Skip to content

Skip to table of contents

NKHANI YOPHUNZILA 32

NYIMBO 44 Pemphelo ya Munthu Wovutika

Yehova Ofuna Kuti Ŵanthu Onse Alape

Yehova Ofuna Kuti Ŵanthu Onse Alape

“Yehova . . . ofuna lini kuti munthu aliyense akaonongewe, koma ofuna kuti ŵanthu onse alape.”2 PET. 3:9.

ZATI TIPHUNZILE

Nkhani ino itiyavye kumvwisha tanthauzo ya kulapa, cifukwa cake n’kofunika koma soti mwamene Yehova oyavyila ŵanthu onse kuti alape.

1. Kansi munthu wamene walapa ocita cinji?

 NGATI tacita zinthu ziyakine zolakwika, tufunika kulapa. M’Baibo, munthu wamene walapa ocinja kaganizidwe kake ponena za nkhalidwe iyakine, oleka kucita nkhalidwe iyi ndipo onkhala wosimikizhya kuti akawezhyepo lini soti.—Mat. 3:8; Mac. 3:19; 2 Pet. 3:9.

2. Ndaŵa yanji tonse tufunika kuphunzila zokhuza kulapa? (Nehemiya 8:​9-11)

2 Munthu aliyense wamene ali na moyo, ofunika kuphunzila zokhuza kulapa. Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti tonse tucimwa siku iliyonse. Monga mbadwa za Adamu na Eva, aliyense wa seo etolela ucimo na imfwa. (Aro. 3:23; 5:12) Ndipo paliye aliyense wa seo anganene kuti ni wosacimwa. Olo analume amene enze na cikhulupililo cotang’a monga mtumwi Paulo, enzolimbana na ucimo. (Aro. 7:​21-24) Kansi izi zutanthauza kuti nthawi zonse tikovutika na macimo ŵasu? Yai. Yehova ni wacifundo ndipo ofuna kuti tikosangalala. Ganizilani zecikumana nazo Ayuda m’nthawi ya Nehemiya. (Ŵelengani Nehemiya 8:​9-11.) Yehova ofuna lini kuti tikopitilizhya kunkhala na cisoni cifukwa ca macimo yetecita kuvuli. M’malo mwake, ofuna kuti tikomulambila mwacimwemwe. Kuyangizhyila apo, yove oziŵa kuti kulapa kungaticitishe kunkhala acimwemwe. Niye cifukwa cake otiphunzisa zokhuza kulapa. Tetyo ngati talapa macimo ŵasu, tingankhale na cidalilo cakuti Ausuwasu acifundo atikhululukile.

3. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

3 M’nkhani ino, tilaŵizhyane zinthu zitatu zokhuza kulapa. Coyamba, tiphunzile zinthu zamene Yehova ephunzisa Aisiraeli pa nkhani yokhuza kulapa. Pavuli pake, tilaŵizhyane zawacita Yehova kuti ŵanthu ocimwa alape. Posilizhyila pake, tilaŵizhyane zeciphunzilapo okonkha a Yesu pa nkhani yokhuza kulapa.

ZINTHU ZAMENE YEHOVA EPHUNZISA AISIRAELI PA NKHANI YOKHUZA KULAPA

4. Kansi Yehova eŵauzhya cinji Aisiraeli?

4 Yehova pecipasa Aisiraeli malamulo ŵake, ove emulonjeza kuti akomumvwila. Ndipo Yehova eŵalonjeza kuti ngati angamumvwile, niye kuti akoŵateteza noŵadalisa. Ponena za malamulo aŵa, yove eŵasimikizhyila kuti: “Lamulo yanukupasani lelo ni yosavuta kuikonkha, ndipo ili lini pakuti mungakangiwe kuipeza.” (Deut. 30:​11, 16) Yove eŵauzhya soti kuti ngati angaleke kumvwila malamulo ŵake olo ngati angasankhe kulambila milungu iyakine, niye kuti akaleke kuŵateteza ndipo akovutika. Koma izi zenzotanthauza lini kuti enze kuzoŵasiilatu mpaka kale-kale. Aisiraeli enze “kuzowelela kwa Yehova Mulungu [wao] nomvwila Mau ŵake.” (Deut. 30:​1-3, 17-20) M’mau ayakine tinganene kuti ove enze kuzolapa. Mwa kucita izi, Yehova enze kuzovwendela pafupi na ove noŵadalisa soti.

5. Kansi Yehova eonesha tyani kuleza mtima pamene ŵanthu ŵake eleka kumumvwila? (2 Mafumu 17:​13, 14)

5 Mowelezhyawelezhya, ŵanthu osankhiwa na Yehova enzom’pandukila. Kuyangizhyila pa kulambila mafano, enzocita soti zinthu ziyakine ziipa. Cifukwa ca izi, ekumana na mavuto. Olo n’tetyo, Yehova epitilizhya kuyavya ŵanthu ŵake kuti ayambe soti kum’tumikila. Ecita izi mwa kutumizhya aneneli ŵake mowelezhyawelezhya kuti aŵalimbikishe kuwelela kuli yove.—Ŵelengani 2 Mafumu 17:​13, 14.

6. Kansi Yehova eseŵenzesha tyani aneneli poyavya ŵanthu ŵake kuti alape? (Onani soti cithunzithunzi.)

6 Kanyinji-kanyinji, Yehova enzoseŵenzesha aneneli kuti acenjeze noongolela ŵanthu ŵake ocimwa. Mwacisanzo, kupitila mwa Yeremiya, Mulungu elaŵila kuti: “Welela weo Isiraeli wopanduka. Nikuloleshe lini mokalipa cifukwa n’ne wokhulupilika . . . Ninkhale lini wokalipa mpaka kale-kale. Koma vomelezhyani kuti nimwe olakwa cifukwa mwapandukila Yehova.” (Yer. 3:​12, 13) Kupitila mwa Yoweli, Yehova elaŵila kuti: “Welelani kuli neo na mtima wonse.” (Yow. 2:​12, 13) Kupitila mwa Yesaya, elaŵila kuti: “Zituŵisheni, cosani zocita zanu ziipa pamenso pangu. Lekani kucita viipa.” (Yes. 1:​16-19) Ndipo kupitila mwa Ezekieli, Yehova ekonsha kuti: “Kansi neo nusangalala na imfwa ya munthu wocimwa? Kansi n’neo lini wamene nufuna kuti munthu wocimwa alape nopitilizhya kunkhala na moyo? Neo nusangalala lini na imfwa ya munthu aliyense, . . . tetyo lekani kucita vinthu viipa kuti mupitilizhye kunkhala na moyo.” (Ezek. 18:​23, 32) Yehova osangalala ngako kuona ŵanthu olapa macimo ŵao cifukwa yove ofuna kuti ankhale na moyo mpaka kale-kale. Tetyo, oyesayesa kuyavya munthu kuti acinje olo pa nthawi yakuti akaliyolapa.

Kanyinji-kanyinji, Yehova enzoseŵenzesha aneneli poyavya ŵanthu ŵake kuti alape (Onani ndime 6-7)


7. Poseŵenzesha cisanzo ca mneneli Hoseya na mkazi wake, kansi Yehova eŵaphunzisa cinji ŵanthu ŵake?

7 Onani zinthu zamene Yehova ephunzisa ŵanthu ŵake kupitila mʼcisanzo ca mneneli Hoseya na mkazi wake Gomeri. Pavuli pocita cigololo, Gomeri esiya Hoseya cifukwa ca analume ayakine. Kansi Yehova ecitanji? Pofwana kuti yove oziŵa zonse zokhuza munthu, euzhya Hoseya kuti: “Nkhoya ukayambe soti kukonda munakazi wamene okondewa na munalume muyakine ndipo ocita cigololo. Ukamukonde monga ni mwamene Yehova okondela Aisiraeli olo kuti ove olambila milungu iyakine.” (Hos. 3:1; Miy. 16:2) Onani kuti pa nthawi iyi, mkazi wa Hoseya enze akalucita cimo ikulu. Olo n’tetyo, Yehova euzhya Hoseya kuti amukhululukile nomuwezhya monga mkazi wake. a Poseŵenzesha cisanzo ici, Yehova enzofuna kuphunzisa ŵanthu ŵake zokhuza mweenzomvwila ponena za ove. Olo kuti enze akalucita vinthu viipa, yove enze akaluŵakonda ndipo epitilizhya kutumizhya aneneli pofuna kuŵayavya kuti alape nopanga masinthidwe mu umoyo wao. Cisanzo ici cutiphunzisa kuti Yehova oziŵa zonse zokhuza munthu ndipo oyesayesa kuyavya munthu wamene akalucita cimo ikulu kuti alape. (Miy. 17:3) Lomba, tiyeni tione mwamene Yehova ecitila izi mʼnthawi zakuvuli.

MWAMENE YEHOVA EYAVYILA ŴANTHU ŴAKE KUTI ALAPE

8. Kansi Yehova ecitanji pofuna kuyavya Kaini kuti alape? (Genesis 4:​3-7) (Onani soti cithunzithunzi.)

8 Kaini enze mwana woyamba wa Adamu na Eva. Yove etolela ucimo kuli makolo ŵake. Kuyangizhyila apo, Baibo yulaŵila kuti: “Zocita zake zenze ziipa.” (1 Yoh. 3:12) Payakine niye cifukwa cake pecipeleka nsembe, Yehova “aliyosangalale na Kaini” koma soti nsembe yake olo patontho. Tetyo, m’malo mocinja nkhalidwe yake, “Kaini ekalipa ngako ndipo cinso cake cepona cifukwa ca cisoni.” Kansi Yehova ecita cinji? Elaŵila naye. (Ŵelengani Genesis 4:​3-7.) Onani kuti Yehova elaŵila naye mwacikondi nomuuzhya kuti amudalise ngati angayambe kucita zabwino. Ndipo emucenjeza kuti asamale cifukwa ukali wake ungamupangishe kucita cinthu ciipa. N’zomvwisha cisoni kuti Kaini aliyomvwile. Yove aliyolole Yehova kuti amuyavye kulapa. Kansi Yehova eleka kuyavya ŵanthu ayakine kuti alape, tyala cifukwa cakuti Kaini aliyomumvwile? Yai.

Yehova eyesa kuyavya Kaini kuti alape ndipo emusimikizhyila kuti amudalise ngati angacite izi (Onani ndime 8)


9. Kansi Yehova eyavya tyani Davide kuti alape?

9 Yehova enzomukonda ngako Mfumu Davide. Yove efwika mpaka pomuita kuti ‘munthu wangu wapamtima.’ (Mac. 13:22) Koma Davide ecita macimo akulu amene ni cigololo na kupaya munthu. Molingana na Cilamulo ca Mose, Davide enzofunika kupaiwa. (Lev. 20:10; Num. 35:31) Koma Yehova enzofuna kumuyavya kuti alape. b Tetyo, etuma mneneli Natani kuti akaonane naye mosasamala kanthu kuti pa nthawi iyi enze akaliyoonesha kuti walapa. Natani eseŵenzesha fanizo pofuna kuyavya Davide kumvwisha kuti enze ecita macimo akulu. Davide ezindikila kuti enze ekhumudwisha ngako Yehova, ndipo elapa. (2 Sam. 12:​1-14) Yove elemba salimo yamene yuonesha kuti enze na cisoni pa zinthu zecicita. (Sal. 51, tumau twa palulu) Salimo iyi yasonkhezela ŵanthu anyinji ocimwa kuti alape. Tuyamikila ngako Yehova kuti mwacikondi, eyavya Davide kulapa.

10. Kansi kuziŵa kuti Yehova otilezela mtima ndipo ofuna kutikhululukila kutiyavya tyani?

10 Yehova ozonda mtundu ulionse wa cimo. (Sal. 5:​4, 5) Olo n’tetyo, yove oziŵa kuti tonse nise ocimwa. Ndipo cifukwa cakuti otikonda, otiyavya kuti tilimbane na ucimo. Nthawi zonse, yove oyesayesa kuyavya ŵala amene ecita macimo akulu-akulu kuti alape novwendela pafupi na yove. N’zolimbikisha ngako kuziŵa kuti Yehova ofuna kutikhululukila. Kuganizila pa kuleza mtima kwa Yehova na cikhululukilo cake, kutiyavya kunkhala osimikizhya kupitilizhya kunkhala okhulupilika kuli yove nolapa kamangu ngati tacimwa. Lomba, tiyeni tiphunzile zamene Yesu ephunzisa okonkha ŵake pa nkhani yokhuza kulapa.

ZECIPHUNZILA OKONKHA A YESU PA NKHANI YOKHUZA KULAPA

11-12. Kansi Yesu eseŵenzesha fanizo yotyani pofuna kuonesha kuti Yehova ni wokonzeka kutikhululukila? (Onani cithunzithunzi pacikuto.)

11 M’vyaka 100 voyambilila, nthawi yakuti Mesiya awele yefwika. Ndipo monga ni mweyefotokozela nkhani yapita, Yehova eseŵenzesha Yohane M’batizi na Yesu Khristu pophunzisa ŵanthu kufunika kolapa.—Mat. 3:​1, 2; 4:17.

12 Peenze pa calo, Yesu ephunzisa ŵanthu kuti Ausuwake ni ofunishisha kuŵakhululukila ngati alapa. Yove eŵaphunzisa mfundo iyi yofunika ngako peciŵauzhya fanizo ya mwana woloŵelela. Mlumbwana uyu eluta ku malo akutali ndipo eyamba kucita zinthu zinyinji ziipa. Olo n’tetyo, “nzelu pezemuwelela” ewelela ku ng’anda. Kansi Ausuwake ecitanji? Yesu elaŵila kuti “akali capatali, ausuwake emuona ndipo ecita cifundo. Pavuli pake, emuutukila nomukumbatila ndipo emukising’a mwacikondi.” Mwana uyu enzoyembekezela lini kuti ausuwake angamukhululukile. Tetyo, eŵasenga ngati angankhale kapolo wa m’ng’anda mwao. Koma ove enze ofunishisha kumukhululukila ndipo emuita kuti “mwana wangu” nomulola kuti awelele soti m’banja yao. Elaŵila kuti: “Enze etaika koma lomba wapezeka.” (Luka 15:​11-32) Yesu peenze kululu, nthawi zinyinji enzoona pamene Ausuwake enzoonesha kuwama mtima nokhululukila ŵanthu olapa. Fanizo iyi yecikamba Yesu ni yotonthoza ngako ndipo yuonesha cifundo caali naco Ausuwasu, Yehova.

Atata a m’fanizo ya Yesu ya mwana woloŵelela outukila mwana wao wamene wawelela kung’anda (Onani ndime 11-12)


13-14. Kansi mtumwi Petulo ephunzilanji pa nkhani yokhuza kulapa, ndipo eŵaphunzisanji ayake pa nkhani iyi? (Onani soti cithunzithunzi.)

13 Mtumwi Petulo ephunzila zinthu zinyinji ngako kufumila kuli Yesu pa nkhani yokhuza mwamene Yehova okhululukila ŵanthu olapa. Petulo elakwisa zinthu zinyinji koma Yesu enze wofunishisha kumukhululukila. Mwacisanzo, pavuli pakuti wakana Yesu katatu konse kuti enzomuziŵa lini, Petulo ekhumudwa cifukwa ca zinthu zecicita. (Mat. 26:​34, 35, 69-75) Koma pavuli pakuti waukishiwa, Yesu eonekela kwa yove ndipo cuoneka kuti pa nthawi iyi enze yeka. (Luka 24:​33, 34; 1 Akor. 15:​3-5) Yesu enzoziŵa kuti Petulo enze wolapa ndipo enzofuna kumusimikizhyila kuti emukhululukila.—Onani Maliko 16:7.

14 Petulo emvwisha mwacumvwikila ngati munthu walapa nokhululukiwa. Tetyo, euzhya ayakine zeciphunzila. Nthawi iyakine pavuli pa cikondwelelo ca Pentekosite, Petulo euzhya gulu ya Ayuda osakhulupilila kuti ove epaya Mesiya. Olo n’tetyo, mwacikondi eŵalimbikisha kuti: “Lapani, notembenuka kuti macimo ŵanu afutiwe na kuti nyengo zosisimusa ziwele kufumila kwa Yehova.” (Mac. 3:​14, 15, 17, 19) Petulo ephunzisa kuti munthu wocimwa, olapa mwa kutembenuka. Izi zutanthauza kuti yove ocinja kaganizidwe kake kolakwika, oleka kucita vinthu viipa ndipo oyamba kucita zinthu zokondwelesha Mulungu. Mtumwi Petulo eonesha soti kuti Yehova ocoselatu macimo ŵao olo kucitisha kuti yasaoneke soti. Ndipo vyaka vinyinji pavuli pake, Petulo esimikizhyila Akhristu kuti: “Yehova . . . okulezelani mtima cifukwa ofuna lini kuti munthu aliyense akaonongewe, koma ofuna kuti ŵanthu onse alape.” (2 Pet. 3:9) N’zolimbikisha kuziŵa kuti Yehova otikhululukila mofumila pansi pa mtima ngati talapa macimo ŵasu, mosasamala kanthu kuti yangankhale yakulu.

Mwacikondi, Yesu ekhululukila mtumwi Petulo pecilapa ndipo emusimikizhyila kuti emukhululukila (Onani ndime 13-14)


15-16. (a) Kansi ni motyani mwamene mtumwi Paulo ephunzilila zokhuza kukhululukila? (1 Timoteyo 1:​12-15) (b) Kansi tikalaŵizhyane cinji m’nkhani yokonkhapo?

15 Saulo wa ku Tariso ecita zinthu zinyinji ziipa. Mwankhanza, yove enzonzunza okonkha a Khristu. Tetyo, payakine Akhristu ayakine enzoona kuti yove angacinje lini. Olo n’tetyo, Yesu enzoziŵa kuti Saulo angacinje nolapa. Yove na Ausuwake eonamo minkhalidwe iweme mwa Saulo. Yesu elaŵila kuti: “Munthu uyu ni ciya cangu.” (Mac. 9:15) Yesu efwika mpaka poseŵenzesha cozizwisa kuti ayavye Saulo kulapa. (Mac. 7:58–8:3; 9:​1-9, 17-20) Saulo wamene m’kuluta kwa nthawi eyamba kuziŵika kuti Paulo, elapa ndipo enkhala Mkhristu. Tetyo, Yesu emupasa nchito yakuti acite monga mtumwi. Nthawi zinyinji enzokonda kufotokoza kuti enzoyamikila Yehova na Yesu cifukwa cakuti emuonesha cifundo. (Ŵelengani 1 Timoteyo 1:​12-15.) Paulo elaŵila kuti: “Mulungu okuonesha kuwama mtima kwake kukulu . . . na colinga cakuti ulape.”—Aro. 2:4.

16 Pa nthawi iyakine, Paulo ecimvwa kuti mpingo wa ku Korinto wenzolola munalume muyakine wamene enzocita ciwelewele kupitilizhya kunkhala mu mpingo. Kansi yove euzhya mpingo kuti ucite cinji? Kufumila pa zinthu zeciŵauzhya kuti acite, tingaphunzile mwamene Yehova ooneshela cikondi ngati oongolela atumiki ŵake koma soti mwakuŵaoneshela cifundo ngati ove alapa. M’nkhani yokonkhapo, tikalaŵizhyane zecitika mu mpingo wa ku Korinto.

NYIMBO 33 Tulila Yehova Nkhaŵa Zako

a Nkhani iyi yenze yapadela. Masiku ŵano, Yehova okakamizhya lini munthu wamene aliyocite cigololo kuti akopitilizhya kunkhala na muyake wa mu ukwati wamene ecita cigololo. Tetyo, mwacikondi Yehova elamula Mwana wake kufotokoza kuti munalume olo munakazi angasankhe kupatukana ngati muyake wacita cigololo.—Mat. 5:32; 19:9.

b Onani nkhani ya mutu wakuti “Yehova Ndi Wofunitsitsa Kukukhululukirani” mu Nsanja ya Olonda ya m’Chichewa ya November 15, 2012, mapeji 21-23, ndime 3-10.