1. Mwa ni ŵani etipasa moyo?

YEHOVA “ni Mulungu wamoyo.” (Yeremiya 10:10) Yove ni Nyamalenga wasu, nipo etipasa moyo. Baibolo yulaŵila kuti: “Mwelenga zinthu zonse, nipo mwa kufuna kwanu, zenkhalako nipo zelengewa.” (Chivumbulutso 4:11) Eee, Yehova efuna kuti tinkhale na moyo. Moyo ni mphaso yamtengo wapatali kufumila kuli yove.—Ŵelengani Salimo 36:9.

2. Ko tingapambane tyani pa umoyo wasu?

² Yehova otipasa zinthu zatufunikila kuti tinkhale na moyo, n’nga vakulya na manzi. (Machitidwe 17:28) Koma kuyangizhyila apo, yove ofuna kuti tikosangalala na moyo. (Machitidwe 14:15-17) Kuti tipambane pa umoyo wasu, tuwamila kumvwila malamulo a Mulungu.—Yesaya 48:17, 18.

3. Mwa Yehova ecita tyani Kaini pecipaya Abele?

³ Baibolo yutiphunzisa kuti moyo wasu na miyoyo ya ŵanthu ayakine ni yamtengo wapatali kwa Yehova. Mwacisanzo, Kaini—mwana wa Adamu na Eva—pecikalipa ngako cifukwa ca msaza wake Abele, Yehova emucenjeza Kaini kuti enzowamila kulamulila ukali wake. Koma Kaini aliyoumvwe, nipo ekalipa ngako cakuti “eniyata mkwake Abele nomupaya.” (Genesis 4:3-8) Yehova emulanga Kaini cifukwa copaya Abele. (Genesis 4:9-11) Tetyo ukali na cidani ni vinthu viipa cifukwa cakuti vingaticitishe kunkhala andeo koma soti ankhanza. Munthu wotetyo angankhale lini na moyo wosasila. (Ŵelengani 1 Yohane 3:15.) Kuti tikondwelese Yehova, tuwamila kuphunzila kukonda ŵanthu onse.—1 Yohane 3:11, 12.

4. Kansi imo mwa malamulo yecipasa Aisiraeli Mulungu yutiphunzisa cinji za mphaso ya moyo?

 ⁴ Vyaka masauzande pavuli pake, Yehova eonesha kuti yove oona moyo kunkhala wamtengo wapatali pecitwala Malamulo 10 kwa Mose. Imo mwa malamulo amene aya ni yakuti: “Usapaye munthu.” (Deuteronomo 5:17) Keno munthu wapaya munthu muyakine mocitila lona, enzowamila kupaiwa.

5. Ko Mulungu okuona tyani kutaya vumo?

⁵ Kansi Mulungu okuona tyani kutaya vumo? Nangu moyo wa mwana akaliyovyalika ni wamtengo wapatali kwa Yehova. M’Cilamulo cecipasa Aisiraeli, Yehova elaŵila kuti keno munthu wacita mwanakazi ali na vumo nopaya mwana ali m’mala, munthu wamene uyo enzowamila kupaiwa. (Ŵelengani Ekisodo 21:22, 23; Salimo 127:3.) Izi zutiphunzisa kuti kufumya vumo ni cinthu colakwika.—Onani Nkhani 28 ya Zakosilizhyila.

6, 7. Mwa tingamuoneshe tyani Yehova kuti tuona moyo kunkhala wamtengo wapatali?

⁶ Kansi tingamuoneshe tyani Yehova kuti tuona moyo wasu na miyoyo ya ŵanthu ayakine kunkhala yamtengo wapatali? Mwa kusacita ciliconse cingaike moyo wasu olo miyoyo ya ŵanthu ayakine pangozi. Tetyo tuwamila lini kupepa fwaka olo camba olo mankhwala osokoneza tomfwe, cifukwa cakuti vingaceneke muŵili wasu nangu kutipaya.

⁷ Mulungu etipasa moyo na muŵili, nipo tuwamila kuviseŵenzesha n’nga ni mwakufunila yove. Tetyo tufunikila kusamalila luweme muŵili wasu. Keno tuusamalila lini, tingankhale lini atuŵa m’menso mwa Mulungu. (Aroma 6:19; 12:1; 2 Akorinto 7:1) Tingalambile lini Yehova, wamene etipasa moyo, keno tuona lini moyo kunkhala wamtengo wapatali. Nangu kuti cingankhale cinthu covuta kuleka kucita vinthu viipa, Yehova angatiyavye keno tuyesa-yesa cifukwa coona moyo kunkhala wamtengo wapatali.

8. Kansi tuwamila kucita cinji kuti tisimikizhyile kuti tuika lini moyo wasu na miyoyo ya ŵanthu ayakine pangozi?

 ⁸ Taphunzila kuti moyo ni wamtengo wapatali. Yehova okhulupilila kuti ticite zilizonse zatingakwanishe kuti tisaike moyo wasu na miyoyo ya ŵanthu ayakine pangozi. Tucita zamene izi mwa kuyendesha motoka, honda na njinga mosamala. Tulewa maseŵela andeo amene angaike moyo wasu pangozi. (Salimo 11:5) Tucita soti zilizonse zatingakwanishe kuti pang’anda pasu pasankhale zinthu zocitisha ngozi. Yehova elamula Aisiraeli kuti: “Ukamanga ng’anda yalomba ukomanga soti kampanda pamtenje wa ng’anda yamene iyo kuyopela kuti ungaike mlandu wa milopa pang’anda yako keno munthu angapone kufumila pamtenje pamene apo.”—Deuteronomo 22:8.

9. Ko tuwamila kuziona tyani nyama?

⁹ Nangu mwatucitila zinthu na nyama ni cinthu cofunika ngako kwa Yehova. Yove otilola kupaya nyama kuti tipeze cakulya na vovwala, nipo otilola kupaya nyama keno yuika moyo wasu pangozi. (Genesis 3:21; 9:3; Ekisodo 21:28) Koma tuwamila lini kucitila nkhanza nyama olo kuzipaya paliye cifukwa comvwika.—Miyambo 12:10.

10. Mwa tuziŵa tyani kuti milopa yupanamila moyo?

¹⁰ Milopa ni yopatulika kwa Yehova cifukwa cakuti yopanamila moyo. Pavuli pakuti Kaini wapaya mkwake Abele, Yehova euzhya Kaini kuti: “Milopa ya mkwako yunililila munthaka.” (Genesis 4:10) Milopa ya Abele yepanamila moyo wake, nipo Yehova emulanga Kaini cifukwa copaya mkwake Abele. Pavuli pa Cigumula ca m’nthawi ya Nowa, Yehova eonesha soti kuti milopa yupanamila moyo. Yehova elola Nowa na banja yake kulya nyama. Elaŵila kuti: ‘Nyama ya moyo iliyonse inkhale cakulya canu. N’nga ni mwenikupasilani zamatepo, nukupasani soti izi zonse kuti zinkhale cakulya canu.’ Koma penze cinthu cimo ceciŵalamula  Yehova kuti asalye. Eŵauzhya kuti: “Koma musalye nyama pamo na milopa yake, yamene niye moyo wake.”—Genesis 1:29; 9:3, 4.

11. Ko ni lamulo yotyani yokhuza milopa yecipasa mtundu wa Aisiraeli Mulungu?

¹¹ Pafupi-fupi vyaka 800 pavuli pakuti Yehova wauzhya Nowa kuti owamila lini kulya milopa, elamula soti ŵanthu ŵake kuti: “Munthu aliyense mwa ŵana ŵa Isiraeli keno mlwendo wamene onkhala pakati panu akaluta kuyozengela nyama, nipo wapaya nyama olo kanyoni zololewa kulyewa, akotila milopa yake pansi na kuyafwikila na lito.” Pavuli pake elaŵila kuti: “Osati mukokulya milopa.” (Levitiko 17:13, 14) Yehova enze akalufuna kuti ŵanthu ŵake akoona milopa kunkhala yopatulika. Enzowamila kulya nyama koma osati milopa. Akapaya nyama kuti alye, enzowamila kutila milopa yake pansi.

12. Ko Akhilisitu oyaona tyani milopa?

¹² Vyaka vitontho pavuli pakuti Yesu wafwa, atumwi na akulu a mu mpingo Wacikhilisitu ku Yerusalemu ekumana kuti aone kuti ni mbali zotyani za Cilamulo cepasiwa kwa Aisiraeli zamene zenze zikalukata nchito kwa Akhilisitu. (Ŵelengani Machitidwe 15:28, 29; 21:25.) Yehova eŵayavya kumvwisha kuti yove enze akaluona milopa kunkhala yamtengo wapatali na kuti nao enzowamila kuyaona kunkhala yopatulika. Akhilisitu oyambilila enzowamila lini kulya olo kumwa milopa keno kulya nyama yosakhesa. Kucita tetyo kwenze kolingana na kulambila mafano olo kucita ciwelewele. Kufumila nthawi yamene iyo mpaka kusogolo, Akhilisitu acendi okana kulya olo kumwa milopa. N’nga tyani masiku ŵano? Yehova akalufuna kuti tikoona milopa kunkhala yopatulika.

13. Ndaŵa yanji Akhilisitu okana kuikiwa milopa m’muŵili?

¹³ Kansi izi zutanthauza kuti Akhilisitu owamila soti kukana kuikiwa milopa? Eee. Yehova etilamula kuti tuwamila  lini kulya olo kumwa milopa. Keno dokotala wakuleshani kumwa walwa, ko mungazilase nsingano ya walwa m’muŵili mwanu? Mungacite lini tetyo! Molingana na izi, lamulo yakuti osalya olo kumwa milopa yutanthauza kuti tuwamila lini kulola kuikiwa milopa m’muŵili.—Onani Nkhani 29 ya Zakosilizhyila.

14, 15. Ndaŵa yanji ni cinthu cofunika ngako kuli Akhilisitu kulemekeza moyo nomvwila Yehova?

¹⁴ N’nga tyani keno dokotala watiuzhya kuti titifwe keno tiikiwe lini milopa? Munthu aliyense owamila kusankha yeka kumvwila lamulo ya Mulungu pa nkhani yokhuza milopa. Akhilisitu olemekeza ngako mphaso ya Mulungu ya moyo, nipo tuvomela njila ziyakine zopoleshela kuti tipitilizhye kunkhala na moyo; koma tingalole lini kuikiwa milopa.

¹⁵ Tucita zilizonse zatingakwanishe kuti tinkhale na thanzi iweme, koma cifukwa cakuti moyo ni wamtengo wapatali kwa Mulungu, tulola lini kuikiwa milopa. Ni cinthu cofunika ngako kumvwila Yehova m’malo moyesa kunkhala na moyo utali mwa kufwaya malamulo ŵake. Yesu elaŵila kuti: “Aliyense wofuna kupulumusa moyo wake autaye, koma aliyense wotaya moyo wake cifukwa ca neo akaupeze.” (Mateyu 16:25) Tufuna kumvwila Yehova cifukwa cakuti tumukonda. Yove oziŵa zinthu ziweme zatufunikila, nipo tuona moyo kunkhala wamtengo wapatali koma soti wopatulika, n’nga ni mwakuuonela Yehova.—Aheberi 11:6.

16. Ndaŵa yanji atumiki a Mulungu omumvwila?

¹⁶ Atumiki a Yehova okhulupilika ni ofunishisha kumvwila lamulo yake yokhuza milopa. Ŵeve okulya lini olo kumwa milopa, nipo okana nangu kuikiwa milopa n’nga njila yopoleshela matenda ŵao. * Nangu n’tetyo, ovomela  njila ziyakine zopoleshela kuti apulumuse moyo wao. Ŵeve ni osimikizhyila kuti Nyamalenga wa moyo na milopa niye oziŵa luweme zinthu zakufunikila. Ko mweo mukhulupilila kuti yove oziŵa luweme zinthu zamufunikila?

17. Kansi ni njila yotyani yoseŵenzeshelamo milopa yecilola Yehova kwa Aisiraeli?

¹⁷ M’Cilamulo ca Mose, Yehova euzhya Aisiraeli kuti: “Moyo wa nyama uli m’milopa nipo neo nakuikilani milopa pa guwa yansembe kuti macimo ŵanu akokhululukiwa, zili tetyo cifukwa cakuti milopa niye yocitisha kuti macimo ŵanu akhululukiwe.” (Levitiko 17:11) Keno Aisiraeli acimwa, enzosenga Yehova kuti aŵakhululukile mwa kutwala nsembe ya nyama nosenga wansembe kuika iyakine mwa milopa ya nyama yamene iyo pa guwa yansembe m’kacisi. Iyi niye tyala njila yoseŵenzeshelamo milopa yecilola Yehova kwa Aisiraeli.

18. Kansi nsembe ya Yesu yutipasa shuko yotyani?

¹⁸ Yesu peciwela pacalo, etwala moyo wake, olo milopa yake, kuti macimo ŵasu akhululukiwe. Nsembe ya Yesu yeloŵa m’malo mwa nsembe za nyama. (Mateyu 20:28; Aheberi 10:1) Moyo wa Yesu wenze wamtengo wapatali ngako mwakuti pavuli pakuti Yehova waukisha Yesu kuluta kululu, ŵanthu onse enkhala na shuko yonkhala na moyo wosasila.—Yohane 3:16; Aheberi 9:11, 12; 1 Petulo 1:18, 19.

19. Mwa tuwamila kucita cinji kuti tinkhale “atuŵa pa mlandu wa milopa ya ŵanthu onse”?

¹⁹ Tumuyamikila ngako Yehova cifukwa ca mphaso yamtengo wapatali ya moyo! Nipo tufuna kuuzhya ŵanthu ayakine kuti keno ali na cikhulupililo mwa Yesu, angaŵe  na moyo wosasila. Tukonda ŵanthu, nipo ticite zilizonse zatingakwanishe kuti tiŵaphunzise mwangafwangile moyo wosasila. (Ezekieli 3:17-21) Tikacita tetyo, tikalaŵile malizu yecilaŵila mtumwi Paulo peciti: “Neo nine mtuŵa pa mlandu wa milopa ya ŵanthu onse. Pakuti niliyekufisileni kanthu, koma nekuuzhyani cifunilo conse ca Mulungu.” (Machitidwe 20:26, 27) Kuuzhyako ayakine za Yehova na mwakuonela moyo kunkhala wamtengo wapatali niye njila iweme yatingaoneshele kuti tulemekeza moyo na milopa.