Kansi Mulungu Ali na Mazina Angani?
Yankho ya m’Baibolo
Mulungu ali tyala na zina imo. M’chiheberi yulembewa kuti יהוה ndipo mu Chinsenga yuziŵika kuti “Yehova” a Kupitila muli mneneli wake Yesaya, Mulungu enena kuti: “Newo nine Yehova. Zina yangu ni yamene iyi.” (Yesaya 42:8) Zina yamene iyi yupezeka maulwendo pafupi-fupi 7.000 m’mipukutu yakale ya m’Baibolo. Komasoti zina yamene iyi yupezekamo maulwendo anyinji kupambana mawu ayakine aliwonse ofotokoza za Mulungu olosoti zina ya munthu muyakine aliyense otomolewa m’Baibolo. b
Kansi Mulungu alisoti na mazina ayakine?
Olo kuti Baibolo yunena kuti Mulungu ali tyala na zina imo, yukatishilasoti ntchito mazina ayakine anyinji audindo komasoti mawu ayakine ofotokoza za yove. Mazina aŵa audindo okonkhapo komasoti mawu ofotokoza za Mulungu, owonesha mwamene zina iliyonse mwayuwoneshela mwalili Yehova komasoti umunthu wake.
Zina ya udindo |
Malo ŵayupezeka |
Tanthauzo |
|---|---|---|
Allah |
(Paliye) |
Mawu akuti “Allah” ni zinalini ngayo-ngayo ya Mulungu, koma mawu audindo a Chiarabu amene otanthauza kuti “Mulungu,” ma Baibolo a mu Chiarabu komasoti a vilaŵilo viyakine okatishila ntchito mawu akuti “Allah” kutanthauza “Mulungu.” |
Wamphamvuzonse |
Genesis 17:1 |
Ali na mphamvu zakuti paliye aliyense wamene angalimbane nazo. Mawu a Chiheberi akuti ʼEl Shad·daiʹ, otanthauza kuti “Mulungu Wamphamvuzonse” ndipo m’Baibolo opezeka maulwendo okwana 7. |
Alefa na Omega |
Chivumbulutso 1:8; 21:6; 22:13 |
Mawu amene aŵa otanthauza kuti “woyamba na wosilijila” olo kuti “chiyambi na mapeto.” Vamene ivi vutanthauza kuti Yehova akaliye nkhalako kwenzevesoti Mulungu Wamphamvuzonse ndipo pazankhalelinisoti muyakine pavuli pa yove. (Yesaya 43:10) Alefa ni bii yoyamba ndipo omega bii yosilijila mu afabeti ya Chigiriki. |
Wamasiku anyinji |
Danieli 7:9, 13, 22 |
Mulungu aliye chiyambi. Yove wankhalapo kufumila kale-kale munthu aliyense komasoti chinthu chilichonse chikaliye pangiwa.—Salimo 90:2. |
Nyamalenga |
Yesaya 40:28 |
Mulungu niye elenga vinthu vonse. |
Atata |
Mulungu niye opeleka moyo. |
|
Mulungu |
Genesis 1:1 |
Wofunikila kulambiliwa, Wamphamvu ngako. Mawu a Chiheberi akuti ʼElo·himʹ onena za vinthu vinyinji osati chimozi ndipo vamene ivi vuwonesha ukulu, ulemelelo komasoti ubwino wa Yehova. |
Mulungu wa milungu |
Deuteronomo 10:17 |
Mosiyana na “milungu iliye pindu” yamene ŵanthu ayakine oilambila, Yehova ni Mulungu wapalulu ngako.—Yesaya 2:8. |
Mlangizi nkulu |
Yesaya 30:20, 21 |
Ophunzisa komasoti kupeleka malangizo oyavyachendi.—Yesaya 48:17, 18. |
Nyamalenga nkulu |
Salimo 149:2 |
Elenga vinthu vonse.—Chivumbulutso 4:11. |
Mulungu wachisangalalo |
Yove ni Mulungu wachisangalalo komasoti wokondwela. |
|
Wakumvwa pemphelo |
Salimo 65:2 |
Omvwishila pemphelo iliyonse yupelekewa kuli yove mwachikhulupililo. |
Newo nine wamene nili newo |
Ekisodo 3:14, Buku Lopatulika ndilo Mawu a Mulungu |
Onkhala chilichonse chamene chakufuna na cholinga chofuna kukwanilisha cholinga chake. Mawu amene aŵa eŵamasulilasoti kuti “Nizankhale chilichonse chanufuna” olo kuti “Nizankhale wanufuna kunkhala.”(The Emphasised Bible, yolembewa na J. B. Rotherham; Baibulo la Dziko Latsopano) Vamene ivi vuyavya kufotokoza tanthauzo ya zina ya Mulungu yakuti, Yehova, yamene ili mu vesi yokonkhapo.—Ekisodo 3:15. |
Nsanje |
Ekisodo 34:14, |
Ofuna kuti yove yeka niye akuti akolambiliwa. Mawu amene aŵa emasuliliwasoti kuti “Ofunalini kuti aliyense akopikishana naye” komasoti kuti “wamene ofuna kuti ŵanthu akolipeleka kwa yove yeka.”—Baibolo ya Mawu a Mulungu komasoti ya New World Translation Revised 2013. |
Mfumu yosasila |
Civumbulutso 15:3 |
Ulamulilo wake uliye poyambila komasoti posilijila. |
Ambuya |
Salimo 135:5 |
Mwenecho olo kuti mbuya. Mu Chiheberi mawu amene aŵa ni ʼA·dhohnʹ komasoti ʼAdho·nimʹ. |
Yehova wamakamu |
Yesaya 1:9, Aroma 9:29 |
Yehova ni msogoleli wa gulu ikulu ya angelo. Zina ya udindo yakuti “Yehova wamakamu” ingamasuliliwesoti kuti “Mbuya wa magulu ankhondo akululu.”—Aroma 9:29, Baibolo ya NET, mawu a mnyansi. |
Wapalulu ngako |
Salimo 47:2 |
Ni nkulu ngako m’chilengedwe chonse. |
Ntuŵa ngako |
Miyambo 9:10 |
Minkhalidwe yake ni ituŵa ngako kupambana munthu aliyense. |
Oumba |
Yesaya 64:8 |
Ali na ulamulilo pa munthu aliyense komasoti pa mitundu yonse ya ŵanthu monga ni mwalili na ulamulilo munthu oumba manongo pa lito.—Aroma 9:20, 21. |
Owombola |
Yesaya 41:14 |
Owombola olo kugulasoti ŵanthu ku uchimo na imfwa pokatishila ntchito nsembe ya dipo ya Yesu Khilisitu.—Yohane 3:16. |
Luŵambe |
Salimo 18:2, 46 |
Ni malo achitetezo komasoti opulumukila. |
Mpulumusi |
Yesaya 45:21 |
Opulumusha ŵanthu ku vinthu voyofya olo vala vingaŵawononge. |
Chiŵeta |
Salimo 23:1 |
Osamalila ŵanthu amene omutumikila. |
Ambuya nkulu ngako |
Genesis 15:2 |
Ali na ulamulilo wamene uliye malile, ndipo mu Chiheberi okatishila ntchito mawu akuti ʼAdho·naiʹ. |
Nkulu ngako |
Danieli 7:18, 27 |
Yehova ni wolamulila nkulu mu chilengedwe chonse. |
Mazina a malo M’malemba Achiheberi
Mazina ayakine a malo amene otomolewa m’Baibolo ali na zina ya Mulungu yakuti Yehova, koma osati mazina amene aŵa ni mazina ayakine a Mulungu yayi.
Zina ya malo |
Malo ŵayupezeka |
Tanthauzo |
|---|---|---|
Yehova-yile |
Genesis 22:13, 14 |
“Yehova azapeleke vofunika.” |
Yehova-nisi |
Ekisodo 17:15 |
“Yehova niye mulongoti wamene ni chizindikilo changu,” olo kuti “mbendela yangu.” (Baibolo ya Today’s New International Version) Yehova ni Mulungu wamene ŵanthu ŵala amene omutumikila angamudalile kuti aŵateteze komasoti kuŵayavya.—Ekisodo 17:13-16. |
Yehova-salomu |
Oweruza 6:23, 24 |
“Yehova ni ntendele.” |
Yehova-sama |
Ezekieli 48:35, “Yehova ali kwamene uko.” |
American Standard Version, mawu a mnyansi. |
Ndaŵa yanji tufunika kuiziŵa komasoti kuikatishila ntchito zina ya Mulungu?
Mulungu owona kuti zina yake yakuti Yehova niyofunika ngako, ndipo n’chifukwa chake ailemba m’Baibolo maulwendo masauzande anyinji.—Malaki 1:11.
Moweleja-weleja, Yesu wamene ni Mwana wa Mulungu, esimikijila kufunika kwa zina ya Mulungu. Mwachisanzo, yove epemphela kwa Yehova kuti: “Zina yanu ituŵishiwe.”—Mateyu 6:9; Yohane 17:6.
Kuiziŵa komasoti kuikatishila ntchito zina ya Mulungu niye njila zoyambilila zuchitisha kuti munthu ankhale shamwali wa Yehova. (Salimo 9:10; Malaki 3:16) Ŵanthu amene ali pa ushamwali na Yehova opindula na lonjezo yake yakuti: “Pakuti wawonesha kuti onikonda, “Newo nane nizamupulumushe. Nizamuteteze chifukwa waziŵa zina yangu.”—Salimo 91:14.
Baibolo yuvomekeja kuti: “Ilipo yuitiwa milungu, keno kululu olo pano pachalo, soti n’chendi ilipo chendi ‘milungu’ inyinji na ‘ambuya’ anyinji.” (1 Akorinto 8:5, 6) Koma olo n’tetyo, yove yunena momvwika luweme kuti zina ya Mulungu yeka wamene ni wa chendi ni yakuti Yehova.—Salimo 83:18.
a Akaswili ayakine a Chiheberi okonda kukatishila ntchito mawu akuti “Yawe” potomola zina ya Mulungu.
b Zina yachidule ya Mulungu yakuti “Ya,” yupezeka maulwendo pafupi-fupi 50 m’Baibolo, yamene kanyinji-kanyinji yutomolewa pamozi na mawu akuti “Aleluya,” mawu akuti “Aleluya” otanthauza kuti “Tamandani Ya.”—Chivumbulutso 19:1; Buku Lopatulika Ndilo Mawu a Mulungu.
Mungakondesoti kuwona izi
KUYANKHA MAKONSHO AM’BAIBOLO
Kansi Yehova Niŵani?
Kansi yove ni Mulungu wa ntundu umo tyala wa ŵanthu, monga Aisiraeli?
ZA SEWO
Sengani kuti muzatandajiwe na wa Mboni za Yehova
Sengani kuti muzatandajiwe nokambilana mfundo za m’Baibolo na wa Mboni za Yehova, olo yesani pulogilamu yasu yophunzila Baibolo kwamahala.