Lukolo yenze mbali ya mlyango wa cipinda cituŵa ca kacisi. Molingana na zeyefotokoza Mabaibulo a Dziko Latsopano a Malemba Opatulika yamene yefalisiwa cikaliyofwika caka ca 2023, “mbali ya kusogolo kwa lukolo, yenze itali mamita 9 ndipo yenzolingana na muufupi mwa kacisi mwamene mwenze mwa mamita 53.” (2 Mbi. 3:4) Mabaibo ayakine, nayo yefotokoza kuti kutalimpha kwa lukulo iyi kwenze kwa mamita 53.

Ponena za kacisi wa Solomo, Baibulo la Dziko Latsopano la Malemba Opatulika ya Cizungu yamene yepulintiwa mu caka ca 2023, yefotokoza kuti: “Lukolo iyi, yenze itali mamita 9. a Lomba, ganizilani vifukwa vitontho vamene vapangisha kuti pankhale kucinja kwa kamvwidwe kasu.

Lemba ya 1 Mafumu 6:​3, yufotokoza lini za kutalimpha kwa lukolo ya kacisi. Pa vesi iyi, Yeremiya elemba tyala zinthu ziyakine zokhuza kacisi, koma osati kutalimpha kwake. M’caputa cokonkhapo, yove efotokoza mbali zofunika ngako za kacisi zamene zuyangizhyilapo thanki ya kopa, zotengela 10 na vipilala viŵili vamene venze kunja kwa lukolo. (1 Maf. 7:​15-37) Ngati lukolo iyi yenze cendi ya mamita yopitilila 50 ndipo yenze itali kupambana kacisi wonse, ndaŵa yanji Yeremiya aliyofotokoze za kutalimpha kwake? Olo pavuli pa vyaka mahandiledi, olemba mbili Aciyuda elaŵila kuti lukolo iyi yenze lini itali kupambana kacisi wonse wa Solomo.

Akaswili, okaikila ngati vipupa va kacisi sembe vekwanisha kucilikiza lukolo yamene yenze itali mamita 53. Nsanja za miyala zeenzomanga koma soti vimango viyakine veenzoseŵenzesha nchelwa m’nthawi zakuvuli monga mageti ya kacisi ku Iguputo, venzonkhala vikulu kunyansi koma kululu, venzonkhala vitontho. Koma kacisi wa Solomo wenze wosiyanako. Akaswili okhulupilila kuti mtika wa vipupa wenzopitilila lini pa mamita 2.7. Cifukwa ca izi, olemba mbili muyakine wa zina yakuti Theodor Busink, elaŵila kuti: “Kulingana na mtika wa mlyango wa kacisi, lukolo ingankhale lini itali mamita 53.”

Cuoneka kuti lemba ya 2 Mbiri 3:4 iliyokopololewe molondola. Mipukutu iyakine yakale, yuonesha kuti lukolo iyi yenze itali mamita “53.” Koma Malemba ayakine odalilika monga ‘the fifth-century Codex Alexandrinus’ na ‘the sixth-century Codex Ambrosianus,’ yeonesha kuti lukolo iyi yenze itali mamita “9.” Lomba ndaŵa yanji okopolola esokoneza mwa kulemba mamita “53”? Cuoneka kuti m’Ciheberi, mau akuti “handiledi” na “kyubiti” yolinganako. Tetyo, payakine wokopolola eseŵenzesha “handiledi” m’malo mwa “kyubiti.”

Kulaŵila cendi, olo kuti tuyesa kumvwisha bwino mfundo izi noonesha kacisi wa Solomo molondola, tuika ngako maganizo ŵasu pa cithunzi ca kacisi uyu camene ni kacisi wauzimu. Tuyamikila ngako kuti Yehova waita atumiki ŵake onse kuti akomulambila mu kacisi uyu.—Aheb. 9:​11-14; Chiv. 3:12; 7:​9-17.