Skip to content

Skip to table of contents

NKHANI YOPHUNZILA 51

“Yehova . . . Opulumusa Ŵanthu a Mtima Wacisoni”

“Yehova . . . Opulumusa Ŵanthu a Mtima Wacisoni”

“Yehova ali pafupi na ŵanthu ovutika maganizo, ndipo opulumusa ŵanthu a mtima wacisoni.”​SAL. 34:18.

NYIMBO 30 Atata, Mulungu Wangu, Shamwali Wangu

ZATI TIPHUNZILE *

1-2. Kansi tilaŵizhyane cinji mu nkhani ino?

NTHAWI ziyakine, tingayambe kuona kuti moyo ni ufupi koma soti “wozula na mavuto.” (Yobu 14:1) Ndipo zamene izi zingatifookeshe. Ayakine mwa atumiki a Yehova a m’nthawi zakuvuli, emvwapo cimozimozi. Ndipo ayakine efwika polakalaka kufwa. (1 Maf. 19:2-4; Yobu 3:1-3, 11; 7:15, 16) Koma Yehova enzoŵatonthoza noŵalimbikisha nthawi zonse. Visanzo vao velembewa kuti vitilangize notitonthoza.​—Aro. 15:4.

2 M’nkhani ino, tilaŵizhyane visanzo va atumiki a Yehova amene epilila mavuto ofookesha amene ni Yosefe mwana wa Yakobo, mkazi wamasiye Naomi na mpongozi wake Rute, Mlevi wamene elemba Salimo 73 na mtumwi Petulo. Kansi Yehova eŵalimbikisha tyani? Ndipo tuphunzilapo cinji pa visanzo vao? Mayankho ya makonsho aŵa yatiyavye kuziŵa kuti “Yehova ali pafupi na ŵanthu ovutika maganizo ndipo opulumusa ŵanthu a mtima wacisoni.”​—Sal. 34:18.

YOSEFE EPILILA VINTHU VILIYE CILUNGAMO

3-4. Kansi Yosefe ekumana na mavuto otyani peenze mlumbwana?

3 Peenze na vyaka pafupifupi 17, Yosefe elota maloto aŵili ofumila kwa Mulungu. Maloto ŵecilota enzotanthauza kuti siku iyakine msogolo yove akankhale munthu wolemekezeka m’banja mwao. (Gen. 37:5-10) Pavuli pakuti Yosefe walota maloto aŵa, vinthu vecinja pa umoyo wake. M’malo momulemekeza, akwake emugulisa ku ukapolo ku Iguputo ku ng’anda kwa Potifara. (Gen. 37:21-28) M’kanthawi katontho, umoyo wa Yosefe wecinja ndipo esiyana na ausuwake amene enzomukonda, nonkhala kapolo ku Iguputo ku ng’anda kwa munthu wamene enzotumikila lini Yehova.​—Gen. 39:1.

4 Mavuto a Yosefe enzokulilakulila. Mkazi wa Potifara emunamizhyila kuti enzofuna kumugwilila. M’malo mofufuza kuti aziŵe zenezene, Potifara emanga Yosefe nomuika m’jele. (Gen. 39:14-20; Sal. 105:17, 18) Ganizilani mwecimvwila Yosefe pecimutalizhyila wenye wakuti enzofuna kugwilila mkazi wa mwine. Ndipo ganizilani soti mwezekhuzila zina ya Yehova. Kulaŵila cendi, Yosefe enze na cifukwa comucitisha kufooka!

5. Kansi Yosefe ecita cinji kuti apitilizhye kuona zinthu moyenela?

5 Peenze kapolo koma soti m’jele, Yosefe enzeve ufulu wocinja zinthu pa umoyo ŵake. Kansi n’cinji cemuyavya kupitilizhya kuona zinthu moyenelela? M’malo moika maganizo pa vinthu vakuti angakwanishe lini kucita, yove mwakhama enzocita nchito iliyonse yawapasiwa. Kupambana vonse, Yosefe enzoika maganizo ŵake pa kukondwelesha Yehova. Tetyo cifukwa ca zamene izi, Yehova enzodalisa ciliconse ceenzocita.​—Gen. 39:21-23.

6. Kansi Yosefe etonthozewa tyani na maloto ŵake?

6 Payakine Yosefe enzolimbikishiwa akaganizila maloto yaulosi yecilota kuvuli. Maloto ŵake enzoonesha kuti akaŵaone soti ŵanthu a m’banja mwake koma soti kuti vinthu vikacinje pa umoyo wake. Ndipo izi niye zecitika cendi. Yosefe peenze na vyaka pafupifupi 37, maloto ŵake eyamba kukwanilishiwa m’njila yodabwisa.​—Gen. 37:7, 9, 10; 42:6, 9.

7. Molingana na 1 Petulo 5:10, n’cinji cingatiyavye kupilila mayeselo?

7 Zatuphunzilapo. Nkhani ya Yosefe yutikumbusha kuti ŵanthu angaticitile vinthu viliye cilungamo. Olo Akhristu ayasu nthawi ziyakine angatikhumudwishe. Koma ngati tuona Yehova monga Malo ŵasu acitetezo, tingafooke lini olo kuleka kumutumikila. (Sal. 62:6, 7; ŵelengani 1 Petulo 5:10.) Kumbukilani kuti payakine Yosefe enze na vyaka pafupifupi 17 pecilota maloto aulosi. Izi zuonesha kuti Yehova odalila atumiki ŵake acilumbwana. Nangu masiku ŵano pali acilumbwana anyinji amene ali monga ni Yosefe. Nao ali na cikhulupililo monga ni ceenze naco Yosefe. Ayakine oikiwa m’jele cifukwa conkhala okhulupilika kwa Mulungu.​—Sal. 110:3.

ANAKAZI AŴILI AMENE ENZE NA CISONI

8. Kansi ni vinthu votyani vecitikila Naomi na Rute?

8 Cifukwa ca cilala, Naomi na banja yake esiya ng’anda yao ku Yuda nakuyonkhala monga alwendo ku Moabu. Peenze ku Moabu, mulume wake Elimeleki emwalila nomusiya na ŵana analume aŵili. M’kuluta kwa nthawi, ŵana ŵake aŵili elungula anakazi Acimoabu, Rute na Olipa. Pavuli pa vyaka 10, ŵana a Naomi nao emwalila ndipo aliyosiye ŵana. (Rute 1:1-5) Ganizilani tyala cisoni ceenze naco anakazi atatu aŵa. N’cendi kuti Rute na Olipa enze na mwai wolunguliwa soti. Koma ko sembe ni ŵani esamalila Naomi wamene enze wacikulile? Naomi enze efooka cakuti elaŵila kuti: “Osaniita Naomi koma mukoniita kuti Mara cifukwa wamphamvuzonse wacitisha moyo wangu kunkhala woŵaŵa.” Pavuli pa izi, Naomi ewelela ku Betelehemu ndipo Rute naye ekonkha.​—Rute 1:7, 18-20.

Mwamene Mulungu eyavyila Naomi na Rute, zuonesha kuti angayavye soti atumiki ŵake kulimbana na zofookesha. Kansi namwe angakuyavyeni? (Onani ndime 8-13) *

9. Molingana na Rute 1:16, 17, 22, kansi Naomi elimbikishiwa tyani?

9 Ceyavya Naomi pa mavuto ŵake ni cikondi cokhulupilika. Mwacisanzo, Rute eonesha cikondi cokhulupilika kwa Naomi mwa kunkhala naye. (Ŵelengani Rute 1:16, 17, 22.) Peenze ku Betelehemu, Rute eseŵenza mwakhama kukunkha balere wakuti alye yove na Naomi. Cifukwa ca izi, Rute enkhala na mbili iweme.​—Rute 3:11; 4:15.

10. Kansi Yehova eonesha tyani cifundo ku ŵanthu osauka monga Naomi na Rute?

10 Yehova epasa Aisiraeli lamulo yamene yenzoonesha kuti enzocitila cifundo ŵanthu osauka monga Naomi na Rute. Ewauzhya kuti powezhya, enzofunika lini kucoselatu vonse va m’mbali mwa munda na colinga cakuti ŵanthu osauka akopezako mwai wokunkha. (Lev. 19:9, 10) Tetyo Naomi na Rute enzosenga lini vakulya.

11-12. Kansi Boazi eyavya tyani Naomi na Rute kupeza cimwemwe?

11 Rute enzokunkha m’munda mwa munthu wolemela wa zina yakuti Boazi. Yove ekhuzika ngako kuona mwamene Rute enzosamalilila Naomi mwacikondi koma soti mokhulupilika wamene enze mpongozi wake. Pavuli pake, Boazi elungula Rute nogula munda wa Elimeleki kuti unkhale colowa ca ŵana a Rute. (Rute 4:9-13) Banja iyi yenkhala na mwana wa zina yakuti Obedi, wamene pavuli pake ecizonkhala asikulu wake a Mfumu Davide.​—Rute 4:17.

12 Ganizilani cimwemwe ceenze naco Naomi pecinyamula Obedi m’manja mwake notwala pemphelo yoyamikila Yehova. Pali soti ziyakine ziweme zakuyembekezela Naomi na Rute. Akazoukishiwa akasangalale kuziŵa kuti Obedi enze mumzela wa makolo a Mesiya.

13. Kansi tuphunzilapo cinji pa nkhani ya Naomi na Rute?

13 Zatuphunzilapo. Ngati tukumana na mavuto, tingafooke novutika maganizo. Payakine tingaganize kuti mavuto yasu yangasile lini. Ngati zoteti zaticitikila, tufunika kudalila Ausuwasu akululu nonkhala pafupi na Akhristu ayasu. N’cendi kuti nthawi ziyakine Yehova angaticosele lini mavuto. Mwacisanzo, aliyoukishe mulume wa Naomi na ŵana ŵake. Koma angatiyavye kupilila kupitila mwa akwasu na azilongosi.​—Miy. 17:17.

MLEVI WAMENE ENZE ESALA PATONTHO KULEKA KUTUMIKILA YEHOVA

Wolemba Salimo 73, esala patontho kusiya kutumikila Yehova cifukwa coona kuti ŵanthu aipa vinthu venzoŵayendela luweme. Izi zingaticitikile nase (Onani ndime 14-16)

14. Kansi n’cinji cecitisha kuti Mlevi muyakine afooke?

14 Munthu wamene elemba Salimo 73 enze Mlevi. Yove enze na mwai wotumikila pamalo olambilila Yehova. Koma pa nthawi iyakine enze efooka. Ndaŵa yanji? Eyamba kucitila nsanje ŵanthu ocita viipa cifukwa cakuti enzoona kuti vinthu venzoŵayendela bwino. (Sal. 73:2-9, 11-14) Enzooneka kuti enze na cuma, umoyo uweme koma soti enzeve nkhaŵa. Mlevi uyu peciona izi, efooka nolaŵila kuti: “Natuŵisha mtima wangu patyala, Ndipo nasamba m’manja mwangu patyala poonesha kuti niliye colakwa.” Kulaŵila cendi, enze pangozi yauzimu.

15. Molingana na Salimo 73:16-19, 22-25, kansi Mlevi muyakine egonjesa tyani vuto yake?

15 Ŵelengani Salimo 73:16-19, 22-25. Mlevi “eloŵa m’malo opatulika aulemelelo a Mulungu.” Peenze mu ng’anda ya Mulungu pamozi na atumiki ayakine a Yehova, eganizila nkhani iyi mosamala noipemphelela. Izi zemuyavya kuona kuti maganizo ŵake enze lini bwino, nakuti eyamba kuyenda pa njila yolakwika. Ezindikila soti kuti ŵanthu aipa ali “pa malo otelela,” ndipo “masilizhyilo ŵao enze aipa.” Kuti aleke kucitila nsanje ŵanthu aipa, Mlevi uyu enzofunika kuona zinthu monga ni mwakuzionela Yehova. Pecicita izi elimbikishiwa ndipo enkhala soti na cimwemwe. Yove elaŵila kuti: “Paliye muyakine pacalo wonisangalasa koma mweo mweka [Yehova].”

16. Kansi tingaphunzilenji kwa Mlevi muyakine?

16 Zatuphunzilapo. Tufunika lini kucitila nsanje ŵanthu aipa amene ooneka kuti vinthu vuŵayendela luweme. Cimwemwe cao ni ca kanthawi katontho, ndipo aliye ciyembekezo ca moyo wosasila. (Mla. 8:12, 13) Ngati tucitila nsanje ŵanthu oteti, tingafooke noononga ushamwali wasu na Yehova. Tetyo ngati tayamba kucitila nsanje ŵanthu aipa amene ooneka kuti vinthu vuŵayendela luweme, tufunika kucita zecicita Mlevi. Tufunika kumvwila malangizo acikondi a Mulungu nonkhala na ashamwali amene ocita cifunilo ca Yehova. Ngati tukonda ngako Yehova kupambana ciliconse, tipeze cimwemwe cenecene ndipo tipitilizhye kuyenda pa njila ya ku “moyo wenewene.”​—1 Tim. 6:19.

ZOFOOKA ZA PETULO ZENZOMUKHUMUDWISHA

Tingalimbikishiwe olo kulimbikisha ayasu tikaona mwamene Petulo epitilizhyila kutumikila Mulungu pavuli pokumana na vinthu vofookesha (Onani ndime 17-19)

17. Kansi sembe n’cinji cekhumudwisha Petulo?

17 Mtumwi Petulo enze munthu wacangu. Koma nthawi ziyakine enzolaŵila nocita vinthu mopupuluma, cakuti kanyinji enzoziimba mlandu. Mwacisanzo, Yesu peciuzhya atumwi ŵake kuti akanzunziwe nopaiwa, Petulo emuzuzula kuti: “Musalole kuti zamene izi zikucitikileni olo patontho.” (Mat. 16:21-23) Pavuli pake Yesu eongolela Petulo. Gulu ya ŵanthu peyewela kuti ikate Yesu, Petulo kamangu-kamangu etenda kwatu ya kapolo wa mkulu wa ansembe. (Yoh. 18:10, 11) Apa soti Yesu emuongolela. Kuyangizhyila apo, Petulo elikuzhya mwa kulaŵila kuti olo kuti atumwi ayakine angautuke Yesu, yove angamuutuke lini. (Mat. 26:33) Koma yove enze lini wotang’a monga ni mweenzoganizila. Pavuli pake usiku wamene uyo, Yove ekana Yesu katatu kuti omuziŵa lini. Cifukwa cokhumudwa na zecicita, Petulo “eluta panja noyamba kulila moŵaŵiwa mtima.” (Mat. 26:69-75) Payakine eyamba kukaikila kuti Yesu angamukhululukile.

18. Kansi Yesu eyavya tyani Petulo kugonjesa zofookesha?

18 Koma Petulo aliyolole izi kumufookesha noleka kutumikila Yehova. Pavuli polakwisa, Petulo epitilizhya kutumikila Yehova pamozi na atumwi ayakine. (Yoh. 21:1-3; Mac. 1:15, 16) Kansi n’cinji cemuyavya? Ekumbukila kuti Yesu em’pemphelela kuti cikhulupililo cake cisafooke, ndipo emulimbikisha kuti akalimbikishe akwake. Yehova eyankha pemphelo yamene iyi. Pavuli pake Yesu eonekela kwa Petulo kuti amulimbikishe. (Luka 22:32; 24:33, 34; 1 Akor. 15:5) Yesu eonekela soti kwa atumwi onse pavuli poseŵenza usiku wonse osakatako nsomba. Pa nthawi yamene iyi, Yesu epasa Petulo mwai woonesha kuti omukonda cendi, ndipo emukhululukila nom’pasa nchito iyakine.​—Yoh. 21:15-17.

19. Kansi Salimo 103:13, 14 yutiphunzisa kuti Yehova otiona tyani tikacimwa?

19 Zatuphunzilapo. Mwamene Yesu ecitila zinthu na Petulo, zuonesha kuti ni wacifundo monga ni mwaalili Ausuwake. Tetyo, tikalakwisa vinthu, tufunika lini kuganiza kuti Yehova angatikhululukile lini. Tikokumbukila kuti Satana ofuna kuti tikoona kuti Yehova angatikhululukile lini. Tetyo, tufunika kuganizila noona mwakutikondela Yehova wamene omvwisha zofooka zasu ndipo ni wokonzeka kutikhululukila. Tufunika soti kutolela cisanzo cake mwa kukhululukila ŵanthu amene etikhumudwisa.​—Ŵelengani Salimo 103:13, 14.

20. Kansi tikalaŵizhyane cinji m’nkhani yokonkhapo?

20 Cisanzo ca Yosefe, Naomi, Rute, Mlevi na mtumwi Petulo catisimikizhyila kuti “Yehova ali pafupi na ŵanthu ovutika maganizo.” (Sal. 34:18) Yove olola kuti tikumane na mavuto nozimvwa ofooka nthawi ziyakine. Olo n’tetyo, Yehova pakutiyavya kupilila mavuto, cikhulupililo casu cutang’ilako. (1 Pet. 1:6, 7) M’nkhani yokonkhapo, tikalaŵizhyane mfundo zoyangizhyilika zokhuza mwamene Yehova ocilikizila atumiki ŵake okhulupilika, amene efooka cifukwa cokumana na mavuto.

NYIMBO 7 Yehova Niye Mphamvu Yasu

^ par. 5 Yosefe, Naomi, Rute, Mlevi muyakine na mtumwi Petulo ekumana na mavuto ofookesha. M’nkhani ino tione mwamene Yehova eŵatonthozela noŵalimbikisha. Tione soti zatingaphunzilepo pa visanzo vao na mwamene Mulungu eŵayavyila mwacikondi.

^ par. 56 MAU OFOTOKOZA VITHUNZITHUNZI: Naomi, Rute na Olipa ecimvwa cisoni cifukwa ca imfwa ya azinalume ŵao. Pavuli pake, Rute na Naomi osangalala pamozi na Boazi nakuvyalika kwa Obedi.