Skip to content

Skip to table of contents

Makonsho Ofumila Kuli Oŵelenga

Makonsho Ofumila Kuli Oŵelenga

Pa Levitiko 19:16 pali lamulo yakuti “usacite kanthu kalikonse kuti upaishe muyako.” Kansi lamulo iyi yutanthauzanji? Nanga yutiphunzisanji?

Yehova euzhya Aisiraeli kuti enzofunika kunkhala atuŵa. Pofuna kuŵayavya kuziŵa zeenzofunika kupewa kuti ankhale atuŵa, Yehova eŵauzhya kuti: “Osati ukoyendayenda pakati pa ŵanthu a mtundu wako noyamba kuneneza ayakine. Osati ukocita kanthu kalikonse kuti upaishe muyako. N’ne Yehova.”—Lev. 19:2, 16.

Mau akuti “usacite kanthu kalikonse kuti upaishe muyako” yemasuliliwa molondola kufumila m’Ciheberi. Koma kansi mau aŵa otanthauzanji? Buku yaciyuda yamene yufotokoza za buku ya Levitiko, yelaŵila kuti: “Mau aya ni . . . yovuta kuyamvwishisha cifukwa n’covuta kuziŵa tanthauzo ya mwambi wa m’Ciheberi wamene utanthauza kuti ‘osati ukopanama pafupi na muyako.’”

Akaswili ayakine okamba kuti mau aŵa okatizhyana na zayukamba vesi 15, yamene ikuti: “Osati mukoweluza mosoŵa cilungamo. Mukopewa kukondela munthu wosauka olo kukondela munthu wolemela. Mukoweluza mwacilungamo.” (Lev. 19:15) Tetyo, akaswili aŵa etanthauza kuti mau opezeka pa vesi 16 akuti “usacite kanthu kalikonse kuti upaishe muyako,” otanthauza kuti Aisiraeli enzofunika kupewa kucita zinthu mosoŵa cilungamo poweluza milandu, pocita malonda olo m’banja. Etanthauza soti kuti Aisiraeli enzofunika kupewa kucita zinthu mosaona mtima na colinga cakuti azipindulishe ŵeka. N’cendi kuti nase tufunika kupewa kucita zinthu izi. Koma pali njila yosavuta yamene ingatiyavye kumvwishisha mau aŵa amene opezeka mu vesi 16.

Kumbukilani kuti m’mau oyamba a m’vesi iyi, Mulungu elamula ŵanthu ŵake kuti enzofunika lini kuyendayenda pakati pa ŵanthu amtundu wao noyamba kuneneza ayao. N’cendi kuti kutonzhya kungaike munthu watutonzhya m’mavuto. Koma ngati tumuneneza, zingacitishe kuti akumane na mavuto akulu ngako kupambana yangankhalepo ngati tumutonzhya. (Miy. 10:19; Mla. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Yak. 3:6) Munthu wamene oneneza ayake, olaŵila vinthu vawenye na colinga cakuti aŵaonongele mbili. Yove angafwike mpaka na popeleka umboni wawenye wakuti munthu ecita cinthu ciyakine ciipa olo kuti oziŵa kuti kucita izi, kungacitishe kuti munthu uyo apaiwe. Kumbukilani kuti analume ayakine eyamba kuneneza Naboti nomulaŵilila vinthu vawenye. Izi zecitisha kuti apaiwe. (1 Maf. 21:8-13) N’zoonekelatu kuti munthu woneneza angacitishe kuti muyake apaiwe monga ni mwayulaŵilila mbali yaciŵili ya Levitiko 19:16.

Kuyangizhyila apo, munthu angayambe kuneneza munthu muyakine cifukwa cakuti omuzonda. Lemba ya 1 Yohane 3:15, yulaŵila kuti: “Aliyense wozonda mkwake ni wopaya munthu, ndipo muziŵa kuti aliyense wopaya munthu akalandile lini moyo wosasila.” Pavuli pakuti Yehova walaŵila mau ali mu vesi 16 akuti usacite kalikonse kuti upaishe muyako, elaŵila soti kuti: “Osati ukozonda mkwako mumtima mwako.”—Lev. 19:17.

Tetyo, lamulo yupezeka pa Levitiko 19:16 yutiphunzisa kuti tufunika kupewa kuzonda ŵanthu ayakine olo kuŵaneneza. Cifukwa ngati tuneneza munthu muyakine cifukwa comucitila nsanje, zunkhala monga tumupaisha. Tetyo, n’zoonekelatu kuti tufunika kupewa kuzonda ŵanthu ayakine olo kuŵaneneza.—Mat. 12:36, 37.