1-3. (a) Ndaŵa yanji amama ooneshesha kuti mwana wao ni mtuŵa? (b) Ndaŵa yanji Yehova ofuna kuti ŵanthu ŵake akonkhala atuŵa?

GANIZILANI kuti amama acikondi okonzekelesha mwana wao kuti alute kusukulu. Osimikizhyila kuti amusambika nomuvwalika vovwala vituŵa. Izi zingayavye kuti mwana akooneka mtuŵa koma soti kuti ŵanthu akoona kuti makolo ŵake omusamalila.

² Ausuwasu Yehova ofuna kuti tikonkhala aukhondo koma soti atuŵa. (Salimo 18:26) Yove oziŵa kuti  kunkhala atuŵa kutipindulisha. Ngati nise atuŵa tutwala ulemelelo kwa Yehova.​—Ezekieli 36:22; ŵelengani 1 Petulo 2:12.

³ Kansi kunkhala atuŵa kutanthauza cinji? Ndipo ndaŵa yanji kunkhala atuŵa kutipindulisha? Patuganizila makonsho aŵa, tingaone mbali ziyakine zatufunikila kucinja.

4, 5. (a) Ndaŵa yanji tufunika kunkhala atuŵa? (b) Cilengedwe cuonesha tyani kuti Yehova oona nkhani yonkhala atuŵa kunkhala yofunika?

⁴ Tuphunzila kunkhala atuŵa kufumila kwa Yehova. (Levitiko 11:44, 45) Cifukwa cikulu catufunikila kunkhala atuŵa n’cakuti tufuna kutolela ‘cisanzo ca Mulungu.’​—Aefeso 5:1.

⁵ Vinthu vucitika m’cilengedwe vuonesha mwamene Yehova oonela nkhani yonkhala atuŵa. Ekonza vinthu viyakine m’cilengedwe kuti vikotuŵisha m’mphuye na manzi pacalo. (Yeremiya 10:12) Pali vinthu vinyinji vamene vucitisha kuti calo cikozituŵisha olo kuti ŵanthu aciipisha. Mwacisanzo, pali tudoyo tutontho-tutontho twamene tingakwanishe lini kutuona na menso. Tudoyo twamene utu niye tutuŵisha m’mphuye na manzi pacalo. Izi n’zodabwisha ngako. Nthawi ziyakine asayansi oseŵenzesha tudoyo twamene utu pofuna kutuŵisha vinthu vamene vaonongeka m’cilengedwe.​—Aroma 1:20.

6, 7. Kansi Cilamulo ca Mose cuonesha tyani kuti olambila Yehova ofunika kunkhala atuŵa?

⁶ Cilamulo camene Yehova epasa Aisiraeli cuonesha soti kufunika konkhala atuŵa. Mwacisanzo, ŵanthu enzofunika kunkhala atuŵa mwamuŵili kuti Yehova  avomelezhye kulambila kwao. Pa siku ya mwambo wophimba macimo, mkulu wa ansembe enzofunika kusamba kaŵili. (Levitiko 16:4, 23, 24) Ansembe ayakine nao akaliyotwala nsembe enzofunika kusamba m’manja na kumendo. (Ekisodo 30:17-21; 2 Mbiri 4:6) Nthawi ziyakine ngati munthu aliyomvwile malamulo okhuza ukhondo enzopaiwa.​—Levitiko 15:31; Numeri 19:17-20.

⁷ Nanga tyani masiku ŵano? Tingaphunzile zinyinji zokhuza malamulo a Yehova kufumila m’Cilamulo. (Malaki 3:6) Izi zuoneshelatu kuti olambila Yehova ofunika kunkhala atuŵa. Malamulo ŵake aliyocinje. Nangu masiku ŵano oyembekezela kuti olambila ŵake akonkhala atuŵa.​—Yakobo 1:27.

8. Kansi tingaoneshe kuti nise atuŵa m’njila zotyani?

⁸ Yehova oona kuti kunkhala atuŵa kuyangizhyilapo lini tyala kusamba, kuwasha na kusamalila luweme mang’anda ŵasu. Tufunika kunkhala atuŵa m’mbali zonse za moyo wasu. Mwacisanzo, kulambila kwasu, nkhalidwe yasu na vinthu vatuganiza vufunikila kunkhala viweme. Tikacita izi Yehova aone kuti nise atuŵa.

9, 10. Kansi tingacite cinji kuti kulambila kwasu kunkhale kutuŵa?

⁹ Kulambila kutuŵa. Tingatolemo lini mbali m’vinthu vakucita ŵanthu a m’cipembezo cawenye. Aisiraeli peenze akapolo ku Babulo, enze pakati pa ŵanthu osalambila Yehova. Yesaya elosela kuti Aisiraeli akawelele kwao nonkhazikisha kulambila kutuŵa. Yehova eŵauzhya kuti: “Fumam’moni! Musakumye cinthu ciliconse cisali cituŵa. Fumani pakati pake! Ndipo  nkhalani atuŵa.” Kulambila kwao kwenzofunika lini kukatizhyana na vinthu monga viphunziso vawenye, minkhalidwe iipa na miyambo ya cipembezo cawenye ca ku Babulo.​—Yesaya 52:11.

¹⁰ Masiku ŵano Akhristu acendi opewa viphunziso va cipembezo cawenye. (Ŵelengani 1 Akorinto 10:21.) Miyambo inyinji yochuka pacalo conse koma soti vikhulupililo ni vozikiwa pa vipembezo vawenye. Mwacisanzo, ŵanthu anyinji okhulupilila kuti munthu akafwa mzimu wake upitilizhya kunkhala na moyo. Ndipo pali miyambo inyinji yakucita ŵanthu cifukwa ca cikhulupililo ici. (Mlaliki 9:5, 6, 10) Akhristu ofunika kupewa miyambo yoteti. Abanja ŵasu angatikakamizhye kutolamo mbali. Koma cifukwa cofuna kuti Yehova akotiona kuti nise atuŵa, tukana.​—Machitidwe 5:29.

11. Kansi kunkhala atuŵa m’zocita zasu kutanthauza cinji?

¹¹ Nkhalidwe iweme. Kuti Yehova akotiona kuti nise atuŵa, tufunika kupewa mtundu uliwonse wa dama. (Ŵelengani Aefeso 5:5.) Kupitila m’Baibolo, Yehova otiuzhya kuti “Thaŵani dama.” Yove olaŵila mosapita m’mbali kuti ŵanthu amene ocita dama mosalapa “akaloŵe lini mu Ufumu wa Mulungu.”​—1 Akorinto 6:9, 10, 18; onani Zakosilizhyila 22.

12, 13. Ndaŵa yanji tufunika kuyesayesa kuganizila vinthu viweme?

¹² Maganizo atuŵa. Nthawi zinyinji munthu ocita vinthu vakuganiza. (Mateyu 5:28; 15:18, 19) Tetyo ngati tuganiza vinthu viweme tikocita vinthu viweme. Pofwana kuti nise lini angwilo, nthawi ziyakine tunkhala na maganizo olakwika. Maganizo aipa  akayamba kuwela, tufunika kuyapewa nthawi yamene iyo. Tikalekocita tetyo, mumtima mwasu mungazule vinthu viipa. Nthawi ziyakine tingayambe kucita vinthu vatuganizila. Kuti zamene izi zisacitike, tufunika kuganizila vinthu viweme. (Ŵelengani Afilipi 4:8.) Tufunika kupewa vosangulusha vaciwelewele koma soti vaciwawa. Tetyo tusamala na vinthu vatuŵelenga, vatuonelela olo kulaŵila.​—Salimo 19:8, 9.

¹³ Kuti tipitilizhye kunkhala m’cikondi ca Mulungu, kulambila kwasu, nkhalidwe yasu na maganizo ŵasu ofunika kunkhala atuŵa. Koma Yehova ofuna soti kuti tinkhale aukhondo.

14. Ndaŵa yanji n’cinthu cofunika kunkhala atuŵa?

¹⁴ Ngati tusunga miŵili na malo yasu kunkhala yatuŵa, tingapindule nopindulisha ayakine. Ndipo vinthu vingatiyendele luweme seo na ŵanthu ayakine. Koma pali cifukwa cimozi catufunikila kunkhala atuŵa. Ngati tunkhala atuŵa tulemekeza Yehova. Mwacisanzo, ngati mwana onkhala wosasamba novwala vifipa, mungankhale na maganizo aipa okhuza makolo ŵake. Molingana na izi, ngati tuzisamalila lini kuti tinkhale atuŵa, ŵanthu angayambe kuganizila viipa vokhuza Yehova. Paulo elaŵila kuti: “Tucita lini ciliconse cokhumudwisha kuti utumiki wasu usapezeke na cifukwa, koma tuonesha mwa njila iliyonse kuti nise atumiki a Mulungu.”​—2 Akorinto 6:3, 4.

15, 16. Kansi tingacite cinji kuti tipitilizhye kunkhala atuŵa?

¹⁵ Miŵili na vovwala vasu. Kuzisamalila ni mbali yofunika ngako ndipo tufunika kucita zamene  izi nthawi zonse. Mwacisanzo, tufunikila kusamba nthawi zonse ngati zingakwanishike. Tufunika kusamba m’manja na sopo ngati tufuna kupika cakulya, kulya, tikafuma kucimbuzi olo pavuli pokata cinthu ciliconse cifipa. Kusamba m’manja kungaoneke monga ni nkhani itontho, koma kungatiyavye kuti tisawandishe tudoyo olo matenda. Kucita izi kungapulumuse miyoyo yasu. Ngati tiliye cimbuzi, tufunika kupeza njila iyakine yamene ingankhale yoyavya. Aisiraeli nthawi zakuvuli enzeve vimbuzi. Ove enzoluta kutali na mang’anda ŵao koma soti kutali na manzi kuti aziyayve, tetyo enzokumba nofwikila vinthu viipa.​—Deuteronomo 23:12, 13.

¹⁶ Vovwala vasu vufunika lini kunkhala vodula olo va mafashoni alomba. Koma vufunika kunkhala  vituŵa. (Ŵelengani 1 Timoteyo 2:9, 10.) Nthawi zonse maonekedwe ŵasu ofunika kulemekeza Yehova.​—Tito 2:10.

17. Ndaŵa yanji tufunika kusunga mang’anda na malo ŵasu kunkhala atuŵa?

¹⁷ Ng’anda na malo. Nthawi zonse tufunika kuoneshesha kuti mang’anda ŵasu ni atuŵa. Tufunika kuoneshesha soti kuti motoka yasu na njinga yasu yuoneka ituŵa makamaka ngati tuviseŵenzesha poluta ku misonkhano na polalikila. Kupambana vonse, ngati tulalikila, tuuzhya ŵanthu za moyo uweme m’calo cituŵa m’paladaiso. (Luka 23:43; Chivumbulutso 11:18) Maonekedwe a ng’anda yasu na malo ofunika kuonesha kuti nise okonzeka kuyonkhala na moyo m’calo calomba cituŵa.

18. Ndaŵa yanji tufunishisha kusunga malo ŵasu kunkhala atuŵa?

¹⁸ Malo ŵasu olambilila. Tuonesha kuti tuona nkhani yaukhondo kunkhala yofunika mwa kusamalila malo ŵasu olambilila amene ni Mang’anda a Ufumu na malo ocitila misonkhano. Ngati munthu ni kuyamba kupezeka pa Ng’anda ya Ufumu, okwanisha kuona mwatuisamalilila. Izi zulemekeza Yehova. Tonse tili na mwai woyelesa Ng’anda yasu ya Ufumu noisamalila.​—2 Mbiri 34:10.

19. Kansi tufunika kupewa cinji?

¹⁹ Nangu kuti Baibolo yutomola lini nkhalidwe iliyonse iipa, yutipasa mfundo zamene zingatiyavye kumvwisha mwakuonela vinthu Yehova. Yove ofuna kuti tikopewa kupepa fwaka, kukolwa na kuseŵenzesha mankhwala osokoneza tomfwe. Ngati tukonda Mulungu  tipewe vinthu vamene ivi. Ndaŵa yanji? Cifukwa tulemekeza mphaso ya moyo. Viyoŵelezi voteti vingaononge moyo wasu, thanzi yasu noononga ŵanthu ali pafupi na seo. Ŵanthu anyinji oyesayesa kuleka vinthu vamene ivi cifukwa ca thanzi yao. Nangu n’tetyo, ashamwali a Yehova opewa zamene izi cifukwa cokonda Mulungu. Msimbi muyakine elaŵila kuti: “Moyavyiwa na Yehova, netuŵisha moyo wangu mwa kuleka ciyoŵelezi cangu. . . . Nuona kuti cenze cinthu covuta paneo neka kucinja.” Tiyeni tilaŵizhyane mfundo 5 za m’Baibolo zamene zingayavye munthu kuleka minkhalidwe iipa.

20, 21. Ko Yehova ofuna kuti tipewe minkhalidwe yotyani?

²⁰ “Tetyo okondeka, pofwana kuti atilonjeza vinthu vamene ivi, tiyeni tizituŵishe nopewa cinthu ciliconse coipisha muŵili na mzimu, patukwanilisha kunkhala atuŵa poyopa Mulungu.” (2 Akorinto 7:1) Yehova ofuna kuti tikopewa minkhalidwe iipa yamene ingaononge miŵili na maganizo ŵasu.

²¹ Cifukwa cikulu conkhalila atuŵa cafotokozewa pa 2 Akorinto 6:17, 18. Yehova otiuzhya kuti: “Pewani kukata cinthu ciliconse coipisha muŵili.” Pavuli pake elonjeza kuti: “Ni kulondeleni.” Ninkhale Ausuwanu ndipo namwe munkhale ŵana ŵangu analume na anakazi. Yehova atikonde monga ni mwamene atata okondela ŵana ŵao ngati tupewa ciliconse camene cingatipangishe kusankhala atuŵa kuli yove.

22-25. Ko ni mfundo za m’Baibolo zotyani zamene zingatiyavye kupewa minkhalidwe iipa?

²² “Ukokonda Yehova Mulungu wako na mtima wako wonse, moyo wako wonse na malingililo ŵako  onse.” (Mateyu 22:37) Iyi niye lamulo ikulu pa malamulo yonse. (Mateyu 22:38) Yehova ofuna kuti tikomukonda na mtima wonse. Ko tingamukonde tyani na mtima wonse ngati tucita vinthu vamene vingaononge moyo wasu olo maganizo ŵasu? Tufunika kucita vinthu vamene vingaoneshe kuti tulemekeza moyo wecitipasa.

²³ “[Yehova] epasa ŵanthu onse moyo na m’mphuye na vinthu vonse.” (Machitidwe 17:24, 25) Ngati muyanu wakupasani mphaso yamtengo wapatali, ko mungaitaye olo kuiononga? Moyo ni mphaso yodabwisha yofumila kwa Yehova, ndipo tufunika kuiyamikila. Tetyo tikoseŵenzesha moyo wasu kuti tikolemekeza Yehova.​—Salimo 36:9.

²⁴ “Ukokonda muyako monga ni mwauzikondela weka.” (Mateyu 22:39) Minkhalidwe iipa ingaononge lini tyala seo, koma ingaononge soti ŵanthu ŵatukonda ngako. Mwacisanzo, munthu wamene onkhala mung’anda imozi na munthu wopepa fwaka, angankhale na mavuto ayakine okhuza thanzi cifukwa ca cusi cafwaka. Koma ngati taleka minkhalidwe iipa, tuonesha kuti tukonda ŵanthu ŵatunkhala nao.​—1 Yohane 4:20, 21.

²⁵ “Pitilizhya kuŵakumbusha kuti akogonjela nomvwila maboma koma soti olamulila.” (Tito 3:1) M’vyalo viyakine ni mlandu kupezeka olo kuseŵenzesha mankhwala osokoneza tomfwe. Koma cifukwa cakuti Yehova otilamula kulemekeza maboma, tumvwila malamulo amene aŵa.​—Aroma 13:1.

26. (a) Kansi tufunika kucita cinji kuti Yehova avomelezhye kulambila kwasu? (b) Ndaŵa yanji kupitilizhya kunkhala atuŵa kwa Mulungu ni njila iweme ngako?

 ²⁶ Ngati tufuna kuti Yehova ankhale shamwali wasu, tufunika kucinja. Ndipo tufunika kucita izi nthawi yamene iyo. N’cinthu lini cipepu kuleka minkhalidwe iipa, koma tingakwanishe kuileka! Yehova olonjeza kuti atiyavye, ndipo elaŵila kuti: “Neo, Yehova, nine Mulungu wanu, amene nukuphunzisani kuti vinthu vikuyendeleni bwino, Amene nukusogolelani m’njila yamuwamila kuyendamo.” (Yesaya 48:17) Ngati tuyesayesa kunkhala atuŵa, tingankhale osimikizhya kuti tulemekeza Mulungu wasu.