NKHANI YOPHUNZILA 52
Azilongosi Acilumbwana—Nkhalani Anakazi Acikhristu Amene ni Acikulile Mwauzimu
“Nao azimai ankhale . . . osacita zinthu mopitilila malile, okhulupilika m’zinthu zonse.”—1 TIM. 3:11.
NYIMBO 133 Lambilani Yehova Mukali Acilumbwana
ZATI TIPHUNZILE a
1. Kuti tikule mwauzimu, kansi tufunika kucita cinji?
N’ZOSANGALASA ngako kuona mwamene mwana okulila kamangu nonkhala mkulu. Cuoneka kuti kukula uku kucitika mwacibadwa. Olo n’tetyo, kukula mwauzimu kucitika lini mwacibadwa. b (1 Akor. 13:11; Aheb. 6:1) Kuti tikwanilishe colinga ici, tufunika kunkhala pa ushamwali wotang’a na Yehova. Tufunikila soti mzimu utuŵa kuti utiyavye kukulisha minkhalidwe yomukondwelesha, kukulisha maluso nokonzekela maudindo yatingayonkhala nayo msogolo.—Miy. 1:5.
2. Kansi tuphunzilapo cinji pa Genesis 1:27, ndipo tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?
2 Yehova elenga ŵanthu kuti ankhale analume na anakazi. (Ŵelengani Genesis 1:27.) N’cendi kuti analume na anakazi ni osiyana maonekedwe koma soti osiyana m’mbali ziyakine. Mwacisanzo, Yehova elenga analume na anakazi kuti aliyense akokwanilisha udindo wake. Tetyo, ofunika kunkhala na minkhalidwe koma soti maluso amene angaŵayavye kukwanilisha maudindo ŵao. (Gen. 2:18) M’nkhani ino, tilaŵizhyane zaangacite kalongosi wacilumbwana kuti ankhale munakazi wacikhristu wamene ni wacikulile mwauzimu. M’nkhani yokonkhapo, tikalaŵizhyane zaangacite akwasu acilumbwana.
KULISHANI MINKHALIDWE YOKONDWELESHA YEHOVA
Kutolela minkhalidwe ya anakazi okhulupilika monga Rabeka, Esitere na Abigayeli, kukuyavyeni kunkhala munakazi wacikhristu wamene ni wofwikapo mwauzimu (Onani ndime 3-4)
3-4. Kansi azilongosi acilumbwana angapeze kuni visanzo viweme vaangatoleleko? (Onani soti cithunzithunzi.)
3 Baibo, yutomola za anakazi anyinji acisanzo cabwino amene enzokonda Yehova nomutumikila. (Onani nkhani ya m’Chichewa yakuti “Kodi Tingaphunzire Chiyani kwa Akazi Otchulidwa m’Baibulo?” pa jw.org.) Molingana na lemba pazikiwa nkhani ino, ove enzocita lini zinthu “mopitilila malile” ndipo enze “okhulupilika m’zinthu zonse.” Kuyangizhyila apo, azilongosi angazipezele azilongosi acikhristu amene ni ofwikapo mwauzimu mumpingo mwao noona mwaangatolele cisanzo cao.
4 Azilongosi acilumbwana, mukoganizila azilongosi ŵamuziŵa amene ni cisanzo ciweme camungatoleleko. Mukoganizila minkhalidwe yao iweme. Pavuli pake, mukoganizila mwamungaoneshele minkhalidwe imozimozi. Mu ndime zokonkhapo, tilaŵizhyane minkhalidwe iŵili yofunika ngako yakufunika kukulisha azilongosi.
5. Ndaŵa yanji kulicefya n’kofunika ngako kuli munakazi wacikhristu wamene ni wacikulile mwauzimu?
5 Kuti tinkhale Akhristu ofwikapo mwauzimu, tufunika kunkhala olicefya. Ngati munakazi ni wolicefya, osangalala kunkhala pa ushamwali uweme na Yehova koma soti ŵanthu ayakine. (Yak. 4:6) Mwacisanzo, munakazi wamene okonda Yehova, molicefya osankha kumvwila malangizo opezeka pa 1 Akorinto 11:3 amene ofotokoza za ŵanthu amene Yehova waŵapasa udindo wosogolela mumpingo koma soti m’banja. c
6. Kansi azilongosi acilumbwana angaphunzilenji pa nkhani yolicefya kufumila kuli Rabeka?
6 Ganizilani cisanzo ca Rabeka. Yove enze munakazi wanzelu wamene epanga zosankha motang’a mtima ndipo enzoziŵa nthawi yaangacitilemo zinthu na mwaangazicitile. (Gen. 24:58; 27:5-17) Olo n’tetyo, enze waulemu koma soti wogonjela. (Gen. 24:17, 18, 65) Ngati molicefya mucilikiza makonzedwe a Yehova monga ni Rabeka, munkhale cisanzo ciweme kuli aliyense m’banja mwanu koma soti mumpingo.
7. Kansi azilongosi acilumbwana angatolele tyani cisanzo ca Esitere pa nkhani yolicefya?
7 Baibo yulaŵila kuti nzelu ili na olicefya. (Miy. 11:2) Esitere enze wolicefya koma soti mtumiki wokhulupilika wa Mulungu. Cifukwa cakuti enze wolicefya, aliyocite zinthu molikuzhya pecinkhala mfumukazi. Yove emvwila malangizo yecimupasa khazeni wake Moredekai. (Est. 2:10, 20, 22) Namwe mungaoneshe kuti nimwe olicefya mwa kusenga malangizo aweme noyakonkha.—Tito 2:3-5.
8. Molingana na 1 Timoteyo 2:9, 10, kansi kulicefya kungayavye tyani kalongosi kupanga zosankha mwanzelu pa nkhani ya kavwalidwe na kuzikongolesha?
8 Esitere eonesha soti kulicefya m’njila iyakine. Yove enze wa “maonekedwe abwino koma soti wokongola ngako.” Olo n’tetyo, enzopangisha lini ŵanthu onse kuika maganizo pali yove. (Est. 2:7, 15) Kansi mweo azilongosi mungapindule tyani na cisanzo ca Esitere? Njila imozi tuipeza pa 1 Timoteyo 2:9, 10. (Ŵelengani.) Pa lemba iyi, mtumwi Paulo elangiza anakazi acikhristu kuti akovwala mwaulemu koma soti mwanzelu. Mau Acigiliki yeciseŵenzesha apa, yoonesha kuti nthawi zonse munakazi wacikhristu ofunika kuvwala mwaulemu ndipo ofunika kulemekeza mwamene ŵanthu ayakine oonela kavwalidwe kake. Tukumekelani ngako mweo azilongosi amene mukonkha malangizo aŵa.
9. Kansi tingaphunzilepo cinji pa cisanzo ca Abigayeli?
9 Azilongosi onse ofunika kunkhala ozindikila kuti ankhale Akhristu ofwikapo mwauzimu. Kansi kuzindikila n’cinji? Ni luso yokwanisha kuziŵa coyenela na cosayenela nosankha kucita coyenela. Ganizilani cisanzo ca Abigayeli. Mulume wake enze epanga cosankha colakwika camene sembe celeta mavuto kuli aliyense wa m’banja mwake. Abigayeli ecitapo kanthu nthawi yamene iyo. Kuzindikila kwake kwepulumusa miyoyo. (1 Sam. 25:14-23, 32-35) Nase, kuzindikila kungatiyavye kuziŵa nthawi yolaŵila na nthawi yonkhala celele. Ndipo kungatiyavye soti kuti osati tikoonesha cidwi copitilila malile kuli ŵanthu ayakine.—1 Ates. 4:11.
KULISHANI MALUSO AMENE ANGAKUYAVYENI MU UMOYO WANU
Kansi mwapindula tyani cifukwa coziŵa kuŵelenga nolemba bwino? (Onani ndime 11)
10-11. Kansi mungazipindulishe tyani mweka koma soti kupindulisha ayakine ngati muŵelenga nolemba bwino? (Onani soti cithunzithunzi.)
10 Munakazi wacikhristu ofunika kukulisha maluso amene angamuyavye mu umoyo wake. Maluso ayakine amene mwana munakazi angaphunzile akali mtontho, angapitilizhye kumuyavya kwa umoyo wake wonse. Ganizilani visanzo ivi.
11 Mukophunzila kuŵelenga nolemba bwino. Mu vinkhalidwe viyakine, kuŵelenga nolemba ni maluso yamene yoonewa kuti ni yosafunika ngako kuli munakazi. Olo n’tetyo, ni yofunika kwa Mkhristu aliyense. d (1 Tim. 4:13) Tetyo, musalole ciliconse kukukangishani kuphunzila kuŵelenga nolemba bwino. Kansi kucita izi kungakuyavyeni tyani? Kungakuyavyeni kuti mupeze nchito. Kungakuyavyeni soti kuti mukophunzila Baibo nophunzisa ayakine mosavuta. Kupambana zonse, kungakuyavyeni kuvwendela pafupi na Yehova pamuŵelenga nosinkhasinkha Mau ŵake.—Yos. 1:8; 1 Tim. 4:15.
12. Kansi Miyambo 31:26 ingakuyavyeni tyani kukulisha luso yolaŵizhyana bwino na ŵanthu?
12 Kulishani luso yolaŵizhyana bwino na ŵanthu. Kucita izi n’kofunika ngako kuli Akhristu onse. Mtumwi Yakobo etipasa malangizo ofunika ngako akuti: “Munthu aliyense ankhale wofulumila kumvwa, wodekha polaŵila.” (Yak. 1:19) Ngati mumvwishila mosamala ŵanthu ayakine pakulaŵila, muonesha kuti “muŵamvwila cifundo.” (1 Pet. 3:8) Ngati muona kuti muliyomvwishe zawalaŵila munthu muyakine olo mwaakumvwila, mukokonsha makonsho oyenelela. Pavuli pake, mukoganizilapo mukaliyolaŵila. (Miy. 15:28) Mukozikonsha kuti: ‘Kansi zanufuna kulaŵila ni zacendi koma soti zolimbikisha? Kansi ni zaulemu koma soti zacikondi?’ Mukotolela cisanzo ca azilongosi amene ali na luso yomvwishila mosamala koma soti yolaŵila mwacikondi. (Ŵelengani Miyambo 31:26.) Mukomvwishila mosamala pakulaŵila. Mukakulisha luso yolaŵizhyana bwino na ŵanthu, cikonkhala cosavuta kunkhala nao pa ushamwali koma soti mwamtendele.
Munakazi wamene oziŵa bwino kusamalila ng’anda yake, ni wofunika ngako m’banja mwake koma soti mumpingo (Onani ndime 13)
13. Kansi mungaphunzile tyani kusamalila bwino ng’anda? (Onani soti cithunzithunzi.)
13 Phunzilani mosamalilila ng’anda. M’madela anyinji, anakazi ocita nchito zinyinji za pa ng’anda. Amai ŵanu olo kalongosi muyakine wacikulile angakuyavyeni kuziŵa mocitila nchito izi. Kalongosi Cindy elaŵila kuti: “Cimozi mwa zinthu zofunika ngako zenephunzila kuli amama n’cakuti kucita khama pa nchito kuleta cimwemwe. Cifukwa cakuti eniphunzisa kupika, kukilina, kutunga vovwala noseŵenzesha ndalama mwanzelu, zeniyavya kuti nikokwanisha kuzisamalila neka koma soti kucita zinyinji potumikila Yehova. Amama eniphunzisa soti kunkhala munthu woceleza alwendo. Izi zeniyavya kuti niziŵane na akwasu na azilongosi amene ni cisanzo ciweme caningatoleleko.” (Miy. 31:15, 21, 22) Munakazi wamene ni wakhama pa nchito, woceleza koma soti woziŵa kusamalila bwino ng’anda ni daliso kuli aliyense wa m’banja yake koma soti mumpingo.—Miy. 31:13, 17, 27; Mac. 16:15.
14. Kansi mwaphunzilapo cinji pa cokumana naco ca Crystal, ndipo mufunika kukumbukila cinji?
14 Phunzilani kucita zinthu pa mweo mweka. Kucita izi n’kofunika ngako kuli Akhristu onse. (Afil. 4:11) Kalongosi Crystal elaŵila kuti: “Makolo ŵangu enilimbikisha kusankha maluso yaningaphunzile ku sukulu, yamene yanganiyavye mu umoyo wangu. Atata enilimbikisha kuti nicite maphunzilo oŵelenga ndalama. Izi zeniyavya ngako.” Kuyangizhyila pa kuphunzila maluso yamene yangakuyavyeni kupeza nchito, mufunika soti kuphunzila moseŵenzeshela ndalama mwanzelu. (Miy. 31:16, 18) Ngati munkhala okhutila na zinthu zitontho zamuli nazo nopewa nkhongole zosafunikila, zikuyavyeni kuti mukoika maganizo ŵanu pa zolinga zanu zauzimu.—1 Tim. 6:8.
KONZEKELANI MAUDINDO A MSOGOLO
15-16. Kansi azilongosi amene ni mbeta opindulisha tyani ŵanthu ayakine? (Maliko 10:29, 30)
15 Mukakulisha minkhalidwe yacikhristu koma soti maluso amene angakuyavyeni mu umoyo wanu, zikuyavyeni kuti mukakwanilishe maudindo ŵanu a msogolo. Onani visanzo vitontho voonesha zamungacite.
16 Mungasankhe kunkhala mbeta kwa kanthawi. Molingana na zecilaŵila Yesu, anakazi ayakine osankha kunkhala mbeta olo kuti kudela kwakunkhala, ŵanthu anyinji olimbikishiwa lini kucita izi. (Mat. 19:10-12) Ayakine opitilizhya kunkhala mbeta pa vifukwa viyakine. Koma nkhalani osimikizhya kuti Yehova na Yesu okuonani lini kuti nimwe atyalatyala cifukwa cakuti nimwe mbeta. Pacalo conse, azilongosi amene ni mbeta ocita zinyinji mumpingo cifukwa ca cikondi na cisamalilo cakuonesha ku ŵanthu ayakine. Ove onkhala monga ni azilongosi koma soti azimai ku ŵanthu ayakine.—Ŵelengani Maliko 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.
17. Kansi kalongosi wacilumbwana angakonzekele tyani pali lomba kucitako utumiki wanthawi zonse?
17 Mungankhale mtumiki wanthawi zonse. Azilongosi ocita nchito ikulu ngako yolalikila pacalo conse. (Sal. 68:11) Kansi mungakonzekele pali lomba kuyamba utumiki wanthawi zonse? Mungatumikile monga mpainiya, kutumikila m’cimango koma soti pa Beteli. Pemphelelani colinga canu koma soti mungasenge malangizo kuli ayakine amene ekwanilisha zolinga izi noona zamungacite kuti muyenelele kucita utumiki wanthawi zonse. Pangani pulani yamene ingakuyavyeni kukwanilisha colinga canu. Kukwanilisha colinga canu kukusegulileni mipata inyinji yotumikililamo Yehova.
Ngati muganizila zoloŵa m’banja, mufunika kusankha mosamala munthu wolungulana naye (Onani ndime 18)
18. Ndaŵa yanji kalongosi ofunika kusankha mosamala munalume wolungulana naye? (Onani soti cithunzithunzi.)
18 Mungasankhe kulunguliwa. Minkhalidwe na maluso yatalaŵizhyana m’nkhani ino, zingakuyavyeni kunkhala munakazi wabwino. Koma ngati mufuna kuloŵa m’banja, mufunika kusankha mosamala munthu wolungulana naye. Ici ni cimozi mwa zosankha zofunika ngako zamungapange pa umoyo wanu. Mukokumbukila kuti munthu wati musankhe kulungulana naye akankhale mutu wanu ndipo mukofunika kumugonjela. (Aro. 7:2; Aef. 5:23, 33) Tetyo zikonsheni kuti: ‘Kansi yove ni wacikulile mwauzimu? Kansi oika zinthu zauzimu pasogolo mu umoyo wake? Kansi opanga zosankha mwanzelu? Kansi angavomelezhye volakwa vake? Kansi olemekeza anakazi? Kansi ali na maluso amene angamuyavye kunisamalila mwauzimu, mwamuŵili koma soti angankhale muyangu muweme? Kansi osamalila bwino maudindo ŵake? Mwacisanzo, kansi ali na maudindo otyani mumpingo ndipo oyasamalila tyani?’ (Luka 16:10; 1 Tim. 5:8) Koma ngati mufuna kupeza munalume muweme, namwe mufunika kunkhala munakazi muweme.
19. Ndaŵa yanji munakazi ofunika kusangalala kuitiwa kuti ni “mthandizi” wa mulume wake?
19 Baibo yulaŵila kuti munakazi muweme ni “mthandizi” kuli mulume wake koma soti ni “muyake womuyenelela.” (Gen. 2:18) Kansi izi zuonesha kuti anakazi ni osafunika ngako? Yai. Udindo wa munakazi monga mthandizi umulemekeza. Kumbukilani kuti kanyinji-kanyinji, Baibo yulaŵila kuti Yehova ni “mthandizi.” (Sal. 54:4; Aheb. 13:6) Munakazi onkhala mthandizi ngaye-ngaye kuli mulume wake ngati omucilikiza. Mwacisanzo, ngati munalume wapanga zosankha zokhuza banja, munakazi ofunika kumucilikiza kuti zosankha izi ziyende bwino. Ndipo cifukwa cakuti okonda Yehova, munakazi ocita zonse zaangakwanishe kuti ayavye ŵanthu ayakine kuona minkhalidwe iweme yaali nayo mulume wake. (Miy. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) Mungakonzekele udindo uyu wa msogolo mwa kutang’isha cikondi canu pa Yehova nonkhala mthandizi kuli a m’banja mwanu koma soti mumpingo.
20. Kansi ni zinthu zabwino zotyani zamene amama angacitile banja yao?
20 Mungankhale amama. Pavuli polunguliwa, mweo na mulume wanu mungankhale na ŵana. (Sal. 127:3) Tetyo, ni cinthu cabwino kuganizila zamungacite kuti munkhale amama muweme. Minkhalidwe na maluso yataphunzila m’nkhani ino, zikakuyavyeni mukayonkhala munakazi wolunguliwa olo amama. Cikondi canu, kuwama mtima na kuleza mtima zikayavye kuti banja yanu ikonkhala yacimwemwe koma soti kuti ŵana ŵanu akokumvwa kuti ni otetezeka koma soti okondewa.—Miy. 24:3.
Azilongosi acilumbwana anyinji amene ephunzisiwa kufumila m’Malemba noseŵenzesha zeciphunzila, ankhala Akhristu acikulile mwauzimu (Onani ndime 21)
21. Kansi tuŵaona tyani azilongosi, ndipo ndaŵa yanji? (Onani cithunzithunzi ca pacikuto.)
21 Tukukondani ngako mweo azilongosi acilumbwana cifukwa ca zinthu zonse zamucita potumikila Yehova koma soti ŵanthu ayakine. (Aheb. 6:10) Mucita khama kukulisha minkhalidwe yacikhristu, kukulisha maluso yamene yangakuyavyeni mu umoyo wanu koma soti yamene yangayavye ŵanthu ayakine. Kuyangizhyila apo, mukonzekela bwino maudindo ŵanu a msogolo. Kulaŵila cendi, nimwe ofunika ngako m’gulu ya Yehova.
NYIMBO 137 Azimai Okhulupilika, Azilongosi Acikhristu
a Mweo azilongosi acilumbwana, nimwe ofunika ngako mumpingo. Mungakule mwauzimu mwa kukulisha minkhalidwe yamene yukondwelesha Mulungu, kuphunzila maluso yamene yangakuyavyeni pa umoyo wanu nokonzekela maudindo a msogolo. Mukacita izi, musangalale na madaliso anyinji potumikila Yehova.
b TANTHAUZO YA MAU AYAKINE: Munthu wamene ni wacikulile mwauzimu osogolelewa na mzimu wa Mulungu, osati nzelu za cino calo. Yove otolela cisanzo ca Yesu, ocita khama kuti apitilizhye kunkhala pa ushamwali wotang’a na Yehova ndipo oonesha cikondi cozitana ku ŵanthu ayakine.
d Kuti muziŵe kufunika koziŵa kuŵelenga, onani nkhani ya m’Chichewa pa jw.org ya mutu wakuti “N’chifukwa Chiyani Kuwerenga ndi Kofunika Kwambiri kwa Ana?—Mbali Yoyamba: Kodi Zomwe Zingawathandize Ndi Zowerenga Kapena Zoonera?”
