1. Molingana na Salimo 18:​46, kansi Davide elinganizhya Yehova na cinji?

 NTHAWI ziyakine tingakumane na mavuto osayembekezeleka amene angacitishe umoyo wasu kunkhala wovuta olo kucitisha kuti umoyo wasu ucinjiletu. Tuyamikila ngako kuti tili na Yehova watingadalile kuti atiyavye. M’nkhani yapita, tephunzila kuti Yehova ni Mulungu wamoyo na kuti nthawi zonse ni wokonzeka kutiyavya. Tikalandila thandizo yake, tunkhala osimikizhya kuti “Yehova ni wamoyo.” (Ŵelengani Salimo 18:46.) Koma pavuli pokamba kuti Yehova ni wamoyo, Davide elinganizhya Mulungu na cinthu camene ni ca moyo lini. Yove eita Mulungu kuti “Mwala wangu.” Kansi izi zutanthauzanji?

2. Kansi tiphunzile cinji m’nkhani ino?

² M’nkhani ino, tiphunzile cifukwa cake Mulungu oitiwa kuti mwala na zamene mau aya yotiphunzisa ponena za Yehova. Tiphunzile soti mwatingadalilile yove monga Mwala wasu. Ndipo posilizhyila, tiphunzile mwatingatolele minkhalidwe yake yamene ili monga ni mwala.

CIFUKWA CAKE YEHOVA OITIWA KUTI MWALA

3. Kansi mau ophiphilisila akuti “mwala” oseŵenzeshewa tyani m’Baibo? (Onani pacikuto.)

³ Baibo yuseŵenzesha mau ophiphilisila akuti “mwala” pofuna kutiyavya kuzindikila minkhalidwe yaali nayo Yehova. Nthawi zinyinji ngati atumiki a Mulungu atamanda Mulungu cifukwa ca minkhalidwe yake iweme, ofotokoza monga ni mwayufotokozela Baibo kuti yove ni mwala. Lemba yoyamba m’Baibo pamene Yehova ofotokozewa kuti ni “Mwala” ni Deuteronomo 32:4. M’pemphelo yake, Hana elaŵila kuti “paliye mwala wolingana na Mulungu wasu.” (1 Sam. 2:2) Habakuku eita Yehova kuti “Mwala wangu.” (Hab. 1:12) Wolemba Salimo 73 eita Mulungu kuti “mwala wa mtima wangu.” (Sal. 73:26) Ndipo naye Yehova mwineco, oziita kuti mwala. (Yes. 44:8) Lomba, tiyeni  tilaŵizhyane minkhalidwe itatu ili monga ni mwala yakuonesha Yehova na mwatingamupangile kunkhala “Mwala wasu.”—Deut. 32:31.

4. Kansi ni motyani mwamene Yehova alili pothaŵila pasu? (Salimo 94:22)

⁴ Yehova ni pothaŵila pasu. Monga ni mwamene mwala ukulu ungankhalile malo yangafisamepo munthu ku cimphepo coyofya, Yehova otiteteza tikakumana na mavuto. (Ŵelegani Salimo 94:22.) Yove otiyavya kuteteza ushamwali wasu na yove ndipo otisimikizhyila kuti mavuto yatukumana nayo pali lomba ni ya kanthawi. Kuyangizhyila apo, otilonjeza kuti kusogolo akacosepo vinthu vonse vamene vuticitisha nkhaŵa notivutisha.—Ezek. 34:​25, 26.

5. Kansi Yehova angankhale tyani pothaŵila pasu?

⁵ Njila imozi yatupangila Yehova kunkhala mwala wasu ni mwa kupemphela kwa yove. Tikapemphela, yove otipasa “mtendele wa Mulungu” wamene uteteza mtima na maganizo ŵasu. (Afil. 4:​6, 7) Ganizilani cisanzo ca mkwasu Artem wamene enze emangiwa cifukwa ca cikhulupililo cake. Mowelezhyawelezhya, wapolisi enzomukonsha makonsho, kumucitila nkhanza nomuyofya. Yove elaŵila kuti, “Nthawi zonse ngati wapolisi onikonsha makonsho, nenzocita nkhaŵa ngako. . . . Olo n’tetyo, nthawi zonse nenzopemphela kwa Yehova nomusenga kuti anipase mtendele wa mu mtima na nzelu. Tetyo, mosasamala kanthu za cinzunzo ici, nepitilizhya kunkhala wodekha. Ndipo na thandizo ya Yehova, zenze monga kuti napanama kuvuli kwa cipupa ca mwala.”

6. Ndaŵa yanji tingadalile Yehova nthawi zonse? (Yesaya 26:​3, 4)

⁶ Yehova ni wodalilika. Monga mwala wamene unyezhyeka lini, Yehova ni wokonzeka kutiyavya nthawi zonse. Tingamudalile cifukwa yove ni “Mwala wosasila.” (Ŵelengani Yesaya 26:​3, 4.) Yove alipo nthawi zonse kuti akwanilishe malonjezo ŵake, kumvwishila mapemphelo ŵasu notipasa thandizo yatufunikila. Tingadalile soti Yehova cifukwa ni wokhulupilika kuli atumiki ŵake. (2 Sam. 22:26) Yove aluŵe lini zatucita ndipo akotidalisa nthawi zonse.—Aheb. 6:10; 11:6.

7. Kansi tupindula tyani cifukwa codalila Yehova? (Onani soti cithunzithunzi.)

⁷ Tupanga Yehova kunkhala Mwala wasu ngati tumudalila nthawi zonse. Ngati tumumvwila olo pa nthawi zovuta, tupindula. (Yes. 48:​17, 18) Nthawi zonse tikaona mwawatiyavyila, cidalilo casu pa yove cukulilako. Tunkhala osimikizhya kuti ni yove tyala angatiyavye kupilila mavuto yaliyonse yatingakumane nayo, mosasamala kanthu kuti ni yakulu tyani. Nthawi zinyinji ngati takumana na mavuto akulu ndipo taona kuti paliye munthu aliyense angakwanishe kutiyavya, tuzindikila kuti ni Yehova tyala watingadalile kuti atiyavye. Mkwasu muyakine wa zina yakuti Vladimir elaŵila kuti, “Nthawi yonse yenenkhala ku malo kwakusungila ŵanthu amilandu, nenzokumvwa kuti nili pafupi na Mulungu. Nephunzila kudalila ngako Yehova cifukwa nenze neka ndipo ni yove tyala wamene sembe eniyavya.”

8. (a) Ndaŵa yanji tingalaŵile kuti Yehova ocinja lini? (b) Kansi tupindula tyani cifukwa conkhala na Mulungu monga Mwala wasu? (Salimo 62:​6, 7)

⁸ Yehova ocinja lini. Molingana na cimwala  cikulu, Yehova ni wotang’a ndipo ocinja lini. Minkhalidwe yake na colinga cake vingacinje lini. (Mal. 3:6) Adamu na Eva pecimupandukila m’munda wa Edeni, Yehova aliyocinje colinga cake pa ŵanthu. Molingana na zecilemba mtumwi Paulo, Yehova “angazikane lini.” (2 Tim. 2:13) Izi zutanthauza kuti mosasamala kanthu za zinthu zingacitike olo zaangacite ayakine, Yehova angacinje lini minkhalidwe yake, colinga cake olo mfundo zake. Cifukwa cakuti Yehova ocinja lini, tuziŵa kuti akotiyavya pa nthawi zovuta ndipo asunge lonjezo yake ya msogolo.—Ŵelengani Salimo 62:​6, 7. 

9. Kansi muphunzilapo cinji pa cokumana naco ca kalongosi Tatyana?

⁹ Kusinkhasinkha pa minkhalidwe ya Yehova na colinga cake pacalo koma soti ŵanthu, kutiyavya kumudalila nomupanga kunkhala Mwala wasu. Kutiyavya soti kunkhala odekha koma soti okhulupilika tikakumana na mavuto. (Sal. 16:8) Umu niye mwezenzele kwa kalongosi Tatyana wamene enze emangiwa m’jele yosafuma pa ng’anda cifukwa ca cikhulupililo cake. Yove elaŵila kuti, “Nenzozimvwa kuti nili neka-neka. Poyamba, zenze zovuta ndipo nthawi zinyinji nenzofooka.” Pavuli pake, eyamba kusinkhasinkha pa Yehova na colinga cake pa ŵanthu ndipo ezindikila kuti cenze cofunika ngako kuli yove kuti apilile mayeselo yeenzokumana nayo. Izi zemuyavya kunkhala wodekha nocita zonse zaangakwanishe kuti ankhale wokhulupilika. Yove elaŵila soti kuti, “Kumvwisha cifukwa cake izi zenzocitika, kweniyavya kukumbukila kuti nenzokumana na mavuto aŵa cifukwa cocita cifunilo ca Yehova. Izi zeniyavya kuti nileke kuganizila ngako za neo neka.”

10. Kansi Yehova angankhale tyani Mwala wasu pali lomba?

¹⁰ Msogolo, tikakumane na mayeselo yati yakafune kudalila ngako Yehova kupambana kale. Tetyo, lomba niye nthawi yatufunika kutang’isha cidalilo casu pa Yehova nonkhala osimikizhya kuti kusogolo akatiyavye. Kansi tingacite tyani izi? Tingacite izi mwa kuphunzila visanzo va ŵanthu otomolewa m’Baibo na visanzo va atumiki a Yehova a masiku ŵano noona mwamene Mulungu oŵacilikizila. Tufunika kuganizila nkhani izi mozama. Kucita izi kungatiyavye kupanga Yehova kunkhala Mwala wasu.

TOLELANI MINKHALIDWE YA YEHOVA YAMENE ILI MONGA NI MWALA

11. Ndaŵa yanji tufuna kutolela minkhalidwe ya Yehova yamene ili monga ni mwala? (Onani soti kabokosi kakuti “ Colinga Cangaziikile Akwasu Acilumbwana.”)

¹¹ Pofwika pano, taphunzila minkhalidwe yamene yucitisha Yehova kuitiwa kuti Mwala. Lomba, tiyeni tiphunzile mwatingatolele minkhalidwe yake yamene ili monga ni mwala. Ngati tuyesayesa kutolela minkhalidwe ya Yehova, tingatang’ishe akwasu na azilongosi. Mwacisanzo, Yesu epasa Simoni zina yakuti Kefa (yamene kuimasulila ni “Petulo”), kutanthauza kuti “Mwala.” (Yoh. 1:42) Apa, Yesu enzotanthauza kuti Petulo akalimbikishe ayakine mumpingo notang’isha cikhulupililo cao. Akulu mumpingo  ofotokozewa kuti ni “cimfule ca mwala ukulu.” Izi zutanthauza kuti oteteza ŵala ali mumpingo. (Yes. 32:2) Olo n’tetyo, tonse tingalimbikishane ngati tutolela minkhalidwe ya Yehova.—Aef. 5:1.

12. Kansi tingayavye tyani ayakine pa nthawi zovuta?

¹² Mukosamalila akwasu na azilongosi pa nthawi zovuta. Nthawi ziyakine tingayavye akwasu na azilongosi ngati kwacitika masoka acilengedwe, ciwawa olo nkhondo. Zinthu pazuipilaipila m’calo ici, tinkhale na mipata inyinji yoyavyilamo akwasu na azilongosi. (2 Tim. 3:1) Tingaŵayavye soti mwa kuŵatonthoza noŵaonesha cikondi cakufunikila. Njila imozi yatingacitilemo izi ni mwa kulaŵizhyana nao akawela ku misonkhano noŵatonthoza. Tufuna kucitisha mpingo kunkhala malo kwamene akwasu na azilongosi angozimvwa kuti okondewa nolimbikishiwa. Ŵanthu anyinji m’calo ici masiku ŵano, ocitilana nkhanza. Izi zucitisha akwasu na azilongosi kunkhala na nkhaŵa nokumvwa kuti okondewa lini. Tetyo, tufuna kuoneshesha kuti tuŵalimbikisha noŵaonesha kuti tuŵakonda.

13. Kansi akulu angatonthoze tyani ayakine pa nthawi zovuta? (Onani soti cithunzithunzi.)

¹³ Akulu otonthoza akwasu na azilongosi pa nthawi zovuta. Mwacisanzo, ngati kwacitika masoka acilengedwe olo ngati akwasu na azilongosi alwala mosayembekezeleka, kamangu-kamangu akulu okonza makonzedwe yopeleka thandizo. Kuyangizhyila apo, akulu opeleka malangizo na cilimbikiso kufumila m’Baibo. Akwasu na azilongosi onkhala omasuka kusenga thandizo kuli mkulu wakuziŵa kuti angalaŵizhyane nao mwacifundo, kuŵamvwishila noyesa kumvwisha mwakumvwila. Minkhalidwe yoteti yuyavya ayakine kumvwa kuti osamaliliwa. Ndipo izi zucitisha kuti zinkhale zosavuta kwa ove kuseŵenzesha malangizo yozikiwa pa Baibo yaangaŵapase mkulu.—1 Ates. 2:​7, 8, 11.

14. Kansi tingaoneshe tyani kuti nise odalilika?

 ¹⁴ Mukonkhala odalilika. Tufuna kuti ŵanthu ayakine akotidalila kuti tingaŵayavye makamaka pa nthawi zovuta. (Miy. 17:17) Koma kansi tingacitenji kuti ayakine akotidalila? Tufunika kuyesayesa kutolela Yehova siku iliyonse. Mwacisanzo, tingacite izi mwa kusunga malonjezo na nthawi. (Mat. 5:37) Ngati tuziŵako munthu muyakine ofunikila thandizo, tufunikila kumuyavya. Kuyangizhyila apo, tufunika kuoneshesha kuti tukwanilisha mbali zatingapasiwe mokatizhyana na malangizo.

15. Kansi mpingo upindula tyani ngati akulu ni odalilika?

¹⁵ Akulu odalilika opindulisha mpingo. Motyani? Ngati akwasu na azilongosi oziŵa kuti angafwikile akulu nthawi iliyonse yaangafune thandizo, zuŵacitisha kusankhala ngako na nkhaŵa. Akwasu na azilongosi akumvwa soti kuti okondewa ngati aziŵa kuti akulu ni okonzeka kuŵayavya. Ngati popeleka uphungu akulu oseŵenzesha malangizo ofumila m’Baibo na m’zofalisa za kapolo wokhulupilika na wanzelu m’malo moyendela maganizo ŵao, zucitisha olambila ayao kuŵadalila. Kuyangizhyila  apo, ove odalila akulu amene oulula lini visinsi koma soti amene osunga malonjezo ŵao.

16. Kansi tuzipindulisha tyani seka, na ayakine ngati tucita vinthu vakuona Yehova kuti niye voyenela?

¹⁶ Nthawi zonse, mukocita vinthu vakuona Yehova kuti niye voyenela. Ngati tumvwila Yehova m’zinthu zonse ndipo tupanga zosankha mokatizhyana na mfundo za m’Baibo, tikonkhala cisanzo cabwino kuli ayakine. Ngati tuphunzila mau a Mulungu notang’isha cikhulupililo casu pa Yehova, tikokwanisha kunkhala okhulupilika kwa yove na mfundo zake. Tikokwanisha kuzindikila viphunziso vawenye na kaganizidwe kamene kokatizhyana lini na kaganizidwe ka Yehova ndipo tikosonkhezelewa lini na zinthu izi. (Aef. 4:14; Yak. 1:​6-8) Cikhulupililo casu pa Yehova na malonjezo ŵake zikotiyavya kunkhala odekha ngati talandila uthenga wosakondwelesha. (Sal. 112:​7, 8) Kuyangizhyila apo, tikokwanisha kuyavya ŵala amene angakumane na mavuto.—1 Ates. 3:​2, 3.

17. Kansi akulu angayavye tyani ayakine kunkhala odekha notang’isha cidalilo cao pa Yehova?

¹⁷ Akulu ofunika kunkhala ŵanthu osacita vinthu mopitilila malile, oganiza bwino, ocita zinthu mwadongosolo koma soti oganizila ŵanthu ayakine. Analume aŵa oyavya ayakine kunkhala odekha ndipo otang’isha mpingo ‘mwa kukata mwamphamvu mau okhulupilika.’ (Tito 1:9; 1 Tim. 3:​1-3) Mwa cisanzo cao nocita maulwendo aubusa, akulu angayavye ofalisa kuti akopezeka pa misonkhano nthawi zonse, kutolamo mbali mu nchito yolalikila nocita phunzilo ya paŵeka. Ndipo ngati akwasu na azilongosi akumana na mavuto yamene yoŵacitisha nkhaŵa, akulu oŵakumbusha kuti akodalila Yehova noika maganizo ŵao pa malonjezo ŵake.

18. Ndaŵa yanji tufuna kutamanda Yehova nopitilizhya kunkhala naye pa ushamwali? (Onani soti kabokosi kakuti “ Njila Ingatiyavye Kuvwendela Pafupi na Yehova.”)

¹⁸ Pavuli pophunzila minkhalidwe iweme ya Yehova, tingalaŵile monga ni mwecilaŵilila Davide kuti: “Atamandike Yehova Mwala wangu.” (Sal. 144:1) Nthawi zonse, tingamudalile Yehova. Olo pa nthawi yakuti takulukazhya, tingankhale na cidalilo cakuti Yehova apitilizhye kutiyavya kuti tipitilizhye kunkhala pa ushamwali na yove. Ndipo tingalaŵile kuti: “Yove ni Mwala wangu.”—Sal. 92:​14, 15.