Yayi. Tikawona vili m’mipukutu ya kale vuwonesha kuti Baibolo iliye chinjiwe. Vili tetyo olo kuti kwa vyaka masauzande anyinji yankhala yulembewa pa vinthu vamene pakapita nthawe vuwonongeka.

 Pali mipukutu inyinji ya kale ya m’Baibolo yamene yapezeka. Vili m’mipukutu iyakine ni vosiyana na vili m’mipukutu iyakine, ndipo vamene ivi vuwonesha kuti penze vophoniyeka viyakine penzelemba m’mipukutu yamene iyi. Vinthu vinyinji vamene ni vosiyana m’mipukutu yamene iyi ni vitontho-vitontho ndipo vuchinjalini tanthauzo ya malemba amene awo. Koma, vuwoneka kuti malemba ayakine echinjiwa ngako ndipo vuwoneka kuti achita vamene ivi mwalona na cholinga chofuna kusokoneza uthenga wa m’Baibolo. Onani visanzo viŵili ivi:

1.   M’mipukutu iyakine yakale ya m’Baibolo, lemba ya 1 Yohane 5:7, eimasulila kuti: “kululu, kuli Atata, Mawu, komasoti nzimu utuŵa: onse ni amozi.” Koma mipukutu yodalilika yuwonesha kuti mawu amene aŵa mwenzeve m’mipukutu yoyambilila. Mawu amene aŵa echita kuyangijiliwa. a N’chifukwa chake mawu amene aŵa aliye pamikijiwe m’Mabaibolo odalilika a masiku ŵano.

2.   Zina ya Mulungu yupezeka maulwendo masauzande anyinji ’mipukutu ya kale ya Baibolo. Koma m’Mabaibolo anyinji echosamo zina yamene iyi noikamo mazina aulemu monga “Ambuye” olo “Mulungu.”

 Palipano pali mipukutu inyinji yamene yapezeka ndipo vamene ivi vayavya kuti vinkhale vosavuta kuzindikila vinthu vamene ni vophoniyeka. b Kansi kulinganija vamene vili m’mipukutu yamene iyi kwawonesha votyani pa nkhani ya chendi ya Baibolo?

•   Poyangijila ndemanga pa Malemba Achiheberi (amene oziŵika ngako kuti “Chipangano Chakale”), kaswili wamaphunzilo zina yake William H. Green elaŵila kuti: “Tingakwanishe kulaŵila motang’a ntima kuti paliyesoti vinthu viyakine vakale vamene vilembewa mwachendi ngako teti.”

•   Polaŵila za Malemba Achigiriki, olo kuti “Chipangano Chanyowani,” Kaswili muyakine wa Baibolo zina ayake F. F. Bruce elemba kuti: “Umboni wosimikijila kuti nkhani zamene zili mu Chipangano Chanyowani n’chendi ni ukulu ngako kupambana umboni wa volemba viyakine vilivonse vakale. Koma ni vodabwisa kuti paliye okaikila volemba vakale vamene ivi vamene viliye umboni wokwanila.”

•   Sir Frederic Kenyon, wamene ni kaswili woziŵika luweme wa mipukutu ya Baibolo, elaŵila kuti munthu “angakwanishe kutakula Baibolo mmanja mwake nolaŵila mosayopa olo kukaikila kuti amene awo ŵawatakula ni mawu ngawo-ngawo a Mulungu amene enkhalapo kwa vyaka vinyinji paliye kusokoneza mfundo zofunika ngako.”

•   Okopela Baibolo achiyuda komasoti a Chikhilisitu, elemba nkhani zamene zuwonesha machimo akulu-akulu ŵechichita atumiki a Mulungu. c (Numeri 20:12; 2 Samueli 11:2-4; Agalatiya 2:11-14) Komasoti ove elemba nkhani zozuzula ntundu wa Ayuda chifukwa chosamvwila. Nkhani zamene izi ziyavyasoti ŵanthu kuziŵa viphunziso viyakine vamene venze maganizo a ŵanthu. (Hoseya 4:2; Malaki 2:8, 9; Mateyu 23:8, 9; 1 Yohane 5:21) Ŵanthu amene ekopela nkhani zamene izi ewonesha kuti enze okhulupilika komasoti enzelemekeza ngako mawu a Mulungu chifukwa ekopela nkhani zamene izo molondola ngako.

•   Kansi ni vomvwikalini kulaŵila kuti Mulungu wamene eujila Baibolo, angakwanishe kuchita chilichonse kuti ipitilije mphela kunkhala yolondola? d (Yesaya 40:8; 1 Petulo 1:24, 25) Komasoti sikuti yove enzefuna kuti Baibolo ikoyavya tyala ŵanthu akale, koma enzefunasoti kuti ikoyavya masiku ŵano. (1 Akorinto 10:11) Komasoti “vinthu vonse vamene vilembewa kale-kale vilembewa kuti vitilangize. Malemba amene aŵa otipasasoti chiyembekezo chifukwa otiyavya kupilila ndipo otilimbikisa.”—Aroma 15:4.

•   Yesu kosoti ophunzila ŵake enzekatishila ntchito nkhani zofumila m’Malemba Achihebeli ndipo enzekaikilalini kuti nkhani zamene izo zenze zachendi.—Luka 4:16-21; Machitidwe 17:1-3.