1. Kansi atumiki a Mulungu masiku ŵano azitana vinthu votyani, ndipo ndaŵa yanji?

ATUMIKI a Mulungu masiku ŵano azitana vinthu vinyinji. Akwasu na azilongosi anyinji asankha kusalungula koma soti kusalunguliwa. Mabanja ayakine asankha kusankhala na ŵana. Mabanja ayakine asankha kunkhala na umoyo wosafuna vinthu vinyinji. Onse aŵa opanga vosankha ivi pa cifukwa cimozi, camene ni kufuna kucita zinyinji potumikila Yehova. Ni okhutila na vinthu vaali navo ndipo okhulupilila kuti Yehova aŵapase vonse vofunikila. Kansi angaŵakatishe mwala? Yai! Ndaŵa yanji tingankhale osimikizhya? Cifukwa cimozi n’cakuti Yehova edalisa Abulahamu, “atata wa onse ali na cikhulupililo.”​—Aro. 4:11.

2. (a) Molingana na Aheberi 11:8-10, 16, ndaŵa yanji mofunishisha Abulahamu esiya mzinda wa Uri? (b) Tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

² Mofunishisha Abulahamu esiya umoyo uweme weenze nao mu mzinda wa Uri. Ndaŵa yanji? Cifukwa cakuti enzoyembekezela “mzinda wonkhala na maziko ŵeneŵene.” (Ŵelengani Aheberi 11:8-10, 16) Kansi “mzinda” wamene uyu n’cinji? Kansi Abulahamu ekumana na mavuto otyani poyembekezela kuti mzinda uyu umangiwe? Kansi tingatolele tyani cisanzo ca Abulahamu na ca atumiki okhulupilika a masiku ŵano?

3. Kansi Abulahamu enzoyembekezela mzinda wotyani?

³ Mzinda weenzoyembekezela Abulahamu ni Ufumu wa Mulungu. Ufumu uyu upangiwa na Yesu Khristu koma soti Akhristu ozozewa okwanila 144,000. Paulo etomola Ufumu uyu kuti ni “mzinda wa Mulungu wamoyo, Yerusalemu wakululu.”  (Aheb. 12:22; Chiv. 5:8-10; 14:1) Yesu ephunzisa ophunzila ŵake kupemphelela kuti Ufumu wa Mulungu uwele, cifunilo cake cicitike, monga ni kululu, cimozimozi na pacalo.​—Mat. 6: 10.

4. Molingana na Genesis 17:1, 2, 6, kansi Abulahamu enzoziŵa zotyani zokhuza Ufumu wecilonjeza Mulungu?

⁴ Kansi Abulahamu enzoziŵa zonse zokhuza Ufumu wa Mulungu? Yai. Kwa vyaka vinyinji, vinthu vokhuza Ufumu wa Mulungu venze “cisinsi copatulika.” (Aef. 1:8-10; Akol. 1:26, 27) Koma Abulahamu enzoziŵa kuti ayakine mwa mbadwa zake akankhale mafumu cifukwa Yehova emulonjeza. (Ŵelengani Genesis 17:1, 2, 6.) Abulahamu enze na cikhulupililo cotang’a m’malonjezo a Mulungu cakuti enzozimvwa monga kuti waona kale Wozozewa, Mesiya, wamene akankhale Mfumu ya Ufumu wa Mulungu. Pa cifukwa ici, Yesu euzhya Ayuda a m’nthawi yake kuti: “Ausuwanu Abulahamu enze wosangalala poyembekezela kuona siku yangu, ndipo eiona nokondwela.” (Yoh. 8:56) Mosakaikila, Abulahamu enzoziŵa kuti mbadwa zake zikankhale mbali ya Ufumu wopangiwa na Yehova. Yove enzofunishisha kuyembekezela kuti Yehova akwanilishe lonjezo yamene iyi.

5. Tuziŵa tyani kuti Abulahamu enzoyembekezela mzinda wopangiwa na Mulungu?

⁵ Kansi Abulahamu eonesha tyani kuti enzoyembekezela mzinda olo Ufumu wopangiwa na Mulungu? Coyamba, Abulahamu aliyotoleko mbali m’maufumu apacalo. Enzonkhala umoyo woyendayenda ndipo aliyocilikize ufumu uliwonse wa ŵanthu. Kuyangizhyila apo, Abulahamu aliyoganizilepo zonkhala na ufumu wake. M’malo mwake, epitilizhya kumvwila Yehova noyembekezela kuti akwanilishe lonjezo yake. Pocita tetyo, Abulahamu eonesha kuti enze na cikhulupililo cotang’a. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane mavuto yecikumana nayo, noona zatingaphunzilepo pa cisanzo cake.

6. Kansi mzinda wa Uri wenze tyani?

⁶ Abulahamu efuma mu mzinda wa Uri wamene wenze wotetezeka, uweme ndipo ŵanthu enze ophunzila koma soti olemela. Mzinda wa Uri wenze wotetezeka na mpanda  wotang’a, ndipo mbali zitatu za mzinda uyu kwenze m’mana wonoka. Ŵanthu a mu mzinda wa Uri enze na luso ya zolembalemba ndipo enzoziŵa ngako masamu. Cuoneka kuti mzinda uyu wenze likulu ya zamalonda, cifukwa ofukula za m’matongwe epeza mapepa anyinji yamene yenzoseŵenzeshewa pocita malonda. Mang’anda yenze yomangiwa na nchelwa noikiwa plastala, ndipo enzoyapenta na penti ituŵa. Mang’anda ayakine enze na vipinda 13 olo 14, ndipo luŵanza yonse yenzonkhala na konkili ya miyala.

7. Ndaŵa yanji Abulahamu enzofunika kukhulupilila kuti Yehova amuteteze pamozi na banja yake?

⁷ Abulahamu enzofunika kukhulupilila kuti Yehova amuteteze pamozi na banja yake. Ndaŵa yanji? Kumbukilani kuti Abulahamu na Sara esiya ng’anda iweme koma soti yotetezeka mu mzinda wa Uri, noyamba kunkhala m’matenti m’calo ca Kanani. Yove na banja yake enze lini soti otetezeka na mpanda wotang’a koma soti m’mana wonoka, cakuti adani sembe eŵaukila mosavuta.

8. Kansi Abulahamu ekumana na mavuto otyani pa nthawi iyakine?

⁸ Abulahamu ecita cifunilo ca Mulungu, koma nthawi iyakine enzeve vakulya vokwanila kuti alyeshe banja yake. Ku malo kwecimutuma Yehova kwenze cilala cikulu cakuti Abulahamu na banja yake eganiza zokukila ku Iguputo kwa kanthawi. Koma peenze ku Iguputo, Farao emutolela mkazi wake. Ganizilani tyala nkhaŵa yeenze nayo Abulahamu kufwika mpaka pamene Yehova euzhya Farao kuti amuwezhyele mkazi wake Sara.​—Gen. 12:10-19.

9. Kansi Abulahamu ekumana na mavuto otyani m’banja?

⁹ Abulahamu ekumana soti na mavuto a m’banja. Mkazi wake wokondeka Sara enzovyala lini. Vuto iyi yeŵavutisha maganizo kwa vyaka vinyinji. M’kuluta kwa nthawi, Sara etwala kapolo wake mwanakazi, Hagara kwa Abulahamu kuti aŵavyalile mwana. Hagara pecinkhala na vumo ya Isimaeli, eyamba kusula Sara. Vinthu pevefwika paipa, Sara em’pitikisha Hagara pa ng’anda.​—Gen. 16:1-6.

10. Kansi ni vocitika viyakine votyani veyesa cikhulupililo ca Abulahamu?

¹⁰ Posilizhyila pake, Sara enkhala na vumo, novyala mwana munalume ndipo Abulahamu emupasa zina yakuti Isaki. Abulahamu enzoŵakonda ŵana ŵake onse aŵili, Isimaeli na Isaki. Koma cifukwa cakuti Isimaeli enzocitila nkhanza Isaki, Abulahamu epitikisha Isimaeli na Hagara. (Gen. 21:9-14) Pavuli pa vyaka vinyinji, Yehova euzhya Abulahamu kuti atwale Isaki monga nsembe. (Gen. 22:1, 2; Aheb. 11:17-19) Pa vocitika vonse viŵili, Abulahamu enzofunika kukhulupilila kuti Yehova akakwanilishe zecimulonjeza.

11. Ndaŵa yanji Abulahamu enzofunika kuyembekezela Yehova?

¹¹ Pa nthawi yonse iyi, Abulahamu enzofunika kuyembekezela Yehova moleza mtima. Peenze na vyaka vopitilila 70, yove na banja yake efuma mu mzinda wa Uri. (Gen. 11:31–12:4) Kwa vyaka pafupifupi 100, Abulahamu enzonkhala m’matenti m’calo ca Kanani, ndipo ecifwa ali na vyaka 175. (Gen. 25:7) Koma aliyoone kukwanilishiwa kwa lonjezo ya Mulungu yakuti akapase mbadwa zake calo colonjezewa. Aliyoone soti kunkhazikishiwa kwa Ufumu wa Mulungu. Abulahamu ofotokozewa kuti “emwalila ali wokalamba koma soti wokhutila.” (Gen. 25:8) Olo kuti ekumana na mavuto anyinji, epitilizhya kunkhala na cikhulupililo cotang’a koma soti wosangalala poyembekezela Yehova. N’cinji cemuyavya kupilila? Cifukwa pa umoyo wake wonse, Yehova enzom’teteza nomuona monga  shamwali wake.​—Gen. 15:1; Yes. 41:8; Yak. 2:22, 23.

12. Ko tuyembekezela cinji, ndipo tilaŵizhyane cinji?

¹² Molingana na Abulahamu, nase tuyembekezela mzinda wonkhala na maziko ŵeneŵene. Tuyembekezela lini kumangiwa kwa mzinda uyu, cifukwa Ufumu wa Mulungu wenkhazikishiwa kale mu 1914, ndipo ulamulila kululu. (Chiv. 12:7-10) Koma tuyembekezela kuti uyambe kulamulila pacalo. Patuyembekezela zamene izi, tikumane na mavuto anyinji monga ni yecikumana nayo Abulahamu na Sara. Nkhani zakuti mbiri za moyo wa anthu ena, zamene zupezeka mu Nsanja za Olonda, zuonesha kuti olo masiku ŵano, atumiki a Yehova otolela cisanzo ca Abulahamu na Sara pa nkhani yonkhala na cikhulupililo na kuleza mtima. Lomba, tiyeni tilaŵizhyaneko visanzo vitontho noona zatingaphunzilepo.

13. Kansi tuphunzilapo cinji pa cisanzo ca mkwasu Bill Walden?

¹³ Nkhalani okonzeka kuzitana vinthu viyakine. Kuti tiike Ufumu wa Mulungu pasogolo, tufunika kutolela cisanzo ca Abulahamu, wamene ezitana vinthu viyakine kuti akondweleshe Mulungu. (Mat. 6:33; Mko. 10:28-30) Ganizilani cisanzo ca mkwasu wa zina yakuti Bill Walden. * Mu 1942, mkwasu Bill eyamba kuphunzila Baibo na Mboni za Yehova, apo n’kuti wasala patontho kusilizhya maphunzilo a zomangamanga pa yuniveziti ku America. M’mozi mwa aphunzisi a mkwasu Bill em’pezela nchito yakuti akoseŵenza akasilizhya maphunzilo, koma ekana. Yove eŵauzhya kuti esankha kutumikila Mulungu mokwanila m’malo moloŵa nchito ya ndalama zinyinji. Pavuli pa nthawi itontho, boma yelamula kuti mkwasu Bill aloŵe usoja. Pecikana, emulamula kuti alipile ndalama zinyinji ndipo emumanga kwa vyaka 5. Koma pavuli pa vyaka vitatu emasuliwa. Pavuli pake, eitiwa kusukulu ya Giliyadi ndipo etumikila monga m’mishonale mu Africa. Mkwasu Bill elungula kalongosi Eva, ndipo etumikila pamozi  mu Africa, zamene zenzofunika kuzitana. Pavuli potumikila kwa vyaka vinyinji, ewelela ku United States kuti akosamalila amai ŵake a mkwasu Bill. Polaŵila za umoyo wake, mkwasu Bill eciti: “N’ne wokondwela ngako koma soti woyamikila nikaganizila vinthu vanacita potumikila Yehova kwa vyaka vopitilila 70. Nthawi zonse nuyamikila Yehova cifukwa coniyavya kuti nim’tumikile na moyo wangu wonse.” Kansi mutumikile Yehova mu utumiki wanthawi zonse na moyo wanu wonse?

14-15. Kansi tuphunzilapo cinji pa cisanzo ca mkwasu na kalongosi Apostolidis?

¹⁴ Mufunika kuyembekezela kukumana na mavuto. Cisanzo ca Abulahamu cutiphunzisa kuti olo ŵanthu amene ni ozitwala potumikila Yehova okumana na mavuto. (Yak. 1:2; 1 Pet. 5:9) Ganizilani umboni wa zamene izi m’cisanzo ca Aristotelis Apostolidis. * Yove ebatizika mu 1946 ku Greece ndipo mu 1952 ekonshela kalongosi Eleni, wamene enze na zolinga zolingana na zake. Koma kalongosi Eleni em’peza na covimba m’tomfwe. Covimba ecifumya, koma kwa vyaka vitontho pavuli polungulana, covimba ceyamba soti. Pavuli pocitiwa soti opaleshoni, mbali ziyakine za muŵili wa kalongosi Eleni zezizila, ndipo enzokwanisha lini kulaŵila bwino-bwino. Yove epitilizhya kunkhala wacangu olo kuti enzolwala nonzunziwa na boma pa nthawi yamene iyo.

¹⁵ Mkwasu Apostolidis enzosamalila mkazi wake kwa vyaka 30. Pa nthawi yamene iyo, yove enzotumikila monga mkulu, m’komiti ya msonkhano ndipo eyavya kumanga malo ocitilamo misonkhano. Mu 1987, kalongosi Eleni epezeka m’ngozi peenzolalikila, ndipo enkhala wokomoka kwa vyaka vitatu, pavuli pake ecifwa. Polaŵila zecikumana nazo, mkwasu Apostolidis eciti: “Pa vyaka vonse ivi, nekumana na mavuto anyinji, ndipo ayakine yenzowela mosayembekezeleka cakuti nenzofunikila kupilila. Koma nthawi zonse Yehova enzonipasa mphamvu zofunikila kuti nipilile mavuto.” (Sal. 94:18, 19) Yehova okonda ngako atumiki ŵake amene ocita zonse zaangakwanishe pomutumikila olo kuti okumana na mavuto.

16. Kansi mkwasu Knorr etwala malangizo otyani kuli mkazi wake?

 ¹⁶ Pitilizhyani kuganizila za msogolo. Abulahamu enzoganizila madaliso yecimulonjeza Yehova, ndipo izi zemuyavya kupilila mavuto. Kalongosi Audrey Hyde epitilizhya kuganizila za ciyembekezo cake camsogolo olo kuti mulume wake woyamba Nathan H. Knorr ecifwa na khansa. Mulume wake waciŵili Glenn Hyde enzolwala matenda a m’tomfwe. * Elaŵila kuti zecimuuzhya mulume wake woyamba akaliyomwalila zemuyavya ngako. Ndipo epitilizhya kuti: “Mulume wangu enikumbusha kuti ‘tikafwa ciyembekezo casu ni cosimikizhyilika ndipo tikavutike lini soti.’ Enilimbikisha soti kuti: ‘Ukololesha pa mphoto ya msogolo.’ Eyangizhyilapo soti kuti: ‘Ukonkhala wotangwanika poyavya ayakine, ndipo izi zikuyavye kupeza cimwemwe.’” Kulaŵila cendi, n’cinthu coyavya ngako kutangwanika pocitila ayakine vinthu viweme ‘nokondwela na ciyembekezo.’​—Aro. 12:12.

17. (a) Ndaŵa yanji tili na vifukwa vinyinji vutipangisha kuganizila za msogolo? (b) Kansi Mika 7:7 ingatiyavye tyani kuti tikasangalale na madaliso a msogolo?

¹⁷ Masiku ŵano, tili na vifukwa vinyinji vutipangisha kuganizila za msogolo. Vocitika pacalo vuonesha kuti tili kosilizhyila kwa masiku osilizhya a cino calo. Lombapano, Ufumu wa Mulungu uyambe kulamulila calo, ndipo tikafunike lini soti kuuyembekezela. Ayakine mwa madaliso yati tikasangalale nayo ni kuukishiwa kwa okondeka ŵasu emwalila. Pa nthawi yamene iyo, Yehova akapase mphoto Abulahamu cifukwa ca cikhulupililo na kuleza mtima kwake, mwa kumuukisha pamozi na banja yake kuti akankhale soti na moyo pacalo. Ko mukankhalemo kuti mukaŵalondele? Mungayonkhalamo ngati muzitana vinthu viyakine cifukwa ca Ufumu wa Mulungu monga ni mwecicitila Abulahamu. Mufunika soti kupitilizhya kunkhala na cikhulupililo noyembekezela Yehova moleza mtima olo kuti mukumana na mavuto.​—Ŵelengani Mika 7:7.