1. Kansi nise osimikijila za chinji, ndipo ndaŵa yanji?

 KANSI mukaikila kuti vinthu vizankhale bwino mukawona mavuto onse ali muli ichi chalo masiku ŵano? Ŵanthu a m’banja imozi okondanalini monga ni mwevenzechitikila kale. Ŵanthu anyinji opitilija kunkhala achiwawa, olikonda na ankhanza. Ndipo anyinji vuŵavuta kukhulupilila ŵanthu audindo. Koma vamene ivi vingakusimikijileni kuti vinthu vizankhale luweme kusogolo. Ndaŵa yanji tunena tetyo? Ndaŵa yakuti ŵanthu ochita ndendende monga mwewinenela ulosi wochitisha chidwi unena za “masiku osilijila.” (2 Tim. 3:1-5) Paliye munthu wachilungamo wamene angashushe kuti ulosi wamene uyu ukwanilishiwa. Ndipo kukwanilishiwa kwa ulosi wamene uyu kuwonesha kuti Yesu Khilisitu enkhala Mfumu ya Ufumu wa Mulungu. Koma wamene uyu ni umozi tyala mwa maulosi anyinji onena vokhuza Ufumu. Kukambilana maulosi ayakine amene akwanilishiwa kwalombapano m’vyaka vapita kungatang’ishe chikhulupililo chasu.

2. Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino, ndipo ndaŵa yanji? (Fotokozani chithunzi chapachikuto.)

² Mu nkhani ino, tikambilane (1) ulosi wamene utiyavya kumvwisha kuti Ufumu wiyamba kulamulila, (2) maulosi amene otiyavya kumvwisha kuti Yesu enkhala Mfumu ya Ufumu wa Mulungu kululu, ndipo (3) maulosi amene owonesha mwati azawonongelewe adani a Ufumu wa Mulungu. Tiwone kuti maulosi amene aŵa ali monga ni vidunswa va chithunzi vamene vakatanijiwa pamozi ndipo chithunzi chamene icho chuwoneka  bwino-bwino. Kukambilana maulosi amene aŵa kutiyavye kuziŵa vikuti vizachitike kusogolo kwalombapano mokatijana na chifunilo cha Yehova.

3. Kansi ulosi upezeka pa Danieli 7:13, 14 utisimikijila chinji chokhuza Mfumu ya Ufumu wa Mulungu?

³ Ulosi upezeka pa Danieli 7:13, 14 utisimikijila kuti Yesu Khilisitu azankhale wolamulila muweme wa Ufumu wa Mulungu. Ŵanthu a mitundu yonse ‘azamutumikile’ mokondwela ndipo yove azaloŵewelini mmalo na aliyense. Ulosi uyakine wa m’buku ya Danieli winenelatu kuti Yesu azayambe kulamulila mu Ufumu wamene uyu kumapeto kwa nthawe 7. Kansi n’vokwanishika kuziŵa kuti ni nthawe yanji Yesu pechinkhala Mfumu?

4. Fotokozani mwayutiyavyila lemba ya Danieli 4:10-17 kufwana chaka chamene Khilisitu chechinkhala Mfumu. (Onanisoti mawu am’nyansi.)

⁴ Ŵelengani Danieli 4:10-17. “Nthawe zokwanila 7” zupanamila nthawe ya vyaka 2.520. Vyaka vamene ivi viyamba mu 607 B.C.E. Ababulo pechichosa mfumu yosilijila pampando wachifumu wa Yehova ku Yerusalemu. Nthawe yamene iyi ichizasila mu 1914 C.E. pamene Yehova pechiika Yesu kunkhala Mfumu—“wamene ni woyenelela mwalamulo”—kunkhala Mfumu ya Ufumu wa Mulungu. *—Eze. 21:25-27.

5. Kansi ni pindu imozi yotyani yatufwana chifukwa cha ulosi unena za “nthawe zokwanila 7”?

⁵ Kansi ulosi wamene uyu utiyavya tyani? Kuziŵa vokhuza “nthawe zokwanila 7” kutisimikijila kuti Yehova okwanilisha malonjezo ŵake pa nthawe yake. Yehova ekonza zakuti pa nthawe yake yoyenelela azaike Yesu kunkhala Mfumu. Ndipo nthawe yamene iyo peikwana, Yehova echita chendi vamene ivo. Tetyo, tuziŵa kuti yove azakwanilishesoti maulosi ayakine onse pa nthawe yake yoyenelela yechikonzelatu. N’chendi, nsiku ya Yehova ‘ichelwelini!’—Hab. 2:3.

6. (a) Kansi n’chinji chatuwona pano pachalo chutisimikijila kuti Khilisitu olamulila kululu? (b) Kansi ulosi upezeka pa Chivumbulutso 6:2-8 usimikijila tyani vamene ivi?

⁶ Kumapeto kwa utumiki wake pano pachalo, Yesu enenelatu vochitika vosiyana-siyana vikuti vizayavye ophunzila ŵake kuziŵa kuti yove wayamba kulamulila kululu. Viyakine mwa vinthu vechifotokoza ni nkhondo, njala na vivomezi. Yove enenelatusoti kuti kuzankhale milili kapena matenda “mmalo osiyana-siyana”—ndipo chisanzo ni mulili wa COVID-19 wamene wachitika kwalombapano. Vochitika vamene ivi ni mbali ya vayufotokoza Baibolo kuti ni “chizindikilo” cha kunkhalapo kwa Khilisitu. (Mt. 24:3, 7; Lk. 21:7, 10, 11) Papita vyaka 60 kufumila pechipaiwa nojokela kululu, Yesu esimikijilasoti ntumwi Yohane kuti vamene ivi vizachitike chendi. (Ŵelengani Chivumbulutso 6:2-8.) Vochitika vonse vamene ivi vankhala vuchitika kufumila pechinkhala Mfumu Yesu mu 1914.

7. Ndaŵa yanji pano pachalo pankhala pochitika vinthu viipa kufumila pechinkhala Mfumu Yesu?

⁷ Ndaŵa yanji vinthu viyamba kuipa ngako pano pachalo, Yesu pechinkhala Mfumu? Lemba ya Chivumbulutso 6:2 yufotokoza mfundo yofunika ngako. Chinthu choyamba chechichita Yesu pechinkhala Mfumu ya Ufumu wa Mulungu, ni kuniyata nkhondo. Kansi eniyatana na ŵani? Eniyatana na Mdyelekezi pamozi na viŵanda vake. Mokatijana na Chivumbulutso chapitala 12, Satana aliyepambane, ndipo yove pamozi na viŵanda vake eponyewa  pano pachalo. Monga vokonkhapo vake, pano ‘pachalo pochitika masoka’ chifukwa chakuti Satana ni wokalipa ngako ndipo wankhala oukila ŵanthu.—Chiv. 12:7-12.

8. Kansi tupindula tyani tikawona kukwanilishiwa kwa maulosi okhuza Ufumu?

⁸ Kansi maulosi amene aŵa otiyavya tyani? Vochitika va pano pachalo na kuwona mwachinjila minkhalidwe yawo ŵanthu, kutiyavya kuziŵa kuti Yesu enkhala Mfumu. Tetyo, mmalo mokhumudwa tikawona ŵanthu ochita vinthu molikonda komasoti kuzondana na ayawo, tufunika kukumbukila kuti vakuchita vukwanilisha maulosi a m’Baibolo. Ufumu ulamulila! (Sal. 37:1) Ndipo patuvwendelelana na Aramagedo, mavuto pano pachalo ayangijilike. (Mk. 13:8; 2 Tim. 3:13) Tutembeja ngakosoti kuti Atata ŵasu ŵakululu achikondi otiyavya kumvwisha chifukwa chake pano pachalo pali mavuto anyinji.

9. Kansi ulosi upezeka pa Danieli 2:28, 31-35, ufotokoza votyani vokhuza ulamulilo wosilijila wa pa pachalo chonse, ndipo wiyamba nthawe yanji kulamulila?

⁹ Ŵelengani Danieli 2:28, 31-35. Tuwona kuti ulosi wamene uyu ukwanilishiwa ŵano masiku. Maloto a Nebukadinezara ewonesha vikuti vizachitike “m’masiku osilijila” pavuli pakuti Khilisitu wayamba kulamulila. Ulosi wamene uyu wiwonesha kuti adani a pachalo a Yesu, azapamikijepo ulamulilo wamphamvu pachalo chonse wosilijila utomolewa m’Baibolo wamene upanamiliwa na “mendo a chinsimbi choyavija na lito.” Ulamulilo wamphamvu wamene uyu ulamulila kale. Ulamulilo wamene uyu wiyamba kulamulila nkati mwa Nkhondo Yoyamba ya Pachalo chonse, pamene chalo cha Britain na United States pechiyamba kukatijana ngako, wamene ni mgwilizano wa Britain  na America. Chifanizilo chechiwona m’maloto Nebukadinezara chinenelatusoti vinthu viŵili vokhuza ulamulilo wamphamvu pachalo chonse wamene ukuti uzankhale wosiyana na maufumu akale.

10. (a) Kansi tuwona vinthu votyani mu ulamulilo wa Britain na America vamene vinenelewatu mu ulosi wa Danieli? (b) Kansi ni ngozi yotyani yatufunika kupewa? (Onani bokosi yakuti “ Samalani na lito!”)

¹⁰ Choyamba, mosiyana na maulamulilo amphamvu pachalo chonse amene efotokozewa m’mensomphenya amene awo, mgwilizano wa Britain na America upanamiliwalini na chinsimbi chotang’a monga golide olo siliva, koma upanamiliwa na chinsimbi choyavija na lito. Lito yamene iyo yupanamila “ŵana a ŵanthu” kapena kuti ŵanthu wamba. (Dan. 2:43) Monga mwavuwonekela luweme masiku ŵano, kutolamo mbali kwake pa mavoti, makampeni omenyela ufulu wa chinkhalidwe, viwoneselo vinyinji vamene vuchitika komasoti kunkhazikisha mabungwe, vuchitisha kuti ulamulilo wamene uyu wosilijila ukovutika kukwanilisha volinga vake.

11. Kansi ulamulilo Wamphamvu wa Pachalo chonse wa Britain na America, utisimikijila tyani kuti tili mu nthawe ya mapeto?

¹¹ Chachiŵili, ulamulilo wa Britain na America wamene upanamiliwa na mendo a chifanizilo chikulu, niye ulamulilo wosilijila wamphamvu pachalo chonse wamene winenelewatu m’Baibolo. Pavuli pa ulamulilo wamene uyu, pazaŵevesoti ulamulilo uyakine wa ŵanthu. Mmalomwake, ulamulilo wamene uyu uzawonongewe na Ufumu wa Mulungu pa Aramagedo pamozi na maboma ayakine onse a ŵanthu. *—Chiv. 16:13, 14, 16; 19:19, 20.

12. Kansi ulosi wa Danieli upelekasoti umboni uyakine wotyani wamene utipasa chitonthojo na chiyembekezo?

¹² Kansi ulosi wamene uyu utiyavya tyani? Ulosi wa Danieli upelekasoti umboni uyakine wamene uwonesha kuti tunkhala mu nthawe ya mapeto. Kwa vyaka vopitilila 2.500 vapita, Danieli enenelatu kuti pavuli pa ulamulilo wa Babulo, pazawele maulamulilo ayakine okwana 4 amene vochita vawo vizakhuze atumiki a Mulungu. Kuyangijila pali vamene ivi, yove enena kuti Ulamulilo Wamphamvu wa Pachalo chonse wa Britain na America, niye ukuti uzankhale wosilijila pa maufumu okwana 4 amene aŵa. Vamene ivi vutitonthoja notipasa chiyembekezo chakuti kwalombapano Ufumu wa Mulungu uzawononge maboma onse a ŵanthu ndipo uzalamulile chalo chonse.—Dan. 2:44.

13. Kansi “mfumu ya namba 8” na “mafumu 10,” vutomolewa pa Chivumbulutso 17:9-12 vupanamila chinji, ndipo ulosi wamene uyu wikwanilishiwa tyani?

¹³ Ŵelengani Chivumbulutso 17:9-12. Chifukwa chakuti Nkhondo Yoyamba ya Pachalo chonse iwononga vinthu vinyinji, pechitika chinthu chiyakine chamene chikwanilisha ulosi wa m’Baibolo wokhuza masiku osilijila. Olamulila a ichi chalo enzefuna kuti pachalo chonse pankhale ntendele. Tetyo, mu January 1920, ove enkhazikisha bungwe ya League of Nations, yamene iloŵewa mmalo na bungwe ya United Nations mu October 1945. Bungwe yamene iyi yutomolewa kuti “mfumu ya namba 8.” Koma wamene uyu ni ufumulini wamphamvu ngako pachalo chonse. Ulamulilo wamene uyu kuti unkhale wamphamvu, udalila kuyavyiwa na maboma a pachalo. Baibolo yutomola maboma amene awo mophiphilisila kuti ni “mafumu 10.”

14-15. (a) Kansi lemba ya Chivumbulutso 17:3-5 yutiuja votyani vokhuza “Babulo Nkulu”? (b) Kansi n’chinji chakuchita ŵanthu anyinji m’vipembezo vawenye?

¹⁴ Ŵelengani Chivumbulutso 17:3-5. M’mensomphenya ofumila kwa Mulungu, Yohane ewona hule, yamene ni “Babulo Nkulu,” wamene opanamila ufumu wa pachalo  chonse wa chipembezo chawenye. Kansi mensomphenya amene aŵa akwanilishiwa tyani? Kwa nthawe itali, vipembezo vawenye vankhala vuchitila vinthu pamozi na maulamulilo amphamvu pachalo chonse komasoti kuŵayavya. Olo n’tetyo, kwalombapano Yehova azaike vofuna vake m’mitima ya maulamulilo amene aŵa kuti “achite mokatijana na maganizo ŵake.” Kansi vokonkhapo vake vizankhale votyani? Olamulila amene aŵa, kapena kuti “mafumu 10,” azaukile vipembezo vawenye noviwononga.—Chiv. 17:1, 2, 16, 17.

¹⁵ Kansi tuziŵa tyani kuti kuwonongewa kwa Babulo Nkulu kuli pafupi? Kuti tiyankhe konsho yamene iyi, tufunika kukumbukila kuti tauni yakale ya Babulo yenzetetezewa na manzi a Mmana ukulu wa Firate. Buku ya Chivumbulutso yulinganija mamiliyoni anyinji a ŵanthu othandizila Babulo Nkulu monga ni “manzi” oteteza. (Chiv. 17:15) Koma yuwoneshasoti kuti manzi amene aŵa ‘azapwile,’ vamene vutanthauza kuti ŵanthu a m’vipembezo vawenye azafumemo. (Chiv. 16:12) Masiku ŵano ulosi wamene uyu ukwanilishiwa chifukwa chakuti ŵanthu anyinji ayamba kufumamo m’vipembezo vawenye nosakila njila zangasilijile mavuto ŵawo mmalo ayakine.

16. Kansi kumvwisha maulosi okhuza kunkhazikishiwa kwa bungwe ya United Nations na kuwonongewa kwa Babulo Nkulu kutiyavya tyani?

 ¹⁶ Kansi maulosi amene aŵa otiyavya tyani? Kunkhazikishiwa kwa bungwe ya United Nations komasoti mfundo yakuti ŵanthu anyinji othandizilalini vipembezo vawenye, ni umboni wakuti tunkhala m’masiku osilijila. Olo kuti ŵanthu anyinji othandizilalini Babulo Nkulu, ni ovelini akuti azawononge mabungwe a vipembezo vawenye. Monga mwatanenela kale, Yehova azaike vofuna vake m’mitima ya “mafumu 10”—kapena kuti maboma a pachalo amene oyavya bungwe ya United Nations—“kuti achite mokatijana na maganizo ŵake.” Maboma amene aŵa azawononge Babulo nkulu mwazizizi, vamene vikuti vizadabwishe ŵanthu anyinji. * (Chiv. 18:8-10) Kuwonongewa kwa Babulo Nkulu kuzanyang’anyishe chalo chonse, ndipo payakine kuzayambishe mavuto. Koma olo n’tetyo, ŵanthu a Mulungu azankhale na vifukwa viŵili vosangalalila. Chipembezo chawenye chamene chankhala mdani wa Yehova Mulungu kwa nthawe itali chizaŵepolinisoti, ndipo sewo tizankhale kuti tasala patontho kupulumushiwa kuli ichi chalo chiipa!—Lk. 21:28.

17-18. (a) Kansi tingapitilije tyani kutang’isha chikhulupililo chasu? (b) Kansi tizakambilane chinji mu nkhani ikuza?

¹⁷ Danieli enenelatu kuti ŵanthu “azaziŵe vinthu vinyinji vachendi.” Ndipo ove aviziŵa chendi! Lomba sewo tukwanisha kumvwisha maulosi okhuza nthawe yatunkhalamo. (Dan. 12:4, 9, 10) Maulosi amene ŵa ni achendi ngako mwakuti otiyavya kuti tikolemekeza ngako Mulungu na Mawu ŵake oujiliwa. (Yes. 46:10; 55:11) Tetyo, pitilijani kutang’isha chikhulupililo chanu mwa kuphunzila Malemba mwakhama noyavya ayakine kuti ankhale pa ushamwali na Yehova. Yove azateteze ŵala omukhulupilila na ntima wonse ndipo azaŵapase “ntendele usasila.”—Yes. 26:3.

¹⁸ Mu nkhani ikuza, tizakambilane maulosi okhuza mpingo wa Chikhilisitu mu nthawe ino ya mapeto. Monga mwatikuti tizaphunzilile, maulosi amene aŵa owoneshasoti kuti tili m’masiku osilijila. Tizawonesoti umboni wakuti Yesu—wamene lomba ni Mfumu yasu—osogolela ophunzila ŵake okhulupilika.