Skip to content

Skip to table of contents

NKHANI YOPHUNZILA N.° 45

Mukotembeja mwayi wanu wolambila nkachisi wauzimu wa Yehova

Mukotembeja mwayi wanu wolambila nkachisi wauzimu wa Yehova

“Mulambileni yove epanga kululu na nyanja na nyenje za m’manzi.”—CHIV. 14:7.

NYIMBO N.° 93 Mudalise nsonkhano wasu

VATIKUTI TIPHUNZILE a

1. Kansi mngelo olaŵila kuti tyani, ndipo vamene ivi vutikhuza tyani sewo?

 TIYELEKEZELE kuti mngelo okulaŵijani, kansi mwewo mungamvwishile vakukuujani? Masiku ŵano mngelo olaŵila na ŵanthu a ‘fuko iliyonse chilaŵilo chilichonse na ntundu uliwonse.’ Kansi yove olaŵila kuti tyani? “Yopani Mulungu nomupasa ulemu ukulu . . . Mulambileni yove epanga kululu, chalo, nyanja na nyenje za m’manzi.” (Chiv. 14:6, 7) Yehova yeka niye Mulungu wachendi wamene munthu aliyense wangafunike kumulambila. Sewo tutembeja ngako kuti yove watipasa mwayi wapadela womulambila mu kachisi wake nkulu wauzimu!

2. Kansi kachisi wauzimu wa Yehova otanthauza chinji? (Onanisoti bokosi yakuti “ Vamene ni vamenelini.”)

2 Kansi kachisi wauzimu n’chinji ngako-ngako, ndipo n’chinji chingatiyavye kuziŵa vinyinji vokhuza kachisi wamene uyu? Kachisi wauzimu ni mawu ophiphilisila. Kachisi wamene uyu ni makonzedwe a kulambila kovomelejeka kwa Yehova kozikiwa pa nsembe ya dipo ya Yesu. Ntumwi Paulo efotokoza makonzedwe a kulambila amene aŵa mu kalata yake yechilembela Akhilisitu oyambilila Achiheberi amene enzenkhala mu Yuda. b

3–4. Kansi Paulo enze na nkhaŵa yotyani ponena za Akhilisitu Achiheberi aku Yuda, ndipo eŵayavya tyani?

3 Ndaŵa yanji ntumwi Paulo elemba kalata yoluta kuli Akhilisitu Achiheberi amene enzenkhala ku Yuda? Vuwoneka kuti yove echita vamene ivi pa vifukwa viŵili. Choyamba, kuti aŵalimbikise. Anyinji mwa Akhilisitu amene awo enze okulila mu chipembezo cha Yuda. Asogoleli ŵawo a chipembezo chakale payakine enzeŵanyoza chifukwa chonkhala Akhilisitu. Ndaŵa yanji? Chifukwa chakuti Akhilisitu achendi amene aŵa enzeve kachisi muweme kuti akolambilamo, enzeve guwa yopelekelapo nsembe kwa Mulungu, komasoti enzeve ansembe kuti akoŵatumikila. Vamene ivi sembe vifokesha ophunzila a Khilisitu ndipo chikhulupililo chawo sembe chichepa. (Ahe. 2:1; 3:12, 14) Ayakine mwa ove payakine sembe eyesewa kuti ajokele ku chipembezo cha Yuda.

4 Chachiŵili, Paulo ewonesha kuti Akhilisitu Achiheberi enzechitalini khama kuti amvwishe mfundo zikulu-zikulu kapena kuti ngazo-ngazo zauzimu zamene ni “chakulya chotafunya” chupezeka m’Mawu a Mulungu. (Ahe. 5:11-14) Vingachitike kuti pa nthawe yamene iyo, ayakine mwa ove enze akalikonkheja Chilamulo cha Mose. Chifukwa cha vamene ivi, Paulo efotokoza kuti nsembe zechenzefuna chilamulo sembe ziliyekwanishe kuchoselatu uchimo. Pachifukwa chamene ichi Chilamulo chenze ‘chichosewa.’ Tetyo, Paulo eyamba kuphunzisa mfundo ziyakine zikulu-zikulu za chonadi. Yove ekumbusha Akhilisitu ayake za “chiyembekezo chiweme ngako” chozikiwa pa nsembe ya Yesu yamene sembe niye iŵayavya ngako “kumvwendela kwa Mulungu.”—Ahe. 7:18, 19.

5. Kansi n’chinji chatufunikila kumvwisha m’buku ya Aheberi, ndipo ndaŵa yanji?

5 Paulo efotokozela abale ŵake Achiheberi chifukwa chake kulambila kwa Chikhilisitu kwenze kuweme ngako kupambana kulambila kwenzechitika m’masiku akuvuli. Venzechita ŵanthu mu chipembezo cha Ayuda venzetyala monga ni “chithunzi cha vinthu vakusogolo koma ngavo-ngavo vake vili mwa Khilisitu.” (Akol. 2:17) Chithunzi ni chinthulini ngacho-ngacho. Tetyo molingana na vamene ivi, venzechita Ayuda pa kulambila kwawo venze tyala monga ni “chithunzi ngacho-ngacho cha vinthu vakusogolo.” Sewo tufunika kumvwisha makonzedwe awapanga Yehova pofuna kuchosa machimo ŵasu na cholinga chakuti tikomulambila mwa njila yakuvomekeja yove. Tiyeni lomba tisiyanishe pakati pa “chithunzi” (venzechita Ayuda pakulambila kwawo) na “ngavo-ngavo vake” (njila yolambilila ya Chikhilisitu) mokatijana na mwayufotokozela buku ya Aheberi. Mwakuchita vamene ivi, sewo tingamumvwishe luweme kachisi wauzimu komasoti mwakutikhuzila.

CHIHEMA

6. Kansi chihema enzechikatishila ntchito tyani?

6 Venzechita Ayuda pa kulambila kwawo. Mu nkhani yake Paulo etomola za chihema chechinkhazikisha Mose mu 1512 B.C.E. (Onani tchati chakuti “Venzechita Ayuda pa kulambila kwawo—njila yolambilila ya chikhilisitu.”) Chihema chenze chopangiwa monga ni chitenti chamene Aisiraeli poyamba enzekwanisha kuchinyamula akafuna kufuluka kuluta ku malo ayakine. Aisiraeli ekatishila ntchito chihema kwa vyaka pafupi-fupi 500 mpaka pa nthawe yechimanga kachisi ku Yerusalemu. (Eks. 25:8, 9; Num. 9:22) “Chihema” chokumanako, enze malo ofunika ngako kuli Aisiraeli amene enzeŵayavya kuvwendela kwa Yehova, kupeleka nsembe, komasoti kumulambila. (Eks. 29:43-46) Koma olo ntetyo, chihema chenze panamilasoti chinthu chiyakine chikulu chenzeyembekezela Akhilisitu.

7. Kansi kachisi wauzimu winkhazikishiwa nthawe zanji?

7 Njila yolambilila ya Chikhilisitu. Chihema chakale chenze “chithunzi cha vinthu vakululu”, komasoti echilinganija na kachisi nkulu wauzimu wa Yehova. Paulo enena kuti, “chihema chamene icho chenze chifanizilo cha nthawe yoikiliwatu yamene lomba yafwika.” (Ahe. 8:5; 9:9) Tetyo, pa nthawe yenzelemba kalata ya Aheberi, kachisi wauzimu enze enkhazikishiwa kale kuli Akhilisitu. Kachisi wamene uyu winkhazikishiwa mu 29 C.E. M’chaka chamene icho, Yesu ebatizika ndipo ezozewa na mzimu utuŵa, komasoti enze eyamba kutumikila monga nkulu wa “ansembe” n’kachisi wauzimu. cAhe. 4:14; Mac. 10:37, 38.

NKULU WA ANSEMBE

8–9. Mokatijana na Aheberi 7:23-27, kansi n’kusiyana kotyani kulipo pakati pa akulu ansembe Achiisiraeli na Nkulu wa ansembe Yesu Khilisitu?

8 Venzechita Ayuda pa kulambila kwawo. Nkulu wa ansembe enze na udindo wopanamila ŵanthu pamenso pa Mulungu. Chihema pechipelekewa kwa Mulungu, Yehova esankha Aroni kuti atumikile monga nkulu wa ansembe woyamba wa Aisiraeli. Koma olo ntetyo, mokatijana na mwechifotokozela Paulo “penzefunikila kunkhala ansembe anyinji oloŵana m’malo chifukwa imfwa yenzeŵakangisha kupitilija unsembe wawo.” d (Ŵelengani Aheberi 7:23-27.) Komasoti monga ŵanthu aliye ungwilo, akulu ansembe amene awo enzefunikilasoti kupeleka nsembe chifukwa cha machimo ŵawo. Pamene apa pali kusiyana kukulu ngako pakati pa akulu a ansembe a Aisiraeli na Nkulu wa ansembe Yesu Khilisitu.

9 Njila yolambilila ya Chikhilisitu. Monga Nkulu wasu wa ansembe, Yesu Khilisitu ni “wotumikila ayakine wa m’malo atuŵa amene awo komasoti n’chihema ngacho-ngacho chomangiwa na Yehova osati munthu.” (Ahe. 8:1, 2) Paulo efotokoza kuti ‘chifukwa chakuti [Yesu] ali na moyo wosasila aliye womuloŵa m’malo pa unsembe wake.’ Paulo enena soti kuti Yesu ni “wosaipishiwa komasoti wosiyana na ŵanthu ochimwa” komasoti kuti mosiyana na akulu ansembe ŵa Aisiraeli, “yove ofunikilalini kupeleka nsembe nsiku na nsiku chifukwa yove niwosachimwa.” Lomba tiyeni tikambilane kusiyana kwamene kulipo pakati pa maguwa ansembe pamozi na nsembe zenzepeleka Ayuda pakulambila kwawo, na njila yolambilila yachikhilisitu.

MAGUWA ANSEMBE KOMASOTI NSEMBE

10. Kansi nsembe zapaguwa yansembe ya nkuwa zenzepanamila chinji?

10 Venzechita Ayuda pa kulambila kwawo. Pafupi na muliyango wachihema, penze guwa yansembe yankuwa yamene yenzekatishila ntchito popeleka nsembe kwa Yehova. (Eks. 27:1, 2; 40:29) Koma olo n’tetyo, nsembe zamene izo sembe ziliyekwanishe kuyavya ŵanthu kuti machimo ŵawo akhululukiwe mpaka kale-kale. (Ahe. 10:1–4) Nsembe zanyama zamene zenzepelekewa mosalekeja pa chihema, zenzepanamila nsembe yamene ili na mphamvu zowombola mitundu ya ŵanthu.

11. Kansi Yesu elipeleka nsembe pa guwa yotyani? (Aheberi 10:5–7, 10)

11 Njila yolambilila ya Chikhilisitu. Yesu enzeziŵa kuti Yehova, enze emutumija pano pachalo kuti azapeleke moyo wake monga nsembe kuli mitundu ya ŵanthu. (Mt. 20:28) Tetyo, Yesu pechibatizika elipeleka kuti achite chifunilo cha Yehova. (Yoh. 6:38; Aga. 1:4) Yesu epeleka moyo wake pa guwa ya nsembe yophiphilisila, vamene vutanthauza kulipeleka kuti achite “chifunilo” cha Mulungu chamene chenze chakuti apeleke moyo wake waungwilo. Moyo wa Yesu wipelekewa “kamozi tyala” kuti uziŵilije machimo a munthu aliyense wokhulupilila Khilisitu mpaka kale-kale. (Ŵelengani Aheberi 10:5–7, 10.) Lomba, tiyeni tikambilane tanthauza ya malo a nkati mwachihema.

MALO ATUŴA NA MALO ATUŴA NGAKO

12. Kansi niŵani wamene enze woyenelela kuloŵa m’vipinda va nkati mwa chihema?

12 Venzechita Ayuda pa kulambila kwawo. Chihema komasoti kachisi wamene echizamangiwa pavuli pake ku Yerusalemu, venze vimangiwa mwa njila yolingana. Nkati mwake mwenze vipinda viŵili—“malo atuŵa” na “malo atuŵa ngako”—vamene venzevopindiwa na nyula yovingilija. (Ahe. 9:2–5; Eks. 26:31-33) Nkati mwa Malo atuŵa mwenze choikapo lambi chagolide, guwa ya nsembe zoputija komasoti thebo ya nkate wachiwoneselo. “Ansembe ozozewa” ŵeka niye enzelolewa kuloŵa m’malo atuŵa kuyachita utumiki wawo wopatulika. (Num. 3:3, 7, 10) M’Malo atuŵa ngako, mwenzenkhala likasa yagolide ya pangano yamene yenzepanamila kunkhalapo kwa Yehova. (Eks. 25:21, 22) Nkulu wa ansembe yeka niye enzelolewa kuloŵa kuseli kwa chinyula chovingilija nkati mwa malo atuŵa ngako kamozi pa chaka kuti akachite utumiki wake woziŵilija machimo. (Lev. 16:2, 17) Chaka chilichonse, yove enzetola milopa ya nyama noloŵa nayo nkati kuti akaziŵilije machimo ŵake komasoti machimo a ntundu wonse wa Aisiraeli. Papita nthawe, Yehova kupitila mwa mzimu wake utuŵa emvwikisha luweme tanthauzo ngayo-ngayo ya makonzedwe amene aŵa a m’chihema.—Ahe. 9:6–8. e

13. Kansi malo atuŵa na atuŵa ngako achihema opanamila chinji mu njila yolambilila ya Chikhilisitu?

13 Njila yolambilila ya Chikhilisitu. Ophunzila oŵelengeka a Khilisitu ankhala ozozewa na mzimu wa Mulungu, ndipo ove osangalala chifukwa chonkhala pa ushamwali na Yehova. Ŵanthu okwana 144.000 azatumikile monga ansembe kululu pamozi na Yesu. (Chiv. 1:6; 14:1) Malo atuŵa a m’chihema opanamila kuvyalika kwawo koyamba kwa pano pachalo monga ŵana a Mulungu. (Aro. 8:15-17) Malo atuŵa ngako am’chihema opanamila kululu kwakunkhala Yehova. “Chinyula” chamene chenzesiyanisha malo atuŵa na malo atuŵa ngako, chupanamila muŵili wa nyama wa Yesu wamene wenzechitisha kuti vinkhale vosakwanishika kuloŵa kululu monga Nkulu wa ansembe wa kachisi wauzimu. Mwa kupeleka muŵili wake monga nsembe yowombola mitundu ya ŵanthu, Yesu esegula muliyango wakululu kuli Akhilisitu ozozewa. Nawo Akhilisitu ozozewa ofunikila soti kupeleka miŵili yawo kuti akalondele mphaso yawo kululu. (Ahe. 10:19, 20; 1 Akor. 15:50) Pavuli pakuti Yesu waushiwa, yove eloŵa m’Malo atuŵa ngako a kachisi wauzimu amene ŵakuyembekezela Akhilisitu onse ozozewa.

14. Mokatijana na Aheberi 9:12, 24-26, kansi n’chinji chuchitisha makonzedwe a kulambila a kachisi wauzimu wa Yehova kunkhala aweme ngako?

14 Lomba tingakwanishe kuwona kukula kwa makonzedwe a Yehova a kulambila kutuŵa kozikiwa pa nsembe ya dipo ya Yesu, komasoti utumiki wa Yesu Khilisitu monga Nkulu wa ansembe. Nkulu wa ansembe wa ku Isiraeli enzeloŵa m’malo atuŵa ngako opangiwa na manja a ŵanthu na milopa ya nsembe za nyama, koma Yesu eloŵa “kululu ngako-ngako” kwamene ni malo atuŵa kupambana malo aliwonse kuti akawonekele pamenso pa Yehova. Kwamene uko yove epeleka malipilo a moyo wake waungwilo chifukwa cha sewo “kuti achose uchimo kupitila mu nsembe yake.” (Ŵelengani Aheberi 9:12, 24-26.) Nsembe ya Yesu ni nsembe yamene yupambana nsembe zonse, yamene yuchosa uchimo mpaka kale-kale. Molingana na mwatitiphunzilile, viliye kanthu keno chiyembekezo chasu ni chakululu kapena cha pano pachalo, tonse tingalambile Yehova mu kachisi wake wauzimu.

MABWALO A CHIHEMA

15. Kansi niŵani enzetumikila m’bwalo ya nkati pa chihema?

15 Venzechita Ayuda pa kulambila kwawo. Chihema chenzenkhala na bwalo. Bwalo yamene iyi yenze malo akulu amene enzenkhala nkati mwa mpanda. Guwa ya nsembe zoputija ikulu ya nkuwa yenzenkhala nkati mwa bwalo yachihema pamozi na dishi ya manzi yankuwa mwamene mwenzesambila ansembe akaliye yamba kuchita utumiki wawo wopatulika. (Eks. 30:17-20; 40:6–8) Koma olo n’tetyo, makachisi amene ŵenzemanga pavuli pake enzenkhala soti na bwalo ya kunja kwamene kwenzepanama ŵanthu amene enzelini ansembe polambila Mulungu.

16. Kansi niŵani amene otumikila m’mabwalo a nkati a kachisi wauzimu?

16 Njila yolambilila ya Chikhilisitu. Akaliye luta kuyatumikila monga ansembe pamozi na Yesu kululu, akwake ozozewa a Khilisitu otumikila mokhulupilika m’bwalo ya nkati pano pachalo ya kachisi wauzimu. Dishi ikulu ya manzi, yukumbusha akwake ozozewa a Khilisitu chinthu chiyakine chofunika ngako, komasoti yukumbusha Akhilisitu onse kuti ofunika kupitilija kunkhala atuŵa mwakuthupi komasoti mwauzimu. Lomba kansi “gulu ikulu” yamene yuchilikiza akwake okhulupilika a Khilisitu ozozewa yulambilila kuni? Ntumwi Yohane eiwona “ili paname pasogolo pa mpando wachifumu” vamene vutanthauza m’bwalo yakunja mwamene, “mwakuchitila utumiki wopatulika usiku na nzuwa mu kachisi wake.” (Chiv. 7:9, 13-15) Nise otembeja ngako kuti tili na malo m’makonzedwe a Yehova amene aŵa akulambila kutuŵa!

NI MWAYI UKULU NGAKO KULAMBILA YEHOVA

17. Kansi sewo tili na mwayi wopeleka nsembe zotyani kwa Yehova?

17 Masiku ŵano, a Khilisitu onse ali na mwayi wopeleka nsembe kwa Yehova, mwa kukatishila ntchito nthawe, mphamvu komasoti vinthu vawo popitisha pasogolo Ufumu wa Mulungu. Monga ni mwechinenela ntumwi Paulo kuli Akhilisitu Achiheberi, sewo nase tingakwanishe ‘nthawe zonse kutamanda Mulungu. Tikochita vamene ivi monga nsembe yamene yatupeleka kwa Mulungu yamene ni chitwazi cha milomo yasu. Tukatishila ntchito milomo yamene iyi polengeza zina yake kuli ŵanthu ayakine.’ (Ahe. 13:15) Sewo tingawonshe kuti tutembeja mwayi wasu wolambila Yehova mwa kumupasa nsembe zasu ziweme ngako.

18. Mokatijana na Aheberi 10:22-25, kansi tufunikila kupewa kuwaya-waya chinji, ndipo tufunikila kukumbukila chinji?

18 Ŵelengani Aheberi 10:22-25. Kumapeto kwa kalata yake yoluta kwa Aheberi, Paulo efotokoza mbali zosiyana-siyana za kulambila kwasu zamene tufunikilalini kuziwaya-waya. Vamene ivi vupamikijapo kumvwendela kwa Yehova mphemphelo, kulengeza patuŵa za chiyembekezo chasu, kusonkhana pamozi monga mpingo, komasoti kutang’ishana muyake na muyake ‘tiyangijile kuchita vamene ivi maka-maka patuwona kuti nsiku ya [Yehova] yavwendela.’ Kumapeto kwa buku ya Chivumbulutso mngelo wa Yehova elaŵila vinthu ivi vokonkhapo kwa maulwendo aŵili pofuna kusimikijila, yove enena kuti: ‘Lambilani Mulungu!’ (Chiv. 19:10; 22:9) Tiyeni tikokumbukila nthawe zonse za mfundo ikulu ya chonadi yunena za kachisi nkulu wa Yehova komasoti mwayi watili nawo wolambila Mulungu wasu nkulu!

NYIMBO N.° 88 Niziŵisheni njila zanu

a Imozi mwa mfundo zikulu-zikulu zili m’Mawu a Mulungu, niyokhuza kachisi nkulu wa Yehova. Kansi kachisi wamene uyu n’chinji? Nkhani ino ifotokoze momvwika luweme mfundo za m’buku ya Aheberi pa nkhani ya kachisi wamene uyu. Tufuna kuti phunzilo yamene ino ikuyavyeni kuti mukotembeja ngako mwayi wamuli nawo wolambila Yehova.

b Kuti mumvwe vinyinji vokhuza buku ya Aheberi lolelani vidiyo yapa jw.org yakuti Mfundo zoyavya kumvwisha buku ya Aheberi.

c Ni buku ya Aheberi yeka pa mabuku onse a Malemba Achigiliki Achikhilisitu yamene yutomola Yesu monga Nkulu wa ansembe.

d Mokatijana na veyinena buku iyakine, m’chalo cha Aisiraeli payakine mwenze akulu ansembe okwana 84 kachisi waku Yerusalemu pewenzewonongewa mu 70 C.E.

e Kuti mumvwe vinyinji pa tanthauzo yophiphilisila ya venzechita nkulu wa ansembe pa nsiku yoziŵilija machimo lolelani, vidiyo yapa jw.org ya mutu wakuti A tenda.

g Onani bokosi yakuti Kufufuza “Zinthu Zozama za Mulungu mu Nsanja ya Mulonda ya 15 Djulayi 2010, pedji 22.