1. Kansi Yehova oyembekezela kuti sewo tichite tyani?

 IMOZI mwa masiku okondwelesha ngako kuli ŵanthu olungulana, ni nsiku yakuvyalika mwana wawo woyamba. Olo kuti makolo omukonda ngako mwana wawo, ove oyembekezela lini kuti yove apitilije kunkhala lucheche mpaka kale-kale. Kulaŵila chendi, vamene ivi vikachitika ove angayambe kudela nkhaŵa ngako. Molingana na vamene ivi, olo kuti Yehova osangalala ngako sewo tikayamba kuphunzila vokhuza yove ofunalini kuti sewo tipitilije kunkhala ŵana mwauzimu mpaka kale-kale. (1 Ako. 3:1) Mmalo mwake, Mulungu ofuna kuti sewo tinkhale Akhilisitu “akulu-akulu” mwauzimu.—1 Ako. 14:20.

2. Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino?

² Kansi kunkhala Nkhilisitu wotang’a mwauzimu kutanthauza chinji? Kansi tufunika kuchita tyani kuti tikule mwauzimu? Ndaŵa yanji kulya chakulya chotanfuna n’kofunika ngako kuti tikule mwauzimu? Ndipo ndaŵa yanji tufunika kupewa ntima wolidalila? Munkhani ino, tifwane mayankho amakonsho amene aŵa.

KANSI KUNKHALA WOTANG’A MWAUZIMU KUTANTHAUZA CHINJI?

3. Kansi kunkhala Nkhilisitu wotang’a mwauzimu kutanthauza chinji?

³ Mawu Achigiliki amene ŵechimasulila kuti “nkulu” angatanthauze soti “wotang’a,” “wangwilo,” komasoti “wokwanila.” a (1 Ako. 2:6) Molingana na lucheche yamene yupitilija kukula nonkhala munthu nkulu, nase tufunika kupitilija kutang’isha ushamwali wasu na Yehova. Olo pavuli pakuti tankhala Akhilisitu otang’a mwauzimu tufunika kupitilija kupita pasogolo. (1 Tim. 4:15) Aliyense wasewo kupamikijapo achilumbwana, angakwanishe kunkhala  otang’a mwauzimu. Koma kansi n’chinji chuwonesha kuti Nkhilisitu wakula mwauzimu?

4. Kansi Nkhilisitu wotang’a ochita tyani?

⁴ Nkhilisitu wamene ni wotang’a mwauzimu ochita vinthu mokatijana na chifunilo cha Yehova komasoti opewa kusankha vinthu mokatijana na vakufuna olo vakusangalala navo. N’chendi kuti yove angaphoniyeshe vinthu viyakine chifukwa cha kusoŵa ungwilo. Koma olo n’tetyo, yove owonesha kupitila m’vochita vake va nsiku na nsiku kuti ochita vinthu mokatijana na chifunilo cha Mulungu. Yove ni munthu wamene evwala umunthu wanyowani ndipo oyeja-yeja mwakhama nthawe zonse kukonkheja kaganizidwe ka Yehova. (Aife. 4:22-24) Yove oziŵa mwangapangile vosankha viweme chifukwa okatishila ntchito malamulo komasoti mfundo za m’Baibolo. Tetyo, yove odalilalini malamulo anyinji kuti aziŵe vangafunikile kuchita. Koma akafuna kupanga vosankha yove okatishila ntchito vinthu vakuphunzila.—1 Ako. 9:26, 27.

5. Kansi Nkhilisitu wosatang’a mwauzimu angakumane na ngozi yotyani? (Aifenso 4:14, 15)

⁵ Koma mosiyana na vamene ivi, Nkhilisitu wamene ni wosatang’a mwauzimu angaluŵilishiwe mosavuta na “vinthu vachinyengo” komasoti “vakuphunzisa ŵanthu popeka wenye mochenjela.” Yove angakhulupilile ŵanthu amene ofalisa nyunzi zawenye, mphekesela, komasoti nkhani zawenye pa intaneti. Ndipo angasokonezewe na ŵanthu ampatuko. b (Ŵelengani Aifenso 4:14, 15.) Nkhilisitu wamene ni wosatang’a mwauzimu angochitila ayake djalasi, kuyambisha mikangano mumpingo, kukulumija kukalipa na vakuchita ayake, olo kuchita chimo ikulu.—1 Ako. 3:3.

6. Kansi kukula mwauzimu tingakulinganije na chinji? (Onanisoti chithunzi.)

⁶ Monga ni mwatawonela kale, Baibolo yulinganija kukula mwauzimu na kukula mwakuthupi. Mwana ofunika chitetezo nosogolelewa na munthu nkulu chifukwa oziŵalini vinthu vinyinji pa moyo wake. Mwachisanzo, ganizilani za mayi wamene okata kwanja ya mwana wake podjumpha nsewu. Koma pakapita nthawe mwana wamene uyo akakula, amayi ŵake omulola kuti adjumphe yeka nsewu. Koma amayi ŵake angomukumbusha nthawe zonse kuti akololesha mbali zonse zansewu akafuna kudjumpha chifukwa motoka zingamukande. Pavuli pakuti yove wakula, yove akoziŵa vakufunika kuchita  akafuna kudjumpha nsewu. Molingana na mwana wamene ofunika kuyavyiwa na munthu nkulu kuti apewe ngozi, naye Nkhilisitu wosatang’a mwauzimu ofunika kuyavyiwa kuti akwanishe kupewa chilichonse chamene chingawononge ushamwali wake na Yehova nopanga vosankha mwanzelu. Koma mosiyana na vamene ivi, Nkhilisitu wotanga mwauzimu akafuna kupanga chosankha, oganizila mfundo za m’Baibolo kuti aziŵe maganizo a Yehova pankhani yamene iyo, ndipo pavuli pake ochita vinthu mokatijana na mfundo zamene izo.

7. Kansi Nkhilisitu wamene ni wotang’a mwauzimu angafunike thandizo ya ayake?

⁷ Koma kansi vamene ivi vutanthauza kuti Nkhilisitu wotang’a angafunikilelini thandizo ya aliyense? Yayi. Nawo Akhilisitu otang’a mwauzimu osenga thandizo nthawe ziyakine. Koma munthu wamene akaliyetang’a mwauzimu angayembekezele kuti ayake amuuje vangachite olo kuti kusankha vochita ni udindo wake. Kusiyana kulipo n’kwakuti Nkhilisitu wotang’a mwauzimu akosenga nzelu na malangizo kuli ayake, onkhala oziŵa kuti udindo wosankha ni wake komasoti kuti ofunikila “kunyamula katundu wake.”—Agal. 6:5.

8. Kansi enekwasu amene ni otang’a mwauzimu osiyana pa vinthu votyani?

⁸ Mwachibadwa, tonse nise osiyana mwakuthupi. Molingana na vamene ivi, nawo Akhilisitu amene ni otang’a mwauzimu ali na minkhalidwe yosiyana. Mwachisanzo, nise osiyana pankhani ya nzelu, kutang’a ntima, ntima wopasa, komasoti chifundo. Tetyo, Akhilisitu aŵili amene akumana na vuto yolingana angapange vosankha vosiyana paliye kufwaya mfundo za m’Baibolo. Vamene ivi vuchitika maka-maka chifukwa chakuti tili na vikumbutima vosiyana. Kuziŵa vamene ivi, kuŵayavya kupewa kuweluzana chifukwa chakuti asankha vinthu vosiyana. Mmalo mwake oika maganizo ŵawo pakutang’isha nkatijano.—Alo. 14:10; 1 Ako. 1:10.

KANSI N’CHINJI CHINGATIYAVYE KUTI TIKULE MWAUZIMU?

9. Kansi kukula mwauzimu kuchitika kweka mwachibwadwa? Fotokozani.

⁹ Mwana aliyense okula pakapita nthawe. Koma paliye munthu angankhale paushwamwali wotang’a na Yehova paliye kuchita khama. Mwachisanzo, Akhilisitu aku Korinto ephunzila chonadi, ebatizika, komasoti ephunzila vinthu vinyinji kuli ntumwi Paulo. (Mach. 18:8-11) Koma anyinji mwa ove, pepita vyaka vinyinji kufumila pechibatizika akaliyekula mwauzimu. (1 Ako. 3:2) Kansi tingapewe tyani kuchelwa kupita pasogolo mwauzimu?

10. Kansi tufunika kuchita tyani kuti tikule mwauzimu? (Yuda 20)

¹⁰ Vingankhale vovuta kuti Nkhilisitu akule mwauzimu keno yove ofunalini kuchita vamene ivo. Akhilisitu amene ni ‘osaziŵa vinthu’ komasoti amene ofunalini kupita pasogolo, angakulelini mwauzimu. (Miy. 1:22) Sewo tufunika kupewa kunkhala monga ni ŵanthu ŵala akulu-akulu koma akafuna kupanga vosankha odalila makolo ŵawo. Mmalo mwake sewo tili na udindo woyeja-yeja kuti tikule mwauzimu komasoti kutang’isha ushamwali wasu na Yehova nthawe zonse. (Ŵelengani Yuda 20.) Keno mukaliyeja-yeja kuti munkhale otang’a mwauzimu, mukomusenga Yehova kuti akupaseni “ntima wofuna kuchita vinthu vakukonda komasoti mphamvu zochitila vinthu vamene ivo.”—Afil. 2:13.

11. Kansi Mulungu watipasa chinji potiyavya kuti tipite pasogolo (Aifenso 4:11-13)

¹¹ Yehova oyembekezela lini kuti sewo tikule mwauzimu paliye thandizo yake. Ŵanthu amene otumikila monga achiŵeta komasoti aphunzisi mumpingo wachikhilisitu, ni okonzeka kutiyavya kuti tinkhale ‘ŵanthu achikulile’ mwauzimu, ‘amene afwika pansinkhu wauchikulile monga ni mwenzele Khilisitu.’ (Ŵelengani Aifenso 4:11-13.) Yehova otipasasoti mzimu wake utuŵa pofuna kutiyavya kunkhala na “maganizo a Khilisitu.”  (1 Ako. 2:14-16) Kuyangijila pamene apo, Yehova echitisha kuti mabuku 4 a Uthenga uweme alembewe, ndipo mabuku amene aŵa owonesha mwenzeganizila Yesu, mwenzelaŵilila, komasoti mwenzechitila vinthu pautumiki wake wonse pano pachalo. Sewo tingankhale otang’a mwauzimu mwakukonkheja kaganizidwe ka Yesu komasoti mwenzechitila vinthu pa moyo wake.

KULYA CHAKULYA CHOTANFUNYA CHAUZIMU N’KOFUNIKA

12. Kansi “mfundo zoyambilila zokhuza Khilisitu” n’chinji?

¹² Kuti tinkhale Akhilisitu otang’a mwauzimu, sewo tufunika kuphunzila vinyinji osati tyala “mfundo zoyambilila zokhuza Khilisitu.” Mfundo zamene izi ni vinthu vatuyambilila kuphunzila ponena za Yesu. Mwachisanzo, nkhani yonena za kulapa, chikhulupililo, ubatizo, komasoti nkhani ya kuuka kwa akufwa, ni mfundo zoyambilila za m’Mawu a Mulungu. (Ahe. 6:1, 2) Zamene izi ni ziyakine mwa mfundo zamene Nkhilisitu aliyense ofunika kuziziŵa. N’chifukwa chake ntumwi Petulo elaŵila za vinthu vamene ivi penzelalikila gulu ya ŵanthu pa Pentekosite. (Mach. 2:32-35, 38) Kuti tinkhale ophunzila a Khilisitu, sewo tufunika kukhulupilila viphunziso vamene ivi. Mwachisanzo, Paulo elaŵila vinthu vamene vuwonesha luweme ngako kuti keno sewo tukhulupilila lini kuti akufwa azauke, tingakwanishelini kunkhala ophunzila a Khilisitu. (1 Ako. 15:12-14) Koma olo n’tetyo, kuti tinkhale akulu-akulu mwauzimu tufunikalini kukhutila na viphunziso voyambilila va m’Mawu a Mulungu.

13. Kansi tufunika kuchita tyani kuti tikopindula na chakulya chotanfunya chauzimu chutomolewa pa Aheberi 5:14? (Onanisoti chithunzi.)

¹³ Mosiyana na viphunziso voyambilila va m’Mawu a Mulungu, chakulya chotanfunya chupamikijapo vinyinji kupambana kuziŵa tyala malamulo a Yehova na mfundo zake zamene zutiyavya kuziŵa maganizo ŵake. Kuti tikopindula na chakulya chamene ichi, tufunika kuphunzila, kuganizila, komasoti kukatishila ntchito mosamala Mawu a Mulungu pa moyo wasu. Tikachita vamene ivi, tukwanisha kupanga vosankha vakukondwela navo Yehova. c—Ŵelengani Aheberi 5:14.

14. Kansi Paulo eŵayavya tyani Akorinto kuti akule mwauzimu?

¹⁴ Akhilisitu amene ni osatang’a mwauzimu,  kanyinji-kanyinji ovutika kuganizila mfundo za m’Baibolo nozikatishila ntchito akafuna kupanga vosankha. Ayakine oganiza kuti pakankhala kuti paliye lamulo yasiteleti yokhuza nkhani iyakine, niye kuti ali na ufulu wochita vakufuna. Ayakine osakila malamulo m’Mawu a Mulungu pa nthawe yamene kuchita vamene ivo n’kosafunikila. Mwachisanzo, vuwoneka kuti Akhilisitu aku Korinto enze esenga Paulo kuti aŵaikile malamulo okhuza nsembe zopelekewa ku mafano keno n’kololeka kulya olo yayi. Mmalo moŵauja venzefunika kuchita, Paulo efotokoza za kufunika kwa chikumbuntima ndipo enena kuti munthu aliyense ali na “ufulu wosankha.” Paulo ekatishila ntchito mfundo za m’Mawu a Mulungu polaŵila na Akorinto. Tetyo, aliyense sembe ekwanisha kupanga vosankha na chikumbuntima chituŵa komasoti paliye kukhumudwisa ayake. (1 Ako. 8:4, 7-9) Mwanjila yamene iyi, Paulo eŵayavya Akorinto kuti akule mwauzimu. Chifukwa cha vinthu vechiujiwa, ove sembe ekatishila ntchito luso yawo yoziŵa vinthu mmalo modalila malamulo olo munthu muyakine kuti aŵauje vochita.

15. Kansi Paulo eŵayavya tyani Akhilisitu Achiheberi kuti apite pasogolo mwauzimu?

¹⁵ Sewo tuphunzilapo phunzilo yofunika ngako pa vechilemba Paulo mu kalata yake yoluta kuli Akhilisitu Achiheberi. Ayakine mwa ove enze akaliyekula mwauzimu; ove ‘enze eyambasoti kufuna nkaka  mmalo mwa chakulya chotanfunya.’ (Ahe. 5:12) Ove aliyekwanishe kukhulupilila vinthu vanyowani venzeŵaphunzisa Yehova. (Miy. 4:18) Mwachisanzo, pavuli pa imfwa ya Yesu Chilamulo cha Mose chileka kukata ntchito. Koma ayakine mwa Akhilisitu Achiyuda eyumilila kukonkheja Chilamulo. (Alo. 10:4; Tito 1:10) Kansi n’chendi kuti vyaka 30 venze vosakwanila kuti Ayuda akwanishe kuchinja maganizo ŵawo? Aliyense wamene eŵelenga kalata youjiliwa ya Paulo yoluta kuli Aheberi, sembe ekwanisha kuwona kuti buku yamene iyo yenze na chakulya chotanfunya chauzimu. Kalata yamene iyo, iŵayavya kuwona njila yanyowani iweme ngako yolambilila Yehova yamene sembe iŵayavya kunkhala otang’a ntima nopitilija kulalikila olo kuti Ayuda enzeŵashusha.—Ahe. 10:19-23.

MUKOPEWA NTIMA WOLIDALILA

16. Kuyangijila pakukula mwauzimu, kansi tufunikasoti kuchita tyani?

¹⁶ Sewo tufunika kuyeja-yeja mwakhama osati tyala kuti tinkhale otang’a, komasoti kuti tipitilije kunkhala Akhilisitu otang’a. Vamene ivi vutanthauza kuti tufunika kupewa ntima wolidalila.  (1 Ako. 10:12) Tufunika ‘kupitilija kuliyesa’ kuti tisimikijile keno tupita pasogolo.—2 Ako. 13:5.

17. Kansi kalata ya Paulo yoluta kuli Akolose yuwonesha tyani kuti tufunika kupitilija kunkhala otang’a?

¹⁷ Mukalata yake yoluta kuli Akolose, Paulo elaŵilasoti za kufunika kopitilija kunkhala otang’a. Olo kuti Akhilisitu aku Kolose enze kale otang’a, Paulo eŵachenjeja za ngozi yoganiza monga ni ŵanthu akuchalo. (Akol. 2:6-10) Komasoti Epafura, wamene vuwoneka kuti enzeŵaziŵa luweme ngako enekwasu ampingo wamene uyo, enzeŵapemphelela mosalekeja kuti “apitilije kunkhala otang’a mwauzimu,” kapena kuti akule mwauzimu. (Akol. 4:12) Kansi vamene ivi vutiphunzisa chinji? Paulo na Epafura, enzeziŵa kuti Nkhilisitu ofunika kuyeja-yeja mwakhama nodalila thandizo ya Mulungu kuti akule mwauzimu. Ove enzefuna kuti Akolose apitilije kunkhala otang’a, kapena kuti akulu-akulu mwauzimu mosasamala kanthu za mavuto ŵenzekumana nawo.

18. Kansi n’chinji chingachitikile Nkhilisitu wamene ni wotang’a mwauzimu? (Onanisoti chithunzi.)

¹⁸ Ntumwi Paulo, echenjeja Aheberi kuti olo Nkhilisitu wamene ni wotang’a mwauzimu, Yehova angaleke kukondwela naye mpaka kale-kale. Nkhilisitu akaleka kumvwila Yehova mapeto ŵake angaleke kumutumikila, ndipo vamene ivi vingachitishe kuti Yehova osati amukhululukile. N’vokondwelesha kuti Akhilisitu Achiheberi aliyefwike pamene apo. (Ahe. 6:4-9) Lomba tyani ponena za Akhilisitu amene efoka olo amene echosewa mumpingo pavuli pake nolapa? Ove owonesha kuti ali na ntima wolichefya komasoti wolapa, ndipo ni osiyana na ŵanthu ŵechilaŵila Paulo kuti Mulungu angaleke kukondwela nawo mpaka kale-kale. Koma olo n’tetyo, pavuli pakuti ajokela kwa Yehova ove ofunikila thandizo yakupeleka Mulungu. (Eze. 34:15, 16) Mosakaikila, akulu mumpingo azasankhe mkwasu wamene oziŵa vinyinji kuti aŵayavye kunkhalasoti otang’a mwauzimu.

19. Kansi tonse tufunika kunkhala na cholinga chotyani?

¹⁹ Keno mwewo muyeja-yeja kuti mukule mwauzimu, cholinga chanu chizakwanishike! Pitilijani kuphunzila mfundo zikulu-zikulu za chonadi cha m’Baibolo noyeja-yeja mwakhama kuti mukokonkheja kaganizidwe ka Yehova. Komasoti keno nimwe Nkhilisitu wotang’a mwauzimu, mukochita vonse vamungakwanishe kuti mupitilije kunkhala otang’a.