1-2. Kansi ni kunyang’anyika kotyani kwamene kwinenelewatu kuti kuzachitike mu nthawe yasu?

“M’MAMINESI atontho, mashopu komasoti ng’anda zakale ziyamba kupona.” “Aliyense enzechita wowa . . . Ŵanthu anyinji onena kuti kunyang’anyika kwamene uko kwichitika pafupi-fupi kwa maminesi aŵili. Koma kuli newo nenzekungowona monga kwichitika nthawe itali.” Vamene ivi niye vechinena ŵanthu ayakine amene epulumuka pa chivomezi chamene chichitika ku Nepal mu 2015. Mwewo namwe kuti vinthu vochitisha wowa vamene ivi vikuchitikilani, payakine sembe muliyeluŵe.

² Koma palipano tunkhala pa nthawe yamene pochitika kunyang’anyika kuyakine kwamene kuchitikalini mu tawuni imozi tyala olo chalo chimozi. Mmalomwake, kunyang’anyika kwamene uku kukhuza mitundu yonse ya ŵanthu ndipo kwankhala kuchitika kwa vyaka vinyinji. Mneneli Hagai enenelatu za kunyang’anyika kwamene uku. Yove elemba kuti: “Yehova wa makamu wanena kuti, ‘Kwalombapano ninyang’anyishesoti kululu, chalo, nyanja na ntunthu.’”—Hag. 2:6.

3. Kansi kunyang’anyika kwechitomola Hagai n’kosiyana tyani na kunyang’anyika kwa chivomezi?

³ Kunyang’anyika kwechifotokoza Hagai n’kosiyana na kunyang’anyika kwa chivomezi kwamene kukungonkhala kowononga. Mmalomwake, kunyang’anyika kwechinena Hagai kunkhala na vokonkhapo viweme. Yehova otiuja kuti: “Ninyang’anyishe mitundu yonse ya ŵanthu, ndipo vinthu vantengo wapatali vofumila ku mitundu yonse ya ŵanthu vizaloŵe m’ng’anda yamene iyi. Newo nizajuje ng’anda yamene iyi na ulemelelo.” (Hag. 2:7) Kansi ulosi wamene uyu wenzetanthauza chinji kuli ŵanthu am’nthawe ya Hagai? Ndipo utanthauza chinji kuli sewo masiku ŵano? Tikambilane mayankho a makonsho amene aŵa komasoti tiphunzile  vatingachite kuti tikokatako ntchito yonyang’anyisha mitundu ya ŵanthu masiku ŵano.

4. Ndaŵa yanji Yehova etumija mneneli wake Hagai kuli ŵanthu ŵake?

⁴ Yehova epasa mneneli Hagai ntchito yofunika ngako kuti aikate. Ganizilani mwevenzele vinthu pa nthawe yamene iyo. Vuwoneka kuti Hagai enze m’gulu ya ŵanthu amene ejokela ku Yerusalemu mu 537 B.C.E., kufumila ku ukapolo ku Babulo. Pechingofwika ulwendo wawo, atumiki a Yehova okhulupilika amene aŵa, emanga fandeshoni ya ng’anda ya Yehova, olo kuti kachisi. (Ezara 3:8, 10) Koma pakaliyepita nthawe itali, ove ekumana na mavuto amene eŵafokesha ndipo eleka kukata ntchito yamene iyi chifukwa choshushiwa. (Ezara 4:4; Hag. 1:1, 2) Tetyo, mu 520 B.C.E., Yehova etumija Hagai kuyayavya ŵanthu amene awo kuti ankhalesoti na khama pa ntchito yomanga kachisi. *—Ezara 6:14, 15.

5. Ndaŵa yanji uthenga wa Hagai wenze wolimbikisa kuli ŵanthu a Mulungu?

⁵ Cholinga cha uthenga wa Hagai chenze kulimbikisa Ayuda kuti akokhulupilila ngako Yehova. Motang’a ntima, mneneli wamene uyu elaŵila mawu kuli Ayuda amene awo amene enze efoka, akuti: “‘Tang’ani ntima monse mwewo mwaŵanthu a m’chalo ichi ndipo katani ntchito,’ wanena tetyo Yehova. ‘Pakuti newo nili na mwewo,’ wanena tetyo Yehova wamakamu.” (Hag. 2:4) Vuwoneka kuti mawu akuti “Yehova wamakamu” eŵalimbikisa ngako. Yehova ali na gulu ikulu yankhondo ya angelo, tetyo Ayuda amene awo enzefunika kumudalila kuti vinthu viŵayendele luweme.

6. Kansi vokonkhapo va kunyang’anyisha kwechilosela Hagai sembe vinkhala votyani?

⁶ Yehova etuma Hagai kuti auje Ayuda kuti yove azanyang’anyishe mitundu yonse ya ŵanthu. Uthenga wamene uyu wilimbikisa Ayuda amene enze efoka pa ntchito yomanga kachisi kuti Yehova azanyang’anyishe ufumu wa Perisiya, wamene wenze ulamulilo wamphamvu pachalo chonse pa nthawe yamene iyo. Lomba kansi vokonkhapo vake sembe vinkhala votyani? Choyamba, ŵanthu a Mulungu sembe esilija kumanga kachisi. Pavuli pake, ŵanthu a mitundu iyakine sembe ekatijana na Ayuda polambila Yehova mu kachisi wamene uyo emangiwasoti. Wamene uyu uwoneka kuti wenze uthenga watang’isha kuli ŵanthu a Mulungu!—Zek. 8:9.

7. Kansi ni ntchito yonyang’anyisha yotyani yatukatako ŵano masiku? Fotokozani.

⁷ Kansi ulosi wa Hagai utanthauza chinji kuli sewo masiku ŵano? Kachiŵilisoti, Yehova onyang’anyisha mitundu yonse ya ŵanthu ndipo sewo tuyavyako pa ntchito yamene iyi. Ganizilani mfundo iyi: Mu 1914, Yehova eika Yesu Khilisitu kunkhala Mfumu ya Ufumu Wake wakululu. (Sal. 2:6) Kunkhazikishiwa kwa Ufumu wamene uyu yenzelini nkhani yokondwelesha kuli olamulila a chino chalo. Vamene ivi venzetanthauza kuti “nthawe zoikiliwatu za ŵanthu a mitundu” iyakine—olo kuti, nthawe yamene pano pachalo penzeve wolamulila wopanamila Yehova—zenze zikwanila, olosoti kuti, zenze zifwika kumapeto. (Lk. 21:24) Poziŵa mfundo yamene iyi, makamaka kuyambila mu 1919, ŵanthu a Yehova ankhala olengeza kuti ni Ufumu wa Mulungu weka wamene ungasilije mavuto onse a ŵanthu. Ntchito yamene iyi yolalikila “uthenga uweme wa Ufumu” yanyang’anyisha chalo chonse.—Mt. 24:14.

8. Mokatijana na Salimo 2:1-3, kansi ŵanthu ochita tyani akamvwa uthenga wa Ufumu?

⁸ Kansi ŵanthu ochita tyani akamvwa uthenga uweme wa Ufumu? Anyinji okana kumvwishila. (Ŵelengani Salimo 2:1-3.) Mitundu ya ŵanthu yukalipa ikamvwa uthenga wamene uyu.  Ove okana Wolamulila wasankha Yehova. Ove owonalini uthenga uweme wa Ufumu wamene uyu watulalikila monga “uthenga uweme.” Ndipo maboma ayakine afwika polesha ntchito yasu yolalikila! Olo kuti anyinji mwa olamulila a chino chalo onena kuti otumikila Mulungu, ove ofunalini kusiya udindo wawo. Molingana na vechichita olamulila am’nthawe ya Yesu, olamulila masiku ŵano oshusha Wozozewa wa Yehova polimbana na ophunzila ŵake okhulupilika.—Mac. 4:25-28.

9. Kansi Yehova ochita tyani chifukwa cha vayuchita mitundu ya ŵanthu pokana uthenga wa Ufumu?

⁹ Kansi Yehova ochita tyani chifukwa cha vayuchita mitundu ya ŵanthu pokana uthenga wa Ufumu? Lemba ya Salimo 2:10-12 yuyankha kuti: “Lomba mwewo mafumu, oneshani kuzindikila, lolani kuti maganizo ŵanu akonzewe, mwewo oweluza a chalo. Tumikilani Yehova mwawowa. Kondwelani ndipo tutumilani. Kising’ani mwana wamene uyo kuyopela kuti Mulungu angakalipe, ndipo mungawonongeke nochosewa pa njila yamene iyo. Pakuti ukali wake ukwanisha kuyaka mokulumija. Osangalala ni onse ŵala outukila kuli yove.” Mowama ntima, Yehova opasa oshusha amene aŵa mpata wakuti asankhe ŵeka vochita. Ove payakine angachinje maganizo novomela Ufumu wa Yehova. Olo n’tetyo, ove asala tyala na kanthawe katontho kuti achite vamene ivi. Palipano tili mu “masiku osilijila” a ichi chalo. (2 Tim. 3:1; Yes. 61:2) Kupambana kale yonse, palipano ŵanthu ofunika kuchita khama kuti aphunzile mfundo zachendi nosankha kutumikila Yehova.

10. Kansi pali vokonkhapo viweme votyani pa ntchito yonyang’anyisha yamene yutomolewa pa Hagai 2:7-9?

¹⁰ Ntchito yonyang’anyisha yechilosela Hagai yunkhalasoti na vokonkhapo viweme. Yove enena kuti chifukwa cha ntchito yonyang’anyisha yamene iyi, “vinthu vantengo wapatali [olo kuti, ŵanthu a mitima iweme] vofumila ku mitundu yonse ya ŵanthu” vizaloŵe m’ng’anda yamene iyi kuzalambila Yehova. * (Ŵelengani Hagai 2:7-9.) Yesaya komasoti Mika, enenelatusoti kuti volingana na vamene ivi vizachitike “m’masiku osilijila.”—Yes. 2:2-4; Mik. 4:1, 2.

11. Kansi m’bale muyakine echita chinji pechimvwa uthenga wa Ufumu ulwendo woyamba?

 ¹¹ Ganizilani mwamene uthenga wamene unyang’anyisha chalo chonse mwewikhuzila m’bale muyakine zina yake Ken, wamene otumikila ku likulu yasu ya pachalo chonse. Yove okumbukila luweme vamene vichitika pechimvwa uthenga wa Ufumu ulwendo woyamba vyaka 40 vapita. Ken enena kuti: “Penichimvwa chendi cha m’Mawu a Mulungu ulwendo woyamba, nisangalala kuziŵa kuti tunkhala m’masiku osilijila a ichi chalo chiipa. Niwona kuti, kuti Mulungu akosangala nane komasoti kuti nizafwane moyo wosasila, nufunika kupewelatu kunkhala ku mbali ya ichi chalo chisadalilika nopanama mwamphamvu ku mbali ya Yehova. Newo nipemphela kwa Yehova ndipo nthawe yamene iyo nichita vamene ivo venisenga. Nileka kuchita vinthu va ichi chalo ndipo niutukila ku Ufumu wa Mulungu wamene unganyang’anyikelini kuti nifwane chitetezo.”

12. Kansi kachisi wauzimu wa Yehova, wazula tyani na ulemelelo masiku ŵano osilijila?

¹² N’vosachita kukonsha kuti Yehova wankhala odalisa ŵanthu ŵake. M’masiku ŵano osilijila tuwona chiŵelengelo cha ŵanthu omulambila chuyangijilika ngako. Mu 1914 tenzepo ŵanthu masauzande atontho. Koma palipano tilipo ŵanthu opitilila 8 miliyoni amene tulambila Mulungu mwakhama, ndipo ŵanthu anyinji ochita nase Chikumbukilo chaka chilichonse. Pa chifukwa chamene ichi, bwalo ya pachalo chonse ya kachisi wauzimu wa Yehova—yamene ni dongosolo yake yokhuza kulambila kutuŵa, yazula na “vinthu vantengo wapatali—vofumila ku mitundu yonse ya ŵanthu.” Komasoti zina ya Yehova yulemekezewa chifukwa cha kuchinja kwakuchita ŵanthu amene aŵa povwala umunthu wanyowani.—Aef. 4:22-24.

13. Kansi ni maulosi ayakine otyani amene okwanilishiwa chifukwa chakuti ŵanthu anyinji ayamba kulambila Yehova? (Onani chithunzi chapachikuto.)

¹³ Vamene ivi vuchitika vukwanilishasoti maulosi ayakine, mwachisanzo ulosi wapa Yesaya chapitala 60. Vesi 22 mu chapitala chamene ichi yunena kuti: “Ntontho azayaluke ŵanthu 1.000 ndipo ntontho azayaluke ntundu wamphamvu. Newo Yehova, nizakulumijishe vamene ivi pa nthawe yake.” Pakuti ŵanthu anyinji oyamba kulambila Yehova, pochitikasoti vinthu viyakine vochitisha chidwi. “Vinthu vantengo wapatali,” kapena kuti ŵanthu amene aŵa, owela mu gulu mwamene umu na maluso osiyana-siyana komasoti onkhala ofunishisha kukatako ntchito  yolalikila “uthenga uweme wa Ufumu.” Vokonkhapo vake, monga ni mwechinenela Yesaya n’vakuti ŵanthu a Yehova onyonkha “nkaka wa mitundu ya ŵanthu.” (Yes. 60:5, 16) Moyavyiwa na analume komasoti anakazi amene aŵa, tulalikila uthenga uweme m’vyalo vokwana 240 komasoti tudinda mabuku ŵasu m’vilaŵilo vopitilila 1.000.

14. Kansi ŵanthu ofunika kusankha kuchita chinji palipano?

¹⁴ M’masiku ŵano osilijila, ntchito yonyang’anyisha mitundu ya ŵanthu yuchitisha kuti asankhe vochita. Kansi ove asankhe kunkhala ku mbali ya Ufumu wa Mulungu olo akodalila maboma a ŵanthu? Yamene iyi ni nkhani yakufunika kusankha aliyense. Olo kuti ŵanthu a Yehova omvwila malamulo a boma ya m’chalo chakunkhala, ove oloŵelelalini mu ndale za m’chalo chamene icho. (Aro. 13:1-7) Ove oziŵa kuti Ufumu wa Mulungu weka niye ukuti uzasilije mavuto onse a ŵanthu. Ufumu wamene uyu ulilini mbali ya chino chalo.—Yoh. 18:36, 37.

15. Kansi buku ya Chivumbulutso yuwonesha tyani kuti kukhulupilika kwa atumiki a Mulungu kuzayesewe?

¹⁵ Buku ya Chivumbulutso yufotokoza za kuyesewa kwa ŵanthu a Mulungu okhulupilika m’masiku osilijila. Pa nthawe yamene iyo, atumiki a Mulungu akoshushiwa komasoti kutamanishiwa ngako. Maboma a m’chalo ichi akotiuja kuti tileke kulambila Mulungu ndipo akotamanisha aliyense wamene akuti akokana kunkhala ku mbali yawo. (Chiv. 13:12, 15) Ove ‘akokakamija ŵanthu onse—olemekezeka na onyozeka, olemela na osauka, ali pa ufulu na akapolo—kuti apasiwe chizindikilo pa kwanja yawo ngayo olo pamphumi pawo.’ (Chiv. 13:16) Kale akapolo enzeikiwa chizindikilo chamene chenzeŵaziŵikisha kuti ali na mbuye wawo. Molingana na vamene ivi, ŵano masikusoti ŵanthu akoyembekezela kuti aliyense ankhale na chizindikilo chophiphilisa pa kwanja olo pamphumi. Vochita komasoti maganizo ŵawo, vizawoneshe kuti ali ku mbali ya maboma a ichi chalo.

16. Ndaŵa yanji tufunika kuyeja-yeja kunkhala okhulupilika ngako kwa Yehova palipano?

¹⁶ Kansi sewo tizalole kulondela chizindikilo chophiphilisa chamene ichi nonkhala ku mbali ya maboma a ichi chalo? Amene akuti azakane kulondela chizindikilo chamene ichi azakumane na mavuto akulu komasoti vinthu voyofya. Buku ya Chivumbulutso yupitilija kunena kuti: “Aliyense osati akwanishe kugula olo kugulisa, kupatulapo keno ali na chizindikilo chamene icho.” (Chiv. 13:17) Koma ŵanthu a Mulungu oziŵa vakuti azachite yove na ŵanthu amene akuti azankhale na chizindikilo chutomolewa pa Chivumbulutso 14:9, 10. Lomba mmalo monkhala na chizindikilo chamene icho, ove azalembe pa kwanja yawo kuti: “Wa Yehova.” (Yes. 44:5) Ino ni nthawe yakuti tikoyeja-yeja kunkhala okhulupilika ngako kwa Yehova. Tikochita vamene ivi, yove asangalale kutitomola kuti nise atumiki ŵake!

17. Kansi tufunika kukumbukila chinji pa nkhani ya kuleza ntima kwa Yehova?

¹⁷ Muli ŵano masiku osilijila, Yehova wawonesha kuleza ntima kukulu. Yove ofunalini kuti aliyense azawonongewe. (2 Pet. 3:9) Yehova wapeleka mwayi kuli ŵanthu onse wakuti alape nosankha kumutumikila. Komalomba, kuleza ntima kwake kuli na malile. Ŵala ŵanthu amene okana mwayi wamene uyu azawone vechikumana navo Farao mu nthawe ya Mose. Yehova euja Farao kuti: “Pofwika pano sembe nitambulula kale kwanja yangu na kukupaya na mulili, wewo na ŵanthu ŵako, nokusilijilantuni pachalo. Koma nakusiya na moyo kuti nikuwoneshe mphamvu zangu, na kuti zina yangu ilengezewe pachalo chonse.” (Eks. 9:15, 16) Pamapeto pake, mitundu yonse ya ŵanthu izaziŵe kuti Yehova yeka niye Mulungu wachendi. (Eze. 38:23) Kansi vamene ivi vizachitike tyani?

18. (a) Kansi ni kunyang’anyisha kuyakine kotyani kwamene kutomolewa pa Hagai 2:6, 20-22? (b) Kansi tuziŵa tyani kuti mawu ŵa Hagai azakwanilishiwe kusogolo?

 ¹⁸ Papita vyaka vinyinji kufumila mu nthawe ya Hagai, ntumwi Paulo eujiliwa kulemba mawu amene owonesha kuti mawu ali pa Hagai 2:6, 20-22 azakwanilishiwe kusogolo. (Ŵelengani.) Paulo elemba kuti: “Lomba walonjeza kuti: ‘Nizanyang’anyishesoti kululu osati chalo cheka yayi.’ Lomba mawu akuti ‘nizanyang’anyishesoti’ owonesha kuti vinthu vakuti azanyang’anyishe vizafumyiwe. Vamene ivi ni vinthu vamene vipangiwa na muyakine ndipo azavifumyepo kuti vinthu visanyang’anyika visale.” (Ahe. 12:26, 27) Mosiyana na kunyang’anyisha kwa pa Hagai 2:7, kunyang’anyisha kwamene uku kuzachitishe kuwonongewa kwa ŵanthu onse ali monga ni Farao, amene okana kuti Yehova niye woyenelela kulamulila.

19. Kansi n’chinji chamene chizanyang’anyikelini, lomba tuziŵa tyani vamene ivi?

¹⁹ Kansi n’chinji chamene chizanyang’anyikelini olo kufumyiwapo? Paulo epitilija kuti: “Pakuti tizalondele Ufumu wamene unganyang’anyikelini, tiyeni tipitilije kulondela kuwama ntima kukulu, kuti kupitila mu kuwama ntima kukulu kwamene uko, tichitile Mulungu utumiki wopatulika mu njila yovomelejeka ndipo tiuchite moyopa Mulungu komasoti mwaulemu ukulu.” (Ahe. 12:28) Pavuli pa kunyang’anyisha kosilijila kwamene uku, Ufumu wa Mulungu weka niye ukuti uzasale ndipo uzankhalepo mpaka kale-kale!—Sal. 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Kansi ŵanthu ofunika kusankha vochita pa nkhani yotyani, lomba tingaŵayavye tyani?

²⁰ Palipano nthawe yasila! Ŵanthu ofunika kusankha kuti, keno angapitilije kuchita vinthu vachulimbikisa ichi chalo, azawonongewe. Keno angasankhe kutumikila Yehova nochinja vinthu vakufunikila pa moyo wawo kuti achite chifunilo chake, azalondele moyo wosasila. (Ahe. 12:25) Tikokata ntchito yolalikila, tuyavya ŵanthu kuti asankhe vochita pa nkhani yofunika ngako yamene iyi. Tiyeni tikoyavya ŵanthu anyinji amene ali monga ni vinthu vantengo wapatali kuti ankhale ku mbali ya Ufumu wa Mulungu. Komasoti tiyeni tikokumbukila mawu ŵa Ambuya ŵasu Yesu akuti: “Uthenga uweme uyu wa Ufumu uzalalikiliwe pachalo chonse kuli ŵanthu, kuti unkhale umboni ku mitundu yonse, pamene apo mapeto azafwike.”—Mt. 24:14.