Skip to content

Skip to table of contents

MUTU 3

Sankhani Ayanu Okonda Yehova

Sankhani Ayanu Okonda Yehova

“Munthu woyenda na ŵanthu anzelu ankhale wanzelu.”​—MIYAMBO 13:20.

1-3. (a) Kansi tuphunzila cinji pa lemba ya Miyambo 13:20? (b) Ndaŵa yanji tufunika kusamala posankha ayasu?

KANSI mweonako mwakucitila mwana olo kuti akaliyoyamba kulaŵila? Omvwishila koma soti ololesha zakucita makolo ŵake. Paakukula, oyamba kutolela cisanzo ca makolo ŵake. N’zosadabwisa kuti akulu-akulu nao angayambe kuganiza olo kucita vinthu vakucita ŵanthu ŵakutandala nao kwa nthawi itali.

2 Lemba ya Miyambo 13:20 yulaŵila kuti: “Munthu woyenda na ŵanthu anzelu ankhale wanzelu.” Pa lemba iyi, mau akuti “kuyenda na” otanthauza ŵanthu ŵatutandala nao. Izi zutanthauza lini tyala kunkhala nao. Kaswili muyakine wa Baibolo elaŵila kuti kuyenda na munthu, kuyangizhyilapo kukonda munthu nonkhala naye pafupi. Tutolela zocita za ŵanthu ŵatutandala nao nthawi zonse makamaka ngati tuŵakonda ngako.

3 Ayasu angaticitishe kuti ticite ziweme olo ziipa. Lemba ya Miyambo 13:20 yupitilizhya kuti: “Koma wocita vinthu na ŵanthu opusa apeze mavuto.” Mau Aciheberi amene eyamasulila kuti ‘kucita vinthu na’ yangatanthauze “kukatizhyana na munthu” olo kunkhala muyake. (Miyambo 22:24; Oweruza 14:20) Ayasu amene okonda Mulungu angatilimbikishe kunkhala okhulupilika kuli yove. Kuti tikwanishe kusankha ayasu mosamala, tiyeni tilaŵizhyane za ŵanthu amene Yehova osankha kuti ankhale ayake.

KANSI ASHAMWALI A MULUNGU OFUNIKA KUNKHALA ŴANTHU OTYANI?

4. Ndaŵa yanji ni mwai ukulu kunkhala shamwali wa Mulungu? Ndaŵa yanji Yehova eita Abulahamu kuti “shamwali wangu”?

4 Yehova wamene ni wolamulila Mkulu wacilengedwe conse watipasa mwai wonkhala ashamwali ŵake. Uyu ni mwai ukulu ngako. Koma Yehova osankha ashamwali mosamala. Osankha ŵanthu amene omukonda nomukhulupilila. Ganizilani za Abulahamu, yove enze wokonzeka kucita vilivonse vakufuna Mulungu. Nthawi zonse Abulahamu enzoonesha kuti enze wokhulupilika koma soti womvwila. Mulungu pecimuuzhya kuti atwale nsembe mwana wake Isaki, aliyokane cifukwa enzokhulupilila kuti “Mulungu ali na mphamvu zomuukisha.” (Aheberi 11:17-19; Genesis. 22:1, 2, 9-13) Cifukwa cakuti Abulahamu enze wokhulupilika koma soti womvwila kwa Yehova, emuita kuti “shamwali wangu.”​—Yesaya 41:8; Yakobo 2:21-23.

5. Ko Yehova oŵaona tyani ŵanthu amene ni okhulupilika kuli yove?

5 Yehova oona ayake kunkhala amtengo wapatali. Ashamwali a Yehova oona kuti kunkhala wokhulupilika kuli yove n’kofunika ngako kupambana ciliconse. (Ŵelengani 2 Samueli 22:26.) Ashamwali amene aŵa onkhala okhulupilika koma soti omvwila cifukwa comukonda. Baibolo yulaŵila kuti Mulungu “okonda ŵanthu a mtima uweme,” amene omumvwila. (Miyambo 3:32) Yehova oita ashamwali ŵake kuti ankhale alwendo “m’cihema” cake. Yove oŵalola kuti akomulambila nopemphela pa nthawi iliyonse yaangafune.​—Salimo 15:1-5.

6. Kansi tingaoneshe tyani kuti tumukonda Yesu?

6 Yesu elaŵila kuti: “Ngati munthu onikonda, asunge mau ŵangu, ndipo Atata amukonde.” (Yohane 14:23) Tetyo kuti tinkhale ashamwali a Yehova, tufunika kukonda Yesu nokonkha zecitiphunzisa. Mwacisanzo, tumvwila lamulo ya Yesu yakuti tikolalikila uthenga uweme nopanga ophunzila. (Mateyu 28:19, 20; Yohane 14:15, 21) Cifukwa cakuti tukonda Yesu, tufuna “kukonkha maluwayo ŵake mosamala.” (1 Petulo 2:21) Yehova okondwela ngati tucita vilivonse vatingakwanishe kuti titolele cisanzo ca Mwana wake pa vinthu vatulaŵila nocita.

7. Ndaŵa yanji ayasu ofunika kunkhala ŵanthu amene ni ashamwali a Yehova?

7 Ashamwali a Yehova ni okhulupilika, omvwila koma soti okonda Mwana wake. Ko ŵanthu ŵatusankha kunkhala ayasu ocita zamene izi? Ngati ayanu otolela cisanzo ca Yesu ndipo okonda kuphunzisa ayakine za Ufumu wa Mulungu, angakuyavyeni kuti mukocita ziweme. Angakuyavyeni soti kuti mupitilizhye kunkhala okhulupilika kwa Yehova.

VISANZO VA M’BAIBOLO

8. N’cinji cocitisha cidwi na ushamwali wa Rute na Naomi?

8 M’Baibolo muli visanzo va ŵanthu amene enzokatizhyana. Mwacisanzo, tuŵelenga za Rute na apongozi ŵake a Naomi. Ŵanthu amene aŵa efumila ku madela osiyanasiyana koma soti enze na cinkhalidwe cosiyana. Naomi enze mkulu ngako pali Rute. Koma enkhala pa ushamwali wotang’a ndipo onse enzokonda Yehova. Koma Naomi peenzofuma ku Mowabu kuwelela ku Isiraeli, ‘Rute eyumilila kuti alute nao.’ Euzhya Naomi kuti: “Ŵanthu a mtundu wanu ankhale ŵanthu a mtundu wangu, ndipo Mulungu wanu ankhale Mulungu wangu.” (Rute 1:14, 16) Rute enzoŵakonda ngako apongozi ŵake cakuti pecifwika ku Isiraeli, enzoseŵenza na mphamvu kuti akoŵasamalila. Naomi enzomukonda ngako Rute ndipo emupasa malangizo aweme. Rute ekonkha malangizo yecipasiwa ndipo cifukwa cocita izi, onse elondela madaliso anyinji.​—Rute 3:6.

9. N’cinji cukucitishani cidwi na ushamwali wa Davide na Yonatani?

9 Cisanzo ciyakine ni ca Davide na Yonatani. Nao enzokatizhyana ngako koma soti enze okhulupilika kwa Yehova. Yonatani enze mkulu pali Davide ndipo enzosiyana na vyaka 30. Koma soti niye enzofunika kuzonkhala mfumu ya Isiraeli. (1 Samueli 17:33; 31:2; 2 Samueli 5:4) Koma pecimvwa kuti Yehova wasankha Davide kuti akankhale mfumu ya Isiraeli, aliyocite nsanje olo kuyamba kupikishana naye. M’malo mwake, Yonatani ecita vilivonse vaangacite kuti acilikize Davide. Mwacisanzo, moyo wa Davide pewenze pangozi, Yonatani emuyavya “kudalila Yehova.” Eika moyo wake pangozi kuti ayavye Davide. (1 Samueli 23:16, 17) Davide naye enze wokhulupilika ndipo elonjeza kuti asamalile a m’banja ya Yonatani. Ekwanilisha lonjezo yamene iyi olo kuti Yonatani emwalila.​—1 Samueli 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samueli 9:1-7.

10. Pa nkhani ya ushamwali, ko tuphunzilapo cinji pa cisanzo ca alumbwana atatu Aciheberi?

10 Sadirake, Mesake na Abedinego enze Aheberi atatu amene etolewa kwao akali alumbwana kuluta nao ku ukapolo. Kwamene uko enzoyavyana kuti ankhale okhulupilika kwa Yehova. Pecikula, cikhulupililo cao ceyesewa. Mfumu Nebukadinezara elamula kuti alambile fano ya golide. Koma ŵeve ekana ndipo euzhya mfumu kuti: “Seo titumikile lini milungu yanu ndipo tilambile lini fano yamwapanamika.” Sadirake, Mesake na Abedinego peciyesewa, enkhala okhulupilika kwa Mulungu.​—Danieli 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Tuziŵa tyani kuti Paulo na Timoteyo enze pa ushamwali uweme?

11 Mtumwi Paulo pecikumana na Timoteyo, emuona kuti enzokonda Yehova. Eona soti kuti enzokonda ŵanthu a mumpingo ndipo enzofuna kuti mpingo ukoyenda luweme. Tetyo, emuphunzisa kuti akoyavya akwasu na azilongosi m’madela osiyanasiyana. (Machitidwe 16:1-8; 17:10-14) Timoteyo enzogwila nchito mwakhama cakuti Paulo elaŵila kuti: “Watumikila nane pamozi monga kapolo potwala pasogolo uthenga uweme.” Paulo enzoziŵa kuti Timoteyo angasamalile “moona mtima” akwasu na azilongosi. Paulo na Timoteyo peenzokata nchito na mphamvu potumikila Yehova, zeŵayavya kuti ankhale pa ushamwali uweme.​—Afilipi 2:20-22; 1 Akorinto 4:17.

KANSI MUNGASANKHE TYANI AYANU AWEME?

12, 13. (a) Ndaŵa yanji n’cinthu cofunika kusankha ayasu mosamala nangu mumpingo? (b) Ndaŵa yanji mtumwi Paulo etwala cenjezo yupezeka pa 1 Akorinto 15:33?

12 Tuphunzila zinyinji kuli akwasu na azilongosi mumpingo koma soti tuyavyana kupitilizhya kunkhala okhulupilika. (Ŵelengani Aroma 1:11, 12.) Koma olo mumpingo tufunika kusamala posankha ŵanthu kuti ankhale ayasu a pamtima. Tili na akwasu na azilongosi amene ali na mbili koma soti cinkhalidwe cosiyana. Ayakine ni alomba mumpingo koma ayakine atumikila Yehova kwa vyaka vinyinji. Kuti cotwala cipye potola nthawi, n’cimozimozi na ushamwali wasu, kuti unkhale wotang’a potola nthawi. Tetyo tufunika kunkhala oleza mtima koma soti acikondi kuli akwasu koma soti azilongosi. Tufunika soti kusankha ayasu mosamala.​—Aroma 14:1; 15:1; Aheberi 5:12–6:3.

13 Nthawi ziyakine vuto ingawele mumpingo koma tufunika kunkhala osamala. Payakine mkwasu olo kalongosi angocita vinthu vamene Baibolo yulaŵila kuti ni viipa. Olo angankhale na mzimu wodandaula wamene ungaononge mpingo. Izi zufunika lini kutidabwisha cifukwa nangu m’nthawi ya atumwi mumpingo nthawi ziyakine mwenze mavuto. Mtumwi Paulo ecenjeza Akhristu kuti: “Musapusishiwe, kukatizhyana na ŵanthu aipa kuononga minkhalidwe iweme.” (1 Akorinto 15:12, 33) Paulo ecenjeza Timoteyo kuti enzofunika kusankha ayake mwanzelu. Nase tufunika kucita cimozimozi.​—Ŵelengani 2 Timoteyo 2:20-22.

14. Ndaŵa yanji ayasu ŵatusankha angakhuze ushamwali wasu na Yehova?

14 Tufunikila kuteteza ushamwali wasu na Yehova cifukwa ni wofunika ngako. Kuti ticite zamene izi, tufunika kupewa kunkhala na ayasu amene angafookeshe cikhulupililo na ushamwali wasu na Yehova. Monga ni mwazilili kuti tingasunsike lini thonje m’manzi afipa noyembekeza kuti inkhale ituŵa, tingapitilizhye lini kunkhala na minkhalidwe iweme ngati tukatizhyana na ŵanthu aipa. Tetyo tufunikila kunkhala osamala posankha ayasu.​—1 Akorinto 5:6; 2 Atesalonika 3:6, 7, 14.

Mungapeze ŵanthu aweme amene okonda Yehova

15. Mungacite cinji kuti munkhale na ashamwali aweme mumpingo?

15 Mumpingo mungapeze ŵanthu okonda Yehova amene angankhale ayanu a pamtima. (Salimo 133:1) Osankhala tyala na ayanu ŵamulingana nao msinkhu olo ŵemwekulila nao pamozi. Kumbukilani cisanzo ca Yonatani wamene enze mkulu ngako pali Davide koma enze pa ushamwali, koma soti Rute wamene enze mwana pali Naomi koma enze pa ushamwali. Tufunika kukonkha malangizo a m’Baibolo amene olaŵila kuti: “Segulani mtima wanu.” (2 Akorinto 6:13; ŵelengani 1 Petulo 2:17.) Ngati tukonkha cisanzo ca Yehova ŵanthu anyinji angafune kuti ankhale ayasu.

PAKANKHALA MAVUTO

16, 17. Ngati munthu muyakine watikhumudwisha mumpingo, kansi tufunika kupewa kucita cinji?

16 M’banja iliyonse ŵanthu ali na umunthu wosiyana, kaganizidwe kosiyana na kacitidwe ka vinthu kosiyana. N’cimozimozi mumpingo. Kusiyana kwamene uku n’kosangalasha, cifukwa tingaphunzile zinyinji kufumila kuli ayakine. Koma nthawi ziyakine kusiyana kwamene uku kungacitishe kuti tisiyane maganizo na akwasu koma soti azilongosi. Nthawi ziyakine tingakhumudwe. (Miyambo 12:18) Koma, kansi tingalole zinthu zamene izi kutikhumudwisha noleka kusonkhana?

17 Yai. Nangu kuti munthu atikhumudwishe tyani tufunika lini kuleka kusonkhana. Cifukwa ni Yehova lini watikhumudwisha. Yehova niye etipasa vinthu vonse kuyangizhyilapo moyo. Tetyo tufunika kumukonda nonkhala wokhulupilika. (Chivumbulutso 4:11) Mpingo ni mphaso yofumila kwa Yehova wamene utiyavya kunkhala na cikhulupililo cotang’a. (Aheberi 13:17) Tingafunike lini kukana mphaso yamene iyi cifukwa cakuti munthu muyakine watikhumudwisha.​—Ŵelengani Salimo 119:165.

18. (a) N’cinji cingatiyavye kukatizhyana na akwasu na azilongosi? (b) Ndaŵa yanji tufunikila kukhululukila ayakine?

18 Tukonda akwasu na azilongosi ndipo tufuna kunkhala okatizhyana. Yehova oyembekezela lini kuti tikocita vinthu mwangwilo. Nase tufunika lini kuyembekeza kuti ayakine akoticitila vinthu mwangwilo. (Miyambo 17:9; 1 Petulo 4:8) Tonse tulakwa koma cikondi cingatiyavye “kukhululukilana na mtima wonse.” (Akolose 3:13) Cikondi cingatiyavye kunyalanyaza volakwa va akwasu. Kulaŵila cendi, ngati munthu watikhumudwisha, cingankhale covuta kuluŵako. Koma n’cinthu cosavuta kusungila munthu watilakwila cakumkosi. Zamene izi zingaticitishe kunkhala wosasangalala. Mosiyana na zamene izi, ngati tukhululukila ayasu tingankhale na mtendele wa m’maganizo. Ŵanthu angankhale okatizhyana mumpingo koma soti angankhale pa ushamwali wotang’a na Yehova.​—Mateyu 6:14, 15; Luka 17:3, 4; Aroma 14:19.

NGATI MUYAKINE WACOSEWA MUMPINGO

19. Ni panthawi yotyani patufunikila kuleka kukatizhyana na munthu muyakine mumpingo?

19 M’banja mwamene muli cikondi aliyense angafunike kucita ziyakine kuti aliyense ankhale osangalala. Koma ngati m’mozi wapondoka, onse monga banja oyesayesa kumuyavya. Ngati okana kucinja, angafume pang’anda mwakufuna kwake, olo mutu wabanja angamuuzhye kuti afumepo. N’cimozimozi mumpingo. Munthu angasankhe kucita zinthu zamene zingakhumudwishe Yehova koma soti zamene zingaononge mpingo. Angakane kucinja noyamba kucita vinthu vamene vuonesha kuti ofuna lini kunkhala mbali ya mpingo. Angasankhe mwakufuna kwake kucoka mumpingo olo angacosewe. Ngati zoteti zacitika Baibolo yutisimikizhyila kuti tufunika kuleka “Kukatizhyana” na ŵanthu oteti. (Ŵelengani 1 Akorinto 5:11-13; 2 Yohane 9-11) Izi zingankhale zovuta ngati zacitikila wa m’banja mwasu olo muyasu. Ngati zoteti zacitika tufunika kuonesha kukhulupilika kwasu kwa Yehova m’malo monkhala wokhulupilika ku munthu wacosewa.​—Onani Zakosilizhyila 8.

20, 21. (a) Ndaŵa yanji kucosa munthu mumpingo ni makonzedwe acikondi? (b) Ndaŵa yanji ni cinthu cofunika kusankha ayasu mosamala?

20 Kucosa munthu mumpingo ni makonzedwe acikondi ofumila kwa Yehova. Makonzedwe aya yocitisha kuti mumpingo musankhale ŵanthu a minkhalidwe iipa amene okonkha lini malamulo a Yehova. (1 Akorinto 5:7; Aheberi 12:15, 16) Yotiyavya kuonesha cikondi pa Yehova, zina yake na malamulo yake yapalulu. (1 Petulo 1:15, 16) Makonzedwe yamene aya yoonesha cikondi ku munthu wamene wacosewa. Cilango ici cumuyavya kuzindikila kuti vecicita ni viipa ndipo cumuyavya kuti acinje. Ŵanthu amene ecosewapo mumpingo ewelela soti.​—Aheberi 12:11.

21 Nthawi ziyakine zocita za ayasu zingatikhuze. Tetyo tufunika kusamala posankha ayasu. Ngati tukonda ŵanthu amene okonda Yehova, tinkhale pakati pa ŵanthu amene angatiyavye kunkhala okhulupilika mpaka kale-kale.