NKHANI YOPHUNZILA 31
NYIMBO 12 Yehova ni Mulungu Mkulu
Zawacita Yehova Kuti Apulumuse Ŵanthu ku Ucimo na Imfwa
“Mulungu ekonda ngako calo cakuti epeleka Mwana wake wovyalika yeka.”—YOH. 3:16.
ZATI TIPHUNZILE
M’nkhani ino, tione zecicita Yehova pofuna kutiyavya kulimbana na ucimo kuti tikomukondwelesha. Tione soti mwawationeshela cifundo mwa kucitisha kuti zinkhale zokwanishika kwa seo kunkhala na moyo kosasila na angwilo.
1-2. (a) Kansi ucimo n’cinji? (b) Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino koma soti m’nkhani ziyakine zupezeka mu Nsanja ya Mulonda ino? (Onani soti “Mau Kwa Oŵelenga” m’magazini ino.)
KANSI mungakonde kuziŵa mwakukukondelani Yehova Mulungu? Njila yabwino yamungapezelemo yankho ya konsho iyi, ni mwa kuziŵa zawakucitilani Mulungu kuti akupulumuseni ku ucimo na imfwa. Ucimo a ni mdani mkulu wamene mungakwanishe lini kuugonjesa pa mweo mweka. Tonse tucimwa siku iliyonse ndipo tukufwa cifukwa ca ucimo. (Aro. 5:12) Olo n’tetyo, pali uthenga wabwino. Uthenga uyu ni wakuti Yehova akatipulumuse ku ucimo na imfwa.
2 Yehova wankhala oyavya ŵanthu kulimbana na ucimo kwa vyaka vopitilila 6,000. Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti otikonda. Yove wankhala okonda ŵanthu kuyambila pa ciyambi. Ndipo cifukwa cakuti otikonda ngako, wankhala ocita zinthu zinyinji kuti atiyavye ngati tacimwa. Mulungu oziŵa kuti ucimo uleta imfwa ndipo ofuna lini kuti tikokufwa. Yove ofuna kuti tinkhale na moyo mpaka kale-kale. (Aro. 6:23) Izi niye zakufuna kwa mweo. M’nkhani ino, tilaŵizhyane makonsho atatu aŵa: (1) Kansi Yehova epeleka ciyembekezo cotyani kuli ŵanthu ocimwa? (2) Kansi ŵanthu ocimwa otomolewa m’Baibo ecitanji kuti akondweleshe Yehova? (3) Kansi Yesu ecitanji kuti apulumuse ŵanthu ku ucimo na imfwa?
KANSI YEHOVA EPELEKA CIYEMBEKEZO COTYANI KULI ŴANTHU OCIMWA?
3. N’cinji cecitisha Adamu na Eva kucimwa?
3 Yehova pecilenga munakazi na munalume woyamba, enzofuna kuti akonkhala osangalala. Yove eŵapasa malo onkhala okongola, mphaso ya ukwati koma soti utumiki wocitisha cidwi. Ove enzofunika kuzuzhya calo na mbadwa zao nocipanga kunkhala paladaiso monga ni mwewenzele munda wa Edeni. Koma eŵapasa tyala lamulo imozi yosavuta. Eŵacenjeza soti kuti ngati mwadala angaphwanye lamulo iyi nomupandukila, ove akafwe. Ndipo tuziŵa zecitika. Mngelo muipa wamene okonda lini Mulungu na ŵanthu enyengelela Adamu na Eva kuti asamvwile Mulungu. Adamu na Eva ecita zeenzofuna mngelo uyu muipa Satana. Aliyokhulupilile Ausuwao amene eŵaonesha cikondi cikulu. M’malo moŵamvwila, ove ecimwa. Ndipo monga ni mwatuziŵila, mau yecilaŵila Yehova yecitika cendi. Kufumila pa nthawi iyi kuluta msogolo, ove eyamba kukumana na mavuto. Ove ekulukazhya ndipo posilizhyila pake ecifwa nowelela ku lito.—Gen. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Ndaŵa yanji Yehova ozonda ucimo, ndipo ecitanji cifukwa cokonda ŵanthu? (Aroma 8:20, 21)
4 Yehova ecitisha kuti nkhani iyi ilembewe m’Baibo pofuna kutiyavya kumvwisha cinthu ciyakine cofunika ngako. Nkhani iyi yutiyavya kumvwisha cifukwa cake yove ozonda ngako ucimo. Ucimo utilekanisha na Ausuwasu ndipo uleta imfwa. (Yes. 59:2) Satana ozonda Yehova na ŵanthu. Cifukwa ca izi, yove enyengelela Adamu na Eva kuti acimwe ndipo akalupitilizhya kucita izi olo masiku ŵano. Tetyo Adamu na Eva pecicimwa, payakine Satana eganiza kuti wakwanisha kusokoneza colinga ca Yehova pa ŵanthu. Koma aliyoziŵe cikondi cikulu caali naco Yehova. Mulungu aliyocinje colinga cake pa mbadwa za Adamu na Eva. Tetyo cifukwa cokonda ŵanthu, nthawi yamene iyo epeleka ciyembekezo kwa onse. (Ŵelengani Aroma 8:20, 21.) Yehova eziŵa kuti ayakine mwa mbadwa izi, akasankhe kumukonda, ndipo yove akaŵayavye kugonjesa ucimo. Monga Ausuwao koma soti Nyamalenga wao, yove enze kuzoŵamasula ku ucimo kuti avwendele pafupi na yove. Kansi Yehova enze kuzocita cinji pofuna kuti izi zinkhale zokwanishika?
5. Kansi ni lini pamene Yehova epeleka ciyembekezo kuli ŵanthu ocimwa? Fotokozani. (Genesis 3:15)
5 Ŵelengani Genesis 3:15. Yehova epasa ŵanthu ciyembekezo pa nthawi yoyamba pecilaŵila kuti akaononge Satana. Mulungu elaŵila kuti enze kuzopeleka “mbeu” yamene yenze kuzopulumusa ŵanthu onse. Mbeu iyi yenze kuzoononga Satana nosilizhya mavuto onse amene eyambishiwa m’munda wa Edeni. (1 Yoh. 3:8) Koma coyamba, Satana enze kuzoononga mbeu nocitisha kuti ifwe. Izi zenze kuzomuŵaŵa ngako Yehova. Olo n’tetyo, enze wokonzeka kuvutika koma soti kulola mbeu kuvutika kuti apulumuse ŵanthu.
ZECICITA ŴANTHU OCIMWA OTOMOLEWA M’BAIBO KUTI AKONDWELESHE YEHOVA
6. Kansi analume okhulupilika monga Abele na Nowa ecitanji kuti avwendele pafupi na Yehova?
6 Patontho-patontho, Yehova eonesha bwino-bwino zaangacite ŵanthu ocimwa kuti avwendele pafupi na yove. Abele mwana waciŵili wa Adamu na Eva, niye enze munthu woyamba kukhulupilila Yehova pavuli pa zinthu zocitisha cisoni zecitika m’munda wa Edeni. Cifukwa cakuti Abele enzokonda Yehova na kuti enzofuna kumukondwelesha novwendela naye pafupi, yove epeleka nsembe. Abele enze mciŵeta, tetyo etola ayakine mwa ŵana a mbelele nopeleka nsembe kwa Yehova. Kansi Yehova eilandila tyani? Yove “esangalala na Abele koma soti nsembe yake.” (Gen. 4:4) Yehova esangalala soti na nsembe za ŵanthu amene enzomukonda nomukhulupilila monga Nowa. (Gen. 8:20, 21) Mwa kuvomela nsembe zoteti, Yehova eonesha kuti ŵanthu ocimwa angankhale ovomelezhyeka kwa yove novwendela naye pafupi. b
7. Kansi tuphunzilapo cinji pa zeenzofuna kucita Abulahamu?
7 Abulahamu enze na cikhulupililo cotang’a mwa Yehova. Yehova emuuzhya kucita cinthu ciyakine covuta ngako. Emuuzhya kuti apeleke mwana wake monga nsembe. Kucita izi, kwenze kovuta ngako. Olo n’tetyo, Abulahamu emvwila Yehova. Koma peenze esala patontho kuti apaye mwana wake, Mulungu emulesha. Yove eziŵa kuti Abulahamu amvwe ululu ukulu ngako ngati angapaye mwana wake. Cisanzo ici cutiphunzisa zeenze kuzocita Yehova msogolo. Yehova enze wokonzeka kupeleka Mwana wake wokondeka monga nsembe. Izi zuonesha kuti yove okonda ngako ŵanthu.—Gen. 22:1-18.
8. Kansi nsembe za nyama zamene Yehova euzhya Aisiraeli kuti akopeleka zenzoonesha cinji? (Levitiko 4:27-29; 17:11)
8 Yehova pecipasa Aisiraeli Cilamulo, eŵauzhya kuti akopeleka nsembe za nyama kuti macimo yao yakokhululukiwa. (Ŵelengani Levitiko 4:27-29; 17:11.) Nsembe izi zenzoonesha kuti Yehova enze kuzopeleka nsembe yabwino ngako, yamene yenze kuzocoselatu ucimo wa ŵanthu. Mulungu euzhya aneneli ŵake kulemba zokhuza mbeu yolonjezewa. Ove efotokoza kuti Mwana wapadela wa Mulungu enze kuzovutika nopaiwa. Yove enze kuzopaiwa monga nsembe ya mbelele. (Yes. 53:1-12) Tetyo, Yehova elonjeza kuzopeleka Mwana wake wokondeka monga nsembe kuti apulumuse ŵanthu ku ucimo na imfwa. Ici ni cinthu cabwino ngako cecicita. Ndipo ecita izi cifukwa ca ŵanthu, kuyangizhyilapo mweo.
KANSI YESU ECITANJI KUTI APULUMUSE ŴANTHU KU UCIMO?
9. Kansi Yohane M’batizi elaŵilanji zokhuza Yesu? (Aheberi 9:22; 10:1-4, 12)
9 M’caka ca 29 C.E, Yohane M’batizi eona Yesu wa ku Nazareti ndipo elaŵila kuti: “Onani, Mwanawambelele wa Mulungu wamene ocosa ucimo wa calo!” (Yoh. 1:29) Mau aya yoonesha kuti Yesu enze mbeu yapadela yecilonjeza Yehova. Yove enze kuzopeleka moyo wake monga nsembe. Tetyo pa nthawi iyi kupambana kale, ŵanthu ocimwa enkhala na ciyembekezo cabwino.—Ŵelengani Aheberi 9:22; 10:1-4, 12.
10. Kansi Yesu eonesha tyani kuti ewela “kuzoita wanthu” ocimwa?
10 Yesu eika ngako maganizo yake pa kuyavya ŵanthu amene enzoziona kuti ni apansi cifukwa cakuti enze ocimwa. Yove eŵaita kuti ankhale okonkha ŵake. Yesu enzoziŵa kuti ŵanthu enzovutika cifukwa ca ucimo. Tetyo, enzoyavya ngako ŵanthu, makamaka analume na anakazi amene enzovutika cifukwa ca macimo yecicita. Poseŵenzesha cisanzo, yove efotokoza kuti: “Ŵanthu abwinobwino ofuna lini dokota, koma olwala niye omufuna.” Eyangizhyilapo kuti: “Niliyowele kuzoita ŵanthu olungama, koma ocimwa.” (Mat. 9:12, 13) Ndipo izi niye zecicita Yesu. Yove ekhululukila macimo ya munakazi wamene enanisha mendo yake na misozi. (Luka 7:37-50) Yesu ephunzisa munakazi wacisamariya cendi cofunika ngako, mosasamala kanthu kuti enzoziŵa kuti munakazi uyu enzonkhala na munalume wamene enze lini wake. (Yoh. 4:7, 17-19, 25, 26) Mulungu epasa soti Yesu mphamvu zosilizhya imfwa yamene ni malipilo ya ucimo. Tetyo, Yesu enzoukisha ŵanthu, analume na anakazi kuyangizhyilapo ŵana.—Mat. 11:5.
11. Ndaŵa yanji ŵanthu ocimwa enzokonda Yesu?
11 Tingamvwishe cifukwa cake ŵanthu amene enzocita zinthu ziipa enzomukonda Yesu. Yove enzomvwisha mweenzomvwila ndipo enzoŵaonesha cifundo. Tetyo, ove enzoyopa lini kulaŵila naye. (Luka 15:1, 2) Yesu eŵayamikila noŵadalisa cifukwa coonesha cikhulupililo mwa yove. (Luka 19:1-10) Yesu enze na cifundo monga ni Ausuwake. (Yoh. 14:9) M’mau na m’zocita zake, yove eonesha kuwama mtima na cifundo caali naco Ausuwake. Ndipo enzofuna kuyavya aliyense kugonjesa ucimo. Yesu eyavya ŵanthu ocimwa kucinja umoyo wao noyamba kumukonkha.—Luka 5:27, 28.
12. Kansi Yesu ephunzisanji zokhuza imfwa yake?
12 Yesu enzoziŵa kuti akapeleke moyo wake monga nsembe. Kwa nthawi yopitilila imozi, euzhya okonkha ŵake kuti enze kuzokaniwa nopacikiwa pa cimuti conzunzikilapo. (Mat. 17:22; 20:18, 19) Yove enzoziŵa kuti nsembe yake yenze kuzocosa ucimo wa calo monga ni mwecikambila Yohane koma soti mweciloselela aneneli. Elaŵila soti kuti pavuli pa imfwa yake, yove ‘akadonsele ŵanthu osiyanasiyana’ kwa yove. (Yoh. 12:32) Ŵanthu ocimwa enze kuzokondwelesha Yehova mwa kulandila Yesu monga Asikulu ŵao nokonkha maluwayo ŵake. Mwa kucita izi, ove enze ‘kuzomasuka ku ucimo.’ (Aro. 6:14, 18, 22; Yoh. 8:32) Tetyo motang’a mtima, Yesu enze wokonzeka kufwa imfwa yoŵaŵa kuti atipulumuse.—Yoh. 10:17, 18.
13. Kansi Yesu ecifwa imfwa yotyani, ndipo imfwa yake yutiphunzisanji zokhuza Yehova Mulungu? (Onani soti cithunzithunzi.)
13 Yesu ekaniwa na m’mozi mwa ayake a pa mtima. Adani ŵake emumanga, kumunyoza koma soti kumutalizhyila wenye. Posilizhyila pake, masoja emukhomelela pa cimuti conzunzikilapo kuti afwe. Pa nthawi yamene Yesu enzopilila zinthu zonse izi mokhulupilika, kwenze munthu muyakine wamene enzokumvwa ululu ngako. Munthu uyu ni Yehova Mulungu. Yove enze na mphamvu zocitisha kuti Mwana wake asakumane na mavuto aya. Koma aliyocitepo kanthu. Ndaŵa yanji? Kansi n’cinji cesonkhezela Atata acikondi kucita zinthu mwa njila iyi? N’cifukwa cakuti otikonda. Yesu elaŵila kuti: “Mulungu ekonda ngako calo cakuti epeleka Mwana wake wovyalika yeka, kuti aliyense womukhulupilila asaonongewe koma ankhale na moyo wosasila.”—Yoh. 3:16.
Pecilola Mwana wake kuti apaiwe, Yehova epilila ululu ukulu ngako na colinga cakuti atimasule ku ucimo na imfwa (Onani ndime 13)
14. Kansi nsembe ya Yesu yuonesha cinji?
14 Nsembe ya Yesu ni umboni woonesha mwamene Yehova okondela mbadwa zocimwa za Adamu na Eva. Izi zuonesha mwamene Yehova okukondelani mweo pamweka. Yove ecita zilizonse zaangakwanishe koma soti epilila cisoni cikulu ngako kuti akupulumuseni ku ucimo na imfwa. (1 Yoh. 4:9, 10) Kulaŵila cendi, Mulungu ofuna kuyavya aliyense wa seo kuti tikomutumikila, mosasamala kanthu kuti pali lomba nise ocimwa. Ndipo msogolo akacoseletu ucimo.
15. Kansi tufunika kucitanji kuti tipindule na mphaso ya Mulungu yamene ni dipo ya nsembe ya Yesu?
15 Mphaso ya Mulungu yamene ni nsembe ya dipo ya Mwana wake wokondeka, yecitisha kuti zinkhale zokwanishika kuti macimo ŵasu akokhululukiwa. Koma kuti tilandile cikhululukilo ca Mulungu, tufunika kucita zinthu ziyakine. Kansi tufunika kucita cinji? Yohane M’batizi koma soti Yesu mwinewake, epeleka yankho ya konsho iyi. Elaŵila kuti: “Lapani, cifukwa Ufumu wakululu wavwendela pafupi.” (Mat. 3:1, 2; 4:17) Tetyo, tufunika kulapa macimo ŵasu ngati tufuna kuvwendela pafupi na Yehova koma soti kuti macimo ŵasu akhululukiwe. Koma kansi kulapa kutanthauza cinji, ndipo kungatiyavye tyani kukondwelesha Yehova olo kuti nise ocimwa? Nkhani yokonkhapo ikapeleke yankho ya konsho iyi.
NYIMBO 18 Tukuyamikilani Cifukwa ca Dipo
a TANTHAUZO YA MAU AYAKINE: M’Baibo mau akuti “ucimo,” angatanthauze vinthu volakwika, kukangiwa kukonkha olo kucita vinthu mokatizhyana na mfundo zolungama za Yehova. Koma nthawi ziyakine, mau aŵa angatanthauze soti kusoŵa ungwilo olo ucimo wetetolela kuli Adamu. Ucimo uyu wetetolela niye wecitisha kuti tikokufwa.
