Skip to content

Skip to table of contents

Kansi mwewo muziŵa?

Kansi mwewo muziŵa?

Kansi nigaleta ya ntundu wanji yeyenzekwelepo nduna yaku Itiopiya Filipo penzeiutukila?

MAWU oyambilila amene m’Baibulo la Dziko Latsopano eŵamasulila kuti “galeta” angatanthauze voyendela vosiyana-siyana. (Mach. 8:28, 29, 38) Koma vuwoneka kuti galeta yeyenzekwelepo nduna yaku Itiyopiya, yenze ikulu kupambana magaleta amene enzeŵakatishila ntchito kunkhondo olo pampikishano. Onani viyakine mwa vifukwa vutichitisha kunena tetyo.

Nduna yaku Itiopiya yenze na udindo ukulu m’boma, ndipo yenze iyenda ulwendo utali. Yove yenze “munthu waulamulilo pansi pa kandake mfumukazi ya Itiopiya. Yove yenze yopanamila chuma chonse cha mfumukazi yamene iyo.” (Mach. 8:27) Dela ya Itiopiya kale, yenzepamikijapo chalo cha Sudan, yamene masiku ŵano yuziŵika kuti Igypt. Vingachitike kuti nduna yamene iyi, ikatishila ntchito magaleta osiyana-siyana paulwendo wamene uyu, koma yove yenzefunikilasoti kunkhala na galeta ikulu bwino, yamene sembe ikwanisha kunyamula katundu wonse weyenze nayo paulwendo utali wamene uyu. Mu nthawe ya atumwi, venzelini vachilwendo kukatishila ntchito magaleta amawilo 4, amene enzenkhala na malo okwanila kunyamula ŵanthu apaulwendo. Buku iyakine yofotokoza Baibolo, inena kuti magaleta oteti enzenkhala na malo akulu okwanila kunyamulila katundu, ŵanthu apaulwendo, ndipo mwachiwonekele enzeŵakatishila ntchito pa maulwendo atali-atali ngako.—An Exegetical Commentary.

Nduna yaku Itiopiya yenzeŵelenga Filipo penzeiutukila. Buku ya Machitidwe yunena kuti, “Filipo eutuka mmbali mwa galeta ndipo emumvwa penzeŵelenga mokweja mawu m’buku ya Yesaya mneneli.” (Mach. 8:30) Magaleta amene enzeŵakatishila ntchito pa maulwendo atali-atali, enzeŵapangalini mwanjila yakuti akokwanisha kuyenda ngako. Kuyenda luweme-luweme kwa galeta yamene iyo, kwipasa mwayi nduna yamene iyo wokwanisha kuŵelenga malemba komasoti kweyavya Filipo kuti akwanishe kuvwendela kuli galeta olo kuti enzeyenda na mendo.

Munthu waku Itiopiya wamene uyu “epapatila Filipo kuti akwele nonkhala naye m’galeta yamene iyo.” (Mach. 8:31) Magaleta amene ŵenzekatishila ntchito pochita mpikishano, woyendesha enzenkhala pulu. Koma mu galeta yeyenze ikwela nduna yala, mwenze malo okwanila kuti nduna yamene iyo komasoti Filipo ankhazikike pansi.

Mokatijana na vatuŵelenga mu chapitali 8 cha buku ya Machitidwe komasoti nkhani ziyakine, vofalisa vasu valombapano vili na vithunzi vamene vuwonesha nduna yaku Itiopiya ili kwele mu galeta ikulu kupambana magale amene ŵenzekatishila ntchito kunkhondo olo pampikishano.