NKHANI YOPHUNZILA 29
NYIMBO 121 Tufunika Kunkhala Ozilesha
Pitilizhyani Kunkhala Menso ku Mayeselo
“Nkhalani menso ndipo mupitilizhye kupemphela kuti musaloŵe m’mayeselo.”—MAT. 26:41.
ZATI TIPHUNZILE
Nkhani ino itiyavye kuona kufunika kopewa kucita cimo na zinthu zamene zingatipangishe kuti ticite cimo ikulu.
1-2. (a) Kansi Yesu epeleka cenjezo yotyani kuli ophunzila ŵake? (b) Ndaŵa yanji ophunzila ŵake emuthaŵa Yesu? (Onani soti vithunzithunzi.)
“N’CENDI, mzimu ni wofunishisha koma muŵili ni wofooka.” a (Mat. 26:41b) Na mau aya, Yesu eonesha kuti enzomvwisha kuti tiliye ungwilo na kuti tikolakwisa zinthu. Olo n’tetyo, mau ŵake enzoyangizhyilapo cenjezo yakuti: Tufunika kupewa kuzidalila. Koma maawazi atontho Yesu akaliyolaŵila mau aŵa, ophunzila ŵake enze emulonjeza kuti amusiye lini. (Mat. 26:35) Malingalilo yao yenze lini yolakwika. Olo n’tetyo, ove aliyozindikile kuti pa nthawi zovuta angafooke mosavuta ndipo cingankhale covuta kuti acite zoyenela. Niye cifukwa cake Yesu eŵacenjezhya kuti: “Nkhalani menso ndipo mupitilizhye kupemphela kuti musaloŵe m’mayeselo.”—Mat. 26:41a.
2 Zacisoni n’zakuti ophunzila ŵake ekangiwa kunkhala menso. Yesu peenzokatiwa, ove ecita wowa nomuthaŵa. Ophunzila a Yesu aliyonkhale menso ndipo ecita zinthu zecilaŵila kuti angacite lini. Tetyo, emusiya yeka.—Mat. 26:56.
Yesu euzhya ophunzila ŵake kuti apitilizhye kunkhala menso noziteteza ku mayeselo, koma ove emuthaŵa ndipo emusiya yeka (Onani ndime 1-2)
3. (a) Kuti tipitilizhye kunkhala okhulupilika kwa Yehova, ndaŵa yanji tufunika kupewa kuzidalila? (b) Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?
3 Tufunika lini kuganiza kuti nthawi zonse tikocita zinthu zoyenela. N’cendi kuti nise ofunishisha kupewa kucita ciliconse camene cingakhumudwishe Yehova. Olo n’tetyo, tiliye ungwilo ndipo mosavuta tingayesewe kuti ticite zosayenela. (Aro. 5:12; 7:21-23) Mosayembekezeleka, tingayesewe kuti ticite zinthu zolakwika. Tetyo, kuti tipitilizhye kunkhala okhulupilika kwa Yehova na Mwana wake, tufunika kukonkha malangizo a Yesu akuti tipitilizhye kunkhala menso ku mayeselo amene angatipangishe kuti ticimwe. Kulaŵila cendi, nkhani ino ingatiyavye kucita izi. Koma coyamba, tilaŵizhyane mbali zatufunika kupitilizya kunkhala menso. Caciŵili, tilaŵizhyane mwatingankhalile menso ku mayeselo. Ndipo cacitatu, tilaŵizhyane mwatingapitilizhyile kunkhala menso.
KANSI NI MBALI ZOTYANI ZATUFUNIKA KUPITILIZHYA KUNKHALA MENSO?
4-5. Ndaŵa yanji ni cinthu cofunikila kupewa kucita macimo atontho-atontho?
4 Olo macimo yamene yooneka kuti ni yatontho-yatontho yangafookeshe ushamwali wasu na Yehova. Kuyangizhyila apo, yangacitishe kuti ticite macimo akulu-akulu.
5 Aliyense wa seo angayesewe kuti acite cimo. Kuyangizhyila apo, tonse tili na vifooko vosiyanasiyana. Tetyo, tingayesewe mosavuta kuti ticite vinthu volakwika. Mwacisanzo, payakine munthu muyakine angolimbana na ciyeso cakuti acite cimo ikulu monga ciwelewele. Payakine muyakine angolimbana na mayeselo monga kusoŵelesha viwalo vofisika olo kuonelela vinthu vacinthaku. Ndipo muyakine angolimbana na cifooko cokalipa kamangu, kulikuzhya olo kukangiwa kucita zoyenela cifukwa coyopa zaangaganize ŵanthu ayakine. Tetyo, tingaone cifukwa cake Yakobo elaŵila kuti “munthu aliyense oyesewa na cilakolako cake camene cumukopa nomukasha.”—Yak. 1:14.
6. Kansi tufunika kunkhala oona mtima pa mbali zotyani?
6 Kansi muziŵako zinthu zilizonse zamene zingakuyeseni mosavuta? Kulaŵila cendi, ni cinthu coyofya ngako kunyalanyaza vifooko vasu olo kuganiza kuti nise otang’a cakuti tingakwanishe kupewa kucita cimo. (1 Yoh. 1:8) Kumbukilani kuti Paulo elaŵila kuti olo ŵala amene ni “oyenelela mwauzimu,” nthawi ziyakine angagonje ku mayeselo ngati opitilizhya lini kunkhala menso. (Aga. 6:1) Kulaŵila cendi, tufunika kunkhala oona mtima nozindikila mbali zamene nise ofooka.—2 Akor. 13:5.
7. Kansi ni mbali zotyani zatufunika kuseŵenzelapo? Fotokozani cisanzo.
7 Kansi tufunika kucita cinji ngati tazindikila zinthu zamene zingatiyese mosavuta? Tufunika kucita zilizonse zatingakwanishe kuti tizipewe. Mwacisanzo, m’nthawi za m’Baibo, mbali za mzinda zamene zenze zofooka ngako zenze mageti. Niye cifukwa cake olonda anyinji enzonkhala pa mageti na colinga cakuti ateteze mzinda. Molingana na izi, nase tufunika kuseŵenzela pa mbali zatuona kuti nise ofooka na colinga cakuti tipewe mayeselo.—1 Akor. 9:27.
MWATINGANKHALILE MENSO KUTI TIPEWE KUCITA VINTHU VIIPA
8-9. Kansi mlumbwana wofotokozewa mu Miyambo caputa 7 sembe ecitanji kuti apewe kucita cimo ikulu? (Miyambo 7:8, 9, 13, 14, 21)
8 Kansi tingaziteteze tyani ku mayeselo? Onani zatingaphunzile kuli mlumbwana wofotokozewa mu Miyambo caputa 7. Yove ecita dama na munakazi waciwelewele. Vesi 22 yutiuzhya kuti “mosayembekezeleka” mlumbwana uyu eyamba kukonkha munakazi uyu. Koma mavesi okonkhapo oonesha kuti epanga zosankha zolakwika akaliyocita izi zamene patontho-patontho, zecitisha kuti cinkhale cosavuta kuti acite cimo.
9 Kansi mlumbwana uyu ecitanji akaliyocita cimo ikulu? Coyamba, mcingulo ‘enzoyenda pafupi na popatukila mseu ukuya ku ng’anda ya munakazi wacilwendo.’ Caciŵili, eyamba kuyenda pa mseu ukuya ku ng’anda kwa munakazi uyu. (Ŵelengani Miyambo 7:8, 9.) Cacitatu, peciona munakazi uyu, aliyothaŵe. M’malo mwake, evomela kuti amukising’e nomvwishila peenzolaŵila za nsembe zaciyanjano zecipeleka, na colinga cakuti amupangishe kuganiza kuti enze lini munthu muipa. (Ŵelengani Miyambo 7:13, 14, 21.) Kuti mlumbwana uyu enze epewa vinthu ivi, sembe aliyocite cimo.
10. Kansi masiku ŵano munthu angapange tyani cosankha colakwika monga ni mlumbwana uyu?
10 Nkhani iyi yuonesha kuti izi zingacitikile mtumiki aliyense wa Yehova ngati angasamale lini. Yove angacite cimo ikulu ndipo pavuli pake angaone kuti zonse zecitika “mosayembekezeleka.” Olo payakine angalaŵile kuti “zengocitika mwangozi.” Koma ngati angaganizile mosamala, angazindikile kuti etola masitepu olakwika amene ecitisha kuti acite cimo ikulu. Payakine esankha ashamwali amene enzokonda lini Yehova olo payakine zinthu zosangulusha zecisankha, mawebusaiti na malo zenze lini zabwino kwa Mkhristu. Kuyangizhyila apo, payakine enze eleka kupemphela, kuŵelenga Baibo, kupezeka pa misonkhano olo kutolamo mbali mu utumiki. Tetyo, mlumbwana wofotokozewa m’buku ya Miyambo ecita cimo ikulu cifukwa ca zosankha ziipa zecipanga.
11. Kansi tufunika kucita cinji kuti tipewe kucita cimo?
11 Kansi tuphunzilapo cinji? Tuphunzilapo kuti tufunika lini tyala kupewa cimo, koma tufunika soti kupewa zinthu zamene zingatipangishe kucita cimo. Solomo emvwikisha mfundo iyi pavuli pofotokoza za mlumbwana koma soti munakazi waciwelewele. Ponena za munakazi uyu, yove elaŵila kuti: “Musasoŵe noyamba kuyenda m’njila zake.” (Miy. 7:25) Kuyangizhyila apo, elaŵila kuti “Unkhale kutali ngako na yove. Usafwike pafupi na mlyango wa ng’anda yake.” (Miy. 5:3, 8) Kulaŵila cendi, tingaziteteze kuti tisacite cimo mwa kupewa vinthu koma soti vocitika vamene vingatipangishe kuti ticite volakwika. b Izi zutanthauza kuti olo cinthu ni ciipa lini kuli Mkhristu, tingacicite lini ngati tuziŵa kuti cingatipangishe kuti ticite cinthu ciipa.—Mat. 5:29, 30.
12. Kansi Yobu epanga cosankha cotyani, ndipo izi zemuyavya tyani kuti aziteteze ku mayeselo? (Yobu 31:1)
12 Kuti tipewe zinthu zamene zingatipangishe kuti ticite cimo, motang’a mtima tufunika kupanga zosankha zamene zingatiteteze. Izi niye zecicita Yobu. Yove ‘ecita pangano na menso ŵake’ kuti asaloleshe munakazi momukumbwila. (Ŵelengani Yobu 31:1.) Kucita zinthu zecisimikizhya kucita kwenze kuzomuyavya kupewa kucita ciwelewele. Nase tingaziikile colinga copewa kucita ciliconse camene cingatipangishe kucita cimo.
13. Ndaŵa yanji tufunika kuteteza maganizo ŵasu? (Onani soti vithunzithunzi.)
13 Tufunika soti kuteteza maganizo ŵasu. (Eks. 20:17) Ayakine oona kuti paliye vuto kuganizila vinthu viipa malinga ngati ovicita lini. Koma maganizo aŵa ni olakwika. Zacendi n’zakuti ngati munthu opitilizhya kuganizila vinthu viipa, cifuno cocita viipa cukula. Ndipo ngati izi zapitilila, cingankhale covuta kuti apewe kucita vinthu viipa. N’cendi kuti nthawi ziyakine maganizo olakwika angawele m’maganizo mwasu. Koma ngati izi zacitika, tufunikila nthawi yamene iyo kupewa maganizo oteti noyamba kuganizila zinthu zabwino. Kucita izi kutiteteza kuti tisacite cimo cifukwa tulola lini maganizo aipa kukula mu mtima mwasu.—Afil. 4:8; Akol. 3:2; Yak. 1:13-15.
Tufunika kupewa ciliconse camene cingaticitishe kuti tiloŵe m’mayeselo (Onani ndime 13)
14. Kansi n’cinji ciyakine catingacite kuti tinkhale menso ku mayeselo?
14 Kansi n’cinji ciyakine catingacite kuti tinkhale menso ku mayeselo? Tufunika kunkhala osimikizhya kuti ngati tumvwila malamulo a Yehova nthawi zonse, tikopindula. Nthawi ziyakine cingankhale covuta kuganiza na kumvwa monga ni mwakufunila Yehova. Koma zacendi n’zakuti ngati tuyesayesa kucita izi, tingankhale osangalala.
15. Ndaŵa yanji kukulisha vilakolako voyenela kungatiyavye kuti tisagonje ku mayeselo?
15 Tufunika kukulisha vilakolako voyenela. Ngati taphunzila ‘kuzonda viipa nokonda zabwino,’ tinkhale osimikizhya kucita zoyenela nopewa vinthu vamene vingatipangishe kucita cimo. (Amo. 5:15) Ngati tulakalaka vinthu voyenela, tikwanishe kukana mayeselo ngati yawela mosayembekezeleka.
16. Kansi kucita zinthu zauzimu kungatiyavye tyani kunkhala menso? (Onani soti vithunzithunzi.)
16 Kansi tingakulishe tyani vilakolako voyenela? Tingacite izi mwa kupitilizhya kucita vinthu vamene vingatang’ishe cikondi casu pa Yehova. Mwacisanzo, ngati tili pa misonkhano yacikhristu olo mu utumiki, tutang’isha cifuno casu cokondwelesha Yehova ndipo cingankhale covuta kuti tiyesewe kucita cinthu ciipa. (Mat. 28:19, 20; Aheb. 10:24, 25) Mwa kuŵelenga nophunzila Baibo koma soti kusinkhasinkha pa zataphunzila, tukulisha cifuno casu cocita zabwino nozonda viipa. (Yos. 1:8; Sal. 1:2, 3; 119:97, 101) Kumbukilani kuti Yesu euzhya ophunzila ŵake kuti: “Mupitilizhye kupemphela kuti musaloŵe m’mayeselo.” (Mat. 26:41) Tetyo, ngati tupemphela kuli Ausuwasu akululu, tuŵalola kuti atiyavye ndipo izi zutang’isha cifuno casu coŵakondwelesha.—Yak. 4:8.
Kucita zinthu zamene zingatang’ishe cikondi casu pa Yehova nthawi zonse kutiyavya kuti tipewe mayeselo (Onani ndime 16) c
PITILIZHYANI KUNKHALA MENSO
17. Kansi ni cifooko cotyani cevutisha Petulo pa vocitika vinyinji?
17 Payakine tingakwanishe kugonjeselatu vifooko viyakine, koma tufunika kupitilizhya kulimbana soti na vifooko viyakine kwa nthawi itali. Ganizilani cisanzo ca mtumwi Petulo. Cifukwa coyopa ŵanthu, ekana Yesu katatu. (Mat. 26:69-75) Cuoneka kuti pavuli pake ekwanisha kugonjesa cifooko cake, cifukwa ekwanisha kulalikila motang’a mtima zokhuza Yesu pamenso pa Khoti ya Sanihedirini. (Mac. 5:27-29) Koma pavuli pa vyaka, eleka kulyela pamozi na Akhristu amene enze lini Ayuda cifukwa coyopa zaangamuganizile Akhristu aciyuda. (Aga. 2:11, 12) Apa, Petulo ecita wowa ndipo cuoneka kuti enze aliyogonjeseletu cifooko ici.
18. Kansi n’cinji cingacitike olo pavuli poona kuti tegonjesa cifooko ciyakine?
18 Molingana na Petulo, payakine tingolimbana na cifooko ciyakine camene tenzoganiza kuti tecigonjesa. Mwacisanzo, mkwasu muyakine elaŵila kuti: “Neleka kuonelela vinthu vacinthaku kwa vyaka 10 ndipo nenze wosimikizhya kuti vuto iyi yesila. Koma pa vocitika viyakine nenzoyesewa kuti nionelele soti.” Zokondwelesha n’zakuti mkwasu uyu aliyofooke. Yove ezindikila kuti enzofunika kupitilizhya kulimbana na cifooko cake siku iliyonse olo payakine kwa moyo wake wonse m’dongosolo ino ya zinthu. Moyavyiwa na mkazi wake koma soti akulu, ecita zilizonse zaangakwanishe kuti apewe kuonelela vinthu ivi.
19. Kansi tingacitenji ngati tili na cifooko camene tikaliyocigonjesa?
19 Kansi tingacitenji kuti cifooko catili naco cisatipangishe kuti ticite vinthu viipa? Tufunika kukonkha malangizo a Yesu akuti: “Mupitilizhye kunkhala menso.” Olo pa nthawi yatukumvwa kuti nise otang’a, tufunika kupitilizhya kupewa vinthu vamene vingatiike pa ciyeso. (1 Akor. 10:12) Tetyo, pitilizhyani kucita zinthu zamene zankhala zukuyavyani kulimbana na cifooko canu. Lemba ya Miyambo 28:14 yulaŵila kuti: “Wosangalala ni munthu wamene nthawi zonse osamala zocita zake.”—2 Pet. 3:14.
MADALISO YATINGAPEZE NGATI TUPITILIZHYA KUNKHALA MENSO
20-21. (a) Kansi ni madaliso otyani yati tikasangalale nayo ngati tupitilizhya kuziteteza ku mayeselo? (b) Tikacita mbali yasu, kansi Yehova aticitile cinji? (2 Akorinto 4:7)
20 Tingankhale osimikizhya kuti ngati tupitilizhya kunkhala menso ku mayeselo, tikopindula ngako. Ngati tacimwa, payakine tingankhale na ‘cimwemwe kwa kanthawi’ koma ngati tucita zinthu zokondwelesha Yehova, tipitilizhye kunkhala na cimwemwe. (Aheb. 11:25; Sal. 19:8) Zili teti cifukwa cakuti telengewa m’njila yakuti tikocita zinthu mokatizhyana na njila zake. (Gen. 1:27) Tetyo, ngati tucita zinthu zokondwelesha Yehova, tinkhale na cikumbumtima cituŵa ndipo siku iyakine tikankhale na moyo wosasila.—1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Yuda 20, 21.
21 N’cendi kuti “muŵili ni wofooka,” koma izi zutanthauza lini kuti paliye thandizo iliyonse. Yehova ni wokonzeka kutipasa mphamvu zatufunikila. (Ŵelengani 2 Akorinto 4:7.) Yove angatipase mphamvu zopambana zacibadwa. Koma coyamba tufunika kuseŵenzesha mphamvu zasu. Tetyo, ngati tacitako mbali yasu, tingankhale na cidalilo cakuti Yehova ayankhe mapemphelo ŵasu notipasa mphamvu zatufunikila. (1 Akor. 10:13) Kulaŵila cendi, na thandizo ya Yehova tingakwanishe kuziteteza ku mayeselo.
NYIMBO 47 Pemphelani Kwa Yehova Siku Iliyonse
a TANTHAUZO YA MAU AYAKINE: Yesu pecilaŵila za “mzimu” pa Mateyu 26:41, etanthauza kufunishisha kwasu kucita zoyenela. Pecilaŵila za muŵili, yove egogomezela kuti cifukwa cakuti tiliye ungwilo ndipo nise ocimwa, kanyinji-kanyinji tuganiza nocita zinthu zolakwika. Tetyo, olo kuti nthawi ziyakine tingankhale na maganizo oyenela, ngati tingasamale lini tingagonje ku mayeselo nocita zosiyana na zayuphunzisa Baibo.
b Munthu wamene wacita cimo ikulu, angapeze malangizo amene angamuyavye m’buku ya Sangalalani na Moyo Kosasila! mutu 57 mfundo 1-3 na nkhani yakuti “‘Mukololesha’ pa Vinthu va Msogolo” mu Nsanja ya Mulonda ya November 2020, mapeji 27-29, ndime 12-17.
c MAU OFOTOKOZA CITHUNZITHUNZI: Mkwasu oŵelenga lemba ya siku m’mawa, oŵelenga Baibo paakupumula mzuŵa ndipo opezeka pa misonkhano mcingulo.
