NKHANI YOPHUNZILA 34
Zatuphunzilapo pa Maulosi a m’Baibo
“Koma ŵanthu ozindikila akamvwishishe.”—DAN. 12:10.
NYIMBO 98 Malemba ni Ouzhyiliwa na Mulungu
ZATI TIPHUNZILE a
1. Kansi n’cinji cingatiyavye kuti tikosangalala kuphunzila maulosi a m’Baibo?
MKWASU muyakine wa zina yakuti Ben elaŵila kuti, “Nusangalala ngako kuphunzila maulosi a m’Baibo.” Kansi namwe mukumvwa cimozimozi? Olo kansi muona kuti maulosi ni yovuta kuyamvwishisha? Payakine mungoona kuti kuphunzila maulosi a m’Baibo kumvwisha ulesi. Koma mukaziŵa cifukwa cake Yehova elola kuti maulosi aŵa alembewe m’Baibo, payakine namwe mungayambe kuŵakonda.
2. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?
2 M’nkhani ino, tilaŵizhyane cifukwa cake tufunika kuphunzila maulosi a m’Baibo koma soti cingatiyavye kuti tikoyaphunzila. Pavuli pake, tilaŵizhyane maulosi aŵili a m’buku ya Danieli noona mwamene kumvwisha maulosi aŵa kungatiyavyile pali lomba.
NDAŴA YANJI TUFUNIKA KUPHUNZILA MAULOSI A M’BAIBO?
3. Kansi tufunika kucitanji kuti tiyamvwishe bwino maulosi a m’Baibo?
3 Kuti tikwanishe kumvwisha maulosi a m’Baibo, tufunika kusenga thandizo. Ganizilani cisanzo ici. Yelekezelani kuti mukuya kumalo kwamene muziŵako lini koma muyanu wamwaluta naye oziŵako bwino ku malo aŵa. Yove oziŵa pamuli koma soti kwayukuya njila iliyonse. Mosakaikila, mungayamikile kuti muyanu uyu evomela kuluta namwe. Molingana na izi, Yehova oziŵa bwino nthawi yatilimo koma soti kusogolo kwatukuya. Tetyo kuti tiyamvwishe bwino maulosi a m’Baibo, molicefya tufunika kumusenga kuti atiyavye.—Dan. 2:28; 2 Pet. 1:19, 20.
Kuphunzila maulosi a m’Baibo kungatiyavye kukonzekela zati zikacitike msogolo (Onani ndime 4)
4. Ndaŵa yanji Yehova elola kuti maulosi alembewe m’Baibo? (Yeremiya 29:11) (Onani soti cithunzithunzi.)
4 Molingana na kolo iliyonse yabwino, Yehova ofuna kuti ŵana ŵake ankhale na sogolo yabwino. (Ŵelengani Yeremiya 29:11.) Koma mosiyana na kolo iliyonse yaumunthu, Yehova okwanisha kuziŵa zati zicitike msogolo ndipo zakulaŵila zunkhala zacendi. Yove elola kuti maulosi alembewe m’Baibo na colinga cakuti tiziŵiletu zokhuza vinthu vofunika ngako pavikaliyocitika. (Yes. 46:10) Tetyo, tingalaŵile kuti maulosi ni mphaso yacikondi yofumila kuli Ausuwasu akululu. Koma kansi tingasimikizhyile tyani kuti maulosi a m’Baibo akakwanilishiwe cendi?
5. Kansi acilumbwana angaphunzilepo cinji pa cokumana naco ca mkwasu Max?
5 Kanyinji-kanyinji, acilumbwana a Mboni za Yehova ku sukulu okonda kunkhala na ayao amene okonda lini Baibo olo kuilemekeza. Nthawi ziyakine, zocita na zolaŵila zao zingacitishe kuti acilumbwana aŵa ayambe kukaikila zinthu zakukhulupilila. Onani za cokumana naco ca mkwasu wa zina yakuti Max. Yove elaŵila kuti, “Penenze ku sukulu, neyamba kukaikila ngati makolo ŵangu enzoniphunzisa cendi na kuti Baibo yeuzhyiliwa cendi na Mulungu.” Kansi makolo ŵake ecita cinji? Yove elaŵila kuti, “Ove ecita zinthu modekha olo kuti nuziŵa kuti enze na nkhaŵa.” Makolo ŵake eyankha makonsho ŵake poseŵenzesha Baibo. Naye mkwasu Max ecitapo kanthu. Elaŵila kuti, “Nephunzila maulosi a m’Baibo paneka ndipo pavuli pake, nefotokozelako ayakine zenephunzila.” Kansi penkhala zofumapo zotyani? Mkwasu Max elaŵila kuti, “Pavuli pake, nesimikizhya kuti Baibo yeuzhyiliwa cendi na Mulungu.”
6. Kansi mufunika kucita cinji ngati mukaikila, ndipo ndaŵa yanji?
6 Ngati molingana na mkwasu Max, namwe mwayamba kukaikila ngati m’Baibo muli cendi, mufunika lini kucita nsoni. Olo n’tetyo, mufunika kucitapo kanthu. Kukaikila kuli monga ni “nguwe.” Ngati mungainyalanyaze, ingaononge cinthu camtengo wapatali. Kuti cikaikilo ici cisaononge cikhulupililo canu, mungacite bwino kuzikonsha kuti, ‘Kansi nukhulupilila zayulaŵila Baibo zokhuza sogolo?’ Ngati mukalukaikila, mungacite bwino kuphunzila maulosi a m’Baibo amene ekwanilishiwa kale. Koma kansi mungacite tyani izi?
MWATINGAPHUNZILILE MAULOSI A M’BAIBO
Kuti tikulishe cidalilo casu pa Yehova monga ni mwecicitila Danieli, tufunika kuphunzila maulosi a m’Baibo molicefya, mosamala koma soti na colinga cabwino (Onani ndime 7)
7. Kansi Danieli epeleka cisanzo cotyani pa nkhani yokhuza mwatingaphunzilile maulosi? (Danieli 12:10) (Onani soti cithunzithunzi.)
7 Danieli epeleka cisanzo cabwino pa nkhani yokhuza mwatingaphunzilile maulosi a m’Baibo. Yove enzophunzila maulosi na colinga cabwino, cakuti aziŵe cendi. Danieli enze soti wolicefya. Yove enzoziŵa kuti Yehova angamuyavye kumvwisha maulosi aŵa ngati angapitilizhye kunkhala pafupi na yove koma soti kumumvwila. (Dan. 2:27, 28; ŵelengani Danieli 12:10.) Danieli eonesha kuti enze wolicefya mwa kudalila Yehova kuti amuyavye. (Dan. 2:18) Kuyangizhyila apo, enzophunzila mosamala. Ndipo enzofufuza m’Malemba ouzhyiliwa amene enzeko m’nthawi yake. (Yer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Kansi tingatolele tyani cisanzo ca Danieli?
8. Ndaŵa yanji ŵanthu ayakine okana kukhulupilila kuti maulosi a m’Baibo okwanilishiwa cendi, koma kansi tufunika kucita cinji?
8 Ganizilani cifukwa cake mufuna kuphunzila maulosi a m’Baibo. Kansi mufuna kuphunzila maulosi a m’Baibo na colinga cakuti muziŵe cendi? Ngati zili tetyo, Yehova akuyavyeni. (Yoh. 4:23, 24; 14:16, 17) Koma ŵanthu ayakine ophunzila maulosi a m’Baibo na colinga ciyakine. Ayakine ocita izi na colinga cakuti apeze umboni wakuti Baibo iliyouzhyiliwe na Mulungu. Oganiza kuti ngati Baibo ni Mau lini a Mulungu, angozisankhila ŵeka cabwino na ciipa. Tetyo tufunika kuyaphunzila na colinga cabwino. Kuyangizhyila apo, kuti tikwanishe kumvwishisha maulosi a m’Baibo, tufunika kunkhala na nkhalidwe iyakine yofunika ngako.
9. Kansi ni nkhalidwe yotyani yatufunikila kuti tikwanishe kumvwishisha maulosi a m’Baibo? Fotokozani.
9 Nkhalani olicefya. Yehova olonjeza kuti akoyavya ŵanthu olicefya. (Yak. 4:6) Tetyo tufunika kumusenga kuti atiyavye kumvwishisha maulosi a m’Baibo. Ngati nise olicefya, tikovomela thandizo kufumila kuli kapolo wokhulupilika na wanzelu wamene Yehova omuseŵenzesha kuti atipase cakulya cauzimu pa nthawi yoyenela. (Luka 12:42) Pofwana kuti Yehova ni Mulungu wa dongosolo, n’pomvwika kuti oseŵenzesha njila imozi kuti atiyavye kumvwishisha cendi cupezeka m’Mau ŵake.—1 Akor. 14:33; Aef. 4:4-6.
10. Kansi tingaphunzilepo cinji pa cokumana naco ca kalongosi Esther?
10 Mukophunzila mosamala. Sankhani ulosi wamene ukucitishani cidwi nofufuza. Izi niye zecicita kalongosi wa zina yakuti Esther. Yove enzofuna kuziŵa zinyinji zokhuza ulosi wonena za Mesiya. Elaŵila kuti, “Penenze na vyaka 15, neyamba kufufuza kuti nipeze umboni wakuti maulosi aŵa elembewa Yesu akaliyowela.” Zeciphunzila peciŵelenga zokhuza Mipukutu ya ku Nyanja Yakufwa, zecitisha kuti ankhale wosimikizhya. Elaŵila kuti, “Iyakine mwa mipukutu iyi, yelembewa Yesu akaliyowela. Tetyo, maulosi yali mu mipukutu iyi yefumila kwa Mulungu.” Eyangizhyilapo kuti, “Nenzofunika kuŵelenga mowelezhyawelezhya kuti nimvwishe.” Yove ni wokondwela cifukwa ekwanisha kucita izi. Pavuli poŵelenga ayakine mwa maulosi a m’Baibo, elaŵila kuti: “Nesimikizhyila kuti zayulaŵila Baibo n’zacendi.”
11. Kansi tupindula tyani ngati tusimikizhyila kuti maulosi a m’Baibo okwanilishiwa cendi?
11 Tikaona mwamene ayakine mwa maulosi a m’Baibo okwanilishiwila, zutipangisha kuti tikomukhulupilila ngako Yehova nodalila malangizo yakutipasa. Kuyangizhyila apo, maulosi a m’Baibo otiyavya kuti tipitilizhye kunkhala na ciyembekezo ca msogolo mosasamala kanthu za mavuto yatingakumane nayo. Mwacidule, tiyeni tilaŵizhyane aŵili mwa maulosi a Danieli amene okwanilishiwa pali lomba. Kumvwishisha maulosi aŵa kungatiyavye kuti tikopanga zosankha mwanzelu.
KANSI MENDO YOPANGIWA NA NSIMBI KOMA SOTI LITO YOKUKHUZANI TYANI?
12. Kansi mendo “yansimbi yoyavikizhyana na lito inana” yopanamila cinji? (Danieli 2:41-43)
12 Ŵelengani Danieli 2:41-43. Danieli emasulila maloto ya Mfumu Nebukadinezara. M’maloto aŵa, mfumu Nebukadinezara eona cifanizilo cikulu camene cenze na mendo yopangiwa na “nsimbi yoyavikizhyana na lito inana.” Kulinganizhya ulosi uyu na maulosi ayakine opezeka m’buku ya Danieli na Chivumbulutso, tingaone kuti mendo yopanamila mgwilizano wa Anglo-America wamene ni ulamulilo wamphamvu ngako pacalo conse masiku ŵano. Ponena za ulamulilo uyu, Danieli elaŵila kuti “ufumu uyu ukankhale wotang’a pa vinthu viyakine koma pa vinthu viyakine ukankhale wosatang’a.” Ndaŵa yanji ku mbali iyakine ukankhale uliye mphamvu? N’cifukwa cakuti ŵanthu wamba amene opanamiliwa na lito inana ocepesha mphamvu zake zocita zinthu monga ni nsimbi. b
13. Kansi ni cendi cofunika ngako cotyani catuphunzila mu ulosi uyu?
13 Tingaphunzile cendi cofunika ngako kufumila pa cifanizilo cecifotokoza Danieli. Tingaphunzile zinyinji makamaka pa mendo ya cifanizilo ici. Coyamba, Ulamulilo Wamphamvu ngako wa Anglo-America waonesha kuti ni wamphamvu ngako m’njila zosiyanasiyana. Mwacisanzo, wecita mbali ikulu ngako kuti apambane Nkhondo Yoyamba ya Pacalo Conse na Yaciŵili. Olo n’tetyo, ulamulilo uyu wankhala wofooka ndipo upitilizhye kunkhala wofooka cifukwa ca kusakatizhyana kwa nzika zake. Caciŵili, ulamulilo wa Anglo-America niye ulamulilo wamphamvu ngako pacalo conse wosilizhyila, ufumu wa Mulungu ukaliyoloŵa m’malo mwa maboma a ŵanthu. Olo kuti nthawi ziyakine vyalo viyakine vususha ulamulilo wamphamvu pacalo conse wa Anglo-America, vikauloŵe lini m’malo. Talaŵila teti cifukwa “mwala” wamene upanamila Ufumu wa Mulungu, ukaphwanye mendo yamene ni mbali ya cifanizilo yamene yopanamila ulamulilo wa Anglo-America.—Dan. 2:34, 35, 44, 45.
14. Kansi kumvwishisha ulosi wa mendo yansimbi yoyavikizhyana na lito kutiyavya tyani kupanga zosankha moyenela?
14 Kansi mwasimikizhyila kuti ulosi wa Danieli wokhuza mendo yansimbi yamene ni yoyavikizhyana na lito ni wacendi? Ngati n’tetyo, izi zikhuze umoyo wanu. Zikuyavyeni kuti osati mukoika maganizo ŵanu pa kupeza ndalama zinyinji olo vinthu vinyinji vamuŵili, cifukwa muziŵa kuti lombapano calo cino ciipa cionongewe. (Luka 12:16-21; 1 Yoh. 2:15-17) Kuyangizhyila apo, kumvwisha ulosi uyu kukuyavyeni kuti mukoona nchito yolalikila nophunzisa ŵanthu kunkhala yofunika ngako. (Mat. 6:33; 28:18-20) Pavuli pophunzila ulosi uyu, mungacite bwino kuzikonsha kuti, ‘Kansi zosankha zangu zuonesha kuti nusimikizhyila kuti lombapano Ufumu wa Mulungu ukaononge maboma onse a ŵanthu?’
KANSI MUKHUZIWA TYANI NA “MFUMU YA KUMPOTO” NA “MFUMU YA KUM’MWELA”?
15. Kansi “mfumu ya kumpoto na ya kum’mwela” ni ŵani masiku ŵano? (Danieli 11:40)
15 Ŵelengani Danieli 11:40. Danieli caputa 11 yufotokoza za mafumu aŵili amene opikishana. Mwa kulinganizhya ulosi uyu na maulosi ayakine a m’Baibo, tingazindikile kuti “mfumu ya kumpoto” ni Russia na vyalo vili ku mbali yake na kuti “mfumu ya kum’mwela” ni Ulamulilo Wamphamvu pacalo conse wa Anglo-America. c
Tingatang’ishe cikhulupililo casu nopewa nkhaŵa zopitilila malile ngati tuzindikila kuti kusushiwa na “mfumu ya kumpoto” koma soti ya “kum’mwela” kukwanilisha ulosi wa m’Baibo (Onani ndime 16-18)
16. Kansi ni mavuto yotyani yakukumana nayo ŵanthu olamuliliwa na mfumu ya kumpoto?
16 Atumiki a Mulungu amene olamuliliwa na mfumu ya kumpoto opilila cinzunzo mwacindunji na mfumu yamene iyi. Akwasu na azilongosi ayakine oniatiwa noikiwa m’jele cifukwa ca cikhulupililo cao. M’malo mocita wowa na zocita za “mfumu ya kumpoto,” cikhulupililo ca akwasu na azilongosi cutang’ilako. Ndaŵa yanji? Cifukwa cakuti kunzunziwa kwa atumiki a Mulungu kukwanilisha ulosi wecifotokoza Danieli. d (Dan. 11:41) Kuziŵa izi kungatiyavye kupitilizhya kutang’isha ciyembekezo casu nopitilizhya kunkhala okhulupilika kwa Yehova.
17. Kansi atumiki a Mulungu amene olamuliliwa na “mfumu ya kum’mwela” ankhala okumana na mavuto otyani?
17 M’nthawi zakuvuli, “mfumu ya kum’mwela” yenzonzunza atumiki a Mulungu. Mwacisanzo, akwasu na azilongosi anyinji eikiwa m’jele ndipo ayakine mwa ŵana a sukulu a Mboni, epishiwa ku sukulu cifukwa cosatolako mbali m’zocitika za m’calo. M’vyaka valombapano, kukhulupilika kwa atumiki a Mulungu amene olamuliliwa na mfumu ya kum’mwela kwankhala kuyesewa m’njila zosiyanasiyana. Mwacisanzo, pa makampeni a zandale Mkhristu angayesewe kuti acilikize cipani ca ndale olo munthu muyakine. Olo kuti angalute lini kuyovota, payakine angankhale na maganizo akuti cipani ciyakine cipambane. Kuti tipeweletu kutolako mbali m’zocitika za m’calo, tufunika kusamala na zatucita, zatuganiza koma soti mwatumvwila.—Yoh. 15:18, 19; 18:36.
18. Kansi kukangana kwa “mfumu ya kumpoto” na “ya kum’mwela” kufunika kutipangisha kucita cinji? (Onani soti cithunzithunzi.)
18 Ŵala amene okhulupilila lini maulosi a m’Baibo angacite nkhaŵa ngati aona kuti mfumu ya kumpoto na ya kum’mwela zukangana. (Dan. 11:40) Mafumu onse aŵili ali na zida za nkhondo zamphamvu ngako zamene zingaononge camoyo ciliconse pacalo. Olo n’tetyo, tuziŵa kuti Yehova angalole lini izi kucitika. (Yes. 45:18) Tetyo, tufunika lini kucita nkhaŵa tikaona kuti mfumu ya kumpoto na ya kum’mwela zukangana. M’malo mwake, zufunika kutang’isha cikhulupililo casu. Kuyangizhyila apo, zufunika kutisimikizhyila kuti calo cino ciipa casala patontho kuonongewa.
PITILIZHYANI KUCITA CIDWI NA MAULOSI
19. Kansi tufunika kuzindikila cinji ponena za maulosi a m’Baibo?
19 Tuziŵa lini mwamene ayakine mwa maulosi a m’Baibo akakwanilishiwile. Olo mneneli Danieli aliyomvwishishe tanthauzo ya zinthu zonse zecilemba. (Dan. 12:8, 9) Koma tufunika kuzindikila kuti kusaziŵa mwamene ulosi ukakwanilishiwile kutanthauza lini kuti ukakwanilishiwe lini. Tetyo, tingankhale na cidalilo cakuti Yehova atiyavye kumvwishisha zatufunika kuziŵa pa nthawi yoyenela monga ni mwecicitila mu nthawi yakuvuli.—Amo. 3:7.
20. Kansi ni maulosi ocitisha cidwi otyani ati akwanilishiwe lombapano, ndipo tufunika kupitilizhya kucita cinji?
20 Cilengezo cakuti “bata na mtendele” cikalengezewe. (1 Ates. 5:3) Pavuli pake, maboma a pacalo akaukile cipembezo cawenye nociononga. (Chiv. 17:16, 17) Ndipo akaukile soti atumiki a Mulungu. (Ezek. 38:18, 19) Zocitika izi zikasogolele ku nkhondo yosilizhyila ya Aramagedo. (Chiv. 16:14, 16) Tetyo, tingankhale osimikizhya kuti zocitika izi, zicitike lombapano. Mpaka pa nthawi yamene iyo, tiyeni tipitilizhye kuonesha ciyamikilo casu kuli Ausuwasu akululu mwa kucita cidwi na maulosi a m’Baibo noyavya ayakine kucita cimozimozi.
NYIMBO 95 Kuwala Kuyangizhyilika
a Mulimonse mwazingaipile zinthu pacalo, tingankhale na cidalilo cakuti lombapano zinthu zinkhale bwino. Tuziŵa izi mwa kuphunzila maulosi a m’Baibo. M’nkhani ino, tiphunzile cifukwa cake tufunika kuphunzila maulosi a m’Baibo. Tilaŵizhyane soti maulosi aŵili a m’buku ya Danieli noona mwamene kumvwisha maulosi aŵa kungatipindulishile aliyense payeka.
b Onani nkhani yakuti “Yehova Waulula ‘Zimene Ziyenera Kuchitika Posachedwapa,’” mu Nsanja ya Olonda ya Chichewa ya June 15, 2012 ndime 7-9.
