NKHANI YOPHUNZILA N.° 7
Vatingachite kuti tikopindula ngako poŵelenga Baibolo
“Mu chilamulo uŵelengamo votyani?”—LK. 10:26.
NYIMBO N.° 97 Mawu a Mulungu otiyavya kunkhala na moyo
VATIKUTI TIPHUNZILE a
1. Kansi n’chinji chuwonesha kuti Yesu enzewona Malemba kunkhala ofunika?
GANIZILANI mwamene mwenzemwvila munthu, kumvwa Yesu ophunzisa. Nthawe zonse yove enzephunzisa kuchokela m’Malemba, ndipo enzechita vamene ivi kufumila mu ntima. Ndipo mawu a Yesu oyambilila kulembewa ŵechilaŵila pechingobatiziwa, komasoti mawu ayakine osilijila ŵechilaŵila akaliyekufwa enze ofumila m’Malemba. b (Deut. 8:3; Sal. 31:5; Lk. 4:4; 23:46) Ndipo pa vyaka vitatu na hafu va utumiki wake nthawe zonse Yesu enzeŵelenga, komasoti kufotokoza malemba.—Mt. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Lk. 4:17-21.
Pa moyo wake wonse, Yesu ewonesha kuti enzekonda ngako malemba ndipo enzelola kuti akomusogolela pa vochita vake vonse (Onani ndime 2)
2. Kansi n’chinji chimuyavya Yesu akali ntontho kuti aŵaziŵe luweme Malemba? (Onani chithunzi chapachikuto)
2 Kwa vyaka vinyinji akaliyeyamba utumiki wake, Yesu enzeŵelenga komasoti kumvwa Mawu a Mulungu kanyinji-nyinji. Akankhala pa n’ganda mosakaikila enzekumvwa Maria na Yosefe otomola malemba akotandala. c (Deut. 6:6, 7) Tukaikalinisoti kuti pasondo paliponse Yesu enzeluta ku sunagoge pamozi na abanja ŵake. (Lk. 4:16) Kusunagoge kwamene uko owoneka kuti enzemvwishila mwatchelu Malemba akoŵelengewa. Papita nthawe Yesu ephunzila kuŵelenga payeka Malemba opatulika amene aŵa. (Lk. 4:16-20) Tetyo, sikuti yove echingofwika poŵaziŵa luweme Malemba koma enzeŵakondasoti nolola kuti akomusogolela. Mwachisanzo kumbukilani vichitika mu kachisi pamene Yesu penze na vyaka 12 tyala. Aphunzisi amene enzechiziŵa luweme chilamulo cha Mose “edabwa ngako na mayankho ŵake komasoti powona kuti enzemvwisha ngako vinthu.”—Lk. 2:46, 47, 52.
3. Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino?
3 Sewo nase tingafwike poŵaziŵa luweme Mawu a Mulungu komasoti kuŵakonda keno tuŵaŵelenga nthawe zonse. Koma kansi tingachite tyani kuti tikopindula ngako na vatuŵelenga? Tingaphunzilepo kanthu kufumila pa vamene Yesu vechiuja ŵanthu oziŵa chilamulo amene opamikijapo alembi, afarisi, komasoti asaduki. Nthawe zonse asogoleli a chipembezo amene aŵa enzeŵelenga Malemba, koma enzepindulalini na vinthu venzeŵelenga. Yesu etomola vinthu vitatu vamene venzekangisha ŵanthu amene aŵa kuti osati akopindula na Malemba. Vinthu vechiŵauja vingatiyavye kuti tiyangijile luso yasu na cholinga chakuti, (1) tikomvwisha vatuŵelenga, (2) tikofwana Mfundo zingatiyavye za choonadi, komasoti (3) tikolola kuti Mawu a Mulungu akotisogolela.
MUKOŴELENGA NA CHOLINGA CHAKUTI MUMVWISHE
4. Kansi lemba ya Luka 10:25-29 yutiphunzisa chinji pa nkhani yoŵelenga Mawu a Mulungu?
4 Tufuna kumvwisha tanthauzo ya vatuŵelenga m’mawu a Mulungu. Keno tingachitelini tetyo tingopindulalini mokwanila. Mwachisanzo ganizilani vechikambilana Yesu na “munthu muyakine woziŵa chilamulo.” (Ŵelengani Luka 10:25-29.) Munthu wamene uyo pechimukonsha vangachite kuti akafwane moyo wosasila emuyavya kufwana yankho kufumila m’Mawu a Mulungu pomukonsha kuti: “Kansi m’chilamulo elembamo chinji? “Uŵelengamo votyani?” Munthu wamene uyo eyankha luweme pechitomola mawu a m’Malemba amene onena zakukonda Mulungu na ayasu. (Lev. 19:18; Deut. 6:5) Koma onani vamene pavuli pake, yove enena kuti: “Lomba muyangu wanufunikila kumukonda niŵani ngaye-ngaye?” Munthu wamene uyo ewonesha kuti enzemvwishalini tanthauzo ya venzeŵelenga, tetyo enzeziŵalini mwangakatishile ntchito luweme mfundo za m’Baibolo pa moyo wake.
Kuŵelenga nacholinga chakuti timvyishe niluso yakuti tingakwanishe kuiyangijila
5. Kansi kupemphela, komasoti kuŵelenga mosautuka kungakuyavyeni tyani kumvwisha vamwaŵelenga?
5 Tingoŵamvwisha luweme ngako Mawu a Mulungu keno tunkhala na viyoloŵezi viweme tikoŵaŵelenga. Mfundo izi ziyakine zokonkhapo zingakuyavyeni. Pemphelani mukaliyeyamba kuŵelenga. Tufunika kuyavyiwa na Yehova kuti timvwishe malemba, tetyo tingamusenge mzimu wake utuŵa wamene ungatiyavye kuika maganizo ŵasu pa vatuŵelenga. Pavuli pake ŵelengani mosautuka. Vamene ivi vingakuyavyeni kumvwisha vamuŵelenga. Vingankhale soti voyavya keno muŵelenga mokuwa olo keno muŵelenga mokonkha Baibolo yochita tepewa. Mukomvwishila mawu ochita tepewa amene awo uku muwona m’Baibolo yanu vingakuyavyeni kuti mukomvwisha, mukokumbukila komasoti kuti muphunzilepo vinthu vinyinji. (Yos. 1:8) Mukasilija kuŵelenga pemphelani soti kwa Yehova nomutembeja chifukwa cha mphaso ya Mawu ŵake ndipo mukomusenga kuti akuyavyeni kukatishila ntchito vamwaŵelenga.
Kansi kulemba mfundo zachidule kungakuyavyeni tyani kuti mukomvwisha komasoti kukumbukila vamuŵelenga? (Onani ndime 6.)
6. Kansi kulikonsha makonsho komasoti kulemba Mfundo zachidule kungakuyavyeni tyani mukowelenga?
6 Mfundo ziyakine ziŵili izi zingakuyavyeni soti kumvwisha vamuŵelenga m’Baibolo. Mukolikonsha makonsho pa vamuŵelenga. Keno muŵelenga mukolikonsha kuti: ‘Kansi nkhani yamene iyi yukamba za ŵani ngaye-ngaye? Olaŵila mawu amene aŵa niŵani? Olaŵila na ŵani? ndipo ndaŵa yanji? Kansi vuchitikila kuni? Komasoti panthawe yanji?’ makonsho monga ni amene aŵa angakuyavyeni kuti mukoganizila komasoti kukonkheja Mfundo zikulu-zikulu za mu nkhani yamene iyo, komasoti keno muwelenga mukolemba Mfundo za chidule. Keno mulemba vingakuyavyeni kuti maganizo ŵanu onse akonkhala pa vamuŵelenga ndipo muvimvwisha ngako. Kulemba kutiyayva soti kuti tikokumbukila vataŵelenga. Mungalembe makonsho, vamwafwana pavuli pofufuza, Mfundo zikulu-zikulu, mwamungakatishile ntchito vamwaŵelenga vamene ivo komasoti mwamumvwila, kulemba Mfundo monga ni zamene izi kungakuyayveni kuwona kuti Mawu a Mulungu ni uthenga wechilembela mwewo.
7. Kansi ni nkhalidwe yotyani yatufunikila kunkhala nayo tikoŵelenga? (Mateyu 24:15)
7 Yesu etomola nkhalidwe yofunika ngako ya kuzindikila yamene ingatiyavye kuti tikomvwisha vatuŵelenga m’Mawu a Mulungu. (Ŵelengani Mateyu 24:15.) Kansi kuzindikila nkuchita tyani? Ni luso ya kukwanisha kuziŵa kukatijana pakati pa mfundo iyakine na iyake olo kusiyana kwamene kulipo, komasoti kumvwisha luweme olo vinthu vamene viliye fotokozewe. Kuyangijila pamene apo Yesu ewonesha kuti tufunika kunkhala ozindikila kuti tikwanishe kuona vinthu vamene vukwanilisha maulosi a m’Baibolo. Tufunikasoti nkhalidwe yamene iyi kuti tikopindula na vonse vatuŵelenga m’Baibolo.
8. Kansi n’chinji chingatiyavye kunkhala ozindikila tikoŵelenga?
8 Yehova oyavya atumiki ŵake kuti ankhale ozindikila. Tetyo mukopemphela kuli yove ndipo mukomusenga kuti akuyavyeni kukulisha nkhalidwe yamene iyi. (Miy. 2:6) Kansi mungachite tyani kuti mukochita vinthu mokatijana na pemphelo yanu? Mukoganizila mosamala ngako vamuŵelenga ndipo mukowona mwavukatijilana na vinthu vamuziŵa. Mabuku ŵasu angakuyavyeni kuchita vamene ivi. Mwachisanzo mungakatishile nchito Buku ya Mboni za Yehova yofufuzila nkhani. Mabuku amene awa angakuyavyeni kuti mukomvwisha vamuwelenga m’Baibolo komasoti kuona mwamungakatishile Mfundo zake pa moyo wanu. (Ahe. 5:14) Luso yokwanisha kuzindikila poŵelenga ingakuyavyeni kuti mukomvwisha luweme Malemba.
MUKOŴELENGA NA CHOLINGA CHAKUTI MUFWANE MFUNDO ZINGAKUYAVYENI
9. Kansi ni Mfundo yotyani yofunika ya choonadi yamene Asaduki enzeivomelejalini?
9 Asaduki enzeŵaziŵa luweme mabuku 5 oyambilila a Malemba achiheberi koma enze vomelejalini Mfundo za choonadi za mabuku owujiliwa amene aŵa. Mwachisanzo ganizilani mwamene Yesu mwechiyankhila asaduki pechimukonsha nkhani yokhuza kuushiwa. Yesu ewakonsha kuti: “Kansi mwewo muliye ŵelenge mu m’buku ya Mose mu nkhani ya chizambwa chaminga mwamene Mulungu mwechimuuja kuti ‘newo nine Mulungu wa Abulahamu Mulungu wa Isaki na Mulungu Yakobo’?” (Mk. 12:18, 26) Olo kuti asaduki enze eŵelengapo nkhani yamene iyi maulwendo anyinji konsho ya Yesu iwonesha kuti ove enzevomelejalini Mfundo yofunika ya choonadi yonena za chiukililo.—Mk. 12:27; Lk. 20:38. d
10. Kansi tikoyeja-yeja kuchita chinji keno tuŵelenga?
10 Kansi tuphunzilapo chinji? Tikoyeja kuwona vatuphunzila pa mbali za vesi payakine nkhani yamene yatuŵelenga. Tufunikilalini kungoganizila tyala Mfundo zosavuta kumvwisha, koma tufunikilasoti Mfundo za choonadi zantengo wapatali komasoti zoyavya zamene zili monga ni chuma chofisika mu nkhani za m’Baibolo yamene yatuŵelenga.
11. Mokatijana na 2 Timoteyo 3:16, 17, kansi mungachite tyani kuti mukofwana Mfundo zingakuyavyeni poŵelenga m’Baibolo?
11 Kansi mungachite tyani kuti mukofwana Mfundo zingakuyavyeni keno muŵelenga Baibolo? Ganizilani vatuŵelenga pa 2 Timoteyo 3:16, 17. (Ŵelengani.) Lemba yamene iyi yunena kuti “Malemba onse ni . . . opindulisha” pa (1) kuphunzisa, (2) kuzuzula, (3) kuyondolola vinthu, komasoti (4) kulangiza. Mungafwane mfundo 4 zothandiza zamene izi olo m’mabuku a m’Baibolo amene muŵaŵelengalini kaŵili-kaŵili. Keno muŵelenga nkhani iyakine mukowona vayukuphunzisani vokhudza Yehova, cholinga chake, olo vokhuza Mfundo za m’Baibolo. Mukoganizila mwamene nkhani yamene iyo ingankhalile yoyavya pa kuzuzula. Mukochita vamene ivi powona mwamene mavesi amene awo mwakukuyavyilani kuzindikila komasoti kupewa mankhalidwe ayipa nakupitilija mphela kunkhala okhulupilika kwa Yehova. Mukoganizila mwamungakatishile ntchito nkhani yamene iyo poyondolola kapena kuti pokonza vophoniyeka va walaŵila munthu muyakine wamulalikila. Komasoti mukosakila malangizo amene angakuyavyeni kuti mukowona vinthu mwakuviwonela Yehova. Keno nthawe zonse muganizila vinthu 4 vamene ivi mukofwana Mfundo zingakuyavyeni vamene vingachitishe kuti mukopindula ngako keno muŵelenga Baibolo.
MUKOLOLA KUTI VAMUWELENGA VIKOKUCHINJANI
12. Ndaŵa yanji Yesu ekonsha Afarisi kuti “Kansi muliyeŵelenge?”
12 Yesu ekonsha soti konsho yakuti “Kansi muliyeŵelenge?” pofuna kuwonesha kuti Afarisi enze na maganizo ophoniyeka okhuza venzeŵelenga m’Malemba. (Mt. 12:1-7) e Pa nthawi yamene iyi Afarisi enzenena kuti ophunzila a Yesu enzesungalini nsiku ya Sondo. Poyankha Yesu etomola visanzo viŵili va m’Malemba komasoti etomola mawu a mu vesi iyakine ya Hoseya pofuna kuwonesha kuti Afarisi enzemvwishalini luweme lamulo yokhuza nsiku ya Sondo komasoti kuti enzekangiwa kuwonesha chifundo. Ndawa yanji kuŵelenga Mawu a Mulungu kwenzeŵayavyalini kuchinja? Ndaŵa yakuti enzeŵelenga na volinga vophoniyeka komasoti ndaŵa enze na ntima ŵolikonda. Vamene ivi viŵakangisha kumvwisha venzeŵelenga.—Mt. 23:23; Yoh. 5:39, 40.
13. Kansi tufunika kunkhala na maganizo otyani tikowelenga Baibolo?
13 Tuphunzila kufumila pa mawu a Yesu akuti tufunika kuŵelenga Baibolo tili na maganizo aweme. Mosiyana na Afarisi tufunika kunkhala olichefya komasoti ophunzisika. Tufunika ‘kuvomekeja mofasa mawu kuti akomolewe muli sewo.’ (Yak. 1:21) Tikankhala ofasa tizalole kuti Mawu a Mulungu ankhazikike muntima mwasu. Tikopewa kunkhala na maganizo ophoniyeka komasoti ntima womeka, Mfundo za m’Baibolo zokhuza chifundo, kuwama ntima komasoti chikondi zizatiyavye kuti tichinje.
Kansi tingaziŵe tyani keno tulola kuti Mawu a Mulungu akotichinja? (Onani ndime 14.) f
14. Kansi tingaziŵe tyani keno tulola kuti Baibolo ikotichinja? (Onanisoti vithunzi.)
14 Mwatuchitila vinthu na ŵanthu ayakine vingaoneshe keno tulola kuti Mawu a Mulungu akotichinja. Afarisi aliyelole kuti Mawu a Mulungu akoŵafwika pantima, ndipo ivi vichitisha kuti ‘akoweluza ŵanthu osaphoniya.’ (Mt. 12:7) Molingana na vamene ivi, mwatuwonela vinthu komasoti mwatuchitila vinthu na ŵanthu ayakine vingawoneshe keno tulola kuti Mawu a Mulungu atichinje. Mwachisanzo, kansi nthawe zinyinji tuwona vabwino vakuchita ŵanthu ayakine, olo tungonkhalila kuwona vakuphoniyesha? Kansi nise achifundo komasoti tunkhala okonzeka kukhululuka, olo payakine tukonda kuweluza ayakine komasoti kusunga vifukwa? Kulifufuza mwa njila yamene iyi kungatiyavye kuwona keno tulola kuti vatuŵelenga vichinje maganizo ŵasu, mwatumvwila, komasoti vochita vasu.—1 Tim. 4:12, 15; Ahe. 4:12.
KUŴELENGA MAWU A MULUNGU KUTIYAVYA KUNKHALA OSANGALALA
15. Kansi Yesu enzeŵawona tyani Malemba atuŵa?
15 Yesu enzekonda kuŵelenga Malemba atuŵa, ndipo lemba ya Masalimo 40:8, yufotokoza mwa ulosi mwamene yove mwenzemvwila kuti: “Nukondwela na kuchita chifunilo chanu, mwewo Mulungu wangu, ndipo chilamulo chanu, chili mu ntima mwangu.” Vamene ivi, vichitisha kuti akosangalala potumikila Yehova komasoti kuti vinthu vikomuyendela luweme. Nase soti tingosangalala ndipo vinthu vingotiyendela luweme keno tuyeja-yeja kuŵelenga Mawu a Mulungu komasoti kuŵakonda.—Sal. 1:1-3.
16. Kansi tufunika kuchita chinji kuti tikopindula ngako keno tuŵelenga Mawu a Mulungu? (Onani bokosi yakuti “ Mawu a Yesu angakuyavyeni kuti mukomvwisha vamuŵelenga.”)
16 Mokatijana na Yesu komasoti vechichita pa moyo wake, sewo tingamvwishe vatuŵelenga m’Baibolo keno tupemphela, kuŵelenga mosautuka, kukonsha makonsho, komasoti kulemba mfundo zachidule. Tingakatishile soti ntchito luso yakuzindikila tikofufuza vatuŵelenga pokatishila ntchito mabuku oyavya kuphunzila Baibolo. Tingayangijile soti luso yasu pokatishila ntchito bwino Malemba, olo amene tiliye ŵayoloŵele posakila mfundo zamene zingatiyavye, zamene zili monga ni chuma chofisika. Ndipo tingalole kuti Mawu a Mulungu akotichinja keno tuyeja-yeja kunkhala na maganizo aweme. Keno tuchita khama, tizapindule ngako tikoŵelenga Baibolo ndipo tizankhale pa ushamwali uweme na Yehova.—Sal. 119:17, 18; Yak. 4:8.
NYIMBO N.° 95 Kuŵala kuyangijilika
a Atumiki onse a Yehova oyeja-yeja kuŵelenga Mawu ŵake nsiku iliyonse. Ŵanthu ayakinesoti anyinji oŵelenga Baibolo koma omvwishalini vakuŵelenga. Niye mwevenzelesoti na ŵanthu ayakine amunthawe ya Yesu. Kuwona vamene Yesu vechiuja ŵanthu amene enzeŵelenga mawu a Mulungu, kungatiyavye kuphunzila vinthu viyakine vamene vingatiyayve kuti tikopindula ngako tikoŵelenga Baibolo.
b Panthawe yenzebatiziwa komasoti kuzozewa na mzimu utuŵa, vuoneka kuti Yesu enzekumbukila mwenzele poyamba akaliyewela pachalo.—Mt. 3:16.
c Mariya enzeŵaziŵa Malemba ndipo enzeŵafotokoza luweme. (Lk. 1:46-55) N’vowonekelatu kuti Yosefe na Mariya, sembe aliye kwanishe kunkhala na buku yawo-yawo ya Malemba. Vuwoneka kuti enzeŵamvwishila mwatchelu akankhala kuti oŵelengewa ku sunagoge na cholinga chakuti akoŵakumbukila pavuli pake.
d Onani nkhani yakuti “Yandikilani Mulungu—Iye ndi Mulungu . . . wa Anthu a Moyo” mu Nsanja ya Olonda ya February 1, 2013.
e Onanisoti lemba ya Mateyu 19:4-6, pamene Yesu pechikonsha Afarisi konsho yamene iyi yakuti: “Kansi muliyeŵelenge?” Olo kuti ove enze eŵelenga nkhani yokhuza mwamene Yehova mwechilengela vinthu, ove enzenyalanyaza vayuphuzisa Baibolo pa nkhani ya mwamene Yehova mwakuwonela ukwati.
f MAWU OFOTOKOZA CHITHUNZI: Pa nthawe yamisonkhano mu ng’anda ya Ufumu, m’bale wamene oyavya pa ntchito yowonesha mavidiyo, waphoniyesha vinthu viyakine koma pavuli pa misonkhano, m’malo mowona vinthu vala vawaphoniyesha, a bale omutembeja chifukwa cha khama yake.
