NKHANI YOPHUNZILA 44
NYIMBO 33 Tulila Yehova Nkhaŵa Zako
Zamungacite Kuti Mupitilizhye Kunkhala Okhulupilika Kwa Yehova Ngati Mukumana na Zinthu Ziliye Cilungamo
“Musalole kuti ciipa cikugonjeseni, koma pitilizhyani kugonjesa ciipa mwa kucita cabwino.”—ARO. 12:21.
ZATI TIPHUNZILE
M’nkhani ino, tiphunzile zatingacite ngati ŵanthu ayakine aticitila zinthu ziliye cilungamo, koma soti mwatingacitile zinthu kuti vuto yamene iyo isakule.
1-2. Kansi tingacitiliwe zinthu ziliye cilungamo m’njila zotyani?
YESU efotokoza fanizo ya munakazi wamasiye wamene epitilizhya kusenga woweluza kuti amucitile cilungamo. Mosakaikila, ophunzila a Yesu eimvwisha bwino fanizo iyi cifukwa pa nthawi iyi, kucitiliwa zinthu ziliye cilungamo kwenze kowanda. (Luka 18:1-5) Nkhani iyi ni yoyavya soti masiku ŵano cifukwa tonse tecitiliwako kale zinthu ziliye cilungamo pa nthawi iyakine.
2 Masiku ŵano, minkhalidwe monga sankho, kusiyana maganizo pa nkhani zosiyanasiyana na kukandikizhyana ni kowanda. Tetyo, tudabwa lini ngati tacitiliwa zinthu ziliye cilungamo. (Mla. 5:8) Koma tingakhumudwe ngako ngati mkwasu olo kalongosi niye waticitila zinthu m’njila iliye cilungamo. N’cendi kuti mosiyana na ŵanthu amene otinzunza olo kutisusha, akwasu na azilongosi ofuna lini kuticitila zinthu m’njila iliye cilungamo. Kungokuti aliye ungwilo. Tingaphunzile zinyinji tikaona mwamene Yesu ecitila zinthu pecicitiliwa zinthu ziliye cilungamo na osusha. Lomba ngati tingaoneshe kuleza mtima kuli ŵanthu amene otisusha noticitila zinthu ziliye cilungamo, kansi tufunika lini kulezela ngako mtima okhulupilila ayasu? Kansi Yehova akumvwa tyani ngati tacitiliwa zinthu ziliye cilungamo na ayakine olo ŵanthu a mumpingo? Kansi yove osamala na zuticitikila?
3. Kansi tuziŵa tyani kuti Yehova osamala na mwamene ŵanthu ayakine ocitila zinthu na atumiki ŵake?
3 Yehova ofuna kuti tikocitiliwa zinthu mwacilungamo. Ndipo oona ngati ŵanthu ayakine aticitila zinthu m’njila iliye cilungamo. “Yehova okonda cilungamo.” (Sal. 37:28) Yesu otisimikizhyila kuti Yehova “akaonesheshe kuti cilungamo cacitika kwa ove kamangu” pa nthawi yake yoyenela. (Luka 18:7, 8) Ndipo lombapano, yove akacosepo mavuto yonse yatukumana nayo nocosapo zinthu zonse ziliye cilungamo.—Sal. 72:1, 2.
4. Kansi Yehova otiyavya tyani masiku ŵano?
4 Tufunika kuyembekezela nthawi pamene Yehova akacosepo mavuto yonse. Olo n’tetyo, yove otiyavya olo pali lomba ngati ŵanthu ayakine aticitila zinthu ziliye cilungamo. (2 Pet. 3:13) Otiphunzisa mwatingapewele kucita zinthu mosaganiza bwino ngati ŵanthu ayakine aticitila zinthu ziliye cilungamo. Kupitila muli Mwana wake, Yehova otionesha cisanzo cokhuza mwatingacitile zinthu ngati ayakine aticitila zinthu ziliye cilungamo. Kuyangizhyila apo, yove otipasa malangizo yamene yangatiyavye ngati ŵanthu ayakine aticitila zinthu ziliye cilungamo.
MUKONKHALA OSAMALA NA MWAMUCITILA ZINTHU NGATI MWACITILIWA ZINTHU ZILIYE CILUNGAMO
5. Ndaŵa yanji tufunika kunkhala osamala na mwatucitila zinthu ngati tacitiliwa zinthu ziliye cilungamo?
5 Ngati tacitiliwa zinthu ziliye cilungamo, tingakhumudwe ngako. (Mla. 7:7) Atumiki okhulupilika monga Yobu na Habakuku, nao emvwako teti. (Yobu 6:2, 3; Hab. 1:1-3) N’cendi kuti ni cibadwa kumvwa teti. Koma mufunika kusamala na mwamucitila zinthu kuti musacite zinthu mosaganiza bwino.
6. Kansi cisanzo ca Abisalomu cutiphunzisa cinji? (Onani soti cithunzithunzi.)
6 Ngati munthu muyakine waticitila zinthu ziliye cilungamo, tingafune kuwezhyela. Olo n’tetyo, kucita izi kungapangishe kuti zinthu ziipileko. Ganizilani cisanzo ca mwana wa mfumu Davide, Abisalomu. Yove ekalipa ngako mlongosi wake Tamara pecilaliwa mwacikakamizo na mkwake Aminoni. Molingana na Cilamulo ca Mose, Aminoni enzofunika kupaiwa cifukwa ca zecicita. (Lev. 20:17) Penze pomvwika kuti Abisalomu akalipe, koma enzeve ufulu wopaya Aminoni.—2 Sam. 13:20-23, 28, 29.
Mlongosi wake Tamara pecilaliwa mwacikakamizo, Abisalomu ekangiwa kulamulila ukali wake (Onani ndime 6)
7. Kansi wamasalimo ecita tyani zinthu peciona zinthu ziliye cilungamo nthawi yoyamba?
7 Ngati ŵanthu amene aticitila zinthu ziliye cilungamo aliyopasiwe cilango, payakine tingayambe kuganiza kuti paliye phindu kucita zinthu zoyenela. M’mozi mwa atumiki a Yehova eona ŵanthu abwino ocitiliwa zinthu ziliye cilungamo na ŵanthu aipa. Ndipo ŵanthu aipa aŵa enzooneka monga kuti enzosangalala na umoyo. Yove elaŵila kuti: “Izi niye zakucita aipa, onkhala bwino nthawi zonse.” (Sal. 73:12) Yove ekalipa ngako cifukwa ca kusoŵa cilungamo uku ndipo eganiza kuti kutumikila Yehova kuliye phindu. Elaŵila soti kuti: “Peneyesa kuti nizimvwishe zamene izi, zenze zovutisha kwa neo.” (Sal. 73:14, 16) Epitilizhya kuti: “Koma mendo yangu yenze yengosala patontho kusoŵa, mendo yangu yengosala patontho kuteleleka.” (Sal. 73:2) Zinthu zolinganako na izi zecitikila mkwasu muyakine wa zina yakuti Alberto.
8. Kansi zinthu ziliye cilungamo zekhuza tyani mkwasu muyakine?
8 Akwasu ayakine etalizhyila wenye mkwasu Alberto kuti eiŵa ndalama za mpingo. Cifukwa ca izi, esisiwa pa udindo ndipo anyinji mu mpingo amene eziŵa za nkhani iyi, eleka kumulemekeza. Yove elaŵila kuti: “Nekalipa ngako ndipo nekhumudwa.” Yove elola mweenzomvwila kufookesha ushamwali wake na Yehova. Ndipo enze ezilala kwa vyaka 5. Cocitika ici cuonesha zingacitike ngati tulamulila lini ukali wasu makamaka ngati tacitiliwa zinthu ziliye cilungamo.
MUKOTOLELA YESU WAMENE EPILILA ZINTHU ZILIYE CILUNGAMO
9. Kansi Yesu ekumana na zinthu ziliye cilungamo zotyani? (Onani soti cithunzithunzi.)
9 Yesu eonesha cisanzo cabwino ngako cokhuza mwatingapililile, ngati tacitiliwa zinthu ziliye cilungamo. Yove ecitiliwa zinthu ziliye cilungamo na ŵanthu anyinji, kuyangizhyilapo abanja ŵake. Abanja ŵake amene enze osakhulupilila enzomunena kuti wafuntha. Nao asogoleli acipembezo enzomunena kuti okatizhyana na viŵanda. Ndipo masoja Aciroma enzomunyoza, kumuniata ndipo posilizhyila pake emupaya. (Mko. 3:21,22; 14:55; 15:16-20, 35-37) Olo n’tetyo, Yesu epilila kusoŵa cilungamo uku ndipo aliyowezhyele. Kansi tingaphunzilenji kufumila pa cisanzo cake?
Yesu etionesha cisanzo cabwino ngako cokhuza mwatingacitile zinthu ngati ŵanthu ayakine aticitila zinthu ziliye cilungamo (Onani ndime 9-10)
10. Kansi Yesu elimbana tyani na zinthu ziliye cilungamo? (1 Petulo 2:21-23)
10 Ŵelengani 1 Petulo 2:21-23. a Yesu etisiila cisanzo cabwino ngako cokhuza mwatingacitile zinthu ngati ŵanthu ayakine aticitila zinthu ziliye cilungamo. Yove enzoziŵa nthawi yonkhala celele na nthawi yolaŵila. (Mat. 26:62-64) Nthawi ziyakine ngati ŵanthu ayakine okamba zinthu zawenye zokhuza yove, enzosankha kunkhala celele. (Mat. 11:19) Ndipo ngati walaŵila, enzonyoza lini ŵanthu enzomunzunza olo kuŵayofya. Yesu ekwanisha kuzilesha cifukwa “esiya zonse m’manja mwa Woweluza wamene oweluza mwacilungamo.” Yesu enzoziŵa kuti Yehova enzoona zinthu ziliye cilungamo zeenzocitiliwa. Ndipo enze na cidalilo cakuti Yehova akacosepo kusoŵa cilungamo uku, pa nthawi yoyenela.
11. Kansi ni m’njila zotyani zatufunika kunkhala osamala na zolaŵila zasu? (Onani soti vithunzithunzi.)
11 Tingatolele cisanzo ca Yesu mwa kunkhala osamala na zatulaŵila koma soti zatucita ngati tacitiliwa zinthu ziliye cilungamo. Nthawi ziyakine tingacitiliwe zinthu ziliye cilungamo zamene zingankhale zitontho-zitontho. Ngati zingacitike teti, tingafunike tyala kuzinyalanyaza. Olo payakine tingafunike kunkhala celele kuti tipewe kulaŵila zinthu ziyakine zamene zingacitishe kuti nkhani ikulileko. (Mla. 3:7; Yak. 1:19, 20) Ndipo nthawi ziyakine tingafunike kuteteza munthu muyakine wamene wacitiliwa zinthu ziliye cilungamo olo kulaŵila cendi cokhuza zinthu zatukhulupilila. (Mac. 6:1, 2) Tetyo ngati tasankha kulaŵila, tufunika kucita zilizonse zatingakwanishe kuti tilaŵile modekha koma soti mwaulemu.—1 Pet. 3:15. b
Ngati takumana na zinthu ziliye cilungamo, tingatolele cisanzo ca Yesu mwa kusankha mosamala nthawi yatingalaŵile na mwatingalaŵilile (Onani ndime 11-12)
12. Kansi tusiya tyani nkhani yonse m’manja mwa “Woweluza wamene oweluza mwacilungamo”?
12 Tingatolele soti cisanzo ca Yesu mwa kusiya nkhani yonse m’manja mwa “Woweluza wamene oweluza mwacilungamo.” Ngati ŵanthu ayakine atiweluza molakwika olo ngati aticitila zinthu ziliye cilungamo, tingankhale na cidalilo cakuti Yehova oziŵa zonse zecitika. Cidalilo ici cingatiyavye kupilila zinthu ziliye cilungamo cifukwa tuziŵa kuti Yehova akakonze zinthu. Ngati tudalila Yehova nomuyembekezela kuti akasilizhye mavuto yonse, tipewe kupitilizhya kunkhala okalipa olo kuzonda ayakine. Kupitilizhya kunkhala okalipa kungatipangishe kuti ticite cinthu ciyakine ciipa, kungatilonde cimwemwe ndipo kungaononge ushamwali wasu na Yehova.—Sal. 37:8.
13. Kansi n’cinji cingatiyavye kuti tipitilizhye kulimbana na zinthu ziliye cilungamo?
13 N’cendi kuti tingakwanishe lini kukonkha cisanzo ca Yesu ndendende. Nthawi ziyakine, tingacite olo kulaŵila cinthu camene pavuli pake tingaziimbe mlandu. (Yak. 3:2) Ndipo nthawi ziyakine, zinthu ziliye cilungamo zaangaticitile ayakine zingacitishe kuti tikumane na mavuto kwa umoyo wasu wonse m’calo cino. Ngati umu niye mwazilili zinthu kwa mweo, nkhalani osimikizhya kuti Yehova oona mavuto yamukumana nayo. Ndipo naye Yesu wamene ecitiliwapo zinthu ziliye cilungamo, omvwisha mwamumvwila. (Aheb. 4:15, 16) Kuyangizhyila pa kutipasa cisanzo cabwino ca Yesu, Yehova otipasa soti malangizo yamene yotiyavya kulimbana na zinthu ziliye cilungamo. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane mavesi aŵili a m’buku ya Aroma yamene yangatiyavye.
“SIILANI MALO UKALI WA MULUNGU”
14. Kansi tingasiile tyani malo “ukali wa Mulungu”? (Aroma 12:19)
14 Ŵelengani Aroma 12:19. Mtumwi Paulo elimbikisha Akhristu ‘kusiila malo ukali wa Mulungu.’ Tusiila malo ukali wa Mulungu mwa kulola kuti apange cosankha cokhuza nthawi yaangacitishe kuti cilungamo cicitike koma soti mwaangacitile izi. Pavuli pakuti mkwasu wa zina yakuti John wacitiliwa zinthu ziliye cilungamo, yove elaŵila kuti: “Nenzofunika kuzilesha kuti ukali wangu usanicitishe kucita cinthu colakwika. Koma kucita izi kwenze lini kupepu. Aroma 12:19 yeniyavya kuyembekezela Yehova.”
15. Ndaŵa yanji n’cinthu cabwino ngako kuyembekezela Yehova kuti akonze zinthu?
15 Tupindula ngati tuyembekezela Yehova kuti akakonze zinthu. Ngati tacita izi, tupewa nkhaŵa na kukhumudwa kwamene kuwela pavuli pokangiwa kusilizhya mavuto yamene tingayese kuyasilizhya pa seo seka. Yehova otilonjeza kuti atiyavye. Yove otiuzhya kuti timuyembekezele ndipo akacosepo kusoŵa cilungamo. Ngati tuvomelezhya lonjezo ya Yehova yakuti “Neo nikaŵawezhyele,” tikosiya nkhani yonse m’manja mwake tili na cidalilo cakuti yove akasamalile nkhani iyo. Izi niye zeyavya mkwasu John, watomolewa lombapano. Yove elaŵila kuti, “Ngati ningayembekezele Yehova kuti akasilizhye mavuto yangu, yove akayasilizhye bwino ngako kupambana mwaningayasilizhyile neo.”
“PITILIZHYANI KUGONJESA CIIPA MWA KUCITA CABWINO”
16-17. Kansi pemphelo ingatiyavye tyani kugonjesa ciipa mwa kucita cabwino? (Aroma 12:21)
16 Ŵelengani Aroma 12:21. Paulo elimbikisha Akhristu ‘kupitilizhya kugonjesa ciipa mwa kucita cabwino.’ Pa ulaliki wake wa pa lupili, Yesu elaŵila kuti: “Pitilizhyani kukonda adani ŵanu nopemphelela amene okunzunzani.” (Mat. 5:44) Izi niye zecicita yove. Payakine mwaganizila mavuto yecikumana nayo Yesu pecikhomelelewa pa cimuti conzunzikilapo na masoja Aciroma. Ecitiliwa zinthu m’njila yankhanza ngako ndipo epilila ululu ukulu ngako. Tingamvwishe lini kukula kwa ululu wecipilila.
17 Yesu aliyogonjesewe na zinthu ziliye cilungamo zecikumana nazo. Tetyo, m’malo motembelela masoja ŵala, yove epemphela kuti: “Atata, akhululukileni cifukwa oziŵa lini zakucita.” (Luka 23:34) Ngati tupemphela kwa Yehova kuti ayavye ŵala amene aticitila zinthu ziliye cilungamo, zitiyavye kuti tinkhale odekha nocepeshako ululu. Zitiyavye soti kucinja mwatumvwila koma soti mwatuonela ŵanthu amene aticitila zinthu ziliye cilungamo.
18. Kansi pemphelo yeyavya tyani mkwasu Alberto na mkwasu John kulimbana na zinthu ziliye cilungamo?
18 Pemphelo yeyavya akwasu aŵili atomolewa koyambilila kwa nkhani ino, kulimbana na kusoŵa cilungamo kwecikumana nako. Mkwasu Alberto elaŵila kuti: “Nepemphelela akwasu amene aliyonicitile zinthu mwacilungamo. Nesenga Yehova mowelezhyawelezhya kuti aniyavye kuleka kunkhala wokalipa noluŵa zenicitikila.” Cokondwelesha n’cakuti mkwasu Alberto otumikila soti Yehova mokhulupilika. Mkwasu John elaŵila kuti: “Nthawi zinyinji nupemphelela mkwasu wamene enikhumudwisha. Mapemphelo oteti oniyavya kuti nikomuona moyenelela nopewa kumuweluza ndipo oniyavya soti kunkhala na mtendele wa m’maganizo.”
19. Kansi tufunika kucita cinji patuyembekezela masilizhyilo a calo cino? (1 Petulo 3:8, 9)
19 M’calo cino ciipa, tingakumane na zinthu ziliye cilungamo. Mosasamala kanthu za mavuto yatingakumane nayo, tiyeni tipitilizhye kupemphela kwa Yehova kuti atiyavye. Kuyangizhyila apo, tiyeni titolele cisanzo ca Yesu cokhuza mwecicitila zinthu pecikumana na zinthu ziliye cilungamo nopitilizhya kuseŵenzesha mfundo za m’Baibo. Tikacita izi, tinkhale osimikizhya kuti Yehova atidalise.—Ŵelengani 1 Petulo 3:8, 9.
NYIMBO 38 Mulungu Akupase Mphamvu
a M’macaputa 2 na 3 ya kalata yoyamba ya mtumwi Petulo, yove efotokoza vocitika vosiyanasiyana vecikumana navo Akhristu a m’vyaka 100 voyambilila. Ove ecitiliwa zinthu ziliye cilungamo na abwana ŵao ankhanza koma soti na azinalume ŵao osakhulupilila.—1 Pet. 2:18-20; 3:1-6, 8, 9.
b Onani vidyo ya mutu wakuti Mwamene Cikondi Cutiyavyila Kupeza Mtendele Wenewene, pa jw.org.
