NKHANI YOPHUNZILA 16
“Mlongosi Wako Auke”!
“Yesu euzhya [Marita] kuti: ‘Mlongosi wako auke.’”—YOH. 11:23.
NYIMBO 151 Akaŵaite
ZATI TIPHUNZILE a
1. Kansi kamlumbwana kayakine keonesha tyani kuti kenze na cikhulupililo cakuti akufwa akauke?
KAMLUMBWANA kayakine ka zina yakuti Matthew kolwala matenda akulu ndipo kacitiwapo maopaleshoni anyinji. Pekenze na vyaka 7, kove na banja yake enzotamba pulogilamu ya JW Broadcasting®. Cakosilizhyila kwa pulogilamu iyi, etamba vidyo ya nyimbo yamene yenzoonesha ŵanthu oukishiwa. b Pavuli pa pulogilamu iyi, Matthew eluta kuli makolo ŵake noŵakata kumanja ndipo elaŵila kuti: “Mwaona amama na atata. Olo kuti ningafwe, nikaukishiwe pa ciukililo. Pali bwino munganiyembekezele.” Ganizilani tyala mwecimvwila makolo ŵake cifukwa coona kutang’a kwa cikhulupililo ca mwana wao cakuti akufwa akauke.
2-3. Ndaŵa yanji n’cinthu cofunika kuganizila pa lonjezo ya ciukililo?
2 Nthawi na nthawi, tonse tingacite bwino kuganizila lonjezo ya m’Baibo yokhuza ciyembekezo ca ciukililo ca msogolo. (Yoh. 5:28, 29) Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti payakine tingalwale matenda akulu olo mosayembekezeleka tingataikiliwe okondeka ŵasu mu imfwa. (Mla. 9:11; Yak. 4:13, 14) Tetyo ciyembekezo casu ca ciukililo cingatiyavye kupilila mavuto oteti. (1 Ates. 4:13) Kuyangizhyila apo, Malemba otisimikizhyila kuti Ausuwasu akululu otiziŵa bwino koma soti otikonda ngako. (Luka 12:7) Yehova Mulungu otiziŵa bwino cakuti akatiukishe na umunthu koma soti maganizo yetenze nayo tikaliyokufwa. Yove otikonda ngako ndipo watipasa mwai wakuti tikankhale na moyo mpaka kale-kale. Olo kuti tingafwe, akatiukishe.
3 M’nkhani ino, tiyambe mwa kulaŵizhyana cifukwa cake tukhulupilila lonjezo yakuti akufwa akauke. Pavuli pake, tilaŵizhyane nkhani ya m’Baibo yamene yutang’isha cikhulupililo casu. Nkhani iyi niye patolewa mau a pa lemba pazikiwa nkhani ino. Mau aŵa ni akuti: “Mlongosi wako auke.” (Yoh. 11:23) Posilizhyila, tiphunzile zatingacite kuti titang’ishe ciyembekezo casu pa nkhani ya ciukililo.
NDAŴA YANJI TUFUNIKA KUKHULUPILILA LONJEZO YA CIUKILILO?
4. Kuti tikhulupilile lonjezo, kansi coyamba tufunika kusimikizhyila cinji? Fotokozani cisanzo.
4 Kuti tikhulupilile lonjezo, coyamba tufunika kusimikizhyila kuti munthu wamene walonjeza ali na cifuno koma soti mphamvu zokwanilisha lonjezo iyi. Ganizilani kuti ng’anda yanu yaonongeka ngako na cimphepo ndipo muyanu wawela nokulonjezani kuti, ‘Nikuyavyeni kukonza soti ng’anda yanu.’ Yove ni oona mtima ndipo mwasimikizhyila kuti ofuna cendi kukuyavyani. Kuyangizhyila apo, yove ni kaswili pa nkhani ya zomangamanga koma soti ali na zida zofunikila. Ndipo muziŵa soti kuti angakwanishe. Izi zingakuyavyeni kusimikizhyila kuti akwanilishe lonjezo yake. Nanga tyani ponena za lonjezo ya Mulungu ya ciukililo? Kansi ali na cifuno koma soti mphamvu zoikwanilisha?
5-6. Ndaŵa yanji tingasimikizhyile kuti Yehova ali na cifuno cakuyoukisha ŵanthu ecifwa?
5 Kansi Yehova ofunishisha kuukisha akufwa? Eee. Yove euzhyila ŵanthu ayakine kulemba za lonjezo yake ya ciukililo ca msogolo m’Baibo. (Yes. 26:19; Hos. 13:14; Chiv. 20:11-13) Ndipo Yehova akalonjeza, nthawi zonse okwanilisha. (Yos. 23:14) Kulaŵila cendi, Yehova ofunishisha kuukisha akufwa. Ndaŵa yanji talaŵila teti?
6 Ganizilani mau yecilaŵila Yobu. Yove enze wosimikizhya kuti olo angafwe, Yehova ni wofunishisha kumuukisha. (Yobu 14:14, 15) Yehova ni wofunishisha kuukisha atumiki ŵake amene ecifwa. Yove ni wofunishisha kuŵaukisha kuti akankhale na thanzi iweme koma soti osangalala. Nanga tyani za ŵanthu mabiliyoni amene ecifwa ndipo enzeve mwai wophunzila zinyinji zokhuza Yehova? Mulungu wasu wacikondi ofunishisha kuyoŵaukisha. (Mac. 24:15) Ofuna kuti akaŵapase mwai wakuti nao akankhale ashamwali ŵake na kuti akankhale na moyo mpaka kale-kale monga ni yove. (Yoh. 3:16) N’zoonekelatu kuti ali na cifuno cakuti akaukishe ŵanthu ecifwa.
7-8. Ndaŵa yanji tingankhale osimikizhya kuti Yehova ali na mphamvu zoukisha ŵanthu ecifwa?
7 Kansi Yehova ali soti na mphamvu zoukisha ŵanthu ecifwa? Eee, yove ni Wamphamvuzonse. (Chiv. 1:8) Tetyo, ali na mphamvu zogonjesa mdani wake aliyense kuyangizhyilapo imfwa. (1 Akor. 15:26) Kuziŵa izi kutitonthoza ngako. Ganizilani cisanzo ca kalongosi Emma Arnold. Yove na abanja ŵake ekumana na mayeselo akulu pa Nkhondo Yaciŵili ya Pacalo Conse. Pofuna kutonthoza mwana wake cifukwa ca imfwa ya okondeka ŵao amene efwila m’jele ya Nazi, kalongosi Emma elaŵila kuti: “Ngati akufwa angaukishiwe lini, niye kuti mdani wasu wamene ni imfwa ali na mphamvu ngako kupambana Mulungu. Koma izi n’zawenye.” Kulaŵila cendi, paliye cinthu ciliconse camene cili na mphamvu kupambana Yehova. Mulungu wasu Wamphamvuzonse wamene elenga moyo ali na mphamvu zoukisha ŵanthu ecifwa.
8 Cifukwa ciyakine cutipangisha kukhulupilila kuti Mulungu akakwanishe kuukisha akufwa, n’cakuti oluŵa lini. Yove oita nyenyezi iliyonse na zina yake. (Yes. 40:26) Kuyangizhyila apo, okumbukila ŵanthu amene ecifwa. (Yobu 14:13; Luka 20:37, 38) Mosavuta, okwanisha kukumbukila olo mbali zitontho-zitontho zokhuza ŵanthu ŵati akaukishe kuyangizhyilapo maonekedwe, umunthu, zecikumana nazo pa umoyo koma soti ziyakine zinyinji.
9. Ndaŵa yanji mukhulupilila lonjezo yakuti Yehova akaukishe ŵanthu akufwa msogolo?
9 N’zoonekelatu kuti tingakhulupilile kuti Yehova akakwanilishe lonjezo yakuti akaukishe ŵanthu msogolo. Talaŵila teti cifukwa cakuti tuziŵa kuti yove ali na cifuno koma soti mphamvu zokwanilisha lonjezo iyi. Cifukwa ciyakine cutipangisha kukhulupilila lonjezo ya Mulungu yakuti akaukishe akufwa, n’cakuti Yehova eukishapo kale ŵanthu m’nthawi zakuvuli. M’nthawi za m’Baibo, yove epasa mphamvu analume ayakine okhulupilika kuyangizhyilapo Yesu kuti aukishe akufwa. Lomba tiyeni tilaŵizhyane nkhani yokhuza munthu weciukisha Yesu yamene yupezeka mu Yohane caputa 11.
YESU OTAIKILIWA SHAMWALI WAKE WOKONDEKA
10. Kansi n’cinji cecitika Yesu peenzolalikila kusilya kwa Yorodano, ndipo ecita cinji? (Yohane 11:1-3)
10 Ŵelengani Yohane 11:1-3. Ganizilani zecitika ku Betaniya cakosilizhyila kwa 32 C.E. Yesu enze na ashamwali m’munzi uyu amene ni Lazaro na azilongosi ŵake aŵili, Mariya na Marita. (Luka 10:38-42) Koma Lazaro elwala ndipo azilongosi ŵake ecita nkhaŵa. Ove etumizhya uthenga kwa Yesu wamene enze kusilya kwa Yorodano, ndipo msenga uyu wenze woyenda masiku aŵili kufumila ku Betaniya. (Yoh. 10:40) Comvwisha cisoni n’cakuti ŵanthu ŵecituma akaliyofwika kuli Yesu, Lazaro ecifwa. Olo kuti Yesu eziŵa kuti Lazaro wamwalila, yove epitilizhya kunkhala kusilya kwa Yorodano kwa masiku ayakine aŵili, ndipo pavuli pake epanga ulwendo woluta ku Betaniya. Tetyo efwika ku Betaniya apo n’kuti papita masiku 4 kufumila pecimwalila Lazaro. Yesu eganiza zocita cinthu ciyakine camene cenze kuzopindulisha ashamwali ŵake notwala ulemelelo kwa Mulungu.—Yoh. 11:4, 6, 11, 17.
11. Kansi tuphunzilapo cinji zokhuza ushamwali pa nkhani iyi?
11 Pa nkhani iyi tuphunzilapo mfundo yofunika yokhuza ushamwali. Ganizilani izi: Mariya na Marita pecitumizhya uthenga kuli Yesu, aliyomusenge kuti awele ku Betaniya. Ove eingomutumizhyila uthenga womuziŵisha kuti shamwali wake olwala. (Yoh. 11:3) Lazaro pecimwalila, Yesu sembe ekwanisha kumuukisha olo kuti enze kutali. Olo n’tetyo, yove esankha kuluta ku Betaniya kuti akankhale pamozi na ashamwali ŵake, Mariya na Marita. Kansi muli na shamwali wamene onkhala wokonzeka kukuyavyani olo kuti muliyomusenge? Ngati n’tetyo, ziŵani kuti mungamudalile pa “nthawi ya mavuto.” (Miy. 17:17) Tetyo, tiyeni tikonkhala ashamwali aweme monga ni mweenzele Yesu. Lomba, tiyeni tipitilizhye kukambilana nkhani iyi noona zecitika pavuli pake.
12. Kansi Yesu emulonjeza cinji Marita, ndipo ndaŵa yanji enzofunika kukhulupilila lonjezo iyi? (Yohane 11:23-26)
12 Ŵelengani Yohane 11:23-26. Marita peciziŵa kuti Yesu ali pafupi na Betaniya, nthawi yamene iyo eluta kuyokumana naye nomuuzhya kuti: “Asikulu, kuti mwenze kuno sembe mlongosi wangu aliyomwalile.” (Yoh. 11:21) N’cendi kuti Yesu sembe epolesha Lazaro. Koma Yesu enzofuna kucita cinthu ciyakine capadela. Yove emulonjeza kuti: “Mlongosi wako auke.” Euzhya soti Marita cifukwa ciyakine cokhulupilila lonjezo iyi. Elaŵila kuti: “N’ne kuuka na moyo.” Mulungu epasa Yesu mphamvu zoukisha ŵanthu akufwa. Izi zikaliyocitika, yove eukisha kamsimbi nthawi itontho pavuli pakuti kamwalila. Ndipo cuoneka kuti eukisha soti munalume muyakine pa siku yecimwalila. (Luka 7:11-15; 8:49-55) Koma kansi enze kuzokwanisha kuukisha munthu wamene enkhala m’manda kwa masiku 4 ndipo muŵili wake weyamba kuola?
“LAZARO, FUMA!”
Yesu emvwila cifundo ashamwali ŵake amene enzolila (Onani ndime 13-14)
13. Molingana na Yohane 11:32-35, kansi Yesu ekhuziwa tyani peciona Mariya na ŵanthu ayakine olila? (Onani soti cithunzithunzi.)
13 Ŵelengani Yohane 11:32-35. Ganizilani zecitika pavuli pake. Mariya wamene naye enze mlongosi wa Lazaro eluta kuyokumana na Yesu. Yove elaŵila mau yecilaŵila mkwake akuti: “Asikulu, kuti mwenze kuno mlongosi wangu sembe aliyomwalile.” Yove na ŵanthu ayakine ŵeenze nao ecita ngako cisoni. Yesu peciŵaona kuti olila, naye ecimvwa cisoni. Cifukwa ca cikondi ceenze naco pa ashamwali ŵake aŵa, naye elila. Yove emvwisha mwacumvwikila ngati munthu wataikiliwa wokondeka wake mu imfwa. Kulaŵila cendi, ni wofunishisha kucosapo mavuto yamene yocitisha ŵanthu kulila.
14. Kansi tuphunzilapo cinji tikaona zecicita Yesu peciona kuti Mariya olila?
14 Zecicita Yesu peciona kuti Mariya olila, zutiphunzisa kuti Yehova ni Mulungu wamene ali na cifundo cikulu. Ndaŵa yanji talaŵila teti? Monga ni mwetephunzilila mu nkhani yapita, Yesu oonesha ndendende kaganizidwe koma soti mwakumvwila Ausuwake. (Yoh. 12:45) Yesu elila cifukwa ecitila cifundo ashamwali ŵake amene enzolila. Izi zutionesha kuti naye Yehova akumvwa cimozimozi akaona kuti tulila. (Sal. 56:8) Kansi izi zukupangishani lini kuvwendela pafupi na Mulungu wamene ni wacifundo?
Yesu eonesha kuti ali na mphamvu zoukisha akufwa (Onani ndime 15-16)
15. Molingana na Yohane 11:41-44, n’cinji cecitika ku manda a Lazaro? (Onani soti cithunzithunzi.)
15 Ŵelengani Yohane 11:41-44. Yesu pecifwika pa manda a Lazaro, euzhya ŵanthu kuti acosepo cimwala ceenzovalila pa manda apa. Koma Marita emulesha nolaŵila kuti muŵili wake wayamba kununkha pali lomba. Yesu emuuzhya kuti: “Kansi niliyokuuzhye kuti ngati ukhulupilila uone ulemelelo wa Mulungu?” (Yoh. 11:39, 40) Pavuli pake, Yesu elolesha kululu nopemphela pa gulu ya ŵanthu. Enzofuna kutwala ulemelelo kwa Yehova cifukwa ca zinthu zeenzofuna kucita. Pavuli pake, Yesu ekuwa kuti: “Lazaro, fuma!” Ndipo Lazaro efuma m’manda. Yesu ecita cinthu camene ŵanthu ayakine enzoona monga kuti cingakwanishike lini.—Onani manosi ophunzilila opezeka pa Yohane 11:17 m’Baibo yophunzilila ya Cizungu.
16. Kansi cocitika cupezeka mu Yohane caputa 11 cutang’isha tyani cikhulupililo casu pa ciyembekezo ca ciukililo?
16 Cocitika camene cupezeka mu Yohane caputa 11 cutang’isha cikhulupililo casu pa ciyembekezo ca ciukililo. Motyani? Kumbukilani zamene Yesu elonjeza Marita. Emuuzhya kuti: “Mlongosi wako auke.” (Yoh. 11:23) Molingana na Ausuwake, Yesu ali na cifuno koma soti mphamvu zokwanilisha lonjezo iyi. Misozi ya Yesu yeonesha kuti ni wofunishisha kufumyapo imfwa na cisoni. Ndipo Lazaro pecifuma m’manda, Yesu eonesha kuti ali na mphamvu zoukisha ŵanthu akufwa. Ganizilani soti mau yamene Yesu ekumbusha Marita. Yove emuuzhya kuti: “Kansi niliyokuuzhye kuti ngati ukhulupilila uone ulemelelo wa Mulungu?” (Yoh. 11:40) Tili na vifukwa viweme vokhulupilila kuti lonjezo ya Mulungu yakuti akaukishe akufwa ikakwanilishiwe. Lomba kansi tingacite tyani kuti titang’ishe ciyembekezo casu cakuti ŵanthu akufwa akauke?
MWATINGATANG’ISHILE CIYEMBEKEZO CASU CA CIUKILILO
17. Kansi tufunika kukumbukila cinji ngati tuŵelenga nkhani za m’Baibo zokhuza ŵanthu eukishiwa?
17 Mukoŵelenga nosinkhasinkha nkhani zokhuza ŵanthu eukishiwa m’nthawi zakuvuli. M’Baibo muli nkhani 8 za ŵanthu amene eukishiwa nonkhala na moyo pacalo. c Tetyo, mukoŵelenga mosamala nkhani izi. Pamuŵelenga, mukokumbukila kuti aŵa enze ŵanthu ŵeneŵene—analume, anakazi koma soti ŵana. Mukoona mfundo zamuphunzilapo. Mukoganizila mwamene nkhani iliyonse yuoneshela kuti Mulungu ali na cifuno koma soti mphamvu zoukisha ŵanthu akufwa. Kupambana zonse, mukoganizila za ciukililo ca Yesu camene niye ciukililo cofunika ngako. Mukokumbukila kuti ŵanthu mahandiledi emuona pavuli pakuti waukishiwa. Izi zutang’isha cikhulupililo casu.—1 Akor. 15:3-6, 20-22.
18. Ni motyani mwatingaseŵenzeshele bwino nyimbo zasu zamene zufotokoza za ciyembekezo ca ciukililo? (Onani soti mau a m’nyansi.)
18 Mukomvwishila, kuimba noganizila “nyimbo zauzimu” zamene zuneza za ciukililo. d (Aef. 5:19) Nyimbo izi zutang’isha cikhulupililo casu pa ciyembekezo catili naco cakuti akufwa akauke. Mukomvwishila, kuimba nokambisilana mau a m’nyimbo izi pa kulambila kwa pa banja. Mukosunga pa mtima mau a m’nyimbo izi noyaganizila ngako kuti yatang’ishe cikhulupililo canu. Ngati mwakumana na mavuto yamene yangakhuze moyo wanu olo ngati mwetaikiliwa wokondeka wanu mu imfwa, mzimu wa Yehova ungakuyavyeni kukumbukila nyimbo izi, kukutonthozani nokupasani mphamvu.
19. Kansi mungaganizile zinthu zotyani zokhuza ciukililo? (Onani kabokosi kakuti “ Kansi Mukaŵakonshe Makonsho Otyani?”)
19 Mukoona zocitika m’maganizo. Yehova etipasa luso yoganizila kuti tili m’calo calomba. Kalongosi muyakine efotokoza kuti: “Nuseŵenzesha nthawi ikulu kuganizila kuti nili m’calo calomba ndipo nukwanisha kumvwa kununkhila kwa maluŵa m’Paladaiso.” Mukoganizila kuti mwakumana na analume koma soti anakazi okhulupilika otomolewa m’Baibo. Kansi ni ŵani wamuyembekezela mwacidwi kuyoonana naye? Kansi mufuna kuti mukamukonshe makonsho otyani? Mukoganizila soti kuti muli pamozi na okondeka ŵanu amene emwalila. Mukoganizila zinthu zati mukayambilile kuŵauzhya, mwati mukaŵakumbatilile koma soti mwati mukasangalalile kuonana nao.
20. Kansi tufunika kusimikizhya mtima kucita cinji?
20 Nise oyamikila ngako pa lonjezo ya Yehova yokhuza ciukililo. Tingankhale osimikizhya kuti lonjezo iyi ikakwanilishiwe cifukwa Yehova ali na cifuno koma soti mphamvu zoikwanilisha. Tiyeni tinkhale osimikizhya kutang’isha cikhulupililo casu pa ciyembekezo ici. Mwa kucita izi, tivwendele pafupi na Mulungu wamene olonjeza aliyense wa seo kuti, ‘Okondeka ŵanu akauke.’
NYIMBO 147 Lonjezo ya Moyo Wosasila
a Ngati mwetaikiliwapo wokondeka wanu mu imfwa, mosakaikila lonjezo ya ciukililo yukutonthozani. Kansi mungafotokozele tyani ayakine cifukwa cake mukhulupilila lonjezo iyi? Kansi n’cinji cingakuyavyeni kukhulupilila lonjezo iyi? Colinga ca nkhani ino ni kuyavya aliyense wa seo kukhulupilila lonjezo ya ciukililo.
b Mutu wa vidyo ya nyimbo iyi ni wakuti Calo Calomba Cili Pafupi Ngako, ndipo yetambishiwa mu JW Broadcasting ya November 2016.
c Onani kabokosi kakuti “Anthu 8 Otchulidwa m’Baibulo Amene Anaukitsidwa” mu Nsanja ya Olonda ya Chichewa ya August 1, 2015 peji 4.
d Onani nyimbo izi m’buku yasu ya nyimbo yakuti Imbilani Yehova Mosangalala: “Ganizila Kuti Uli m’Calo Calomba” (Nyimbo 139), “Loleshani pa Mphoto” (Nyimbo 144) na yakuti “Akaŵaite” (Nyimbo 151). Onani soti nyimbo za m’gulu ya nyimbo ziyakine pa jw.org zakuti “Calo Calomba Cili Pafupi Ngako,” “Calo Calomba Camene Cikuza” na ya m’Cinyanja yakuti “Bwerani Mudzaone.”
