1. Ndaŵa yanji Satana tingamulinganije na shaŵinda?

SHAŴINDA cholinga chake ni chimozi​—chamene ni kukata olo kupaya chinthu chakasha. Yove payakine angakatishile ntchito maukuka osiyana-siyana, monga ni mwechinenela mmozi mwa otonthoja awenye a Yobu. (Yobu 18:8-10) Kansi shaŵinda angaisemphe tyani nyama kuti ikashiwe mu waya wake? Yove oiphunzila nyama. Nolikonsha kuti, kansi ikuya kuni? Kansi yukonda chinji? Kansi ni njila iweme yotyani yaningakatishile ntchito kuti niikashe? Satana ali monga ni shaŵinda woteti. Yove otiphunzila. Yove ololesha kwatikuya komasoti vatukonda. Pavuli pake, yove osankha ukuka wakuyembekezela kuti ungatikashe mu njila yatisayembekezela. Olo n’tetyo, Baibolo yutisimikijila kuti, keno tingakashiwe, ni vokwanishika kupulumuka. Kuyangijila pali vamene ivi, yutiphunzisasoti vatingachite kuti tipeweletu maukuka onse amene aŵa.

2. Kansi ni maukuka aŵili otyani a Satana amene okata ntchito luweme ngako?

² Pali maukuka aŵili a Satana amene okata ntchito luweme, amene ni kumeka komasoti dyela. * Kwa vyaka masauzande anyinji, Satana wankhala okatishila ntchito luweme minkhalidwe iipa yamene iyi. Yove ali monga ni munthu opaya tunyoni wamene okatishila ntchito njila zosiyana-siyana posempha tunyoni kuti tukashiwe mu ukuka wake olo pa kazipu. (Sal. 91:3) Koma sewo tufunikalini kukatiwa na Satana. Ndaŵa yanji tunena tetyo? Ndaŵa yakuti Yehova etiululila kale njila zakukatishila ntchito Satana.​—2 Akor. 2:11.

3. Ndaŵa yanji Yehova eikamo visanzo viyakine va ŵanthu amene enkhala omeka komasoti adyela m’Baibolo?

³ Yehova otiphunzisa vatingachite kuti osati tikashiwe mu ukuka  wa kumeka na dyela. Njila imozi yakuchitila vamene ivi ni kukatishila ntchito visanzo vochitika pa moyo wa ŵanthu ayakine. Mu nkhani ino tiwone ziyakine mwa njila zamene izi. Tiwone vechichita Satana kuti akwanishe kukasha ŵanthu amene enze etumikila Yehova kwa nthawe itali. Kansi vamene ivi vutanthauza kuti n’vosakwanishika kupewa kumeka na dyela? Yayi. Yehova ewoneshesha kuti visanzo vamene ivi vilembewe m’Baibolo kuti “vitichenjeje sewo.” (1 Akor. 10:11) Yove oziŵa kuti visanzo vamene ivi vingatiyavye kuti tipewe olo kupulumuka ku maukuka a Mdyelekezi.

4. Kansi ni chinji chingatichitikile keno tingankhale omeka?

⁴ Satana ofuna ngako kuti sewo tikulishe nkhalidwe yomeka mopitilila malile. Yove oziŵa kuti, tikalola kuti kumeka kukotilamulila, tinkhale monga ni yove ndipo tiluze mwayi wakuzankhala na moyo wosasila. (Miy. 16:18) Niye chifukwa chake ntumwi Paulo echenjeja kuti munthu “angalitukumule chifukwa chomeka, na kuzalondela chiweluzo cholingana na chechilondela Mdyelekezi.” (1 Tim. 3:6, 7) Vamene ivi vingachitike na aliyense wa sewo, viliyekanthu kuti taphunzila lombapano choonadi olo tatumikila Yehova kwa vyaka vinyinji tyani.

5. Mokatijana na lemba ya Mlaliki 7:16, 20, kansi munthu angawoneshe tyani kumeka?

⁵ Ŵanthu omeka ni olikonda. Satana oyeja-yeja kutichitisha kuti tikoliganizila ngako sewo seka mmalo moganizila ngako za Yehova, makamaka keno tili na mavuto. Mwachisanzo, kansi muyakine ekuyopejelankoni kale kuti mwachita chinthu chamene mwewo muliyechichite? Olo munthu muyakine ekuchitilani vinthu viliye chilungamo? Satana angakondwele ngako kuwona kuti mwewo mupasa mulandu Yehova olo abale ŵanu. Ndipo Mdyelekezi ofuna kuti mukoganiza kuti njila imozi yosilijila mavuto ni kungochita vofuna vanu mmalo mokonkheja malangizo ŵakukupasani Yehova m’Mawu ŵake.​—Ŵelengani Mlaliki 7:16, 20.

6. Kansi mwewo mwaphunzilapo chinji pa chisanzo cha mulongo waku Netherlands?

⁶ Ganizilani vichitikila mulongo muyakine waku Netherlands. Yove enze ekalipa chifukwa cha vophoniya va abale mumpingo. Tetyo, yove  esimikijila muntima mwake kuti azankhalelini nawosoti pamozi ŵanthu amene awo olo patontho. Yove enena kuti: “Newo nenzelimvwa kuti nili neka ndipo nenzekwanishalini kuchinja maganizo ŵangu. Newo mpaka niuja mwanalume wangu kuti tufunikila kusintha mpingo.” Pavuli pake, yove elolela pulogilamu ya JW Broadcasting^® ya March 2016. Pulogilamu yamene iyi ipeleka maganizo ayakine okhuza mwatingachitile kuti tilimbane na vophoniya va ŵanthu ayakine. Mulongo wamene uyo epitilija kuti: “Newo nimvwisha kuti nenzefunika kunkhala wolichefya komasoti kuganizila vophoniya vangu, mmalo moyeja-yeja kuchinja abale na alongo mumpingo. Pulogilamu ya Broadcasting iniyavya ngako kuika maganizo ŵangu pa Yehova na ulamulilo wake.” Kansi mwaiwona mfundo yake? Keno mwewo mukumana na mayeselo, ikani maganizo ŵanu pa Yehova. Musengeni yove kuti akuyavyeni kuwona ayanu mwakuŵawonela yove. Ali kululu, Yehova okwanisha kuwona vophoniya va ŵanthu onse; olo n’tetyo, yove ni wokonzeka kuŵakhululukila. Ndipo yove ofuna kuti mwewo namwe mukochitasoti chimozi-mozi.​—1 Yoh. 4:20.

7. Kansi ni chinji chichitikila Mfumu Uziya?

⁷ Chifukwa cha kumeka, Mfumu Uziya yaku Yuda aliyemvwile malangizo ndipo echita chinthu chamene enzefunikalini kuchichita. Uziya echita vinthu vinyinji viweme ngako. Yove epambana nkhondo zinyinji, epanga matauni anyinji, ndipo enze na minda inyinji. “Mulungu wachendi echitisha kuti vinthu vikomuyendela luweme.” (2 Mbiri 26:3-7, 10) Baibolo yunena kuti: “Koma pechingonkhala wamphamvu, ntima wake wilikuja mpaka kufwika pomuwonongesha.” Masiku akuvuli Yehova enze elamula kuti ansembe tyala niye enze ololewa kupeleka nsembe pakachisi. Koma Mfumu Uziya molikuja eloŵa m’kachisi kuti apeleke nsembe. Yehova aliyekondwele ndipo elanga mwanalume wamene uyu womeka na mankhutu. Uziya epitilija kunkhala wamankhutu kwa moyo wake wonse.​—2 Mbiri 26:16-21.

8. Mokatijana na lemba ya 1 Akorinto 4:6, 7, kansi ni chinji chingatiyavye kuti osati tinkhale omeka?

⁸ Kansi kumeka ungankhale ukuka monga ni mwewinkhalila kuli Uziya? Ganizilani chisanzo cha José. Yove ni wochitako bwino pa nkhani za malonda ndipo enze nkulu wamene enzelemekezewa mumpingo. Yove enzelaŵila nkhani pa misonkhano yadela na yachigawo, ndipo mpaka opanamila madela enzemusenga malangizo. Koma José evomekeja kuti: “Koma newo nenzedalila ngako pa kuziŵa vinthu kwangu komasoti nzelu zangu. Newo nenze nimusiya kumbali Yehova. Nenzeganiza kuti nine wamphamvu, tetyo nenzemvwilalini machenjezo na malangizo a Yehova.”  José echita chimo ikulu ngako ndipo echosewa mumpingo. Vyaka vapita kuvuli, yove ejoshelewa mumpingo. Palilomba yove onena kuti: “Yehova waniphunzisa kuti chofunika ni kunkhalalini wotchuka yayi, koma ni kuchita vakutisenga yove.” Tufunikalini kuluŵa olo patontho kuti maluso onse ŵatili nawo komasoti maudindo ŵasu ni mphaso yofumila kwa Mulungu. (Ŵelengani 1 Akorinto 4:6, 7.) Tikankhala omeka, Yehova angatikatishilelini ntchito olo patontho.

9. Kansi dyela ichitisha Satana na Hava kuchita chinji?

⁹ Tikaganizila za dyela, vuwonekelatu luweme kuti tukumbukila Satana, Mdyelekezi. Monga mmozi mwa angelo a Yehova, Satana payakine enze na maudindo anyinji aweme. Koma yove enzefunasoti vinyinji. Yove enzefuna kulambiliwa kwakufunikila Yehova yeka. Satana ofuna kuti sewo tinkhale monga ni yove, tetyo yove oyeja kutinyengelela kuti osati tikokhutila na vatili navo. Ulwendo woyamba wechiyeja kuchita vamene ivi Satana ni pa nthawe yechilaŵila na Hava. Yehova enze emupasa vakulya vinyinji vokwanila Hava pamozi na mwanalume wake. Ove enzefunika kulya—“vitwazi va m’chimuti chilichonse cha m’munda” kuchoselako va chimuti chimozi. (Gen. 2:16) Olo n’tetyo, Satana ekwanisha kuchitisha Hava kukhulupilila kuti yove enzefunikila kulya chitwazi chimozi chamene enzefunikilalini kulya. Hava aliyekhutile na vonse venzenavo; yove enzefunasoti vinyinji. Sewo tuziŵa kuti vokonkhapo vake venze votyani chifukwa cha vemene ivi. Hava echimwa ndipo pamapeto pake echifwa.​—Gen. 3:6, 19.

10. Kansi dyela inkhala tyani ukuka kuli Mfumu Davide?

¹⁰ Dyela, ichitisha Mfumu Davide kuluŵa vonse vechimupasa Yehova, kuyangijilapo chuma, kutchuka komasoti kupambana pa nkhondo zinyinji. Davide evomekeja kuti mphaso zofumila kwa Mulungu zenze ‘zinyinji ngako mwakuti angakwanishelini kuzifotokoza’ ndipo yove enzetembeja ngako chifukwa cha vamene ivi! (Sal. 40:5) Koma pa nthawe iyakine Davide eluŵa vonse vechimupasa Yehova. Yove enzelinisoti wokondwela yayi; yove enzefunasoti vinyinji. Olo kuti Davide enzekale na anakazi ayakine, yove eyamba kukumbwila kunkhala na mwanakazi muyakine wa munecho wolunguliwa kale olo kuti Yehova enze elaŵila kuti vamene ivo venze viipa. Mwanakazi wamene uyo enze Bati-seba, ndipo mwanalume wake enze Uriya, Mhiti. Chifukwa cha dyela, Davide eyonana na Bati-seba ndipo yove etola vumo. Vechichita Davide venze viipa ngako, koma pavuli pake yove echitasoti chinthu chiipa ngako soti, yove epeleka Uriya kuti akapaiwe! (2 Sam.  11:2-15) Kansi Davide enzeganiza chinji? Kansi yove enzeganiza kuti Yehova angawonelini? Olo kuti Davide enze etumikila Yehova kwa nthawe itali, yove eyamba dyela ndipo vamene ivi vimuletela mavuto anyinji. Koma chokondwelesha n’chakuti, Davide eulula chimo yake ndipo elapa. Mosakaikila yove etembeja ngako chifukwa chakuti Yehova emukhululukila!​—2 Sam. 12:7-13.

11. Mokatijana na lemba ya Aefeso 5:3, 4, kansi chingatiyavye ni chinji kuti tipewe ntima wa dyela?

¹¹ Kansi sewo tuphunzilapo chinji pa chisanzo cha Davide? Tuphunzilapo kuti tingakwanishe kupewa ntima wa dyela keno tupitilija kutembeja vinthu vonse vechitipasa Yehova. (Ŵelengani Aefeso 5:3, 4.) Tufunika kunkhala okondwela na vinthu vatili navo. Tikayamba kuphunzila Baibolo na ŵanthu payakine tingaŵaphunzise kuganizila chinthu chiweme chaŵapasa Yehova nomutembeja Yehova chifukwa cha chinthu chamene icho. Keno munthu ochita vamene ivi nsiku zonse kwa sondo yonse, niyekuti kumapeto kwa masiku 7 onkhala kuti wapemphelela vinthu vokwanila 7 vosiyana-siyana. (1 Ates. 5:18) Kansi mwewo muchita vamene ivi? Kuganizila pa vinthu vonse vakukuchitilani Yehova, kukuyavyeni kuti mukotembeja nthawe zonse. Ndipo keno mwewo mutembeja, munkhale wokhutila na vamuli navo. Mukankhala wokhutila na vamuli navo, mufunelini vinthu viyakine vamuliye mwewo.

12. Kansi Yudasi Isikariyoti echita chinji chifukwa cha dyela?

¹² Chifukwa chakuti Yudasi Isikariyoti enkhala wadyela, yove echita chinthu chiipa ngako ndipo epeleka Yesu. Koma yove enzelini tetyo poyamba. (Lk. 6:13, 16) Yesu emusankha yove monga ntumwi. Yesu enzemudalila Yudasi, chifukwa chakuti enzelolela bokosi ya ndalama. Yesu pamozi na atumwi enzekatishila ntchito ndalama zamene izo kuti asamalile vosoŵa venzenavo pa ntchito yawo yolalikila. Mwa njila iyakine, ndalama zamene zenze m’bokosi yamene iyo zenze monga ni vopeleka vupelekewa masiku ŵano kuti viyavye pa ntchito ya pachalo chonse. Koma papita kanthawe, Yudasi eyamba kuiŵa zala ndalama, olo kuti enzemumvwa Yesu kulaŵila moweleja-weleja za kuipa kwa dyela. (Mk. 7:22, 23; Lk. 11:39; 12:15) Yudasi enzepuyaijilatu machenjezo onse amene aŵa.

13. Kansi ni pa nthawe yotyani peiwonekela dyela ya Yudasi?

¹³ Dyela ya Yudasi iwonekela luweme kwasala kanthawe katontho kuti Yesu afwe. Yesu na ophunzila ŵake, kuyangijilapo Mariya na nsaza wake Marita, eitiwa kuti alute kung’anda ya Simoni, wamankhutu. Pakulya chakulya, Mariya epanama na kuyatila mafuta odula ngako onunkhila pamutu pa Yesu. Yudasi na ophunzila ayakine ekalipa ngako. Ophunzila ayakine payakine enzeganiza kuti ndalama zamene izo vingankhale luweme kuzikatishila ntchito pa utumiki. Koma cholinga cha Yudasi chenze chiyakine. Yove “enze kawalala” ndipo enzefuna kuiŵa ndalama za m’bokosi. Ndipo chifukwa chakuti Yudasi enze na dyela, epeleka Yesu chifukwa cha ndalama.​—Yoh. 12:2-6; Mt. 26:6-16; Lk. 22:3-6.

14. Kansi banja iyakine ichita tyani chifukwa chomvwila malangizo ali pa Luka 16:13?

¹⁴ Yesu ekumbusha ophunzila ŵake mfundo yachendi yufunika ngako yakuti: “Mungakwanishelini kutumikila Mulungu na chuma nthawe imozi.” (Ŵelengani Luka 16:13.) Mfundo yachendi yamene iyi iliyechinje. Onani mweikatishilila ntchito malangizo a Yesu banja iyakine yaku Romania. Ove elondela mwayi wa ntchito yakanthawe m’chalo chamene ni cholemela ngako. Ove enena kuti: “Sewo tenze na nkhongole yakuti tiweje ku banki, tetyo poyamba tiganiza kuti ntchito yamene iyi ni mphaso yofumila kwa Yehova.” Olo n’tetyo, penze vuto. Ntchito yamene iyo sembe iŵasokonezela utumiki wawo kwa Yehova. Tetyo, banja yamene iyo iŵelenga nkhani yakuti “Khalani Okhulupirika ndi Mtima Wonse” mu Nsanja ya Olonda ya August 15, 2008. Vamene ivi viŵayavya kupanga chosankha. Ove enena kuti: “Sembe kuti kufwana ndalama zinyinji niye chenze cholinga chasu chakuyakatila ntchito ku chalo chiyakine, sembe vinkhala monga tuika ushamwali wasu  na Yehova pa malo achiŵili. Sewo tenzesimikijila kuti ushamwali wasu na Yehova ungawonongeke.” Tetyo ove eukana mwayi wamene uyo. Kansi chichitika ni chinji? Mwanalume efwana ntchito ku chalo cha kwawo yamene yenzekwanisha malipilo a vinthu venzefunikila ove. Mwanakazi enena kuti: “Nthawe zonse Yehova oyavya atumiki ŵake.” Banja yamene iyi ni yosangalala ngako chifukwa chosankha Yehova kunkhala Ambuya ŵawo osati ndalama.

15. Ndaŵa yanji tingankhale osimikijila kuti ni vokwanishika kupulumuka ku maukuka a Satana?

¹⁵ Kansi tingachite tyani tikaziŵa kuti tayamba kumeka olo keno tayamba dyela? Tingakwanishe kupulumuka! Paulo enena kuti ŵala amene ‘akatiwa amoyo na’ Mdyelekezi angapulumuke ku ukuka. (2 Tim. 2:26) Vamene ivi niye vichitika na mfumu Davide. Yove emvwila malangizo amphamvu a Natani, elapa pa dyela yake ndipo ekonzasoti ushamwali wake na Yehova. Osaluŵa kuti Yehova ni wamphamvu ngako kupambana Satana. Tetyo, keno tuvomela thandizo ya Yehova, tingakwanishe kupewa ukuka uliwonse wakutiteyela Mdyelekezi.

16. Kansi ni chinji chingatiyavye kupewa maukuka a Satana?

¹⁶ Kulaŵila chendi, tufunikalini olo patontho kunkhala omeka olo adyela. Tingakwanishe kuchita vamene ivi na thandizo ya Yehova tyala. Koma tufunikalini kuganiza kuti nise amphamvu mwakuti tingankhalelini omeka olo adyela! Olo ŵanthu amene etumikila Yehova kwa nthawe itali enkhala omeka olo adyela. Tetyo, mukopemphela kwa Yehova nsiku zonse kuti akuyavyeni kuziŵa maganizo ŵanu na vochita vanu. (Sal. 139:23, 24) Yeja-yejani kuchita vonse vamungakwanishe kuti osati munkhale omeka olo adyela!

17. Kansi ni chinji chikuti chizachitikile mdani wasu, Mdyelekezi?

¹⁷ Kwa vyaka masauzande anyinji, Satana wankhala shaŵinda. Koma kwalombapano yove azamangiwe ndipo pamapeto pake azawonongewe. (Chiv. 20:1-3, 10) Tuiyembekezela mwachidwi nsiku yamene iyi. Poyembekezela vamene ivi kuti vichitike, nkhalani tchelu kuti osati mukashiwe na maukuka a Satana. Chitani vonse vamungakwanishe kuti osati kumeka olo dyela vikulamulileni. Nkhalani osimikija ntima ‘kumushusha Mdyelekezi, ndipo yove akuthaŵeni.’—Yak. 4:7.