1. Mokatijana na Malaki 3:16, kansi ni buku yotyani yawankhala olemba Yehova, lomba m’buku yamene iyi muli chinji?

 KWA vyaka masauzande anyinji, Yehova wankhala olemba buku yapadela. M’buku yamene iyi muli mazina anyinji, ndipo zina yoyamba ni ya mboni yokhulupilika yoyamba, Abele. * (Lk. 11:50, 51) Kufumila pa nthawe yamene iyo, Yehova wankhala oyangijila mazina m’buku yamene iyi, ndipo palipano muli mazina mamiliyoni anyinji. M’Baibolo, buku yamene iyi yutomolewa kuti “buku ya chikumbuso,” ‘buku ya moyo,’ komasoti ‘mpukutu wa moyo.’ Mu nkhani ino, tikoitomola kuti ‘buku ya moyo.’—Ŵelengani Malaki 3:16; Chiv. 3:5; 17:8.

2. Kansi ni ŵanthu otyani amene mazina ŵawo elembewa m’buku ya moyo, lomba tingachite tyani kuti zina yasu ilembewemo?

² M’buku yamene iyi muli mazina a ŵanthu amene olambila Yehova komasoti kulemekeza zina yake. Ove oyembekezela kuzalondela moyo wosasila. Masiku ŵanosoti, zina yasu ingalembewe m’buku yamene iyi keno tingayeje-yeje kunkhala pa ushamwali na Yehova, vamene vukwanishika chifukwa cha nsembe ya dipo ya Mwana wake, Yesu Khilisitu. (Yoh. 3:16, 36) Tonse, keno tuyembekezela kuyankhala kululu olo kuzankhala pano pachalo—tufunishisha kuti zina yasu ilembewe m’buku yamene iyi.

3-4. (a) Keno zina yasu ili m’buku ya moyo, niye kuti mphela tizankhale na moyo wosasila? Fotokozani. (b) Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino komasoti ikuza?

³ Kansi vamene ivi vutanthauza kuti aliyense wamene zina yake ingalembewe m’buku yamene iyi, niye kuti mphela azafwane moyo wosasila? Tufwana yankho ya konsho yamene iyi pa  mawu ŵechilaŵila Yehova kuuja Mose opezeka pa Ekisodo 32:33. Yehova enena kuti: “Wala wanichimwila, niye wati nimufivyiletu m’buku yangu.” Tetyo, mazina amene ali m’buku yamene iyi n’vokwanishika kuŵafivyamo ndipo vili monga kuti Yehova wayamba walemba mazina amene aŵa pokatishila ntchito penso. (Chiv. 3:5) Tufunika kuyeja-yeja kuti zina yasu ipitilije kunkhala m’buku yamene iyi mpaka pa nthawe yamene ingazafivyiwalinisoti, monga kuti yalembewa na bopheni.

⁴ Vamene ivi vingachitishe kuti tinkhale na makonsho ayakine. Mwachisanzo, kansi Baibolo yutiuja chinji za ŵanthu amene mazina ŵawo alembewa m’buku ya moyo, komasoti za ŵanthu amene mazina ŵawo aliyelembewemo? Kansi ŵanthu amene mazina ŵawo apitilije kunkhala m’buku yamene iyi, azalondele nthawe yanji moyo wosasila? Lomba tyani za ŵanthu amene emwalila akaliyefwana mwayi wophunzila za Yehova? Kansi n’vokwanishika kuti mazina ŵawo alembewe m’buku yamene iyi? Tifwane mayankho a makonsho amene aŵa mu nkhani ino komasoti ikuza.

KANSI NI ŴANTHU OTYANI AMENE MAZINA ŴAWO ALI M’BUKU YA MOYO?

5-6. (a) Mokatijana na Afilipi 4:3, kansi ni ŵanthu ayakinesoti otyani amene mazina ŵawo alembewa m’buku ya moyo? (b) Kansi ni pa nthawe yotyani pamene mazina ŵawo azafivyiwelinisoti m’buku yamene iyi?

⁵ Kansi ni ŵanthu otyani amene mazina ŵawo alembewa mophiphilisa m’buku ya moyo? Kuti tiyankhe konsho yamene iyi, tikambilane za magulu 5 a ŵanthu. Pa magulu amene aŵa, ayakine mazina ŵawo alembewa m’buku ya moyo, pamene ayakine aliyelembewemo.

⁶ Gulu yoyamba ni ya ŵanthu amene asankhiwa kuti akalamulile na Yesu kululu. Kansi ŵanthu amene aŵa mazina ŵawo ali m’buku ya moyo? Eye. Mokatijana na mawu a ntumwi Paulo oluta kuli ‘antchito ayake’ ku Filipi, mazina a ozozewa, amene eitiwa kuti akalamulile  pamozi na Yesu, palipano ali m’buku ya moyo yamene iyi. (Ŵelengani Afilipi 4:3.) Koma kuti mazina ŵawo apitilije kunkhala m’buku yophiphilisa yamene iyi, ove ofunika kupitilija kunkhala okhulupilika. Ndipo akazaikiwa chidindo chosilijila, keno ni pa nthawe yakuti asala patontho kumwalila olo chisauso chikulu chikazasala patontho kuyamba, mazina ŵawo azafivyiwelinisoti m’buku yamene iyi.—Chiv. 7:3.

7. Kansi lemba ya Chivumbulutso 7:16, 17 yutiyavya tyani kuziŵa nthawe yamene mazina a ŵanthu a m’gulu ikulu ya mbelele ziyakine azafivyiwelinisoti m’buku ya moyo?

⁷ Gulu yachiŵili ni gulu ikulu ya mbelele ziyakine. Kansi ŵanthu amene aŵa, palipano mazina ŵawo ali m’buku ya moyo? Eye. Kansi mazina ŵawo azapitilije kunkhala m’buku yamene iyi akazapulumuka pa Aramagedo? Eye. (Chiv. 7:14) Yesu enena kuti ŵanthu amene aŵa, amene ali monga ni mbelele azalute “ku moyo wosasila.” (Mt. 25:46) Koma ŵanthu amene aŵa akuti azapulumuke pa Aramagedo, azalondelelini moyo wosasila pa nthawe yamene iyo. Vizankhale monga mazina ŵawo akalilembewe na penso. Mu Ulamulilo wa vyaka 1.000, Yesu “azaŵaŵetele noŵasogolela ku nyenje za manzi a moyo.” Ŵanthu akuti azalole kusogolelewa na Khilisitu, ndipo pamapeto pake noweluziwa kuti ni okhulupilika kwa Yehova, mazina ŵawo azafivyiwelinisoti m’buku ya moyo.—Ŵelengani Chivumbulutso 7:16, 17.

8. Kansi ni ŵanthu otyani amene mazina ŵawo aliyelembewe m’buku ya moyo, lomba n’chinji chikuti chizaŵachitikile?

⁸ Gulu yachitatu ni ya ŵanthu amene ali monga ni mbuzi, akuti azawonongewe pa Aramagedo. Mazina ŵawo aliyelembewe m’buku ya moyo. Yesu enena kuti ove ‘azalute ku chiwonongeko mpaka kale-kale.’ (Mt. 25:46) Moujiliwa, ntumwi Paulo enena kuti ŵanthu amene aŵa “azaweluziwe kuti alondele chilango cha chiwonongeko mpaka kale-kale.” (2 Ates. 1:9; 2 Pet. 2:9) N’chimozi-mozisoti na ŵanthu amene ankhala ochimwila mzimu utuŵa mwalona. Nawo azalondelesoti chiwonongeko mpaka kale-kale, osati moyo wosasila. N’vowonekelatu kuti azaushiwelini. (Mt. 12:32; Mk. 3:28, 29; Ahe. 6:4-6) Lomba tiyeni tiwone za magulu aŵili a ŵanthu akuti azaushiwe kuti ankhale pano pachalo.

ŴANTHU AKUTI AZAUSHIWE

9. Mokatijana na Machitidwe 24:15, kansi ni magulu aŵili otyani a ŵanthu akuti azaushiwe, lomba magulu aŵili amene aŵa osiyana tyani?

⁹ Baibolo yutiuja za magulu aŵili a ŵanthu akuti azaushiwe kuti ankhale na moyo wosasila pano pachalo, amene ni “olungama” na “osalungama.” (Ŵelengani Machitidwe 24:15.) “Olungama” ni ŵanthu amene etumikila Yehova mokhulupilika pa nthawe yenze na moyo. Koma ŵanthu “osalungama” ni ŵala amene aliyetumikile Yehova mokhulupilika. Ndipo kanyinji-kanyinji, ŵanthu amene aŵa enzechita vinthu viipa. Pakuti ŵanthu onse a m’magulu aŵili amene aŵa azaushiwe, kansi tinganene kuti mazina ŵawo alilembewe m’buku ya moyo? Kuti tiyankhe konsho yamene iyi, tiyeni tikambilane za gulu iliyonse payeka.

10. Ndaŵa yanji “olungama” azaushiwe, lomba ayakine mwa ove azapasiwe mwayi wotyani? (Onanisoti nkhani yakuti, “Makonsho ofumila kuli oŵelenga” m’magazini ino, kuti muziŵe vinyinji pa nkhani yokhuza kuushiwa kwa ŵanthu akuti azankhale pano pachalo.)

¹⁰ Gulu ya namba 4 ni ya “olungama.” Mazina ŵawo onkhala kuti alembewa kale m’buku ya moyo akaliyemwalila. Lomba kansi akamwalila, mazina ŵawo ofivyiwa m’buku yamene iyi? Yayi, chifukwa kwa Yehova ove ni “amoyo.” Yehova “ni Mulungu wa ŵanthu amoyo, osati akufwa, pakuti kuli yove onse ni amoyo.” (Lk. 20:38) Vamene ivi vutanthauza kuti olungama akazaushiwa kuti ankhale na moyo pano pachalo, mazina ŵawo azankhale kuti akali m’buku ya moyo, olo kuti vizankhale monga akalilembewe na “penso.” (Lk. 14:14) Mosakaikila, ayakine mwa ŵanthu akuti azaushiwe azankhale na mwayi  wotumikila monga “akalonga pachalo chonse.”—Sal. 45:16.

11. Kansi “osalungama” azafunike kuphunzila chinji kuti mazina ŵawo alembewe m’buku ya moyo?

¹¹ Posilijila, tiyeni tikambilane za gulu ya namba 5 yamene ni ya “osalungama.” Payakine chifukwa chakuti enzeziŵalini malamulo a Yehova, ŵanthu amene aŵa enzekonkhejalini mfundo zake pa nthawe yenze na moyo. Tetyo, mazina ŵawo aliyelembewe m’buku ya moyo. Koma Mulungu azaŵaushe pofuna kuŵapasa mwayi wakuti mazina ŵawo alembewe m’buku yamene iyi. Ŵanthu “osalungama amene aŵa” azafunike kuyavyiwa ngako, chifukwa penze akaliyemwalila, ayakine mwa ove enzechita vinthu viipa ngako. Tetyo, ove azafunike kuphunzisiwa kuti akokonkheja mfundo zolungama za Yehova. Kuti vamene ivi vikwanishike, Ufumu wa Mulungu uzasogolele pa ntchito ikulu yophunzisa ŵanthu yamene ikaliyechitikapo.

12. (a) Kansi ni ŵani akuti azaphunzise ŵanthu osalungama? (b) Kansi n’chinji chikuti chizachitikile ŵanthu ati azakane kukonkheja vati azaphunzisiwe?

¹² Kansi ni ŵani akuti azaphunzise ŵanthu osalungama? Ni a gulu ikulu komasoti olungama akuti azaushiwe. Kuti mazina ŵawo alembewe m’buku ya moyo, osalungama azafunike kunkhala pa ushamwali uweme na Yehova komasoti kulipeleka kuli yove. Yesu Khilisitu pamozi na oweluza ayake, akochita chidwi na mwati akochitila vinthu osalungama amene aŵa na vinthu vakuphunzisiwa. (Chiv. 20:4) Aliyense akuti azakane kukonkheja vinthu vati akophunzisiwa, azalolewelini kupitilija kunkhala na moyo—olo kuti azankhale na vyaka 100. (Yes. 65:20) Yehova na Yesu ofufuza mitima, ndipo azalolelini kuti aliyense akosokoneza m’chalo chanyowani.—Yes. 11:9; 60:18; 65:25; Yoh. 2:25.

ŴANTHU AKUTI AZAUKE KUTI ALONDELE MOYO NA AKUTI AZAUKE KUTI AWELUZIWE

13-14. (a) Kansi masiku akuvuli, tenzekhulupilila votyani vokhuza mawu a Yesu apa Yohane 5:29? (b) Kansi tufunika kuziŵa chinji pa mawu ŵake amene aŵa?

¹³ Yesu efotokozasoti za ŵanthu akuti azauke kuti ankhale pano pachalo. Mwachisanzo, yove enena kuti: “Izafwike nthawe pamene onse ali m’manda achikumbukilo azamvwe mawu ŵake  ndipo azauke. Ŵala enzechita viweme azauke kuti alondele moyo. Ŵala enzechita viipa azauke kuti aweluziwe.” (Yoh. 5:28, 29) Kansi pamene apa Yesu enzetanthauza chinji?

¹⁴ Masiku akuvuli, tenzekhulupilila kuti mawu a Yesu amene aŵa onena za vochita va ŵanthu pavuli pakuti aushiwa, kutanthauza kuti ayakine azauke noyamba kuchita vinthu viweme, pamene ayakine azauke noyamba kuchita vinthu viipa. Koma onani kuti Yesu aliyenene kuti ŵanthu akuti azaushiwe m’manda achikumbukilo akochita vinthu viweme olo akochita vinthu viipa. Yove ekatishila ntchito mawu owonesha kuti vinthu vamene ivo vichitika kale. Yove enena za ŵanthu amene “enzechita viweme” na ŵanthu amene “enzechita viipa.” Vamene ivi vuwonesha kuti ŵanthu amene aŵa echita vamene ivi akaliyemwalila. Vamene ivi n’vomvwika. Ndipo paliye akuti azalolewe kuti akochita vinthu viipa m’chalo chanyowani. Tetyo, vingachitike kuti ŵanthu osalungama enzechita vinthu viipa akaliyemwalila. Lomba kansi tinganene kuti Yesu enzetanthauza chinji pechinena kuti ŵanthu “azauke kuti alondele moyo” komasoti kuti ayakine “azauke kuti aweluziwe”?

15. Kansi ni ŵanthu otyani akuti ‘azaushiwe kuti alondele moyo,’ lomba ndaŵa yanji?

¹⁵ Olungama, amene ni ŵanthu echita viweme akaliyemwalila, “azauke kuti alondele moyo” chifukwa mazina ŵawo elembewa kale m’buku ya moyo. Kuushiwa kwa ŵanthu amene “enzechita viweme,” kwamene kutomolewa pa Yohane 5:29 ni kuuka kwa “olungama” kwamene kutomolewasoti pa Machitidwe 24:15. Kafotokozedwe kamene aka ni kokatijana na vili pa Aroma 6:7, pamene ponena kuti: “Chifukwa munthu wamene wafwa wamasuka ku uchimo wake.” Pa nthawe yechimwalila olungama amene aŵa, Yehova eŵakhululukila vophoniya vawo, koma okumbukila mphela vinthu vechichita penze akali moyo vuwonesha chikhulupililo. (Ahe. 6:10) Olo n’tetyo, olungama akuti azaushiwe amene aŵa, azafunike kupitilija kunkhala okhulupilika kuti mazina ŵawo apitilije kunkhala m’buku ya moyo.

16. Kansi ‘kuuka kuti aweluziwe’ kutanthauza chinji?

¹⁶ Lomba tyani ponena za ŵanthu amene enzechita viipa akaliyemwalila? Olo kuti machimo ŵawo ekhululukiwa pechimwalila, ove aliyetumikile Yehova mokhulupilika penze akali moyo ndipo mazina ŵawo aliyelembewe m’buku ya moyo. Tetyo, kuuka kwa ŵanthu amene enzechita viipa, ni kuuka kwa osalungama kwamene kutomolewasoti pa Machitidwe 24:15. Ŵanthu amene aŵa “azauke kuti aweluziwe.” * Vamene ivi vutanthauza kuti Yesu akowoneshesha vakuti akochita osalungama amene aŵa pavuli pakuti aushiwa. (Lk. 22:30) Pazafunike nthawe kuti ŵanthu amene aŵa aweluziwe keno mazina ŵawo angalembewe m’buku ya moyo. Mazina ŵawo azalembewe m’buku yamene iyi keno ove azaleke viipa venzechita nolipeleka kwa Yehova.

17-18. Kansi ŵanthu onse akuti azaushiwe kuti ankhale na moyo pano pachalo azafunike kuchita chinji, lomba “ntchito” zutomolewa pa Chivumbulutso 20:12, 13 n’zotyani?

¹⁷ Keno poyamba enze olungama olo osalungama, ŵanthu akuti azaushiwe azafunike kumvwila malamulo amene ali mu mipukutu yanyowani, yamene ikuti izaseguliwe nkati mwa vyaka 1.000. Ntumwi Yohane efotokoza vechiwona m’mensomphenya kuti: “Niwona akufwa, olemekezeka na onyozeka, alipaname pamenso pa mpando wachifumu wamene uyo, ndipo mipukutu  ivunukuliwa. Koma mpukutu uyakine wivunukuliwa, wamene ni mpukutu wa moyo. Ndipo akufwa eweluziwa mokatijana na volembewa m’mipukutu yamene iyo, mokatijana na ntchito zawo.”—Chiv. 20:12, 13.

¹⁸ Kansi ŵanthu amene aŵa akuti azaushiwe, azaweluziwe potolela “ntchito” zotyani? Kansi zizankhale ntchito zechichita akaliyemwalila? Yayi! Kumbukilani kuti machimo ŵechichita poyamba ekhululukiwa pechimwalila. Tetyo, “ntchito zawo” zutomolewa pano zingankhalelini zechichita akaliyemwalila. Mmalomwake, vuwoneka kuti onena za ntchito zakuti azachite pavuli pophunzisiwa m’chalo chanyowani. Olosoti ŵanthu okhulupilika monga Nowa, Samueli, Davide na Danieli, azafunike kuphunzisiwa vokhuza Yesu Khilisitu komasoti kukhulupilila nsembe yake. Lomba tyani kuli ŵanthu osalungama?

19. Kansi n’chinji chikuti chizachitikile ŵanthu akuti azakane mwayi wantengo wapatali wamene uyu pamapeto pake?

¹⁹ Kansi n’chinji chikuti chizachitikile ŵanthu akuti azakane mwayi wantengo wapatali wamene uyu pamapeto pake? Lemba ya Chivumbulutso 20:15 yutiuja kuti: “Aliyense wamene aliyepezeke kuti alilembewe m’buku ya moyo eponyewa m’nyanja ya mulilo.” Ŵanthu amene aŵa azawonongewe ndipo azankhalepolinisoti. Tetyo, n’kofunika ngako kuti tikoyeja-yeja kuti zina yasu ilembewe m’buku ya moyo ndipo osati ifivyiwemo!

20. Kansi ni ntchito yokondwelesha yotyani ikuti izachitike nkati mwa Ulamulilo wa vyaka 1.000? (Onani chithunzi chapachikuto.)

²⁰ Nthawe ya Ulamulilo wa vyaka 1.000 izankhale yokondwelesha ngako! Pa nthawe yamene iyi pazachitike ntchito ikulu yophunzisa yamene ikaliyechitikapo kufumila kale. Koma izankhalesoti nthawe yakuti olungama na osalungama azayesewe kuti viziŵike keno ni okhulupilika. (Yes. 26:9; Mac. 17:31) Lomba kansi ntchito yamene iyi yophunzisa izachitike tyani? Nkhani ikuza, izatiyavye kumvwisha mwati izachitikile ntchito yamene iyi yokondwelesha.