1. Kansi azilongosi okumana na mavuto otyani? (Onani cithunzithunzi pa cikuto)

NISE osangalala ngako kunkhala na azilongosi mumpingo amene okata nchito mwakhama. Mwacisanzo, otolamo mbali pa misonkhano, olalikila nophunzisa uthenga uweme. Ayakine oyavya pa nchito yokonza Ng’anda ya Ufumu, izi zuonesha kuti odela nkhaŵa Akhristu ayao. Olo n’tetyo, azilongosi aŵa okumana na mavuto. Ayakine osamalila makolo amene ni akulukazi. Ayakine osushiwa na a m’banja mwao. Ayakine olela ŵeka ŵana ndipo oseŵenza mwamphamvu kuti apeze zofunikila za ŵana ŵao.

2. Ndaŵa yanji tufunika kuyesayesa kulimbikisha azilongosi?

² Ndaŵa yanji tufunika kulimbikisha azilongosi? Cifukwa ŵanthu m’calo olemekeza lini anakazi. Kuyangizhyila apo, Baibo yutilimbikisha kuti tikoŵayavya. Mwacisanzo, mtumwi Paulo euzhya mpingo wa ku Roma kuti alondele Febe “nomuyavya pa mbali iliyonse yangafunikile thandizo.” (Aro. 16:1, 2) Paulo peenze Mfarisi, enze m’gulu ya ŵanthu amene enzoona anakazi kuti ni osafunika. Koma pecinkhala Mkhristu, etolela cisanzo ca Yesu mwa kulemekeza anakazi noŵamvwila cifundo.​—1 Akor. 11:1.

3. Kansi Yesu enzoŵaona tyani anakazi?

³ Yesu enzolemekeza anakazi. (Yoh. 4:27) Yove enzoona lini anakazi monga ni mwenzoŵaonela asogoleli acipembezo Caciyuda. Baibo iyakine yulaŵila kuti: “Yesu aliyolaŵileko ciliconse coonesha kuti enzolemekeza lini anakazi.” M’malomwake, enzolemekeza ngako anakazi amene enzocita cifunilo ca Ausuwake. Tetyo, enzoŵaona monga ni azilongosi ŵake, ndipo eŵatomolela pamozi na analume amene enze m’banja yake yauzimu.​—Mat. 12:50.

4. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

 ⁴ Yesu enze wokonzeka kuyavya anakazi amene enzocita cifunilo ca Mulungu. Enzoŵayamikila noŵateteza. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane mwatingatolele cisanzo ca Yesu m’njila zitatu.

5. Ndaŵa yanji azilongosi ayakine angavutike kupeza nthawi yotandala?

⁵ Seo tonse, tufuna kunkhala na ayasu aweme. Koma nthawi ziyakine azilongosi angacione kunkhala covuta kupeza nthawi yotandala. Ndaŵa yanji? Onani zecifotokoza ayakine. Kalongosi wa zina yakuti Jordan * elaŵila kuti: “Cifukwa cakuti n’ne mbeta, nthawi zinyinji nuzimvwa kuti n’ne wosafunika mumpingo.” Naye kalongosi Kristen wamene ni mpainiya ndipo eciyotumikila kudela kufunika a nchito anyinji, elaŵila kuti: “Ngati niwe mlwendo mumpingo, uzimvwa kuti uli weka.” Akwasu ayakine nao angamvwe cimozimozi. Munthu wamene ali m’banja yakuti ayakine ni Mboni lini, angavutike kukatizhyana na banja yake, ndipo angazimvwe kuti ali patali na akwasu na azilongosi. Azilongosi ayakine angazimvwe kuti ali ŵeka cifukwa cakuti olwala ndipo okwanisha lini kucoka pa ng’anda. Ayakine angazimvwe teti cifukwa cakuti osamalila wa banja wao wamene ni wolwala. Kalongosi Annette elaŵila kuti, “Nenzokwanisha lini kutandala na akwasu na azilongosi cifukwa nenzosamalila amama amene enze olwala.”

6. Molingana na Luka 10:38-42, kansi Yesu eyavya tyani Malita na Mariya?

⁶ Yesu enzotandala na azilongosi ŵake akuuzimu, ndipo enzoŵaona monga ni ashamwali ŵake. Ganizilani ushamwali wenze pakati pa yove, Mariya na Malita amene enze mbeta. (Ŵelengani Luka 10:38-42.) Mau na zocita za Yesu zecitisha kuti akomasuka naye. Mwacisanzo, Mariya ezimvwa womasuka kunkhala naye pafupi monga wophunzila wake. * Naye Malita emasuka kuuzhya Yesu mwenzomvwila pecikalipa cifukwa cakuti Mariya enzomuyavya lini kukonza cakulya. Pa cocitika ici, Yesu eyavya onse aŵili kuphunzilapo mfundo zofunika ngako. Eonesha kuti enzokonda anakazi aŵa pamozi na mlongosi wao Lazaro, poŵatandalila maulwendo anyinji. (Yoh. 12:1-3) Niye cifukwa cake Lazaro pecilwala ngako, Mariya na Malita eziŵa kuti Yesu angaŵayavye.​—Yoh. 11:3, 5.

7. Ni njila imozi yotyani yatingalimbikishile azilongosi?

⁷ Azilongosi ayakine oona misonkhano kuti ni mwai wokumana pamozi na Akhristu ayao. Tetyo, tufunika kuonesha kuti taŵalondela, talaŵizhyana nao noŵaonesha kuti tuŵakonda. Kalongosi Jordan watatomola koyambilila elaŵila kuti, “Nulimbikishiwa ngako ngati ayakine oniyamikila cifukwa ca ndemanga zanutwala pa misonkhano, kuluta nane mu utumiki koma soti ngati oonesha kuti onikonda.” Tufunika kuŵaonesha azilongosi kuti ni ofunika ngako. Kalongosi Kia elaŵila kuti “Ngati niliyolute ku misonkhano, akwasu na azilongosi onilembela meseji kuti aziŵe ngati nili bwino. Izi zuonesha kuti onidela nkhaŵa.”

8. Kansi ni m’njila ziyakine zotyani zatingatolele cisanzo ca Yesu?

⁸ Molingana na Yesu, nase tufunika kupeza nthawi yotandala na azilongosi. Payakine tingaŵaitileko ku cakulya olo ku zosangulusha.  Ngati tacita izi, makambilano yasu yofunika kunkhala yolimbikisha. (Aro. 1:11, 12) Akulu ofunika kutolela cisanzo ca Yesu. Enzoziŵa kuti umbeta ungankhale cinthu covuta kuli ayakine, koma aliyofotokoze kuti kulungula olo kunkhala na ŵana niye kucitisha munthu kunkhala wosangalala. (Luka 11:27, 28) M’malomwake, tingapeze cimwemwe conkhalisha ngati tuika Ufumu wa Yehova pasogolo.​—Mat. 19:12.

9. Kansi akulu angacitenji kuti ayavye azilongosi?

⁹ Makamaka akulu ofunika kuona anakazi mumpingo monga azilongosi koma soti amai ŵao akuuzimu. (1 Tim. 5:1, 2) Akulu ofunika kupeza nthawi yolaŵila na azilongosi misonkhano ikaliyoyamba olo ikasila. Kalongosi Kristen elaŵila kuti, “Mkulu muyakine peciona kuti nenzonkhala wotangwanika, efunishisha kuziŵa mweyenzele ndandanda yangu. Tetyo, neyamikila ngako cifukwa conidela nkhaŵa.” Ngati akulu opeza nthawi yolaŵila na azilongosi, niye kuti oonesha kuti oŵakonda. * Kalongosi Annette watomolewa koyambilila efotokoza kuwama kolaŵila na akulu. Yove elaŵila kuti, “Nefwika poŵaziwa bwino ndipo nao eniziŵa bwino. Tetyo, nikakumana na mavuto nunkhala omasuka kuŵasenga thandizo.”

10. N’cinji cingayavye azilongosi kunkhala osangalala?

¹⁰ Tonse tukumvwa bwino ngati ŵanthu atiyamikila pa vinthu vatacita olo pa maluso yasu. Koma ngati otiyamikila lini tingafooke. Mpainiya muyakine wazina yakuti Abigail wamene ni mbeta, nthawi ziyakine okumvwa kuti osuliwa. Yove elaŵila kuti: “Ŵanthu oniziŵa lini luweme, oziŵa tyala makolo ŵangu na acibulu ŵangu. Nthawi ziyakine izi zunicitisha kumvwa kuti paliye oniona.” Onani zecilaŵila kalongosi wazina yakuti Pam. Peenze mbeta, etumikila monga m’mishonale kwa vyaka vinyinji. Posilizhyila pake ewelela kwao kuti akasamalile makolo ŵake. Olo kuti lomba ali na vyaka 70, otumikila monga mpainiya. Yove elaŵila kuti, “Cinthu caniyavya ngako n’cakuti ŵanthu enzoniyamikila pa vinthu venenzocita.”

11. Kansi Yesu eonesha tyani kuyamikila pa nchito yenzokata anakazi peenzocita utumiki wake?

¹¹ Yesu eyamikila thandizo yecilondela kuli anakazi enzomutumikila “poseŵenzesha cuma cao.” (Luka 8:1-3) Aliyoŵapase tyala mwai wom’tumikila, koma eŵaululila soti zinthu zofunika zokhuza cifunilo ca Mulungu. Mwacisanzo, eŵauzhya soti kuti yove akafwe noukishiwa. (Luka 24:5-8) Yove ekonzekelesha anakazi aŵa monga ni mwecicitila kuli atumwi za mayeselo yati akakumane nayo msogolo. (Mko. 9:30-32; 10:32-34) Nangu kuti atumwi eutuka Yesu pecimangiwa, ayakine mwa anakazi amene enzomutumikila, enze pafupi peenzokufwa pa cimuti conzunzikilapo.​—Mat. 26:56; Mko. 15:40, 41.

12. Kansi Yesu eŵapasa mwai wanji anakazi?

¹² Yesu epasa anakazi nchito yofunika ngako. Mwacisanzo, anakazi oyopa Mulungu niye enze oyamba kucitila umboni za kuukishiwa kwake. Yove euzhya anakazi amene aŵa kuti akauzhye atumwi kuti yove waukishiwa. (Mat. 28:5, 9, 10) Cuoneka kuti anakazi aŵa enzepo atumwi pecizozewa na mzimu utuŵa pa Pentekosite mu 33 C E. Ngati n’tetyo, niye kuti anakazi aŵa elondelako mphaso yolaŵila vilaŵilo vosiyanasiyana nouzhya ayakine “zinthu zikulu zokhuza Mulungu.”​—Mac. 1:14; 2:2-4, 11.

13. Kansi anakazi okata nchito zotyani masiku ŵano, ndipo ndaŵa yanji tufunika kuŵayamikila?

¹³ Tufunika kuŵayamikila azilongosi pa utumiki wakucita. Utumiki wao uyangizhyilapo kumanga nokonza Mang’anda a Ufumu, kuyavya tumagulu twa cilaŵilo ciyakine nocitako utumiki wa pa Beteli. Okata nchito yoyavya pakacitika masoka acilengedwe, kumasulila mabuku notumikila monga apainiya olo amishonale. Molingana na akwasu, nao azilongosi oloŵako masukulu ya apainiya, ya Alengezi a Ufumu na ya Giliyadi. Kuyangizhyila apo, anakazi oyavya analume ŵao kukwanilisha udindo wao mumpingo na m’gulu ya Mulungu. Akwasu amene aŵa angakwanishe lini kutumikila mokwanila monga “mphaso mwa analume” ngati anakazi ŵao oŵacilikiza lini. (Aef. 4:8) Kansi mungaganizileko njila ziyakine zatingacilikizilile azilongosi pa nchito yakucita?

14. Molingana na Salimo 68:11, kansi akulu amene ni ozindikila, oziŵa cinji?

¹⁴ Akulu amene ni ozindikila, oziŵa kuti azilongosi ni “gulu ikulu” ya ŵanthu amene ni ofunishisha kukata nchito. Kanyinji-kanyinji niye ocita bwino pa nchito yolalikila uthenga uweme. (Ŵelengani Salimo 68:11.) Tetyo, akulu angaphunzile zinyinji kufumila kuli azilongosi. Kalongosi Abigail watomolewa poyamba, olimbikishiwa ngati akwasu omukonsha njila zakuseŵenzesha poyambisha makambilano na ŵanthu a m’gawo yake. Yove  elaŵila kuti, “Izi zuniyavya kuona kuti n’ne wofunika m’gulu ya Yehova.” Kuyangizhyila apo, akulu ozindikila kuti azilongosi acikulile amene ni okhulupilika, ocita bwino poyavya azilongosi atontho-atontho akakumana na mavuto. (Tito 2:3-5) Kulaŵila cendi, azilongosi ofunika kuyamikiliwa.

15. Ni pa vocitika votyani pamene azilongosi angafunikile kuyavyiwa?

¹⁵ Nthawi ziyakine azilongosi angafunike munthu woŵayavya ngati akumana na vuto. (Yes. 1:17) Mwacisanzo, kalongosi wamasiye olo wamene cikwati cake cesila, angafunikile munthu womuteteza nomuyavya kucita nchito ziyakine. Kalongosi mkulukazi angafunikile kuyavyiwa kuti apeze dokotala angamuyavye. Mpainiya wamene oseŵenza nchito ziyakine m’gulu ya Yehova, angafunikile kuyavyiwa ngati ayakine omunena kuti olalikila lini mokwanila monga ni mwakulalikilila apainiya ayakine. Kansi ni m’njila ziyakine zotyani zatingayavyile azilongosi? Lomba, tiyeni tilaŵizhyane soti cisanzo ca Yesu.

16. Molingana na Maliko 14:3-9, kansi Yesu em’teteza tyani Mariya?

¹⁶ Yesu enzoteteza azilongosi ŵake auzimu ngati ŵanthu oŵamvwishisha lini. Mwacisanzo, eteteza Mariya peenzoimbiwa mlandu na Malita. (Luka 10:38-42) Eteteza Mariya kaciŵili pamene ŵanthu ayakine enzomuimba mlandu kuti epanga cosankha colakwika. (Ŵelengani Maliko 14:3-9.) Yesu eziŵa colinga ca Mariya ndipo emuyamikila polaŵila kuti: “Wanicitila cinthu ciweme. . . . Wacita zaangakwanishe kucita.” Yesu elosela kuti zocita ziweme za Mariya zikaziŵike “kulikonse kwati ukalalikiliwe uthenga uweme pacalo conse,” ndipo izi niye zayucita nkhani ino. N’zocitisha cidwi kuti Yesu elaŵila kuti uthenga uweme ukalalikiwe pacalo conse peenzoyamikila Mariya cifukwa ca cinthu cecicita. Cuoneka kuti mau ŵake elimbikisha Mariya pamene ŵanthu ayakine emuona kuti epanga cosankha colakwika.

17. Fotokozani cisanzo coonesha patufunika kuteteza kalongosi.

¹⁷ Kansi muteteza azilongosi ŵanu akuuzimu? Mwacisanzo ganizilani cocitika ici. Ofalisa ayakine aona kuti kalongosi wamene mulume wake ni Mboni lini, nthawi zonse owela mocelwa ku misonkhano ndipo oluta kamangu misonkhano ikasila. Aona soti kuti okonda lini kuwela na ŵana. Tetyo, omuimba mlandu cifukwa cakuti okakamizhya lini mulume wake kuti akomulola kuwela na ŵana ku misonkhano. Koma caasaziŵa n’cakuti kalongosi uyu ocita zonse zaangakwanishe. Yove aliye ulamulilo pa ndandanda yake olo udindo wopanga zosankha pa ŵana ŵake. Kansi mungacite tyani ngati mwamvwa kuti ŵanthu ayakine omuimba mlandu? Ngati mungayamikile kalongosi uyu nouzhyako ayakine zinthu zakucita bwino, zingaŵayavye kuti aleke kumuimba mlandu.

18. Ni m’njila ziyakine zotyani zatingayavyile azilongosi ŵasu?

¹⁸ Tingaoneshe kuti tukonda azilongosi ŵasu mwa kuŵacitilako vinthu viyakine. (1 Yoh. 3:18) Kalongosi Annette wamene enzosamalila amai ŵake olwala, elaŵila kuti: “Akwasu na azilongosi ayakine enzowela ku ng’anda kwasu kuzosamalila amama kuti neo niciteko vinthu viyakine olo kuleta vakulya. Izi zenicitisha kumvwa kuti n’ne wokondewa koma soti wofunika mumpingo.” Kalongosi Jordan naye elondela thandizo. Mkwasu muyakine emuphunzisa mwangasamalilile motoka yake. Yove elaŵila kuti: “N’zosangalasha kuziŵa kuti akwasu na azilongosi onidela nkhaŵa, ndipo ofuna kuti nikonkhala  wotetezeka ngati nuyendesha motoka yangu.”

19. Kansi akulu angayavye azilongosi m’njila ziyakine zotyani?

¹⁹ Akulu nao ofunika kudela nkhaŵa azilongosi. Ove oziŵa kuti Yehova ofuna kuti azilongosi akosamaliliwa luweme. (Yak. 1:27) Tetyo, akulu otolela cisanzo ca Yesu mwa kunkhala oganiza bwino. Angacite izi mwa kupewa kuika malamulo osafunikila. (Mat. 15:22-28) Ngati akulu oyesayesa kuyavya azilongosi, oŵacitisha kumvwa kuti Yehova na gulu yake oŵakonda. Woyanganila kagulu peecimvwa kuti Kia okukila ku ng’anda iyakine, nthawi yamene iyo eganiza zomuyavya. Kalongosi Kia elaŵila kuti: “Izi zecepesha nkhaŵa yenenze nayo. Cifukwa ca mau yao yolimbikisha na thandizo yao, akulu enionesha kuti n’ne wofunika mumpingo koma soti kuti nili lini neka.”

20-21. Kansi tingaoneshe tyani kuti tukonda azilongosi ŵasu onse?

²⁰ M’mimpingo masiku ŵano, muli azilongosi anyinji amene oseŵenza mwamphamvu ndipo ofunika thandizo yasu. Monga ni mwataphunzilila kufumila ku cisanzo ca Yesu, tingaŵayavye mwa kutandala nao noŵaziŵa bwino. Tingaŵayamikile pa zakucita potumikila Yehova ndipo tingaŵateteze ngati ni pofunikila.

²¹ Cakosilizhyila kwa kalata yake kwa Aroma, mtumwi Paulo etomola mwacindunji anakazi 9 Acikhristu. (Aro. 16:1, 3, 6, 12, 13, 15) Mosakaikila anakazi aŵa elimbikishiwa pecilondela moni na ciyamikilo. Nase tufunika kulimbikisha azilongosi mumpingo. Tikacita izi, niye kuti tuonesha kuti tuŵakonda monga banja yasu yauzimu.