NKHANI YOPHUNZILA N.° 14
“Mukochita tetyo onse azaziŵe kuti nimwe ophunzila ŵangu”
“Mukochita tetyo, onse azaziŵe kuti nimwe ophunzila ŵangu, ngati mukondana.”—YOH. 13:35.
NYIMBO N.° 106 Kulishani nkhalidwe wa chikondi
VATIKUTI TIPHUNZILE a
Kansi ŵanthu anyinji amene ni Mbonilini oganiza chinji akawona chikondi pakati pa ŵanthu a Yehova? (Onani ndime 1.)
1. Kansi n’chinji chuchitisha chidwi ŵanthu anyinji opezeka pa misonkhano yasu? (Onanisoti chithunzi.)
GANIZILANI kuti mwanalume na mwanakazi wake, apezeka koyamba pamisonkhano ku Ng’anda ya Ufumu ya Mboni za Yehova. Banja yamene iyi yuchita chidwi payuwona kumasukilana kulipo pakati pa abale na alongo komasoti mwakuwoneshelana chikondi muyake na muyake. Pojokela ku ng’anda mwanakazi ouja mwanalume wake kuti, ‘Ŵanthu amene aŵa ni osiyana na ayakine ŵanakumana nawo, ndipo kulaŵila chendi nasangalala ngako kusonkhana nawo pamozi.’
2. Ndaŵa yanji ayakine okhumudwa?
2 Chikondi chamene chili pakati pa mpingo wa Chikhilisitu n’chodadwisa ngako. N’chendi kuti Amboni za Yehova ni angwilolini. (1 Yoh. 1:8) Tetyo, patuziŵana ngako na abale amu mpingo niyesoti patuwona vophoniya vawo viyakine. (Aro. 3:23) N’vomvwisha chisoni kuti ŵanthu ayakine alola kuti vophoniya va ayakine viŵakhumudwise.
3. Kansi n’chinji chuŵaziŵikisha ophunzila a Yesu ngawo-ngawo? (Yohane 13:34, 35)
3 Onanisoti lemba pawafumila mutu wa nkhani yamene iyi. (Ŵelengani Yohane 13:34, 35.) Kansi chizindikilo cha ophunzila ngawo-ngawo a Khilisitu n’chinji? Ni chikondi, osati ungwilo. Onanisoti kuti Yesu aliyenene kuti: ‘Mukochita tetyo mwewo muzaziŵe kuti nimwe ophunzila ŵangu.’ Koma yove enena kuti: “Mukochita tetyo onse azaziŵe kuti nimwe ophuzila ŵangu.” Tetyo, Yesu aliyewoneshe kuti ni ophunzila lini ŵake ŵeka, koma ewoneshasoti kuti ŵanthu amene enze kunja kwa mpingo wa Chikhilisitu nawo azaziŵe powona chikondi chololela kuvutikilana muyake na muyake.
4. Kansi ayakine angafune kuziŵa vokhuza chinji pa nkhani ya Akhilisitu ngawo-ngawo?
4 Ŵanthu ayakine amene ni Mboni lini za Yehova akotiwona payakine angadabwe kuti: ‘Kansi chikondi chuŵaziŵikisha tyani ophunzila ngawo-ngawo a Yesu? Kansi Yesu ewonesha tyani chikondi kuli ophunzila ŵake? Kansi tingakonkheje tyani chisanzo cha Yesu masiku ŵano? Kuli sewo amene nise Mboni tingachite luweme kuganizila mayankho amakonsho monga ni amene aŵa. Kuchita vamene ivi kungatiyavye kuwonesha chikondi makamaka keno tulimbana na vophoniya va ayasu.—Aef. 5:2.
NDAŴA YANJI NI CHIKONDI CHEKA CHAMENE CHUZIŴIKISHA OPHUNZILA NGAWO-NGAWO AKHILISITU?
5. Fotokozani mawu a Yesu opezeka pa Yohane 15:12, 13.
5 Yesu enena momvwika luweme kuti ophunzila ŵake azaziŵike na chikondi chapadela. (Ŵelengani Yohane 15:12, 13.) Onani kuti Yesu eŵalamula kuti: “Mukondane monga nimwenichitila soti newo kukukondani.” Kansi vamene ivi vutanthauza chinji? Monga ni mwechinenela Yesu chamene ichi ni chikondi chololela kuvutikila ayakine, chikondi chamene ichi chulimbikisa Mkhilisitu kulola kufwila wokhulupilila muyake keno pangafunikile kuchita tetyo. b
6. Kansi Mawu a Mulungu owonesha tyani kuti chikondi n’chofunika?
6 Mawu a Mulungu otiphunzisa kuti chikondi ni chinthu chofunika ngako. Ŵanthu anyinji, okonda ngako mavesi monga aŵa: “Mulungu niye chikondi.” (1 Yoh. 4:8) “Ukokonda muyako monga mwaulikondela weka.” (Mt. 22:39) “Chikondi chufwichila machimo anyinji.” (1 Pet. 4:8) “Chikondi chusila lini.” (1 Akor. 13:8) Mavesi amene aŵa komasoti ayakine omvwikisha luweme kuli aliyense kufunika kokulisha nowonesha minkhalidwe iweme monga ni yamene iyi.
7. Ndaŵa yanji Satana angakwanishelini kugwilizanisha ŵanthu m’chikondi ngacho-ngacho?
7 Ŵanthu anyinji okonsha kuti: ‘Kansi vingakwanishike tyani kuziŵa chipempezo chachendi? Vipembezo vonse vunena kuti vuphunzisa choonadi, koma chipembezo chilichonse chuphunzisa vinthu vosiyana na chiyake pa nkhani yonena za Mulungu.’ Satana wakwanisha kusokoneza ŵanthu popanga magulu anyinji avipembezo vawenye. Koma yove angakwanishelini kupanga ubale wapachalo chonse wa Akhilisitu okondana. Yehova yeka niye angakwanishe kuchita vamene ivi. Tuziŵa vamene ivi chifukwa chikondi chufumila kwa Yehova. Ni ŵanthu tyala ali na mzimu wa Mulungu weka komasoti madaliso ŵake angankhale na chikondi ngacho-ngacho pakati pawo. (1 Yoh. 4:7) N’chifukwa chake Yesu enena kuti ni ophunzila ŵake ŵeka tyala angankhale na chikondi ngacho-ngacho.
8-9. Kansi ŵanthu anyinji akhuziwa tyani na chikondi chakuwona pakati pa Amboni za Yehova?
8 Monga mwechinenela Yesu, anyinji ankhala oziŵa ophunzila ŵake ngawo-ngawo chifukwa cha chikondi ngacho-ngacho chakuwoneshana pakati pawo. Mwachisanzo, m’bale muyakine zina yake Ian, okumbukila nsokhano woyamba wichitikila mu sitediyamu yochitilako masoŵela yamene yenze pafupi na kwawo. Kwa miyezi itontho kuvuli, lan enze eluta ku sitediyamu yamene iyi kuyachita masoŵela. Yove enena kuti: “Niwona kusiyana kukulu pa nsonkhano wamene uyu. Amboni enze aulemu ndipo ŵana ŵawo enze ankhalidwe iweme.” Yove eyangijila kuti: “Kupambana vonse, ŵanthu amene aŵa enzewoneka osangalala komasoti antendele—chinthu chenenzefunikila newo pa moyo wangu. Nukumbukilalini nkhani iliyonse ilaŵiliwa nsiku yamene iyo, koma nkhalidwe ya Amboni inikhuza ngako.” c Kulaŵila chendi, nkhalidwe yamene iyi yufumila pa chikondi ngacho-ngacho chatili nacho kwa muyake na muyake. Chifukwa chakuti tukonda abale na alongo ŵasu tuŵachitila vinthu mowama ntima komasoti mwaulemu.
9 M’bale muyakine zina yake John, echimvwasoti chimozi-mozi pechiyamba kupezeka pa misonkhano yampingo, yove enena kuti: “Nechita chidwi na kumasukilana kwawo. Enze aweme ntima mwakuti niganiza kuti ofunika kunkhala angwilo. Chikondi ngacho-ngacho cheniwona pakati pawo chenisimikijila kuti nafwana chipembezo chachendi.” d Nthawe na nthawe vochitika monga ni vamene ivi vusimikijila ŵanthu a Yehova kuti ove ni Akhilisitu achendi.
10. Kansi ni panthawe yanji yatunkhala na mwayi wapadela wowonesha chikondi cha Chikhilisitu? (Onanisoti mawu am’nyasi.)
10 Monga mwatawonela poyamba, paliye Mkhilisitu pakati pa okhulupilila ayasu wamene ni wangwilo. Nthawe ziyakine angalaŵile olo kuchita vinthu vamene vingatikhumudwise. e (Yak. 3:2) Pa vochitika monga ni vamene ivi, sewo tunkhala na mwayi wapadela wowonesha chikondi cha Chikhilisitu kupitila mu vochita vasu. Pa nkhani yamene iyi, kansi tingaphunzile chinji kufumila pa chisanzo cha Yesu?—Yoh. 13:15.
KANSI YESU EWONESHA TYANI CHIKONDI KULI OPHUNZILA ŴAKE?
Yesu enzewonesha chikondi kuli atumwi ŵake olo kuti ove enzephoniyesha vinthu vinyinji (Onani ndime 11-13.)
11. Kansi Yakobo na Yohane ewonesha minkhalidwe yotyani yamene yenze iipa? (Onanisoti chithuzi.)
11 Yesu enzeyembekezelalini kuti ophunzila ŵake akochita vinthu mwaungwilo. Koma m’malo mwake, yove mwachikondi enzeŵayavya kukonza minkhalidwe yawo iipa kuti akokondwelesha Yehova. Nthawe iyakine, ophunzila aŵili Yakobo na Yohane euja amayi ŵawo kuti aŵasengele kwa Yesu kuti aŵapase maudindo apalulu mu Ufumu wa Mulungu. (Mt. 20:20, 21) Yakobo na Yohane ewonesha nkhalidwe yomeka komasoti yofuna kutchuka.—Miy. 16:18.
12. Kansi Yakobo na Yohane enze ove ŵeka amene ewonesha minkhalidwe iipa? Fotokozani.
12 Yakobo na Yohane, enzelini ove ŵeka amene eŵonesha minkhalidwe iyipa panthawe yamene iyi. Onani vechichita ophunzila ayakine, Baibolo yunena kuti: “Ophunzila ayakine 10 pechimvwa vamene ivi ekalipa na analume aŵili apachibale amene aŵa.” (Mt. 20:24) Tingakwanishe kuganizila kuti mawu amene aŵa eyambisha nkangano pakati pa Yakobo na Yohane komasoti ophunzila ayakine. Vingachitike kuti ophunzila ayakine enzenena kuti: ‘Kansi muganiza kuti nimwe ŵani kuti musenge udindo ukulu mu Ufumu wa Mulungu? Ni mwewo mwekalini amene mwakata ntchito mwakhama pamozi na Yesu. Sewo nise oyenelela kulondela maudindo monga ni amene aŵa kupambana mwewo!’ Mosasamala kanthu venze ganiza olo kulaŵila pa nthawe yamene iyo, ove eluŵa kuti nthawe zonse enzefunika kuwoneshana chikondi komasoti kuwama ntima.
13. Kansi Yesu echita tyani na vophoniya va ophunzila ŵake? (Mateyu 20:25-28)
13 Kansi Yesu echita nayo tyani vuto yamene iyi? Yove aliye kalipe. Yesu aliyenene kuti asakile ophunzila ayakine aweme komasoti olichefya ngako amene nthawe zonse angowoneshana chikondi muyake na muyake. M’malo mwake, Yesu ekambilana nawo moleza ntima chifukwa enzeziŵa kuti ove enze na ntima wofuna kuchita vinthu viweme. (Ŵelengani Mateyu 20:25-28.) Yove epitilija kuŵachitila vinthu mwachikondi olo kuti yamene iyi yenzelini nthawe yoyamba kapena yosilijila yamene ophunzila ŵake enzefuna kuziŵa kuti nkulu niŵani pakati pawo.—Mk. 9:34; Lk. 22:24.
14. Kansi ophunzila a Yesu ekulila m’dela yotyani?
14 Mosakaikila Yesu enzeganizila ngako vokhuza moyo wa atumwi ŵake. (Yoh. 2:24, 25) Ove ekulila m’dela yamene asogoleli achipembezo enzekonda ngako kutchuka komasoti udindo. (Mt. 23:6) Asogoleli achipembezo cha Chiyuda, enzeliwonasoti monga ni olungama kupambana ŵanthu ayakine. f (Lk. 18:9-12) Yesu, enzeziŵa kuti minkhalidwe yamene iyi ingakwanishe kusokoneza maganizo ŵa atumwi ŵake ponena za ove komasoti ŵanthu ayakine. (Miy. 19:11) Yove enzeyembekezelalini kuti ophunzila ŵake akochita vinthu mosaphoniyesha, ndipo enzechita nawo vinthu moleza ntima akaphoniyesha vinthu viyakine. Yesu enzeziŵa kuti ophunzila ŵake ali na ntima wofuna kuchita vabwino. Tetyo, yove moleza ntima eŵayavya kuti aleke ntima womeka komasoti wofuna kutchuka, ndipo m’malo mwake ankhale ŵanthu achikondi.
KANSI TINGAKONKHEJE TYANI CHISANZO CHA YESU?
15. Kansi tingaphunzilepo chinji kufumila pa nkhani ya Yakobo na Yohane?
15 Tingaphunzile vinyinji kufumila pa vichitikila Yakobo na Yohane. Ove ephoniya pechisenga maudindo akulu-akulu mu Ufumu wa Mulungu. Koma atumwi ayakine nawo aliyechitesoti bwino pechilola kuti vinthu vamene ivi visokoneze mgwilizano wawo. Koma Yesu echita vinthu mowama ntima komasoti mwachikondi na ophunzila 12 amene aŵa. Kansi tuphunzilapo chinji? Chofunika ngako ni valalini vakutichitila ŵanthu ayakine yayi, koma mwatuchitila sewo tikaphoniyesha vinthu viyakine. Kansi n’chinji chingatiyavye? Tikaphoniyana maganizo na Mkhilisitu muyasu tingalikonshe kuti: ‘Kansi n’chinji chachitisha kuti nikhumudwe ngako na vawachita? Kansi vamene ivi vuwonesha kuti nili na nkhalidwe iyakine iipa yanufunika kukonza? Kansi m’bale wamene uyu pali vuto iyakine yakukumana nayo yamene payakine niye yachitisha kuti anikhumudwise? Olo kuti nili na chifukwa chiweme chokalipila, kansi ningawoneshe chikondi nonyalanyaza nkhani yamene iyi nomukhululukila?’ Tikochita vinthu mwachikondi na ŵanthu ayakine, niye patuwonesha ngako kuti nise ophunzila ngawo-ngawo a Yesu.
16. Kansi aliyense wa sewo angaphunzile chinji kufumila pa chisanzo cha Yesu?
16 Chisanzo cha Yesu chutiphunzisa kuti tufunika kuyeja-yeja kuti tikoŵaziŵa luweme okhulupilila ayasu. (Miy. 20:5) N’chendi kuti Yesu enzeziŵa vili muntima mwa ŵanthu. Sewo tingakwanishelini kuchita vamene ivi. Koma olo n’tetyo, tingankhale ololela keno abale na alongo ŵasu atikhumudwisa. (Aef. 4:1, 2; 1 Pet. 3:8) Vamene ivi n’vosavuta kuchita keno sewo tuyeja-yeja kuti tiziŵe vinyinji vokhuza malo ŵechikulila abale na alongo ŵasu. Tiyeni tikambilane chisanzo chimozi.
17. Kansi wopanamila dela muyakine epindula tyani chifukwa choziŵana luweme na wokhulupilila muyake?
17 Wopanamila dela muyakine wamene otumikila ku mmawa kwa Africa, okumbukila m’bale muyakine wamene enzemuwona monga munthu muipa ntima. Kansi wopanamila dela wamene uyu echita chinji? Yove enena kuti: “M’malo moyamba kumupewa nesimikija ntima kuti nimuziŵe luweme.” Pochita vamene ivi, wopanamila dela ephunzila vinthu viyakine vokhuza mwechikulila m’bale wamene uyo vamene vikhuza ngako minkhalidwe yake. Wopanamila dela epitilija kunena kuti: “Peniziŵa mwechivutikila m’bale wamene uyu kuti achinje moyo wake komasoti mwechipitila pasogolo, nechita chidwi ngako. Pamapeto pake tinkhala azishamwali apa ntima.” N’chendi, keno tuyeja-yeja kuŵaziŵa luweme abale na alongo ŵasu, vunkhala vosavuta kuŵawonesha chikondi.
18. Kansi tingalikonshe makonsho otyani keno wokhulupilila muyasu watiphoniyela? (Miyambo 26:20)
18 Nthawe ziyakine tingafune kulaŵila na Mkhilisitu muyasu wamene watiphoniyela. Tikaliyechita vamene ivi, tingachite luweme kulikonsha makonsho monga akuti: ‘Kansi nuziŵa nkhani yonse?’ (Miy. 18:13) ‘Kansi vingachitike kuti munthu wamene uyu aliye chitile lona?’ (Mlal. 7:20) Kansi newo niphoniyapo kale mwanjila yamene iyi?’ (Mlal. 7:21, 22) ‘Keno ningalaŵile naye munthu wamene uyo, kansi vinthu vingaipe kupambana pamene apa?’ (Ŵelengani Miyambo 26:20.) Keno tingapatule nthawe yoganizila makonsho amene aŵa, tingawone kuti chikondi chasu pa abale na alongo ŵasu chingatichitishe kunyalanyaza vophoniya vawo.
19. Kansi mwewo nimwe osimikija ntima kuchita chinji?
19 A Mboni za Yehova owonesha, kunkhala ophunzila ngawo-ngawo a Yesu powoneshana chikondi ngacho-ngacho kuli muyake na muyake. Tonse tuwonesha kuti nise ophunzila ngawo-ngawo a Yesu keno tuwoneshana chikondi chiliye dyela kuli abale na alongo ŵasu olo kuti ni ŵanthu aliye ungwilo. Tikochita vamene ivi, tingayavye ayakine kuziŵa chipembezo chachendi, komasoti kuti akatijane nase pa kulambila Yehova wamene ni Mulungu wachikondi. Tiyeni tinkhale osimikija ntima kupitilija kuwonesha chikondi chamene niye chuziŵikisha Akhilisitu ngawo-ngawo.
NYIMBO N.° 17 “Nufuna”
a Ŵanthu anyinji okopeka na choonadi chifukwa cha chikondi chakuwona pakati pasu. Koma olo n’tetyo, tonse tiliye ungwilo. Chifukwa cha vamene ivi, nthawe ziyakine vingativute kuchita vinthu mwachikondi na wokhulupilila muyasu. Tiyeni tiwone chifukwa chake chikondi n’chofunika ngako komasoti mwatingakonkhejele chisanzo cha Yesu keno tulimbana na vakutiphoniyela ayasu.
b Onani Buku yakuti “Bwera Ukhale Wotsatira Wanga,” mutu 17, ndime 10-11.
c Onani nkhani yamutu wakuti “Tsopano ndinapeza cholinga cha moyo wanga” mu Nsanja ya Olonda ya 1 November, 2012, pedji 13-14.
d Onani nkhani ya mutu wakuti “Zinthu zinkaoneka ngati zikundiyendela bwino,” mu Nsanja ya Olonda ya 1 May, 2012, pedji 18-19.
e Nkhani yamene iyi yunenalini za machimo akulu-akulu amene angafunike kusamaliliwa na akulu monga ŵala otomolewa pa 1 Akorinto 6:9, 10.
f Nkhani iyakine inena kuti papita nthawe rabi muyakine enena kuti: “Pachalo chonse pali ŵanthu osachepela 30 tyala amene ni olungama monga Abulahamu. Keno alipo 30 niye kuti newo na mwana wangu nise amozi mwa ove; keno alipo 10 niye kuti newo na mwana wangu nise amozi mwa ove; keno alipo 5 niye kuti newo pamozi na mwana wangu nise amozi mwa ove; keno alipo aŵili niye kuti ni newo pamozi na mwana wangu; koma keno alipo yumo niye kuti ni newo neka tyala.”
