Skip to content

Skip to table of contents

NKHANI YOPHUNZILA 37

Mukodalila Yehova Monga ni Mwecicitila Samisoni

Mukodalila Yehova Monga ni Mwecicitila Samisoni

“Yehova Asikulu Mkulu ngako, conde, nikumbukileni nonipasa mphamvu.”—OWER. 16:28.

NYIMBO 30 Atata, Mulungu Wangu, Shamwali Wangu

ZATI TIPHUNZILE a

1-2. Ndaŵa yanji tufunika kuphunzila cisanzo ca Samisoni?

 N’CINJI cuwela m’maganizo mwanu mukamvwa zina yakuti Samisoni? Payakine muganizila za mphamvu zinyinji zeenze nazo. Ndipo n’cendi enze na mphamvu zinyinji. Koma Samisoni epanga cosankha ciipa camene cecitisha kuti akumane na mavuto. Olo n’tetyo, Yehova eika maganizo ŵake pa vinthu viweme vecicita Samisoni pomutumikila. Ndipo elola kuti cisanzo cake cilembewe m’Baibo na colinga cakuti citipindulishe.

2 Yehova eseŵenzesha Samisoni pocita vinthu vamphamvu ngako na colinga cakuti ayavye ŵanthu ŵake Aisiraeli. Vyaka vinyinji pavuli pakuti Samisoni wamwalila, Yehova euzhyila mtumwi Paulo kulemba zina ya Samisoni pa m’ndandanda wa ŵanthu amene enze na cikhulupililo cotang’a. (Aheb. 11:​32-34) Cisanzo ca Samisoni cingatilimbikishe. Yove enzodalila Yehova olo pa nthawi zovuta. M’nkhani ino, tilaŵizhyane zatingaphunzile kufumila kuli Samisoni na mwamene cisanzo cake cingatilimbikishile.

SAMISONI EDALILA YEHOVA

3. Kansi Samisoni epasiwa nchito yotyani?

3 Pa nthawi yecivyalika Samisoni, Afilisiti enzolamulila mtundu wa Aisiraeli ndipo enzoŵakandikizhya. (Ower. 13:1) Aisiraeli evutika ngako cifukwa ca nkhanza zeenzoŵacitila Afilisiti. Tetyo, Yehova esankha Samisoni kuti ankhale “pasogolo populumusa Isiraeli m’manja mwa Afilisiti.” (Ower. 13:5) Iyi yenze nchito yovuta. Kuti akwanishe kucita izi, enzofunika kudalila Yehova.

Samisoni edalila Yehova ndipo enze wokonzeka kucinja. Yove eseŵenzesha cida cenzepo kuti akwanilishe cifunilo ca Mulungu (Onani ndime 4-5)

4. Kansi Yehova eyavya tyani Samisoni kuti apulumuke m’manja mwa Afilisiti? (Oweruza 15:​14-16)

4 Ganizilani cisanzo coonesha mwamene Samisoni ekhulupilila Yehova nodalila thandizo yake. Pa nthawi iyakine, gulu ya nkhondo ya Afilisiti yewela ku Lehi kuti ikate Samisoni. Cuoneka kuti mzinda uyu wenze wa ku Yuda. Analume a ku Yuda ecita wowa. Tetyo, eganiza zopeleka Samisoni m’manja mwa adani. Analume aŵa emanga Samisoni na nthambo ziŵili zanyowani nomupeleka kwa Afilisiti. (Ower. 15:​9-13) Koma “mzimu wa Yehova weyamba kukata nchito” pa Samisoni ndipo nthambo izi zetendeka. Pavuli pake, “epeza fupa inana ya m’cigama ca bulu inalume.” Yove eitola noiseŵenzesha popailako Afilisiti 1,000.—Ŵelengani Oweruza 15:​14-16.

5. Kansi Samisoni eonesha tyani kuti enzodalila Yehova?

5 Ndaŵa yanji Samisoni eseŵenzesha fupa ya m’cigama ca bulu? Cida ici cenzoseŵenzeshewa lini kaŵili-kaŵili pochaya nkhondo. Mosakaikila, Samisoni enzoziŵa kuti Yehova angamuyavye kugonjesa Afilisiti poseŵenzesha cida ciliconse. Munalume uyu wokhulupilika eseŵenzesha cida cenzepo pokwanilisha cifunilo ca Yehova. N’zoonekelatu kuti Samisoni ekwanisha kugonjesa analume aŵa cifukwa cakuti edalila Yehova.

6. Kansi cisanzo ca Samisoni cingatiyavye tyani kukwanilisha mautumiki ŵasu?

6 Nase, Yehova angatipase mphamvu kuti tikwanilishe mautumiki ŵasu, kuyangizhyilapo ŵala ŵatuona kuti tingaŵakwanishe lini. Yove angacite izi m’njila yatisayembekezela. Tetyo, nkhalani na cikhulupililo cakuti Yehova wamene epasa Samisoni mphamvu, angakuyavyeni kucita cifunilo cake ngati mumudalila.—Miy. 16:3.

7. Ni cisanzo cimozi cotyani cuonesha kufunika kodalila cisogozo ca Yehova?

7 Akwasu na azilongosi anyinji amene otolako mbali pa nchito yomanga malo ŵasu olambililamo aonesha kuti odalila Yehova. M’vyaka vakuvuli, akwasu enzomanga ŵeka Mang’anda a Ufumu na vimango viyakine. Koma cifukwa cakuti gulu ya Yehova yukuya yukulilakulila, penzofunika kunkhala masinthidwe. Akwasu amene osogolela gulu yasu, esenga Yehova kuti aŵasogolele ndipo eyesa njila zalomba monga kugula mang’anda omangiwa kale noŵakonza. Mkwasu Robert wamene m’vyaka valombapano wankhala oseŵenza nchito za m’cimango zosiyanasiyana pacalo conse, elaŵila kuti: “Poyamba, cenze covuta kuti ayakine avomelezhye njila iyi yalomba.” Epitilizhya kuti: “Izi zenze zosiyana ngako na zetenzocita kale. Olo n’tetyo, akwasu enze okonzeka kucilikiza njila iyi yalomba, ndipo tuona umboni wakuti Yehova odalisa masinthidwe aŵa.” Ici n’cisanzo cimozi tyala coonesha mwamene Yehova oyavyila atumiki ŵake kuti akwanilishe cifunilo cake. Tetyo, tonse tufunika kuzikonsha kuti, ‘Kansi nudalila cisogozo ca Yehova nonkhala wokonzeka kucinja panumutumikila?’

SAMISONI ENZOSEŴENZESHA VINTHU VECIMUPASA YEHOVA

8. Pa nthawi iyakine Samisoni pecimvwa ngako njota, kansi ecitanji?

8 Payakine mukumbukila ziyakine mwa nchito zamphamvu zecicita Samisoni. Mwacisanzo, epaya nkhalamu. Ndipo pavuli pake, epaya analume 30 acifilisiti mumzinda wa Asikeloni. (Ower. 14:​5, 6, 19) Samisoni enzoziŵa kuti sembe aliyokwanishe kucita izi paliye thandizo ya Yehova. Umboni wa mfundo iyi weonekela bwino pa nthawi yecimvwa njota ngako pavuli popaya Afilisiti 1,000. Kansi ecitanji? M’malo mozidalila kuti apeze manzi, yove esenga Yehova kuti amuyavye.—Ower. 15:18.

9. Kansi Yehova eyankha tyani pemphelo ya Samisoni? (Oweruza 15:19)

9 Yehova eyankha pemphelo ya Samisoni mwa kupanga m’mana mozizwisa. Samisoni pecimwa manzi a m’mana uyu “epeza soti mphamvu ndipo esisimuliwa.” (Ŵelengani Oweruza 15:19.) Cuoneka kuti m’mana uyu wepitilizhya kunkhalapo mpaka pa nthawi pamene mneneli Samueli euzhyiliwa kulemba buku ya Oweruza. Aisiraeli amene enzoona manzi aŵa, enzokumbushiwa kuti ngati atumiki a Yehova omudalila, yove oŵayavya pa nthawi ya mavuto.

Samisoni epeza mphamvu zeenzofunikila pecimwa manzi yecimupasa Yehova. Nase tufunika kuseŵenzesha zinthu zakutipasa Yehova kuti tipitilizhye kunkhala otang’a mwauzimu (Onani ndime 10)

10. Kansi tufunika kucita cinji kuti Yehova atiyavye? (Onani soti cithunzithunzi.)

10 Nase tufunika kudalila Yehova mosasamala kanthu za maluso ŵatili nao olo zinthu zatakwanisha kucita pomutumikila. Molicefya, tufunika kuvomelezhya mfundo yakuti tingakwanishe kucita zinyinji, tyala ngati tudalila Yehova. Samisoni epeza mphamvu pavuli pakuti wamwa manzi yecimupasa Yehova. Nase tufunika kuseŵenzesha zinthu zakutipasa Yehova kuti tipitilizhye kunkhala otang’a mwauzimu.—Mat. 11:28.

11. Tingacitenji kuti Yehova atiyavye? Fotokozani cisanzo.

11 Ganizilani cisanzo ca mkwasu Aleksey wa ku Russia wamene ni m’mozi mwa akwasu amene opilila cinzunzo. Kansi n’cinji camuyavya kupilila cinzunzo ici? Yove na mkazi wake ali na ndandanda yabwino yocitilamo zinthu zauzimu. Elaŵila kuti: “Nuyesa kukonkha ndandanda yangu yocitilamo zinthu zauzimu monga kucita phunzilo ya paneka na kuŵelenga Baibo siku iliyonse. M’mawa mulimonse, neo na mkazi wangu tulaŵizhyana lemba ya siku nopemphela pamozi.” Kansi izi zutiphunzisanji? M’malo mozidalila, tufunika kudalila Yehova. Kansi tingacite tyani izi? Tufunika kucita vinthu vamene vingatang’ishe cikhulupililo casu monga kuphunzila Baibo, kupemphela, kupezeka pa misonkhano nolalikila. Tikacita izi, Yehova atiyavye kuti tipitilizhye kumutumikila. Yove etang’isha Samisoni, ndipo nase atitang’ishe.

SAMISONI ALIYOLEKE KUCITA CIFUNILO CA YEHOVA

12. Ni cosankha colakwika cotyani cecipanga Samisoni, ndipo cisumbali cake na Delila cusiyana tyani na visumbali veenze navo m’nthawi zakuvuli?

12 Samisoni enzeve ungwilo monga ni seo. Tetyo, nthawi ziyakine enzopanga zosankha ziipa. Cosankha ciyakine cecipanga, cecitisha kuti akumane na mavuto akulu. Pavuli pakuti Samisoni watumikila monga woweluza kwa kanthawi, “eyamba kukonda munakazi muyakine ku cigwa ca Soreki, ndipo zina yake enze Delila.” (Ower. 16:4) Izi zikaliyocitika, Samisoni enzofuna kulungula munakazi muyakine wacifilisiti. Koma Yehova niye emuuzhya kucita izi cifukwa enzofuna kupezelapo “mpata wakuti achayane na Afilisiti.” Pavuli pake, Samisoni enkhala m’ng’anda ya hule mumzinda wa Gaza. Pa cocitika ici, Mulungu epasa Samisoni mphamvu kuti akwanishe kunyula viseko va mzinda uyu. Izi zecitisha kuti mzinda uyu unkhale wofooka. (Ower. 14:​1-4; 16:​1-3) Koma cuoneka kuti Delila enze Mwiisiraeli. Tetyo, enkhala naye pa cisumbali osati cifukwa cofuna kupezelapo mwai wakuti achayane na Afilisiti.

13. Kansi Delila ecitisha tyani kuti Samisoni akumane na mavuto?

13 Delila epasiwa ndalama zinyinji na Afilisiti na colinga cakuti apeleke Samisoni m’manja mwao. Payakine cifukwa cakuti Samisoni enzomukonda ngako Delila, aliyozindikile zeenzofuna kucita munakazi uyu. Mulimonse mwezenzele, mowelezhyawelezhya Delila ekakamizhya Samisoni kuti amuululile cisinsi ca mphamvu zake. Tetyo posilizhyila pake, Samisoni eulula. N’zomvwisha cisoni kuti Samisoni epanga cosankha ici colakwika camene cecitisha kuti mphamvu zake zisile na kuti Yehova aleke kukondwela naye kwa kanthawi.—Ower. 16:​16-20.

14. Kansi Samisoni ekumana na mavuto otyani cifukwa cokhulupilila Delila?

14 Samisoni ekumana na mavuto akulu ngako cifukwa cokhulupilila Delila m’malo modalila Yehova. Afilisiti emukata nomutula menso. Ove emuika m’jele ku Gaza kwamene poyamba enze enyula viseko va mzinda. Ndipo ŵanthu aŵa emuika kuti ankhale woyendesha mwala wa mphelo. Pavuli pake, eleta Samisoni ku cimozi mwa vikondwelelo vao nopeleka nsembe kwa mulungu wao wawenye, Dagoni. Ecita izi cifukwa enzokhulupilila kuti Dagoni niye eŵayavya kukata Samisoni. Ove eleta Samisoni ku cikondwelelo ici na colinga cakuti ankhale cosekesha ku ŵanthu.—Ower. 16:​21-25.

Yehova epasa Samisoni mphamvu kuti apeleke ciweluzo kuli Afilisiti (Onani ndime 15)

15. Kansi Samisoni eonesha tyani kuti eyamba soti kudalila Yehova? (Oweruza 16:​28-30) (Onani cithunzithunzi ca pacikuto.)

15 Samisoni enze epanga cosankha ciipa ngako. Olo n’tetyo, aliyoleke kutumikila Yehova. Yove esakila mpata wakuti akwanilishilemo utumiki wecimupasa Mulungu wamene wenze kuchayana na Afilisiti. (Ŵelengani Oweruza 16:​28-30.) Samisoni esenga Yehova kuti: “Niloleni kuti niwezhyele Afilisiti.” Mulungu wacendi eyankha pemphelo ya Samisoni ndipo emupasa soti mphamvu zake zozizwisa. Cifukwa ca izi, Samisoni epaya Afilisiti anyinji ngako pa cocitika ici kupambana ŵecipaya m’nthawi zakuvuli.

16. Tingaphunzilepo cinji pa colakwa ca Samisoni?

16 Olo kuti Samisoni ekumana na mavuto akulu ngako cifukwa ca colakwa cake, aliyoleke kuyesayesa kucita cifunilo ca Mulungu. Tetyo, nase ngati talakwisa zinthu ziyakine nopasiwa uphungu olo kutaya mwai wa utumiki, tufunika lini kuleka kutumikila Yehova. Tikokumbukila kuti Yehova ni wokonzeka kutikhululukila. (Sal. 103:​8-10) Mosasamala kanthu za vinthu vatingalakwise, Yehova angatiseŵenzeshe mphela monga ni mwecicitila kuli Samisoni.

Mosakaikila, Samisoni ekhumudwa cifukwa ca cosankha colakwika cecipanga, koma aliyoleke kucita cifunilo ca Mulungu. Nase tufunika kucita cimozimozi (Onani ndime 17-18)

17-18. Kansi cisanzo ca Michael cakulimbikishani tyani? (Onani soti cithunzithunzi.)

17 Ganizilani cisanzo ca mkwasu wacilumbwana wa zina yakuti Michael. Yove enzotumikila monga mtumiki woyavya koma soti mpainiya wanthawi zonse. Koma n’zomvwisha cisoni kuti ecita colakwa camene cecitisha kuti ataye mwai wa mautumiki ŵake mumpingo. Elaŵila kuti: “Nenzocita zinyinji potumikila Yehova. Koma mosayembekezeleka, necimvwa monga paliye ciliconse caningacite potumikila Yehova. Nenzoziŵa kuti Yehova anganisiye lini. Koma nenzokaikila ngati ningankhale naye soti pa ushamwali wotang’a olo kucita zinyinji mumpingo monga ni mwenenzocitila kale.”

18 N’zosangalasa kuti Michael aliyoleke kutumikila Yehova. Eyangizhyilapo kuti: “Necita khama kuti nitang’ishe soti ushamwali wangu na Yehova mwa kupemphela kaŵili-kaŵili, kuphunzila nosinkhasinkha.” M’kuluta kwa nthawi, Michael elandila soti mautumiki mumpingo. Lomba, otumikila monga mkulu koma soti mpainiya wanthawi zonse. Yove elaŵila kuti: “Thandizo koma soti cilimbikiso cenelandila makamaka kufumila kuli akulu, zeniyavya kuzindikila kuti Yehova akalunikonda. Ningatumikile soti mumpingo na cikumbumtima cituŵa. Cocitika ici caniphunzisa kuti Yehova okhululukila munthu aliyense wamene walapa mofumila pansi pa mtima.” Tetyo, tingankhale na cidalilo cakuti Yehova angatiseŵenzeshe notidalisa olo kuti telakwisapo zinthu ziyakine. Angacite izi, tyala ngati tucita zonse zatingakwanishe kuti ticinje nopitilizhya kumudalila.—Sal. 86:5; Miy. 28:13.

19. Kansi cisanzo ca Samisoni cakulimbikishani tyani?

19 M’nkhani ino, taphunzila nkhani zitontho zecitika mu umoyo wa Samisoni. Yove enzeve ungwilo. Koma aliyoleke kutumikila Yehova olo pavuli pakuti wapanga cosankha colakwika conkhala pa cisumbali na Delila. Ndipo Yehova aliyoleke kumuseŵenzesha. Yove eseŵenzesha soti Samisoni m’njila iyakine yocitisha cidwi. Yehova epitilizhya kuona kuti Samisoni enze munthu wacikhulupililo. Niye cifukwa cake emulemba pa m’ndandanda wa ŵanthu acikhulupililo upezeka mu Aheberi caputa 11. N’zolimbikisha ngako kuziŵa kuti tutumikila Ausuwasu acikondi amene ofunishisha kutitang’isha, makamaka ngati tafooka. Tetyo, molingana na Samisoni, tiyeni tikosenga Yehova kuti: “Conde, nikumbukileni nonipasa mphamvu.”—Ower. 16:28.

NYIMBO 3 Nimwe Mphamvu Zasu, Ciyembekezo Casu na Cidalilo Casu

a Zina ya munthu wa m’Baibo yakuti Samisoni niyoziŵika ngako ku ŵanthu olo kuli ŵala amene oziŵa lini Malemba. Nkhani yake yufotokozewa m’masewelo, m’nyimbo na m’mafilimu. Olo n’tetyo, nkhani ya Samisoni ni nkhani lini tyala yocitisha cidwi. Koma tingaphunzile zinyinji kufumila kuli munalume uyu wacikhulupililo.