Skip to content

Skip to table of contents

NKHANI YOPHUNZILA N.° 17

Vangaphunzile anakazi kufumila kwa Yunike.

Vangaphunzile anakazi kufumila kwa Yunike.

Osasiya malamulo ŵa amayi ŵako, chifukwa vamene ivi vili monga ni nkhata ya maluŵa iweme ngako pamutu pako, komasoti nkanda uweme munkosi mwako.MIY. 1:8, 9.

NYIMBO N.° 135 Yehova otisenga mwachikondi kuti: “Mwana wangu, nkhala wanzelu”

VATIKUTI TIPHUNZILE *

Amayi ŵake a Timoteyo a Yunike, na ambuya ŵake a Loisi, owoneka osangalala komasoti omekela pakumuwona obatiziwa (Onani ndime 1)

1-2. (a) Kansi a Yunike enze ŵani, ndipo ekumana na vuto yotyani monga mama? (b) Fotokozani chithunzi chapachikuto.

 OLO kuti Baibolo yufotokozalini mwevenzele vinthu pa nthawe yenzebatiziwa Timoteyo, n’vosavuta kuganizila chisangalalo chenzenacho amayi ŵake a Yunike pa nthawe yamene iyo. (Miy. 23:25) Yelekezelani kuti muŵawona omulolesha momekela pawapanama mmanzi omulekejela muluunda. A Yunike omwetulila pamene amayi ŵake a Timoteyo a Loisi aŵakatilila palipaname pafupi. Ove oŵensa kufumila pansi pantima pakuwona Timoteyo ombijiwa mmanzi. Povuuka mmanzi mwamene umo, Timoteyo omwetulila ngako ndipo amayi ŵake oponesha misozi chifukwa cha chisangalalo chikulu. Pamene apa, a Yunike akwanisha kuyavya mwana wawo kuti akokonda Yehova na Mwana wake Yesu Khilisitu, olo kuti kuchita vamene ivi kwenze kovuta. Kansi ni mavuto otyani ŵechipilila kuti vamene ivi vikwanishike?

2 Timoteyo elelewa m’banja yamene makolo ŵake enze osiyana vipembezo. Atata ŵake enze Mgiriki, pamene amayi ŵake na ambuya ŵake enze Ayuda. (Mac. 16:1) Vuwoneka kuti yove enze wachilumbwana pamene a Yunike pamozi na a Loisi pechiyamba Chikhilisitu. Koma atata ŵake aliyeloŵe nawo m’chipembezo chamene ichi. Lomba kansi Timoteyo sembe enkhala mbali yotyani? Yove enze nkulu, mwakuti sembe ekwanisha kusankha yeka vochita. Kansi sembe enkhala ku mbali ya atata ŵake amene enze osakhulupilila? Olo kansi sembe epitilija kukonkheja miyambo ya Chiyuda yechiphunzisiwa kufumila ali mwana? Olosoti kansi sembe evomela kunkhala wophunzila wa Yesu Khilisitu?

3. Mokatijana na Miyambo 1:8, 9, kansi Yehova oviwona tyani vakuchita anakazi poyavya ŵana ŵawo kuti ankhale azishamwali ŵake?

3 Masiku ŵanosoti anakazi a Chikhilisitu okonda mabanja ŵawo. Kupambana chilichonse, ove ofunishisha kuyavya ŵana ŵawo kunkhala pa ushamwali uweme na Yehova. Ndipo Mulungu wasu otembeja ngako khama yawo. (Ŵelengani Miyambo 1:8, 9.) Yove wayavya anakazi anyinji kuphunzisa ŵana ŵawo choonadi.

4. Kansi anakazi ayakine okumana na mavuto otyani masiku ŵano?

4 Mwachibadwa, nthawe ziyakine mama angolikonsha keno ŵana ŵake azasankhe kutumikila Yehova monga mwechichitila Timoteyo. Ndipo makolo oziŵa mavuto ŵakukumana nawo ŵana m’chalo ichi cha Satana. (1 Pet. 5:8) Kuyangijila pamene apo, vuto iyakine ni yakuti anakazi anyinji olela ŵeka ŵana olosoti analume ŵawo olambilalini Yehova. Mwachisanzo, mulongo muyakine zina yake Christine * enena kuti: “Mwanalume wangu enze tata muweme komasoti wokonda banja yake. Koma enzenilolalini kuphunzisa ŵana ŵangu mfundo zakukonkheja a Mboni za Yehova. Ninkhala nulila kwa vyaka vinyinji, ndipo nenzelikonsha keno ŵana ŵangu azayambe kulambila Yehova.”

5. Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino?

5 Keno nimwe mama wa Chikhilisitu, mwewo namwe mungayavye ŵana ŵanu kuti akokonda Yehova komasoti kumutumikila molingana na mwechichitila a Yunike. Mu nkhani ino, tikambilane mwamungamukonkhejele mwanakazi wamene uyu pophunzisa ŵana ŵanu kupitila mu volaŵila vanu na vochita vanu. Tiwonesoti mwangakuyavyileni Yehova.

MUKOPHUNZISA ŴANA ŴANU KUPITILA MU VOLAŴILA VANU

6. Mokatijana na 2 Timoteyo 3:14, 15, kansi n’chinji chimuyavya Timoteyo kuti ankhale Mkhilisitu?

6 Timoteyo penze akali kamulumbwana, amayi ŵake eyeja-yeja kumuphunzisa “malemba atuŵa,” monga mwenzeŵatomolela Ayuda. N’chendi kuti ove enzeziŵalini vinthu vinyinji chifukwa enzeziŵalini chilichonse chokhuza Yesu Khilisitu. Koma olo n’tetyo, vechiphunzila Timoteyo m’Malemba sembe vimuyavya kuti avomeleje kunkhala Mkhilisitu. Koma kansi yove echita tetyo? Monga wachilumbwana, yove enze na ufulu wosankha kuti ankhale Mkhilisitu. N’vosakaikisha kuti Timoteyo ‘ekhulupilila pavuli pokhutila’ na choonadi chunena za Yesu chifukwa cha khama ya amayi ŵake. (Ŵelengani 2 Timoteyo 3:14, 15.) Vuwoneka kuti a Yunike esangalala ngako chifukwa chakuti ekwanisha kuphunzisa mwana wawo vokhuza Yehova! Ove echita vinthu mokatijana na zina yawo yamene yutanthauza “kugonjesa.”

7. Kansi a Yunike sembe eyavya tyani mwana wawo kupita pasogolo mwauzimu pavuli pakuti wabatiziwa?

7 Kubatiziwa chenze chinthu chofunika ngako pa moyo wa Timoteyo. Koma sikuti nkhaŵa ya a Yunike isilila pamene apo. Ove enzeganiza kuti kansi mwana wawo sembe esankha kuchita votyani pa moyo wake? Kansi payakine sembe eyamba kukatijana na ŵanthu a minkhalidwe iipa? Kansi sembe eluta kuyaphunzila ku Atene noyamba kukhulupilila nzelu za ŵanthu asayopa Mulungu? Kansi sembe ewononga nthawe komasoti mphamvu zake posakila-sakila chuma? Amayi ŵake sembe aliyemusankhile vochita, koma sembe ekwanisha kumuyavya. Motyani? Ove sembe echita vamene ivi, popitilija mwakhama kuyavya mwana wawo kuti akokonda ngako Yehova komasoti kutembeja Mwana wake Yesu. Sikuti ni ŵanthu a m’banja yosiyana vipembezo ŵeka amene okumana na mavuto poyavya ŵana kuti akokonda Yehova. Olo kuti makolo onse ali m’choonadi, vingankhale vovuta kuphunzisa ŵana moŵafwika pantima kuti ankhale atumiki a Yehova okhulupilika. Lomba kansi makolo angaphunzile chinji kufumila pa chisanzo cha a Yunike?

8. Kansi mama angayavye tyani mwanalume wake wamene ni Mkhilisitu pophunzisa ŵana ŵawo vokhuza Yehova?

8 Mukophunzila Baibolo na ŵana ŵanu. Mwewo alongo, keno analume ŵanu ali m’choonadi Yehova ofuna kuti mukoŵayavya pophunzisa ŵana ŵanu vokhuza yove. Njila imozi yamungachitile vamene ivo, ni kuyeja-yeja kuyavya banja yanu kuti ikochita Kulambila kwa Pabanja. Mukolaŵila viweme vokhuza pulogilamu yamene iyi, ndipo mukoganizila vamungachite kuti kulambila kwamene uko kukonkhala kokondwelesha. Payakinesoti mungayavye mwanalume wanu kukonza vinthu viyakine vapadela vamungafunike kuphunzila. Kuyangijila pamene apo, keno muwona kuti ŵana ayakine afwika pa nsinkhu wakuti angapindule kuphunzila Baibolo paŵeka pokatishila ntchito buku yakuti Sangalalani na moyo kosasila! payakine mungayavyane naye mwanalume wanu poŵaphunzisa.

9. Kansi mulongo wamene mwanalume wake ni Mbonilini angafwane kuni thandizo?

9 Alongo ayakine ofunika kuphunzila Baibolo na ŵana ŵawo chifukwa chakuti olela ŵeka ŵana amene awo, olosoti chifukwa chakuti analume ŵawo ni Mbonilini. Keno umu niye mwavilili m’banja mwanu, osati mukodela nkhaŵa ngako. Yehova akuyavyeni. Mukokatishila ntchito vinthu vophunzisila vawapeleka m’gulu yake pophunzila na ŵana ŵanu. Tyani kukonshako makolo ayakine oziŵa vinyinji, kuti akuyavyeni kuziŵa mwamungakatishilile ntchito vinthu vamene ivi vophunzisila pa kulambila kwa pabanja? * (Miy. 11:14) Yehova angakuyavyenisoti kuti mukolaŵijana luweme na ŵana ŵanu. Mukomusenga kuti akuyavyeni kuziŵa vili muntima na mmaganizo mwawo. (Miy. 20:5) Kukonsha konsho yosavuta monga yakuti, ‘Kansi ni vuto yotyani yaukumana nayo kanyinji-kanyinji ku sikulu?’ kungakuyavyeni kuti muziŵe vinyinji.

10. Kansi ni njila yotyani yamungayavyile ŵana ŵanu kuphunzila za Yehova?

10 Mukofwana mipata yophunzisila ŵana ŵanu vokhuza Yehova. Mukouja ŵana ŵanu vinthu viweme vokhuza Yehova na vinthu vinyinji vawakuchitilani. (Deut. 6:6, 7; Yes. 63:7) Vamene ivi n’vofunika makamaka keno mungakwanishelini kuphunzila na ŵana ŵanu pafupi-pafupi kung’anda. Christine, wamene tamutomolako kale, enena kuti: “Penzeve mipata inyinji yokambilana na ŵana ŵangu vokhuza Yehova, tetyo nenzekatishila ntchito mwayi uliwonse wamene wapezeka. Tenzekwanisha kuluta kuyanyunga olo kuyakwela bote nokambilana za vinthu vodabwisa vechilenga Yehova komasoti vinthu viyakine vinyinji, vamene sembe viŵayavya kunkhala naye pa ushamwali. Pechiyamba kukula, niyamba kuŵalimbikisa kuti akophunzila Baibolo paŵeka.” Kuyangijila pamene apo, mukolaŵila vinthu viweme vokhuza gulu ya Yehova komasoti abale na alongo. Osati mukolaŵila vinthu vuwonesha kuti muimba mulandu akulu. Vamulaŵila vingachitishe kuti ŵana ŵanu akakumana na mavuto akoŵadalila noŵasenga malangizo olo yayi.

11. Mokatijana na Yakobo 3:18, ndaŵa yanji n’kofunika kulimbikisa ntendele m’banja?

11 Mukolimbikisa ntendele m’banja mwanu. Nthawe zonse mukowonesha kuti mukonda mwanalume wanu na ŵana ŵanu. Mukolaŵila mowama ntima komasoti mwaulemu vokhuza mwanalume wanu, ndipo mukophunzisa ŵana ŵanu kuchita vamene ivo. Keno muchita tetyo, mungayavye kuti m’banja mwanu munkhale ntendele ndipo vingankhale vosavuta kuli ŵana ŵanu kuphunzila za Yehova. (Ŵelengani Yakobo 3:18.) Ganizilani chisanzo cha Jozsef, wamene otumikila monga mpainiya wapadela ku Romania. Penze mwana, atata ŵake enzelesha yove, amayi ŵake na achibale ŵake kutumikila Yehova. Jozsef enena kuti: “Amama enzeyeja-yeja ngako kuti tikonkhala mwantendele m’banja mwasu. Atata akayamba kukalipa ngako, amama niye penzewonesha kuwama ntima ngako. Akawona kuti vutivuta kulemekeza komasoti kumvwila atata ŵasu, enzekambilana nase lemba ya Aefeso 6:1-3. Pavuli pake, enzetifotokozela minkhalidwe iweme ya atata ŵasu komasoti kutiyavya kumvwisha chifukwa chake tufunika kuŵakonda. Vamene ivi, venzeyavya kuti tikonkhala mwantendele.”

MUKOPHUNZISA ŴANA ŴANU KUPITILA MU VOCHITA VANU

12. Mokatijana na 2 Timoteyo 1:5, kansi chisanzo cha a Yunike chimuyavya tyani Timoteyo?

12 Ŵelengani 2 Timoteyo 1:5. A Yunike enzepeleka chisanzo chiweme kwa Timoteyo. Vuwoneka kuti ove enzemuphunzisa kuti chikhulupililo ngacho-ngacho chupamikijapo vochita va munthu. (Yak. 2:26) Mosakaikila, Timoteyo enzewona kuti vochita va amayi ŵake venzewonesha kuti enzekonda ngako Yehova. Enzewonasoti kuti kutumikila Yehova kwenzeŵayavya amayi ŵake kunkhala osangalala. Lomba kansi chisanzo cha a Yunike chimuyavya tyani? Monga mwechifotokozela ntumwi Paulo, Timoteyo enkhala na chikhulupililo chotang’a monga ni cha amayi ŵake. Koma vamene ivi viliyechitike tyala mwamwayi. Timoteyo enzewona chisanzo cha amayi ŵake ndipo enzefunishisha kuŵakonkheja. Molingana na vamene ivi, masiku ŵano alongo anyinji ayavya ŵanthu a m’banja mwawo kuyamba kutumikila Yehova “osati na mawu” koma na vochita. (1 Pet. 3:1, 2) Mwewo namwe mungakwanishe kuchita vamene ivi. Motyani?

13. Ndaŵa yanji mama ofunika kuwona kuti ushamwali wake na Yehova ni chinthu chofunika ngako?

13 Mukowona kuti ushamwali wanu na Yehova ni chinthu chofunika ngako. (Deut. 6:5, 6) Molingana na anakazi anyinji, mwewo mulolela kulitana vinthu vinyinji. Muyonalini mokwanila, ndipo mukatishila ntchito nthawe, ndalama na vinthu viyakine kuti mukopezela ŵana ŵanu vinthu vofunika pa moyo. Koma mufunikalini kunkhala ngako bize na vinthu vamene ivi, mpaka kufwika posoŵelatu nthawe yotang’isha ushamwali wanu na Yehova. Nthawe zonse mukofwana nthawe yopemphela pamweka, kuphunzila Baibolo komasoti kusonkhana. Mukochita vamene ivi, mutang’ishe ushamwali wanu na Yehova komasoti kupeleka chisanzo chiweme kuli ŵanthu a m’banja mwanu na ŵanthu ayakine.

14-15. Kansi muphunzilapo chinji pa visanzo va Leanne, Maria, na João?

14 Tiyeni tikambilane visanzo viyakine va achilumbwana amene ephunzila kukonda Yehova komasoti kumukhulupilila potolela visanzo va amayi ŵawo. Mwana wa Christine zina yake Leanne, enena kuti: “Venzekwanishikalini kuti tikophunzila Baibolo pa malo owonekela, koma amama nthawe zonse enzepezeka pamisonkhano. Olo kuti tenzeziŵalini vinyinji vokhuza Baibolo, chisanzo chawo chitiyavya kunkhala na chikhulupililo chotang’a. Tenzeziŵa kuti a Mboni ophunzisa choonadi, olo petenze tikaliyeyamba kuluta kumisonkhano.”

15 Maria, wamene nthawe ziyakine atata ŵake enzelanga banja yonse ikaluta kumisonkhano, enena kuti: “Amama ni mmozi mwa alongo otang’a ntima ngako. Penenze mwana, nthawe ziyakine nenzekana kuchita vinthu viyakine chifukwa choyopa vangalaŵile ŵanthu ayakine. Koma kuwona kutang’a ntima kwawo komasoti powona kuti nthawe zonse enzeika Yehova pa malo oyamba pa moyo wawo, viniyavya kuti osati nikoyopa ŵanthu.” João, wamene atata ŵake enzelesha banja yawo kuti osati ikokambilana za Yehova pang’anda pawo, enena kuti: “Chinthu chenzenilimbikisa ngako n’chakuti amayi ŵangu enzelolela kuchita chilichonse kuti akondweleshe atata—kupatulapo kuleka kukonda Yehova.”

16. Kansi chisanzo cha mulongo wamene ali na ŵana chingayavye tyani ŵanthu ayakine?

16 Mwewo anakazi, mukokumbukila kuti chisanzo chanu chuyavyasoti ayakine. Ganizilani mwamene chisanzo cha a Yunike mwechiyavyila ntumwi Paulo. Yove enzeziŵa kuti chikhulupililo chiliye chinyengo cha Timoteyo ‘chiyamba kunkhazikika muli a Yunike.’ (2 Tim. 1:5) Kansi ni nthawe yanji pamene ntumwi Paulo pechiwona chikhulupililo cha a Yunike kwa nthawe yoyamba? Payakine ni pa ulwendo wake woyamba waumishonale, pechikumana na a Loisi na a Yunike ku Lusitara, ndipo payakine eŵayavya kunkhala Akhilisitu. (Mac. 14:4-18) Ganizilani tyala: Paulo penzelembela kalata Timoteyo papita vyaka 15—ekumbukila mphela ntchito zuwonesha chikhulupililo za a Yunike, ndipo eŵakatishila ntchito monga chisanzo chofunika kutolela! N’vosakaikisha kuti chikhulupililo chawo chilimbikisa ngako ntumwi wamene uyu ndipo payakine chilimbikisasoti Akhilisitu ayakine a m’nthawe yamene iyo. Keno mwewo mulela mweka ŵana olo keno muli m’banja yosiyana vipembezo, ziŵani kuti kukhulupilika kwanu kuyavya ayakine noŵalimbikisa.

Kuyavya ŵana kuti akokonda Yehova kutola nthawe. Tetyo, osati mukotaya ntima! (Onani ndime 17)

17. Kansi mufunika kuchita chinji keno muwona kuti mwana wanu ofunalini kutumikila Yehova olo kuti mwayeja-yeja kumuphunzisa?

17 Lomba tyani keno mwawona kuti vamuchita pofuna kuyavya mwana wanu vuyavyalini? Mukokumbukila kuti kuphunzisa mwana kutola nthawe itali. Monga mwachuwoneshela ichi chithunzi, mukakomola mbewu, nthawe ziyakine mungayambe kukaikila keno izakule noyamba kutwala vitwazi. Olo kuti muziŵalini keno mbewu yamene iyo izatwale vitwazi, mupitilija mphela kuitilila kuti ikule. (Mk. 4:26-29) Molingana na vamene ivi, monga mama nthawe ziyakine mungokaikila keno muŵafwika pantima ŵana ŵanu. N’chendi kuti mungaŵasankhilelini vochita. Koma keno mupitilija kuchita vonse vamungakwanishe poŵaphunzisa, muŵapasa mwayi wakuti ankhale pa ushamwali na Yehova.—Miy. 22:6.

MUKODALILA YEHOVA KUTI AKUYAVYENI

18. Kansi Yehova angayavye tyani ŵana ŵanu kuti ankhale naye pa ushamwali?

18 Kufumila kale, Yehova wankhala oyavya achilumbwana anyinji kuti ankhale naye pa ushamwali. (Sal. 22:9, 10) Yove angayavyesoti ŵana ŵanu kunkhala naye pa ushamwali keno ove ofuna. (1 Akor. 3:6, 7) Olo vingawoneke kuti omutumikilalini na ntima wonse, yove apitilije kuŵakonda. (Sal. 11:4) Akazawonesha olo patontho tyala “maganizo aweme,” yove azaŵayavye. (Mac. 13:48; 2 Mbiri 16:9) Yove akokuyavyani kulaŵila viweme pa nthawesoti yoyenela—pamene ŵana ŵanu ofunikila ngako kumvwa vamene ivo. (Miy. 15:23) Olosoti angalimbikise m’bale olo mulongo muyakine mumpingo kuti aŵawoneshe chidwi. Olo ŵana amene awo akule, Yehova angaŵayavye kukumbukila vinthu vemwiŵaphunzisa kuvuli. (Yoh. 14:26) Yehova akudaliseni ngako keno mupitilija kuphunzisa ŵana ŵanu kupitila mu volaŵila vanu na vochita vanu.

19. Ndaŵa yanji mufunikalini kukaikila kuti Yehova osangalala namwe?

19 Sikuti chikondi cha Yehova kuli mwewo chudalila pa vinthu vasankha ŵana ŵanu. Yove okukondani chifukwa chakuti mwewo mumukonda. Keno mulela mweka ŵana, Yehova olonjeza kuti ankhale Tata wa ŵana ŵanu komasoti Chitetezo chanu. (Sal. 68:5) Mwewo mungachitishelini kuti ŵana ŵanu asankhe kutumikila Yehova olo yayi. Koma mukapitilija kumudalila nochita vonse vamungakwanishe poŵayavya, yove asangalale namwe.

NYIMBO N.° 134 Ŵana ni mphaso yofumila kwa Mulungu

^ ndime 5 Nkhani ino, ifotokoze vangaphunzile anakazi a Chikhilisitu amene ali na ŵana, kufumila kuli amayi ŵake a Timoteyo a Yunike, komasoti mwangayavyile  ŵana ŵawo kuziŵa Yehova nomukonda.

^ ndime 4 Mazina ayakine achinjiwa.

^ ndime 9 Mwachisanzo, onani mutu 50 m’buku yakuti Sangalalani na moyo kosasila! komasoti nkhani yakuti, Njira Zopangira Kulambira kwa Pabanja Kapena Kuphunzira Baibulo Patokha mu Nsanja ya Olonda ya 15 August 2011, pedji 6-7.