KULI MAKOLO
7: Minkhalidwe
VAMENE VUCHITIKA
Mawu akuti “minkhalidwe” ofotokoza za mfundo zamuika kuti mukozikonkheja. Mwachisanzo, kansi mungakonde kunkhala wokhulupilika pa vilivonse vamuchita? Tingakaikilelini kuti mungakondesoti kuti ŵana ŵanu akochita chimozi-mozi.
Munthu wankhalidwe iweme oyendelasoti mfundo zoyenela. Mwachisanzo, onkhala wakhama, wachilungamo komasoti—ochita vinthu moganizila ayakine. Ndipo ŵana ofunika kuphunzisiwa minkhalidwe yamene iyi akali atontho.
MFUNDO YA M’BAIBOLO: “Phunzisa mwana mu njila yomuyenelela. Olo akazakulukaja azapatukemo lini.”—Miyambo 22:6.
NDAŴA YANJI KUGANIZILA NKHANI YAMENE IYI N’KOFUNIKA?
Kunkhala wa nkhalidwe iweme n’kofunika ngako makamaka palipano. Mwanakazi muyakine zina yake Karyn enena kuti: “Masiku ŵano ŵanthu okwanisha kufwana vinthu viipa pa vipangizo vamakono nthawe iliyonse. Tingakwanishe kunkhala pamozi na ŵana ŵasu notandala nawo koma osaziŵa kuti ololelasoti vinthu viipa!”
MFUNDO YA M’BAIBOLO: “Ŵanthu okhwima mwauzimu [ni ŵala] amene pokatishila ntchito mphamvu zawo za kuziŵa, aphunzisa mphamvu zamene izo kusiyanisha choyenela na chosayenela.”—Aheberi 5:14.
Kukonkheja mfundo zoyenela n’kofunika ngako. Vamene ivi vingapamikijepo kusenga vinthu mwaulemu, mwachisanzo, kulaŵila kuti “nusengako,” “zikomo” komasoti kuchita vinthu moganizila ayakine—asiku ŵano ŵanthu anyinji ochita chidwi ngako na vipangizo vamakono osati na ŵanthu ayawo.
MFUNDO YA M’BAIBOLO: “Vamene vamufuna kuti ŵanthu akuchitileni, mwewo muŵachitile vamene ivo.”—Luka 6:31.
VAMUNGACHITE
Mukoŵauja mfundo za minkhalidwe iweme. Mwachisanzo, ochita kafukufuku efwana kuti achilumbwana opewa kuyonana akaliyeloŵa m’banja akaujiwa momvwika luweme za kuyofya kwa nkhalidwe yamene iyi.
YEJANI IVI: Mukafuna kukambilana na ŵana ŵanu vokhuza minkhalidwe iweme, yambani na kufotokoza vinthu vachitika kwalombapano. Mwachisanzo, keno mwamvwishila nkhani zunena kuti kudela kuyakine kwachitika za chiwawa, munganene kuti: “Ni vovuta kumvwisha kuti ŵanthu ayakine ochitila nkhanza ayawo teti. Kansi uganiza kuti ŵanthu amene aŵa ochitilanji vamene ivi?”
A Brandon enena kuti—“N’vovuta ngako kuti ŵana akokwanisha kusiyanisha chiweme na chiipa keno oziŵalini kuti viweme na viipa ni vini.”
Mukoŵaphunzisa mfundo zoyenelela. Ŵana atontho nawo angaphunzilesoti kusenga vinthu mwaulemu, ponena kuti “nusengako,” “zikomo” komasoti kuchita vinthu moganizila ayakine. Buku iyakine yuitiwa kuti Parenting Without Borders, inena kuti: “Ŵana akaziŵa kuti nawo ni ofunikasoti—m’banja, kusikulu olo mu dela yawo—ochita vinthu mowama ntima ndipo onkhalalini na ntima wolikonda.”
YEJANI IVI: Mukoŵapasa ntchito zapang’anda ŵana ŵanu kuti akoziŵa kufunika koyavya ayakine.
A Tara enena kuti: “Keno ŵana opasiwa ntchito zapang’anda angazavutikalini akazankhala paŵeka chifukwa onkhala kuti edjaila kale.”
