalo. Lomba keno ni Mulungu lini otonga, kansi niŵani otonga chino chalo?
KANSI NIŴANI OTONGA CHINO CHALO?
Kansi Satana sembe emuuja Yesu kuti amupase maufumu onse apa chalo, kuti enze lini ŵake?
11, 12. (a) Kansi vechichita Satana pouja Yesu kuti amupase maufumu pano pa chalo vuwonesha chinji? (b) Kansi ni malemba otyani owonesha kuti Satana niye wotonga wa chino chalo?
11 Yesu enzemuziŵa wotonga ngaye-ngaye wa chino chalo. Pa nthawe iyakine, Satana ‘emuwonesha maufumu onse a pano pa chalo na ulemelelo wawo’. Ndipo Satana elonjeza Yesu kuti: ‘Nikupaseni vinthu vonse vamane ivi keno munganiŵelamileko [olo, kunigwadilako] pansi nonilambila kamozi tyala.’ (Mateyu 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Likonsheni kuti, ‘Kansi Satana sembe umuuja Yesu kuti amupase maufumu onse apa chalo kuti enze lini ŵake?’ Yayi. Vamene ivi vuwonesha kuti maboma onse apano pa chalo ali mmanja mwa Satana.
12 Koma payakine mwewo mungadabwe nolaŵila kuti, ‘Lomba vikwanishika tyani kuti Satana ankhale wotonga wachino chalo? Kansi Yehova niye lini Mulungu Wamphamvuzonse komasoti wamene elenga vinthu vonse?’ (Chivumbulutso 4:11) Eye, n’chedi, koma Yesu elaŵila momvwika luweme kuti Satana niye ‘wotonga wa chino chalo.’ (Yohane 12:31; 14:30; 16:11) Ntumwi Paulo elaŵilasoti kuti Satana Mdyelekezi ni ‘mulungu wa ino nthawe.’ (2 Akorinto 4:3, 4) Komasoti ntumwi Yohane elembasoti kuti ‘chalo chonse chili mmanja mwa Satana.’—1 Yohane 5:19.
KANSI ICHI CHALO CHA SATANA CHIZAWONONGEWE TYANI?
13. Ndaŵa yanji chalo chanyowani n’chofunika?
13 Pano pa chalo vinthu vuipila-ipila nthawe iliyonse. M’madela anyinji muchitika nkhondo, chiwawa komasoti tuwona ŵanthu anyinji ochita mabizinesi aukhuluku. Ŵanthu angakwanishe lini kusilija mavuto onse amene aŵa, olo angayeje-yeje tyani. Koma lombapano Mulungu awononge chino chalo pa nkhondo yake ya Aramagedo, soti azankhazikishe chalo chanyowani chachilungamo.—Chivumbulutso 16:14-16; onani Mawu Akumapeto 10.
14. Kansi Mulungu esalula ŵani kuti ankhale Mfumu ya Ufumu Wake? Kansi Baibolo inenelatu votyani vokhuza Yesu?
14 Yehova esalula Yesu Khilisitu kuti ankhale Mfumu ya boma Yake yakululu. Vyaka masauzande anyinji vapita, Baibolo inenelatu kuti Yesu azatonge monga ‘Kalonga Wantendele’ soti boma yake izasile lini. (Yesaya 9:6, 7) Yesu ephunzisa ophunzila ŵake kuti akopemphelela boma yamene iyi. Yove eŵauja kuti akopemphela teti: ‘Ufumu wanu uwele. Kufuna kwanu kuchitike, monga nikululu, chimozi-mozi soti na pano pansi.’ (Mateyu 6:10) M’Mutu 8, tizaphunzile mwamene Ufumu wa Mulungu mwauti uzayambile kutonga m’malo mwa aŵa maboma alipo. (Ŵelengani Danieli 2:44.) Ufumu wa Mulungu uzachitishe kuti chalo chonse chinkhale paladaiso muweme ngako.—Onani Mawu Akumapeto 11.
CHALO CHANYOWANI CHILI PAFUPI!
15. Kansi ‘chalo chanyowani’ n’chinji?
15 Baibolo yulonjeza kuti: ‘Pali kululu kwanyowani, na chalo chanyowani vatulindilila sewo,’ komasoti ‘mwamene umo muzaŵe chilungamo.’ (2 Petulo 3:13; Yesaya 65:17) Nthawe ziyakine Baibolo ikonena za ‘chalo,’ yunena za ŵanthu amene onkhala pano pa chalo. (Genesis 11:1) Tetyo ‘chalo chanyowani’ chutanthauza ŵanthu onse omvwila komasoti odalisiwa na Mulungu ati azankhale m’Paladaiso.
16. Kansi ni mphaso iweme yotyani yati azapeleke Mulungu kuli ŵala ati azankhale m’chalo chanyowani, ndipo sewo tufunika kuchita chinji kuti tizalondele mphaso yamene iyi?
16 Yesu elonjeza kuti ŵanthu akuti azankhale m’chalo chanyowani cha Mulungu azapasiwe ‘moyo wosasila.’ (Maliko 10:30) Kansi tufunika kuchita tyani kuti tizalondele mphaso yamene iyi? Tufunika kuchita valembewa pa Yohane 3:16 napa 17:3 (Ŵelengani). Lomba tiyeni tiwone mwaukuti uzankhalile moyo m’Paladaiso.
17, 18. Kansi tuziŵa tyani kuti pa chalo chonse pazankhale ntendele komasoti chitetezo?
17 Nkhondo, kusamvwila malamulo, chiwawa, na vintu vonse viipa vizasile. Pano pa chalo pazankhale lini munthu aliyense muipa. (Salimo 37:10, 11) Mulungu ‘azasilije nkhondo pa chalo chonse.’ (Salimo 46:9; Yesaya 2:4) Chino chalo chizazule na ŵanthu okonda Mulungu komasoti omuvmwila. Pano pa chalo pazankhale ntendele mpakila kale-kale.—Salimo 72:7.
18 Ŵanthu olambila Yehova azankhale otetezeka. Aisiraeli kale penzemvwila Mulungu, enzenkhala mwantendele chifukwa yove enzeŵateteza. (Levitiko 25:18, 19 M’Paladaiso, tikoyopa lini chinthu chilichonse olo munthu aliyense. Nthawe zonse tizankhale otetezeka!—Ŵelengani Yesaya 32:18; Mika 4:4.
19. Ndaŵa yanji tukaikila lini kuti m’chalo chanyowani muzankhale vakulya vinyinji?
19 Kuzankhale vakulya vinyinji. ‘Pano pa chalo pazankhale vakulya vamitundu yosiyana-siyania; palulu pa malupili pazankhale vakulya vinyinji.’ (Salimo 72:16) Yehova ‘Mulungu wasu, azatidalise,’ ndipo ‘pano pa chalo pankhale vitwazi vinyijni.’—Salimo 67:6.
20. Kansi tuziŵa tyani kuti chalo chonse chizankhale paladaiso?
20 Chalo chonse chizankhale paladaiso. Ŵanthu azankhale na ng’anda ziweme komasoti minda ya maluŵa aweme ngako. (Ŵelengani Yesaya 65:21-24; Chivumbulutso 11:18.) Chalo chonse chizankhale chiweme n’nga mwewenzele munda wa Edeni. Nthawe zonse Yehova akotipasa vinthu vonse vatufunikila. Baibolo yunena kuti polaŵila za yove: ‘Mwewo mutambulula kwanja yanu na kukhutilisha vokumbwa va chamoyo chilichonse.’—Salimo 145:16.
21. Kansi tuziŵa tyani kuti ŵanthu azankhale mwantendele na vinyama?
21 Ŵanthu azankhale mwantendele na vinyama. Vinyama vizapaye lini ŵanthu. Ŵana atontho-atontho azayope lini kusoŵela na vinyama, olo vala vuwoneka kuti n’voyofya masiku ŵano.—Ŵelengani Yesaya 11:6-9; 65:25.
22. Kansi Yesu azaŵachitile chinji ŵanthu olwala?
22 Ŵanthu azalwalelinisoti. Yesu penze pano pa chalo, epojeka ŵanthu anyinji. (Mateyu 9:35; Maliko 1:40-42; Yohane 5:5-9) Koma monga Mfumu ya Ufumu wa Mulungu, Yesu azapojeke ŵanthu onse. Pa nthawe yamene iyo paliyesoti ati azalaŵile kuti: ‘Newo nulwala.’—Yesaya 33:24; 35:5, 6.
23. Kansi Mulungu azaŵachitile chinji ŵanthu echifwa?
23 Ŵanthu akufwa azauke. Mulungu olonjeza kuti azaushe ŵanthu mamiliyoni anyinji echifwa. ‘Kuzaŵe kuuka kwa olungama na osalungama kumo.’—Ŵelengani Yohane 5:28, 29; Machitidwe 24:15.
24. Kansi mukumvwa tyani mukaganizila zakuti muzankhale m’Paladaiso?
24 Sewo tonse tilina ufulu wosalula. Tingasalule kuphunzila za Yehova na kumutumikila, olo kungochita tyala vatufuna. Keno tingasalule kutumikila Yehova, niyekuti moyo wasu uzankhale uweme ngako kusogolo. Munthu muyakine wamene epachikiwa pafupi na Yesu pechimusenga kuti azamukumbukile, Yesu emulonjeza kuti: ‘Wewo uzankhale na newo m’Paladaiso.’ (Luka 23:43) Tufunika kuphunzila vinyinji vokhuza Yesu Khilisitu komasoti mwati azakwanilishile malonjezo aweme ŵalonjeza Mulungu.
