1-2. Kansi atumiki okhulupilika a Yehova angakumane na mavuto otyani?

 MASOKA am’chilengedwe angachinje moyo wasu mwazizizi. Mwachisanzo, m’bale muyakine wokhulupilika zina yake Luis a emufwana na ntundu uyakine wachilwendo wa matenda akansa. A dokota emuuja kuti alityala na myezi yoŵelengeka ali moyo ndipo pavuli pake amwalile. Monika pamozi na mwanalume wake enzechita vinyinji potumikila Mulungu. Koma pavuli pake, nsiku iyakine Monika echizaziŵa kuti mwanalume wake wankhala ochita machimo ayakine mofisa kwa nthawe itali. Mulongo muyakine wosalunguliwa zina yake Olivia, ekakamijika kuthaŵa mu ng’anda yake chifukwa mudela yenzenkhala mwenzeyembekezela kufwika chimphepo chankuntho. Pechijoka yove efwana kuti chimphepo chankuntho chipasula ng’anda yake. M’kanthawe katontho tyala, moyo wa ŵanthu amene aŵa wechinja ngako. Kansi pa moyo wanu mwekumanapo kale na vuto iyakine yamene ichinja moyo wanu mosayembekezeleka?

² Olo kuti nise atumiki okhulupilika a Yehova, sewo tingakumane mphela na mavuto komasoti matenda mosayembekezeleka molingana na ŵanthu onse. Koma kuyangijila pamene apo, sewo tingashushiwe olo kutamanishiwa na adani a ŵanthu a Mulungu. Olo kuti Yehova otitetezalini kumavuto monga ni amene aŵa, yove olonjeza kuti akotiyavya. (Yes. 41:10) Moyavyiwa na yove, sewo tingapitilije kunkhala osangalala, kupanga vosankha viweme, komasoti kupitilija mphela kunkhala okhulupilika kuli yove olo patulimbana na mavuto akulu ngako. Mu nkhani ino, tikambilane njila 4 za mwakutiyavyila Yehova pa nthawe yatukumana na mavuto. Tiwonesoti vatufunikila kuchita kuti tilondele thandizo yofumila kuli yove.

 YEHOVA AZAKUTETEZENI

3. Pa nthawe yatukumana na mavuto am’chilengedwe, kansi tingavutike kuchita chinji?

³ Mavuto. Tikakumana na soka ya m’chilengedwe vingativute kuganiza luweme nopanga vosankha. Ndaŵa yanji? Chifukwa chakuti tingankhale na chisoni chikulu ngako komasoti nkhaŵa. Tingolimvwa monga tili mu nfinzi ndipo tuziŵalini kwatingaloŵele. Onani mwechimvwila alongo aŵili ŵatatomola poyamba pechikumana na mavuto. Olivia enena kuti: “Mphepo yankuntho peiponesha ng’anda yangu, newo nesoŵa chochita ndipo nesililatu nzelu.” Ponena za kusoŵa chilungamo kwenzechita mwanalume wake, Monika enena kuti: “Newo nekhumudwa mopitilila malile. Nenzelimvwa monga munthu muyakine wanilasa na chipula. Nefwika povutika olo kuti nikate ntchito zosavuta za nsiku na nsiku. Poyamba niliyekhulupilile kuti vamene ivo vachitikila newo.” Kansi Yehova olonjeza kuti akotiyavya tyani tikankhala na chisoni?

4. Molingana na Afilipi 4:6, 7, kansi Yehova otilonjeza chinji?

⁴ Vakuchita Yehova. Mulungu olonjeza kutipasa chinthu chiyakine chayunena Baibolo kuti “ntendele wa Mulungu.” (Ŵelengani Afilipi 4:6, 7.) Ntendele wamene uyu utanthauza chitetezo na ntendele vamuntima, vamene vuwela chifukwa chonkhala paushamwali wapadela na yove. Ntendele wamene uyu “upambana kuganiza ngako kulikonse”; wamene uyu ni ntendele wodabwisa ngako kupambana mulimonse mwatingaganizile. Kansi mwewo mwedabwapo kale chifukwa chonkhala na ntendele pavuli popemphela kwa Yehova mofumila pansi pa ntima? “Ntendele wa Mulungu” niye wamene wechitisha kuti mwewo mumvwe tetyo.

5. Kansi ntendele wa Mulungu uteteza tyani maganizo na mitima yasu?

⁵ Lemba imo na imo yamene iyi, yunenasoti kuti ntendele wa Mulungu “uzateteze,” olo kuti kugading’a, “mitima yanu na maganizo ŵanu.” Mawu oyambilila amene ŵechimasulila kuti “kuteteza” enzenena za masodja, ndipo enzeŵakatishila ntchito ponena za masodja amene enzegading’a tauni komasoti kuiteteza kuti osati iwonongewe. Ŵanthu amene enzenkhala nkati mwa tauni enzeyona mwantendele chifukwa enzeziŵa kuti pamuliyango wampanda penzenkhala masodja. Molingana na vamene ivi, ntendele wa Mulungu ukayamba kuteteza mitima na maganizo ŵasu, sewo tunkhala odekha chifukwa tuziŵa kuti nise otetezeka. (Sal. 4:8) Molingana na mwevinkhalila kuli Hana, olo kuti vuto yatukumana nayo pa moyo wasu yusilalini mokulumija, sewo tingapitilije mphela kunkhala na ntendele. (1 Sam. 1:16-18) Ndipo tikankhala odekha, kanyinji-kanyinji vunkhala vosavuta kuchita vinthu moganiza luweme komasoti kupanga vosankha mwanzelu.

6. Kansi tingachite tyani kuti tilondele ntendele wa Mulungu? (Onanisoti chithunzi.)

⁶ Vatufunikila kuchita. Keno pali vuto iliyonse yamulimbana nayo mwewo, kulaŵila mwanjila  iyakine, itani gadi. Motyani? Pemphelani kwanthawe itali mpaka muyambe kumvwa ntendele wa Mulungu. (Luk. 11:9; 1 Ates. 5:17) Luis, watatomola poyamba pamozi na mwanakazi wake Ana, efotokoza chiŵayavya kuti akwanise kupilila pa nthawe yechiziŵa kuti wasala tyala na myezi yoŵelengeka kuti amwalile. Yove enena kuti: “Pa nthawe monga ni yamene iyi, vunkhala vovuta ngako kupanga vosankha pankhani ya thandizo ya chipatala komasoti pa vinthu viyakine. Koma pemphelo yenze chinthu chofunika ngako kuti tikwanishe kupilila pa nthawe yonse yovuta ngako yamene iyo.” Luis pamozi na mwanakazi wake enena kuti enzepemphela mofumila pansi pantima komasoti moweleja-weleja posenga Yehova kuti aŵapase ntendele wa mmaganizo, ateteze mitima yawo, komasoti kuti aŵapase nzelu zamene zingaŵayavye kupanga vosankha mwanzelu. Ndipo ove ewona kuti Mulungu eŵayankha. Keno mwewo mulimbana na mavuto, osaleka kupemphela, ndipo muzawone ntendele wa Mulungu uteteza ntima komasoti maganizo ŵanu.—Alo. 12:12.

YEHOVA AZAKUPULUMUSHENI

7. Kansi tingalimvwe mwanjila yotyani pa nthawe yatukumana na mayeselo ovuta?

⁷ Mavuto. Keno tukumana na mavuto, nthawe ziyakine tingakwanishelini kuganiza, kuchita vinthu, olo kumvwa mwanjila yolingana na mwatuchitila nthawe zonse. Molingana na sitima yamene chifukwa chokhaŵijiwa na mphepo yamphamvu panyanja kufuma kumafunde aŵa noluta kuli ayakine amphamvu, nase tingochita monga tukhaŵijiwa kufuma kumaganizo aŵa noluta kuli ayakine amphamvu. Ana watatomola poyamba enena kuti evutika ngako maganizo pavuli pa imfwa ya Luis. Yove enena kuti: “Nenzenkhala wokhumudwa ngako, ndipo nenzeliimba mulandu. Komasoti nenzekalipa nikaganizila kuti mwanalume wangu emwalila.” Kuyangijila pamene apo, Ana enzelimvwa kuti ali yeka-yaka ndipo enzekhumudwa akosamalila ntchito zamene Luis enzezisamalila luweme ngako. Nthawe ziyakine yove enzelimvwa monga ali pakati panyanja pa nthawe ya chimphepo chankuntho. Kansi Yehova angatiyavye tyani maganizo aipa akayamba kutisoŵesha ntendele?

8. Molingana na mwayunenela lemba ya Yesaya 33:6, kansi Yehova otisimikijila chinji?

⁸ Vakuchita Yehova. Yove olonjeza kuti azatipulumushe. (Ŵelengani Yesaya 33:6.) Sitima ikakumana na chimphepo champhamvu panyanja, ingayambe kunyang’anya poluta uku na uku mwangozi. Pofuna kupewa vamene ivi, sitima zinyinji zunkhala na nsimbi ziyakine zapadela mbali zonse kunyansi kwake. Nsimbi zapadela zamene izo zingayavye sitima kuti osati ikonyang’anya ngako. Chifukwa cha vamene ivi, ŵanthu amene ali nkati mwa sitima yamene iyo onkhala otetezeka ndipo ulwendo wawo unkhala uweme ngako. Koma nsimbi zapadela zamene izo zukata ntchito luweme keno sitima yuyenda. Molingana na vamene ivi, Yehova azatipulumushe tikomutumikila  mokhulupilika pa nthawe yatukumana na mavuto.

9. Kansi vipangizo vofufuzila vingatiyavye tyani kupitilija kuwona vinthu mwanjila iweme? (Onanisoti chithunzi.)

⁹ Vatufunikila kuchita. Mukasila nzelu chifukwa chovutika maganizo, mokochita vonse vamungakwanishe popitilija kupemphela, kusonkhana, komasoti kulalikila. N’chendi kuti mwewo payakine mungakwanishelini kuchita vinyinji molingana na mwemwenzechitila poyamba, koma osaluŵa kuti Yehova oyembekezelalini vinyinji kuli mwewo kupambana vamungakwanishe kuchita. (Yelekezelani na Luka 21:1-4.) Monga mbali ya moyo wanu wauzimu, mukopatula nthawe yophunzila pamweka komasoti kuganizila. Ndaŵa yanji? Kupitila mu gulu yake, Yehova wafalisa nkhani komasoti mavidiyo aweme ngako amene angatiyavye kunkhala mphela na maganizo onkhazikika pa nthawe yatukumana na mavuto. Kuti mufwane nkhani zamufuna, mungakatishile ntchito vipangizo vofufuzila vamene vupezeka m’chilaŵilo chanu monga pulogilamu ya JW Library^®, Índice das Publicações da Torre de Vigia, komasoti Buku ya Mboni za Yehova yofufuzila nkhani. Monika watatomola poyamba, enena kuti akayamba kuvutika maganizo enzekatishila ntchito vipangizo vofufuzila kuti afwane malangizo. Mwachisanzo, yove enzefufuza mawu monga akuti “mkwiyo.” Ndipo nthawe ziyakine yove enzefufuza mawu akuti “kupsa mtima” olo akuti “kukhulupilika”. Pavuli pake, yove enzeŵelenga nkhani zamene izo kwa nthawe itali mpaka ntima wake kunkhala pansi. Yove enena kuti: “Pa nthawe yofufuza nkhani nenzenkhala na nkhaŵa ngako. Koma nikaŵelenga nkhani zamene izo kwa nthawe itali, nenzeyamba kumvwa monga Yehova wanikumbatila mwamphamvu. Pa nthawe yoŵelenga nenzekwanisha kuwona kuti Yehova omvwisha mwanumvwila m’mbali zosiyana-siyana komasoti kuti enzeniyavya.” Thandizo yolingana na yamene iyi yofumila kwa Yehova, ingakuyavyeni soti kuti mukwanishe kulamulila maganizo mpaka kuyambasoti kunkhala wodekha.—Sal. 119:143, 144.

YEHOVA AZAKUTANG’ISHENI

10. Kansi tingaganize chinji pavuli pokumana na mavuto am’chilengedwe?

¹⁰ Mavuto. Tikakumana na vuto ikulu pa moyo wasu, nthawe ziyakine tingolimvwa kunkhala ofoka mwakuthupi komasoti mwa mmaganizo. Tingalingane na munthu woutuka pampikishano wamene outuka movutikila chifukwa chakuti walichita. Tingovutika kuchita vinthu vamene poyamba tenzevichita mosavuta, olo tingaleke ntima wofuna kuchita vinthu vamene poyamba tenzesangalala navo. Molingana na mwevenzele na Eliya, sewo tingankhale tiliye mphamvu zopitilija kulimba na mavuto. Tingayambe kuwona kuti n’chinthu chiweme kufwa tyala. (1 Maf. 19:5-7)  Kansi Yehova olonjeza kuti azachite chinji sewo tikankhala ofoka?

11. Kansi Yehova otiyavyasoti mwanjila yotyani? (Salimo 94:18)

¹¹ Vakuchita Yehova. Yove olonjeza kuti azatitang’ishe. (Ŵelengani Salimo 94:18.) Molingana na woutuka pa mpikishano wamene walichita ndipo ofunikila thandizo kuti apitilije kuutuka, nase tingafunikile thandizo kuti tipitilije kutumikila Yehova mwakhama. Tikakumana na mavuto, Yehova otisimikijila kuti: “Newo Yehova Mulungu wako nakata kwanja yako ngayo. Newo wamene nukuuja kuti ‘osachita wowa. Newo nikuyavye.’” (Yes. 41:13) Mfumu Davide iyavyiwapo kale mwanjila yamene iyi. Pa nthawe yenzelimbana na mavuto komasoti adani ŵake, yove euja Yehova kuti: “Kwanja yanu ngayo izanichilikize.” (Sal. 18:35) Koma kansi Yehova otitang’isha tyani?

12. Kansi ni ŵani ŵangakatishile ntchito Yehova kuti atiyavye tikafoka?

¹² Kanyinji-kanyinji, Yehova otitang’isha kupitila muli ŵanthu ayakine. Mwachisanzo, pa nthawe iyakine Davide pechifoka nshamwali wake Yonatani eluta kuyamuchilikiza mwa mmaganizo ndipo elaŵila mawu omutang’isha. (1 Sam. 23:16, 17) Molingana na vamene ivi, Yehova esankha Elisa kuti apeleke thandizo kwa Eliya. (1 Maf. 19:16, 21; 2 Maf. 2:2) Masiku ŵano, Yehova angakatishile ntchito achibale ŵasu, azishamwali, olo akulu kuti atitang’ishe. Koma tikankhala na chisoni, payakine tingaganize kuti chinthu chiweme n’kulipatula kuli ayasu. Tingafune kunkhala tyala paseka. Kuchita vamene ivi n’kwachibadwa. Koma kansi tingachite tyani kuti Yehova atitang’ishe?

13. Kansi n’chinji chatufunikila kuchita kuti Yehova akotitang’isha? (Onanisoti chithunzi.)

¹³ Vatufunikila kuchita. Mukochita vonse vamungakwanishe popewa kulipatula. Kanyinji-kanyinji, tikalipatula tunkhala tiliye vinthu vinyinji vatingaganizile, ndipo tuyamba kuganizila ngako vokhuza sewo komasoti mavuto ŵatukumana nawo. Vamene ivi vingatikangishe kupanga vosankha viweme. (Miy. 18:1) N’chendi kuti tonse tufunikila kupatula nthawe yonkhala paseka maka-maka keno tulimbana na vuto ikulu. Koma keno tulipatula kwa nthawe itali tingankhale tukana thandizo yofumila kuli ŵanthu ŵakukatishila ntchito Yehova kuti atitang’ishe. Tetyo, viliye kanthu kuti mulimbana na vuto yotyani, londelani thandizo yofumila kuli achibale ŵanu, azishamwali, komasoti akulu. Ŵawoneni ŵanthu amene awo monga—njila yakukatishila ntchito Yehova pofuna kukuyavyani.—Miy. 17:17; Yes. 32:1, 2.

YEHOVA AZAKUTONTHOJENI

14. Kansi ni vinthu vochitisha wowa votyani vatingakumane navo?

¹⁴ Mavuto. Nthawe ziyakine tingakumane na vinthu vochitisha wowa. Baibolo yunena za atumiki  ayakine a Mulungu okhulupilika amene enzekumana na mavuto komasoti amene enzechita wowa chifukwa cha adani ŵawo na mavuto ayakine. (Masal. 18:4; 55:1, 5) Molingana na vamene ivi, nase tingoshushiwa na ayasu kusikulu, kuntchito, achibale ŵasu, kapena boma. Nthawe ziyakine tingaluze moyo ngawo-ngawo chifukwa cha matenda. Pa mavuto monga ni amene aŵa, sewo tingalimvwe monga mwana ntontho wamene aliye womuteteza. Kansi Yehova otiyavya tyani mu nthawe zovuta monga ni zamene izi?

15. Kansi ni mawu otyani otang’isha amene ali pa Salimo 94:19?

¹⁵ Vakuchita Yehova. Yove otitonthoja komasoti kutinkhajika ntima pansi. (Ŵelengani Salimo 94:19.) Salimo yamene iyi yutikumbusha za kansimbi kamene kochita wowa ndipo kokwanishalini kuyona chifukwa cha chinvula champhamvu chankuntho. Tingakwanishe kuwona mmaganizo mwasu atata ŵakine ofwika pali kove nokanyamula mmanja mwawo mpaka kove kofwana tulo. Olo kuti chinvula champhamvu chikali lokwa, kansimbi kamene ako kolimvwa kunkhala kotetezeka chifukwa atata ŵakine akakumbatila pokatonthoja. Tikakumana na mavuto akulu tingafunikile kuti Atata ŵasu akululu atikumbatile mophiphilisila mpaka ntima wasu unkhale pansi. Kansi sewo tingalondele tyani chitonthojo chamene ichi kufumila kwa Yehova?

16. Kansi tingafunike kuchita chinji kuti Yehova atitonthoje? (Onanisoti chithunzi.)

¹⁶ Vatufunikila kuchita. Nthawe zonse mukopatula nthawe yotandala na Yehova—kupemphela kwa yove komasoti kuŵelenga Mawu ŵake. (Sal. 77:1, 12-14) Mukankhala na chiyoloŵezi chochita vinthu vamene ivi, mosakaikila mukezekumana na mavuto chinthu choyamba chatimuzachite nikuutukila kuli Atata ŵanu akululu kuti akuyavyeni. Mukomuuja Yehova nkhaŵa zanu komasoti vinthu vukuchitishani wowa. Lolani kuti yove akutang’isheni komasoti kukutonthojani kupitila m’Malemba. (Sal. 119:28) Kuŵelenga mabuku ayakine am’Baibolo kungakutang’isheni ngako. Mwachisanzo, mwewo mungatang’ishiwe mwa kuŵelenga buku ya Yobu, Masalimo, na ya Miyambo komasoti mawu a Yesu opezeka m’chapitala 6 cha Mateyu. Mukopemphela kwa Yehova na kuŵelenga Mawu ŵake mwewo muzafwane chitonthojo.

17. Kansi sewo tili na chidalilo chotyani?

¹⁷ Sewo tingankhale na chidalilo chakuti Yehova akotiyavya nthawe zonse tikakumana na mavuto akulu pa moyo wasu. Yove azatisiyelini seka. (Masal. 23:4; 94:14) Yehova olonjeza kuti akotiteteza, kutipulumusha, kutitang’isha, komasoti kutitonthoja. Ponena za Yehova, buku ya Yesaya 26:3 yunena kuti: “Ŵanthu amene ali na ntima wosayaŵanika muzaŵateteze poŵapasa ntendele wosasila chifukwa odalila mwewo.” Tetyo, mukodalila Yehova komasoti mukopindula na njila zakukatishila ntchito yove pokuyavyani. Mukachita tetyo, mwewo muzafwane mphamvu olo pa nthawe yamukumana na mavuto.