1. Kansi payakine tingolikonsha makonsho otyani?

KANSI nthawe ziyakine muchita wowa mukaganizila vikuti vizachitike kusogolo monga kuwonongewa kwa chipembezo chawenye, kuukiliwa na Gogi wa ku Magogi komasoti nkhondo ya Aramagedo? Kansi payakine mulikonsha kuti ‘vochitika vochitisha wowa vamene ivi vikazayamba, nizankhale mphela wokhulupilika?’ Keno mudela nkhaŵa za vamene ivi, kukambilana mawu a Yesu opezeka mu lemba yamene yusogolela nkhani yamene iyi kukuyavyeni ngakosoti. Yesu euja ophunzila ŵake kuti: “Osavutika m’mitima yanu. Khulupililani Mulungu.” (Yoh. 14:1) Chikhulupililo chasu chikankhala chotang’a chizatiyavye kuti tizankhale mphela otang’a, olo tizakumane na vinthu votyani.

2. Kansi tingatang’ishe tyani chikhulupililo chasu, ndipo tikambilane chinji muli ino nkhani?

² Tingatang’ ishe chikhulupililo chasu kuti tizakwanishe kupilila mayeselo ŵati tizakumane nawo kusogolo tikaganizila vatuchita lomba teti tikakumana na mayeselo. Kuganizila vatuchita lomba teti tikakumana na mayeselo palipano, kungatiyavye kuwona mbali zatufunikila kutang’isha chikhulupililo chasu. Nthawe iliyonse tikapilila mayeselo aliwonse, chikhulupililo chasu chutang’a ngakosoti. Muli ino nkhani, tikambilane vinthu 4 vichitikila ophunzila a Yesu vamene viwonesha kuti enzefunika kunkhala na chikhulupililo chotang’a. Pavuli pake tiwone vatingachite keno takumana na mavuto olingana na ŵechikumana nawo ove komasoti mwavingatiyavyile vamene ivi kukonzekela vinthu vakusogolo.

3. Mokatijana na lemba ya Mateyu 6:30, 33, kansi ni mfundo yotyani yechimvwikisha Yesu pa nkhani ya chikhulupililo?

³ Ni vachilwendolini kuti mwanalume ofunika kupezela ŵana ŵake chakulya chokwanila, vovwala komasoti malo onkhala. Ŵano masiku kuchita vamene ivi n’kupepulini. Nthawe ziyakine  abale na alongo ayakine ntchito yuŵasilila ndipo olo angayeje-yeje tyani okwanishalini kufwana iyakine. Ayakinesoti ofunika kukana ntchito yamene yukatijanalini na mfundo za m’Baibolo. Pa vochitika monga n’vamene ivi, tufunika kukhulupilila ngako kuti Yehova azapase banja yasu vinthu vayufunikila. Yesu emvwikisha mfundo yamene iyi kuli ophunzila ŵake pa Ulaliki wapa Lupili. (Ŵelengani Mateyu 6:30, 33.) Tikokhulupilila ngako kuti Yehova atisiyelini, tiike maganizo ŵasu onse pa vinthu vokhuza Ufumu. Tikowona mwakutiyavyila Yehova kufwana vofunika pa moyo, tunkhala naye pa ushamwali wotang’a komasoti tuyamba kumukhulupilila ngako.

4-5. Kansi n’chinji chiyavya banja iyakine kuti ileke kudela nkhaŵa kuti ifwane tyani vinthu vofunika pa moyo?

⁴ Ganizilani mwamene Yehova mwechiyavyila banja iyakine ku Venezuela pamene ŵanthu a m’banja yamene iyo penzedela nkhaŵa ngako kuti akofwana tyani vinthu vofunika pa moyo. Pa nthawe iyakine banja ya Castro yenzelima mu famu yawo nofwana ndalama zokwanila kugulila vinthu vofunika pa moyo. Pavuli pake gulu iyakine ya vigaŵenga yamene yenze na mfuti, iŵatolela malo noŵapitikisha. Miguel, wamene ni tata wa banja yamene iyi, efotokoza kuti: “Palipano tudalila ngako vatulima pa kamalo katontho ketibweleka kuli munthu muyakine. Kumayambililo kwa nsiku numusenga Yehova kuti atiyavye kufwana vinthu vatufunikila pa nsiku yamene iyo.” Banja yamene iyi yukumana na mavuto anyinji, koma pakuti ove okhulupilila ngako kuti Atata ŵawo ŵakululu akoŵayavya kufwana vakufunikila, nthawe zonse ove opezeka pamisonkhano komasoti kukatako ntchito yolalikila. Ove oika vinthu vokhuza Ufumu pa malo oyamba pa moyo wawo ndipo Yehova oŵapasa vakufunikila.

⁵ Pa mavuto osiyana-siyana ŵakukumana nawo Miguel na nkazi wake Yurai, ove ankhala oganizila ngako mwakuŵasamalilila Yehova. Nthawe ziyakine Yehova wankhala okatishila ntchito abale na alongo poŵapasa vofunikila olo kuyavya Miguel kuti afwane ntchito. Nthawe ziyakinesoti Yehova wankhala okatishila ntchito ofesi ya nthambi poŵapasa vinthu vakufunikila. Yove aliyeŵasiye olo patontho. Ove awona kuti chikhulupililo cha aliyense m’banja yawo chankhala chutang’a chifukwa cha vamene ivi. Pechifotokoza mwechiŵayavyila Yehova pa nthawe iyakine, mwana wawo muyakine mwanakazi zina yake Yoselin, enena kuti: “N’volimbikisa kuwona mwakutiyavyila Yehova. Nuwona kuti yove ni muyangu waningadalile pamoyo wangu.” Yove oyangijila kuti: “Mayeselo ŵatukumana nawo monga banja, atiyavya pokonzekela mayeselo ovuta ngako ŵatikuti tizakumane nawo kusogolo.”

6. Kansi mungatang’ishe tyani chikhulupililo chanu mukakumana na mavuto azachuma?

⁶ Kansi mwewo mukumana na mavuto azachuma? Keno n’tetyo, yamene iyi ni nthawe yovuta kuli mwewo. Koma olo n’tetyo, mungakatishile ntchito nthawe yamene iyi kuti mutang’ishe chikhulupililo chanu. Mungapemphele kwa Yehova noŵelenga mawu a Yesu opezeka pa Mateyu 6:25-34 noŵaganizila ngako. Mukoganizila visanzo va masiku ŵano vuwonesha mwakuyavyila ŵanthu ŵake Yehova amene otangwanika na vinthu va Ufumu. (1 Akor. 15:58) Kuchita  vamene ivi kungakuyavyeni kuti mukokhulupilila ngako kuti Atata ŵanu ŵakululu akuyavyeni monga ni mwechiyavyilasoti ayakine amene ekumana na vinthu vamukumana navo mwewo. Yehova oziŵa vamufunikila komasoti mwangakupasileni vamene ivo. Mukawona kuti yove okuyavyani pa moyo wanu, chikhulupililo chanu chitang’e ngako mwakuti mukwanishe kupilila mayeselo akulu ŵamungakumane nawo kusogolo.—Hab. 3:17, 18.

7. Mokatijana na lemba ya Mateyu 8:23-26, kansi “mavuto akulu” eyesa tyani chikhulupililo cha ophunzila a Yesu?

⁷ Yesu pamozi na ophunzila ŵake pechikumana na mphepo yamphamvu panyanja, yove ekatishila ntchito vamene ivo vichitika poŵayavya kuwona mbali zenzefunika kutang’isha chikhulupililo chawo. (Ŵelengani Mateyu 8:23-26.) Mphepo na manzi pevenzeniyata bote yamene iyo, Yesu enzeyone. Ophunzila amene enze na wowa amene awo, pechimuusha nomusenga kuti aŵapulumushe, Ambuye eŵazuzula mowama ntima kuti: “Ndaŵa yanji muchita wowa teti, mwewo mwaŵanthu achikhulupililo chitontho?” Ophunzila amene awo enzefunika kuziŵa kuti kuli Yehova venzelini vovuta kuti ateteze Yesu pamozi na ove. Kansi pamene apa sewo tuphunzilapo chinji? Chikhulupililo chotang’a chingatiyavye kupilila “mavuto akulu,” olo vuto iliyonse yamene ingawoneke monga n’chimphepo.

8-9. Kansi chikhulupililo cha Anel chiyesewa tyani, ndipo n’chinji chimuyavya?

⁸ Ganizilani za mulongo muyakine wamene aliyelunguliwe waku Puerto Rico zina yake Anel, wamene chikhulupililo chake chitang’a ngako pechikumana na mavuto akulu. Vuto yechikumana nayo ni “chimphepo chankuntho” chamene chiwononga ng’anda yake mu 2017. Komasoti chifukwa cha chimphepo chamene ichi, yove aliyenkhalesoti pa ntchito. Anel efotokoza kuti: “Pa nthawe yovuta yamene iyi nenzedela nkhaŵa. Koma niphunzila kudalila Yehova mwa kupemphela kuli yove komasoti kuti osati nikolola kuti nkhaŵa zinikangishe kuchita vinthu vofunika.”

⁹ Anel efotokoza kuti kumvwila—kwimuyavyasoti kupilila mayeselo. Yove enena kuti: “Kukonkheja malangizo a gulu kwiniyavyasoti kuti nikochita vinthu modekha. Yehova eniyavya pokatishila ntchito abale na alongo amene anzenilimbikisa mwauzimu komasoti kunipasa vinthu venenzefunikila.” Yove eyangijilasoti kuti: “Yehova enipasa vinthu vinyinji kupambana venenzesenga mwakuti chikhulupililo changu chitang’a ngako.”

10. Kansi mwewo mungachite tyani keno mwakumana na mavuto amene ali monga ni “chimphepo champhamvu”?

¹⁰ Kansi mwewo mukumana na mavuto amene ali monga ni “chimphepo champhamvu” pa moyo wanu? Payakine ni mavuto owela chifukwa cha ngozi za m’chilengedwe. Olo payakine muli na matenda akulu amene okuchitishani kunkhala wokhumudwa ngako mwakuti muziŵalini vamungachite. Nthawe ziyakine mungodela nkhaŵa, koma osalola kuti nkhaŵa zamene izi zikukangisheni kudalila Yehova. Mukopemphela kuli yove mofumila pansi pa ntima. Mukotang’isha chikhulupililo chanu poganizila ngako  mwechikuyavyilani Yehova pa nthawe ya mavuto. (Sal. 77:11, 12) Ndipo mungankhale osimikijila kuti yove akusiyenilini olo patontho—keno ni palipano olo kusogolo.

11. Ndaŵa yanji tufunika kusimikijila na ntima wonse kuti tikomvwila ŵala otisogolela?

¹¹ Kansi n’chinji chiyakine chingakuyavyeni kupilila mayeselo? Monga mwechifotokozela Anel, kumvwila kungakuyavyeni. Phunzilani kudalila ŵanthu ŵakukhulupilila Yehova na Yesu. Nthawe ziyakine, abale osankhiwa kuti akosogolela opeleka malangizo owoneka monga ni osamvwika kuli sewo. Koma olo n’tetyo, Yehova odalisa ŵanthu omvwila. Tuziŵa vamene ivi chifukwa Mawu ŵake komasoti visanzo va atumiki okhulupilika vuwonesha kuti kumvwila kupulumusha miyoyo. (Eks. 14:1-4; 2 Mbiri 20:17) Mufunika mukoganizila ngako visanzo vamene ivi. Kuchita vamene ivi kungakuyavyeni kuti munkhale ofunishisha kukonkheja malangizo a gulu ya Yehova palipano komasoti kusogolo. (Ahe. 13:17) Mukochita tetyo, muŵeve chifukwa chilichonse choyopela chisauso chikulu chamene chikuza kwalombapano.—Miy. 3:25.

12. Kansi lemba ya Luka 18:1-8 yuwonesha kuti kunkhala na chikhulupililo n’kokatijana tyani na kupilila vinthu viliye chilungamo?

¹² Yesu enzeziŵa kuti ophunzila ŵake azachitiliwe vinthu viliye chilungamo ndipo vamene ivi vizayese chikhulupililo chawo. Pofuna kuŵayavya kupilila, yove efotokoza fanizo iyakine yamene yupezeka m’buku ya Luka. Efotokoza nkhani ya mwanakazi muyakine wamasiye wamene aliyeleke kusenga woweluza muyakine asayopa Mulungu kuti amuweluzile nkhani yake mwachilungamo. Yove enzekaikilalini kuti khama yake ichitishe kuti ayavyiwe. Pamapeto pake, woweluza wamene uyo emuyavya chendi. Kansi sewo tuphunzilapo chinji? Sikuti Yehova ni wosalungama. Yesu enena kuti: “Shuwa, olo kuti Mulungu owamila ntima osankhiwa ŵake, kansi azawonesheshelini kuti chilungamo chachitika kuli ŵala oŵilikija kuli yove usiku na nzuŵa?” (Ŵelengani Luka 18:1-8.) Pavuli pake Yesu eyangijila kuti: “Mwana wa munthu akazafwika, kansi azafwane chendi chikhulupililo pano pachalo?” Tikachitiliwa vinthu viliye chilungamo, tufunika kuwonesha kuti tili na chikhulupililo chotang’a monga cha mwanakazi wamene uyu wamasiye ponkhala oleza ntima komasoti opilila. Tikankhala na chikhulupililo monga n’chamene ichi, tingakaikilelini kuti mulimonse mwavingankhalile Yehova atiyavye. Tikokhulupililasoti kuti pemphelo ni yoyavya ngako. Nthawe ziyakine, mapemphelo ŵasu angayankhiwe mu njila yetenzelekayembekezela.

13. Kansi pemphelo iyavya tyani banja iyakine yamene ichitiliwa vinthu viliye chilungamo?

¹³ Ganizilani vichitikila mulongo muyakine zina yake Vero, wamene onkhala ku Democratic Republic of the Congo. Vero, mwanalume wake wamene ni Mbonilini komasoti mwana wawo mwanakazi wa vyaka 15, eutuka kwawo gulu ya masodja peiwela kuzaukila munzi wawo. Ali pa ulwendo wamene uyu, ove efwika pa malo ayakine ndipo masodja eŵapanamika noŵayofya kuti ofuna aŵapaye. Vero pechiyamba kulila, mwana wake enzemutonthoja popemphela mokweja  mawu ndipo enzetomola zina ya Yehova moweleja-weleja. Pechisilija kupemphela, nkulu wa masodja amene awo emukonsha kuti: “Wewo kamsimbi, ni ŵani ekuphunzisa kupemphela?” Yove eyankha kuti: “Amama niye eniphunzisa pokatishila ntchito chisanzo cha pemphelo yupezeka pa lemba ya Mateyu 6:9-13.” Nkulu wa masodja wamene uyo enena kuti, “Wewo kamsimbi, luta muntendele pamozi na makolo ŵako ndipo Yehova Mulungu wanu akutetezeni!”

14. Kansi n’chinji chingayese chikhulupililo chasu, ndipo n’chinji chingatiyavye kupilila?

¹⁴ Vochitika monga n’vamene ivi vutiyavya kuwona kuti pemphelo ni yofunika ngako. Koma tyani keno mapemphelo ŵasu aliyeyankhiwe mokulumija olo m’njila yodabwisa ngako? Molingana na wala mwanakazi wamasiye otomolewa mu fanizo ya Yesu, mukopitilija kupemphela nokhulupilila kuti Mulungu akusiyenilini ndipo yove azayankhe mapemphelo ŵanu pa nthawe yoyenela komasoti mu njila iyakine. Mukopitilija kumusenga Yehova kuti akupaseni mzimu wake utuŵa. (Afil. 4:13) Mukokumbukila kuti lombapano Yehova azakudaliseni ngako mwakuti muzaluŵe mavuto onse ŵemwikumana nawo. Mukapitilija kunkhala okhulupilika nopilila mayeselo moyavyiwa na Yehova, mutang’ishe chikhulupililo chanu pokonzekela vamukuti mukumane navo kusogolo.—1 Pet. 1:6, 7.

15. Mokatijana na lemba ya Mateyu 17:19, 20, kansi ophunzila ŵa Yesu ekumana na mavuto otyani?

¹⁵ Yesu euja ophunzila ŵake kuti chikhulupililo chingaŵayavye kuti osati afoke akakumana na mavuto. (Ŵelengani Mateyu 17:19, 20.) Pa nthawe iyakine, ove ekangiwa kufumya chiŵanda olo kuti enze ekwanishapo kale kuchita vamene ivi nthawe iyakine kuvuli. Kansi vuto yenze chinji? Yesu efotokoza kuti ove enzefunika chikhulupililo choyangijilika. Yove eŵauja kuti kunkhala na chikhulupililo chokwanila, sembe kwiŵayavya kulimbana na mavuto monga ni malupili kukula kwake! Nase masiku ŵano, payakine tingakumane na mavuto oteti amene angawoneke monga tingakwanishelini kuŵapilila.

16. Kansi chikhulupililo chimuyavya tyani Geydi kuti apilile mwanalume wake pechipaiwa?

¹⁶ Ganizilani chisanzo cha mulongo muyakine wa ku Guatemala zina yale Geydi. Ove penzejokela kung’anda kufuma kumisonkhano, mwanalume wake Edi epaiwa. Lomba kansi chikhulupililo chimuyavya tyani Geydi kupilila imfwa ya mwanalume wake? Yove enena kuti: “Pemphelo yuniyavya kuti nikotulila Yehova nkhaŵa zangu ndipo nunkhala na ntendele wamuntima. Nuwona kuti Yehova enisamalila pokatishila ntchito ŵanthu a m’banja yangu komasoti amumpingo. Kuchita vinyinji potumikila Yehova kuniyavya kuti osati nikonkhala wokhumudwa ngako komasoti kuti osati nikodela nkhaŵa va mailo. Aŵa mayeselo ŵanakumana nawo aniyavya kuti olo nizakumane na mayeselo otyani kusogolo, nizakwanishe na thandizo ya Yehova, Yesu komasoti gulu ya Mulungu.”

17. Kansi tingachite tyani keno takumana na vuto ikulu yamene yuwoneka monga ni lupili?

¹⁷ Kansi mwewo muli na chisoni chifukwa cha imfwa ya munthu wemwenzekonda? Yeja-yejani kutang’isha chikhulupililo chanu chakuti akufwa  azaushiwe poŵelenga nkhani za m’Baibolo za ŵanthu eushiwa. Kansi vukuŵaŵani chifukwa chakuti wachibale wanu echosewa mumpingo? Mukonkhala na ndandanda yophunzila Mawu a Mulungu na cholinga chakuti musimikijile mweka kuti chilango cha Yehova chunkhala chiweme nthawe zonse. Keno mwakumana na vuto yotyani, mukowona kuti ni mwayi wamane uyo wakuti mutang’ishe chikhulupililo chanu. Mukopemphela kwa Yehova mofumila pansi pa ntima. Osalipatula, koma mmalomwake mukochita vinthu pamozi na abale na alongo ŵanu. (Miy. 18:1) Mukochita vinthu vamene vingakuyavyeni kupilila olo pa nthawe yakuti mulila mukakumbukila vinthu vikuchitikilani. (Sal. 126:5, 6) Osaleka kupezeka pamisonkhano, kukata ntchito yolalikila komasoti kuŵelenga Baibolo. Ndipo mukoganizila ngako vinthu viweme vakuti azakupaseni Yehova kusogolo. Mukawona mwakukuyavyilani Yehova, muyambe kumukhulupilila ngako.

18. Kansi mungachite tyani keno mwaziŵa kuti chikhulupililo chanu chiliyetang’e ngako?

¹⁸ Keno mayeselo ŵemwikumana nawo kuvuli olo ŵamukumana nawo lomba teti okuwoneshani kuti chikhulupililo chanu chiliyetang’e ngako, osataya ntima. Mukowona kuti wamene uyo ni mwayi wakuti mutang’ishe chikhulupililo chanu. Mwewo namwe mukosenga vechisenga ophunzila ŵa Yesu, pechinena kuti: “Tiyangijileni chikhulupililo.” (Lk. 17:5) Komasoti mukoganizila visanzo va ŵanthu ŵatakambilana muli ino nkhani. Molingana na Miguel na Yurai, namwe mukokumbukila nthawe iliyonse yechikuyavyani Yehova. Molingana na mwana wa Vero komasoti Anel, mukopemphela kwa Yehova mofumila pansi pa ntima, maka-maka keno mwakumana na vuto ikulu. Ndipo molingana na Geydi, mukokumbukila kuti Yehova angakuyavyeni pokatishila ntchito achibale komasoti ayanu. Mukamulola Yehova kuti akuyavyeni kupilila mayeselo ŵamukumana nawo lomba teti, mungankhale osimikijila kuti azakuyavyenisoti kupilila mayeselo ŵamungazakumana nawo kusogolo.

19. Kansi Yesu enzekaikilalini za chinji?

¹⁹ Yesu eyavya ophunzila ŵake kuziŵa mbali zenzefunikila kuyangijila chikhulupililo chawo. Koma enzekaikilalini kuti Yehova azaŵayavye kupilila mayeselo aliwonse ŵangazakumana nawo kusogolo. (Yoh. 14:1; 16:33) Yove enzeziŵa kuti gulu ikulu izapulumuke chisauso chikulu chifukwa cha chikhulupililo. (Chiv. 7:9, 14) Kansi mwewo muzankhale m’gulu ya ŵanthu akuti azapulumuke? Mwa kuwama ntima kukulu kwa Yehova, mungazapulumuka keno mukatishila ntchito mpata uliwonse wapezeka palipano kuti mukulishe komasoti kutang’isha chikhulupililo chanu!—Ahe. 10:39.