Kuziŵa minkhalidwe iweme yali nayo munthu muyakine, kutiyavya kuti timuziŵe luweme munthu wamene uyo, ndipo vikankhala tetyo tingayambe kukatijana naye ngako. Niye mwavilili soti na Yehova. Tikaphunzila zaminkhalidwe yake tuyamba kumuziŵa luweme, ndipo tingayambe kumuwona kuti ni nshamwali wasu wapantima. Yehova ali na minkhalidwe iweme ngako. Koma minkhalidwe yake ikulu-ikulu ni mphamvu, nzelu, chilungamo, komasoti chikondi.

“Mwewo Yehova Ambuye nkulu kopambana! Mwewo niye mwepanga kululu komasoti chalo pokatishila ntchito mphamvu zanu.”—YEREMIYA 32:17.

Umboni wakuti Mulungu ni wamphamvu uwonekela kupitila muli vinthu vechilenga. Mwachisanzo, kansi mukumvwa tyani mukapanama panja nthawe yakupya kukankhala zuŵa? Tingachitelini kukonsha kuti mukumvwa kupya kwa zuŵa. Kupya kwa zuŵa, ni vokonkhapo va vinthu vamphamvu m’chilengedwe vamene vechipanga Mulungu. Kansi zuŵa ikupya kufwika pani? Asayansi onena kuti pakati-kati pa zuŵa pakupya madigili seshansi okwana 15.000,000. Pa sekondi iliyonse, zuŵa yuchosa mphamvu zolingana na mphamvu zamabomba anyukiliya mamiliyoni anyinji ngako.

Koma olo n’tetyo, zuŵa ni nyenyezi itontho polinganija na nyenyezi ziyakine mamiliyoni anyinji zamene zili m’chilengedwe chamene ichi. Asayansi onena kuti pali nyenyezi iyakine yamene yuitiwa kuti UY Scuti, ya m’gulu ya nyenyezi zikulu-zikulu yamene ni ikulu ngako kupambana zuŵa kuwelejela maulwendo 1.700. Kuti nyenyezi yamene iyi iikiwe pali zuŵa, ingaziŵilije chalo chonse nakuyafwika kuli pulaneti zina yake Jupiter. Vamene ivi vutiyavya kumvwisha luweme  mawu a Yeremiya, amene onena kuti Yehova Mulungu elenga kululu komasoti chalo pokatishila ntchito mphamvu zake zikulu.

Kansi tupindula tyani na mphamvu za Mulungu? Kuti tinkhale na moyo, sewo tudalila vinthu vechilenga Mulungu monga zuŵa komasoti vinthu viyakine va pano pachalo. Komasoti Mulungu okatishila ntchito mphamvu zake poyavya munthu aliyense payeka-payeka. Kansi ochita tyani vamene ivi? Yesu penze pano pachalo, Mulungu emupasa mphamvu kuti akwanishe kuchita vinthu vodabwisa vosiyana-siyana monga kuchija ŵanthu asalola, olemala, amankhutu, asamvwa, komasoti kuusha ŵanthu akufwa. (Mat. 11:5) Lomba tyani masiku ŵano? Baibolo yunena kuti Yehova “opeleka mphamvu kuli munthu woŵeŵa” Yove yunenasoti kuti: “Ŵanthu amene oyembekezela Yehova azafwanesoti mphamvu.” (Yes. 40:29, 31) Komasoti Mulungu angakwanishe kutipasa “mphamvu kupambana zovyalika nazo”, kuti tikwanishe kupilila olo kulimbana na mavuto komasoti mayeselo amene ŵatukumana nawo. (2 Ako. 4:7) Kansi mwewo mufunalini kunkhala paushamwali na Mulungu, wamene okatishila ntchito mphamvu zake ziliye malile mwanjila yachikondi pofuna kutiyavya?

“Ntchito zanu nizinyinji, mwewo Yehova! Ntchito zonse zamene izo mwezipanga mwanzelu.”—SALIMO 104:24.

Tikaziŵa vinyinji panena za vinthu vechilenga Mulungu, niye patuyamba kumulemekeza ngako chifukwa chodabwa na nzelu zake. Ndipo kulaŵila chendi, asayansi ayakine ophunzila vinthu viyakine vechilenga Mulungu na cholinga chakuti afwana luso yangakatishile ntchito popanga vinthu. Chifukwa chophunzila vinthu vam’chilengedwe, asayansi akwanisha kupanga vinthu vosiyana-siyana, kuyambila vinthu vitontho-vitontho monga mazipu amene omatilila, mpaka vinthu vikulu-vikulu monga ndeke.

Chisanzo chodabwisa ngako cha vinthu vechilenga Mulungu, ni muŵili wamunthu. Mwachisanzo, ganizilani mwakuyambila mwana mmala. Mwana oyamba kupangika kufumila ku selo imozi yamene yunkhala na malangizo onse okhuza mwakuti azankhalile munthu. Selo yamene iyi, yuyaŵikana noyamba kupanga maselo ayakine anyinji ngako olingana na yove. Koma panthawe iweme, maselo amene aŵa poyaŵikana opanga maselo osiyana-siyana amene okata ntchito zinyinji ngako. Ayakine mwa maselo amene aŵa onkhala maselo a milopa, mizipe, komasoti mafupa. Pakaliye papita nthawe, vizo vuyamba kupangika noyamba kukata ntchito. Pavuli pa myezi 9 kufumila peiyamba kuyaŵikana selo yoyamba, mwana onkhala kuti wakosa ndipo onkhala na maselo mabiliyoni anyinji ngako. N’vowonekelatu kuti wamene epanga vamene ivi ni wanzelu ngako. Ŵanthu anyinji akaganizila vamene ivi, okatijana na wolemba Baibolo muyakine wamene elemba kuti: “Nukutamandani chifukwa mwenipanga modabwisa ndipo vamene ivi vunichitisha wowa.”—Sal. 139:14.

Kansi tupindula tyani na nzelu za Mulungu? Nyamalenga wasu oziŵa vatufunikila kuti tinkhale osangalala. Chifukwa chakuti yove ni wanzelu komasoti oziŵa vinthu vinyinji, otipasa malangizo oyavya kupitila m’Mawu ŵake Baibolo. Mwachisanzo, yove otiuja kuti: “Pitilijani . . . kukhululukilana na ntima wonse.” (Akol. 3:13) Kansi malangizo amene aŵa ni anzelu? Eye. Madokota efwana kuti kukhululuka kuyavya kuti munthu akoyona tulo tuweme komasoti kuti milopa  yake ikoyenda luweme. Kungayavyesoti munthu kupewa matenda ovutika maganizo pamozi na matenda ayakine. Mulungu ali ni monga muyasu wamene otikonda ndipo oŵeŵalini kutipasa malangizo oyavya. (2 Tim. 3:16, 17) Kansi mwewo mungasangalale lini kunkhala na muyanu wotetyo?

“Yehova okonda chilungamo.”—SALIMO 37:28.

Nthawe zonse Yehova ochita vinthu viweme. “N’vosakwanishika kuti Mulungu wachendi achite vinthu viipa, kapena kuti Wamphamvu zonse achite vinthu vophoniyeka.” (Yobu 34:10) Nthawe zonse vigamulo vake vunkhala viweme, molingana namwechinenela wamasalimo kuti: “Muzaweluze ŵanthu mwachilungamo.” (Sal. 67:4) Chifukwa chakuti “Yehova owona muntima,” angasemphewe lini na munthu wachinyengo. Yove okwanisha kuziŵa nkhani yonse ndipo opeleka chigamulo choyenelela. (1 Sam. 16:7) Komasoti Mulungu oziŵa vinthu vonse viliye chilungamo komasoti vachinyengo vamene vuchitika pano pachalo ndipo elonjeza kuti kwalombapano “aipa azachosewe pachalo.”—Miy. 2:22.

Koma olo n’tetyo, Mulungu ni woweluzalini wankhanza wamene nthawe zonse oganizila kupeleka chilango kuli ŵanthu. Yove owonesha chifundo pakafunikila kuchita tetyo. Baibolo yunena kuti: “Mulungu ni wachifundo komasoti muweme ntima.” Yove owonesha minkhalidwe yamene iyi olo kuli ŵanthu aipa, keno alapa mofumila pansi pantima. Kansi chamene ichi niyelini chilungamo ngacho-ngacho?—Sal. 103:8; 2 Pet. 3:9.

Kansi tupindula tyani na chilungamo cha Mulungu? Mtumwi Petulo enena kuti: “Mulungu aliye sankho. Yove olondela munthu wantundu uliwonse wamene omuyopa nokonkheja chilungamo.” (Mach. 10:34, 35) Tupindula na chilungamo cha Mulungu ndaŵa aliye sankho ndipo okondela lini. Tonse Mulungu angavomele kuti tikomulambila mosatolela kuti nise am’chalo chotyani, mtundu wotyani, nise ophunzila olo osaphunzila, olemela olo osauka.

Pakuti Mulungu ofuna kuti tipindule na chilungamo chake, etipasa chikumbuntima. Baibolo yunena kuti chikumbuntima chili monga lamulo ‘yolembewa muntima mwanu,’ yamene ‘yutichitila umboni’ kuti vatachita niviweme olo viipa. (Alo 2:15) Kansi chikumbuntima chutiyavya tyani? Keno chikumbuntima tachiphunzisa luweme, chingatiyavye kuti osati tichite  vinthu viipa kapena viliye chilungamo. Ndipo tikaphoniyesha viyakine, chingatiyavye kuti tilape nosiya vinthu viipa. Kumvwisha luweme malangizo a Mulungu okhuza chiweme na chiipa, kutiyavya kuti timuvwendelele.

“Mulungu niye chikondi.”—1 YOHANI 4:8.

Mulungu owonesha kuti ali na mphamvu, nzelu, komasoti chilungamo. Koma Baibolo yunenalini kuti Mulungu ni mphamvu, nzelu, olo chilungamo. Yove yunena kuti Mulungu ni chikondi. Ndaŵa yanji? Chifukwa chakuti mphamvu zake zumuyavya kuti akwanishe kuchita vinthu ndipo chilungamo pamozi na nzelu zake vumuyavya kuziŵa njila zangachitilemo vinthu vamene ivo. Koma chikondi niye chumuchitisha kuti achite vinthu vamene ivo. Tetyo, vinthu vonse vakuchita Yehova ovichita chifukwa cha chikondi.

Olo kuti Yehova enzesoŵalini chinthu chilichonse, chikondi chake chemulimbikisa kuti alenge angelo komasoti ŵanthu amene angapindule, nosangalala na chikondi chake. Yove epanga chalo kuti chinkhale malo aweme kuti ŵanthu akonkhalamo. Mulungu owoneshasoti chikondi kuli ŵanthu onse chifukwa yove “oŵalishila zuŵa yake ŵanthu aweme komasoti aipa, noponeshela mvula ŵanthu olungama na osalungama kumo.”—Mat. 5:45.

Kuyangijila pamene apo, “Yehova ni wachikondi chikulu komasoti wachifundo.” (Yako. 5:11) Yove owonesha chikondi kuli ŵanthu amene ofunishisha na ntima wonse kuti amuziŵe nonkhala naye paushamwali. Yehova owona ŵanthu oteti aliyense payeka-payeka. Ndipo mwewo, “okufunilani viweme.”—1 Pet. 5:7.

Kansi tupindula tyani na chikondi cha Mulungu? Sewo tusangalala na kuwama kwa zuŵa keno yuchoma. Tusangalalasoti tikamvwa mwana oseka. Komasoti tusangalala wachibale wasu akatiwonesha kuti otikonda. Vinthu vamene ivi vingawoneke monga n’vosafunika ngako, koma vutiyavya ngako pamoyo wasu.

Pali njila iyakinesoti yamene tupindula na chikondi cha Mulungu, ndipo njila yake nipemphelo. Baibolo yutilimbikisa kuti: “Osati mukodela nkhaŵa na chinthu chilichonse. M’malo mwake, nthawe zonse mukopemphela kwa Mulungu, mukomupapatila kuti akokusogolelani pachilichonse ndipo nthawe zonse mukomutembeja.” Molingana na mwakuchitila tata wachikondi, Yehova ofuna kuti tikakumana na vuto iliyonse tikomuuja momasuka kuti atiyavye. Yove otilonjeza kuti tikachita vamene ivi azatipase “ntendele wa Mulungu wamene ŵanthu angakwanishelini kuumvwisha.”—Afil. 4:6, 7.

Muli ino nkhani, takambilana tyala mwachidule minkhalidwe ikulu-ikulu ya Mulungu—yamene ni mphamvu, nzelu, chilungamo, komasoti chikondi. Kansi minkhalidwe yamene iyi yakuyavyani kuti mumuziŵe luweme Mulungu kupambana poyamba? Kuti muziŵesoti vinthu viyakine vokhuza Mulungu, tukusengani kuti muŵelenge nkhani zokonkhapo kuti muziŵe vinthu vawachita kale Mulungu komasoti vati azakuchitileni kusogolo.