1. N’cinji cuonesha kuti Yesu enzoona Malemba kunkhala yofunika?

 GANIZILANI kuti mwenzepo Yesu peenzophunzisa. Kanyinji-kanyinji, yove enzosunga Malemba pa mtima. Niye cifukwa cake mau yecilaŵila pavuli pakuti wabatizika koma soti ayakine mwa mau ŵake osilizhyila yecilaŵila akaliyokufwa, Yesu ekata mau a m’Malemba. b (Deut. 8:3; Sal. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Ndipo pa vyaka vonse vitatu na hafu peenzocita utumiki wake pacalo, kanyinji-kanyinji Yesu enzoŵelenga, kukata mau koma soti kufotokoza Malemba pamenso pa ŵanthu.​—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

2. Kansi n’cinji ceyavya Yesu kuti ayaziŵe bwino Malemba peenzokula? (Onani cithunzithunzi ca pacikuto.)

² Vyaka vinyinji akaliyoyamba utumiki wake, Yesu enzoŵelenga nomvwishila Mau a Mulungu mowelezhyawelezhya. Mosakaikila, ngati ali pa ng’anda enzokumvwa pamene Mariya na Yosefe enzotomola Malemba pa makambisilano ŵao a pa banja siku iliyonse. c (Deut. 6:6, 7) Tingankhale osimikizhya kuti Yesu enzopezeka ku sunagoge Sabata iliyonse pamozi na banja yake. (Luka 4:16) Peenze ku sunagoge, enzomvwishila mosamala Malemba peyenzoŵelengewa. M’kuluta kwa nthawi, Yesu eyamba kuziŵelengela yeka Malemba opatulika. Cifukwa ca izi, eyaziŵa bwino Malemba ndipo eyamba kuyakonda nolola kuti yakomusogolela. Mwacisanzo, kumbukilani zecitika Yesu peenze tyala  na vyaka 12. Aphunzisi amene enzociziŵa bwino Cilamulo ca Mose “edabwa ngako na mayankho ŵake koma soti kuti enzomvwisha ngako zinthu.”​—Luka 2:46, 47, 52.

3. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

³ Nase tingayambe kuziŵa nokonda Mau a Mulungu ngati tuyaŵelenga siku iliyonse. Lomba kansi n’cinji cingatiyavye kuti tikopindula mokwanila ngati tuŵelenga Malemba? Mu nkhani ino, tilaŵizhyane mau yamene Yesu euzhya ŵanthu amene enzoziŵa bwino Cilamulo, kuyangizhyilapo alembi, Afarisi na Asaduki. Asogoleli acipembezo aŵa enzoŵelenga Malemba nthawi zonse koma enzopindula lini na zinthu zeenzoŵelenga. Yesu efotokoza vinthu vitatu veenzofunika kucita analume aŵa kuti akopindula na Malemba. Zeciŵauzhya zingatiyavye kukulisha luso yasu (1) yomvwisha zatuŵelenga (2) yopeza cuma cauzimu na (3) yolola Mau a Mulungu kutiumba.

4. Kansi Luka 10:25-29 yutiphunzisanji ponena za kuŵelenga Mau a Mulungu?

⁴ Tufunika kumvwishisha tanthauzo ya zinthu zatuŵelenga m’Mau a Mulungu. Koma ngati tingaleke kucita izi, tingapindule lini mokwanila. Mwacisanzo, ganizilani makambisilano yenze pakati pa Yesu na “munalume muyakine woziŵa Cilamulo.” (Ŵelengani Luka 10:25-29.) Munalume uyu pecikonsha Yesu zaangacite kuti akapeze moyo wosasila, Yesu emuyavya kupeza yankho m’Mau a Mulungu. Yove emukonsha kuti: “Kansi m’Cilamulo elembamo cinji? Kansi uŵelengamo cinji?” Munalume uyu ekwanisha kupeleka yankho yolondola pokata mau a m’Malemba yonena za kukonda Mulungu na muyasu. (Lev. 19:18; Deut. 6:5) Koma ganizilani zecikamba soti. Yove ekonsha kuti: “Kansi muyangu ngayengaye ni ŵani?” Zecikonsha munalume uyu zeonesha kuti enzomvwisha lini tanthauzo ya zinthu zeenzoŵelenga. Tetyo, enzoziŵa lini mwaangaseŵenzeshele zinthu zeenzoŵelenga m’Malemba aŵa pa umoyo wake.

5. Kansi pemphelo noŵelenga mosafulumila zingakuyavyeni tyani kumvwishisha zamuŵelenga?

⁵ Tingakulishe luso yasu yomvwisha zatuŵelenga m’Mau a Mulungu mwa kucita vinthu vamene vingatiyavye poŵelenga. Onani viyakine mwa vinthu ivi. Coyamba, mukopemphela mukaliyoyamba kuŵelenga. Kucita izi n’kofunika cifukwa tufunikila thandizo ya Yehova kuti timvwishe Malemba. Tetyo, mukomusenga kuti akupaseni mzimu utuŵa kuti ukuyavyeni kuika maganizo pa zamuŵelenga. Caciŵili, mukopewa kuŵelenga mofulumila. Izi zikuyavyeni kumvwishisha zamuŵelenga. Ndipo mungapindule ngati muŵelenga cokuwa olo kuŵelenga apo n’kuti mumvwishila ku Baibo yolekodewa. Ngati muŵelenga Baibo uku mumvwishila Baibo yolekodewa, zingakuyavyeni kuti mumvwishishe, mukokumbukila na kuti mukophunzila zinyinji pa zamuŵelenga m’Mau a Mulungu. (Yos. 1:8) Mukasilizhya kuŵelenga, mukopemphela soti kuti muyamikile Yehova cifukwa ca mphaso ya Mau ŵake nomusenga kuti akuyavyeni kuseŵenzesha zamwaŵelenga.

6. Kansi kuzikonsha makonsho na kulemba manosi acidule kungakuyavyeni tyani pamuŵelenga? (Onani soti cithunzithunzi.)

⁶ Onani soti vinthu viyakine viŵili vingakuyavyeni kumvwishisha zamuŵelenga m’Baibo. Mukozikonsha makonsho okhuza zamuŵelenga. Pamuŵelenga nkhani iyakine, mungazikonshe kuti: ‘Kansi ŵanthu otomolewa mu nkhani iyi ni ŵani? Kansi ni ŵani olaŵila? kansi olaŵila na ŵani? Ndipo ndaŵa yanji? Kansi ni lini peyecitika nkhani iyi ndipo yecitikila  kuni?’ Makonsho oteti angakuyavyeni kuganizila zamuŵelenga noona mfundo zikulu-zikulu mu nkhani yamene iyo. Kuyangizhyila apo, mukolemba manosi acidule pa zinthu zamuŵelenga. Ngati mulemba, mucitisha maganizo ŵanu kunkhala pa zinthu zamuŵelenga. Ndipo izi zingakuyavyeni kumvwisha bwino nkhani yamwaŵelenga. Kulemba manosi kungakuyavyeni soti kukumbukila zamuŵelenga. Mungalembe makonsho, mfundo zamwepeza pemwenzofufuza, mfundo zikulu-zikulu zacidule, mwamungaseŵenzeshele zinthu zamwaŵelenga olo mwayakukhuzilani nkhani yamene iyo. Kulemba izi kungakuyavyeni kuti mukoona Mau a Mulungu kuti yelembewela mweo pamweka.

7. Kansi ni nkhalidwe yotyani yatufunikila kunkhala nayo patuŵelenga, ndipo ndaŵa yanji? (Mateyu 24:15)

⁷ Yesu efotokoza nkhalidwe iyakine yofunika ngako yamene ingatiyavye kumvwisha zatuŵelenga m’Mau a Mulungu. Nkhalidwe iyi ni kuzindikila. (Ŵelengani Mateyu 24:15.) Kansi kuzindikila kutanthauzanji? Kuzindikila ni luso yoona mwamene mfundo iyakine yukatizhyilana na mfundo iyakine na mwayusiyanilana, koma soti yomvwisha tanthauzo ya zinthu zamene ziliyofotokozewe mwacindunji. Ndipo monga ni mwecifotokozela Yesu, tufunikila kunkhala ozindikila kuti tikwanishe kuona zocitika zamene zukwanilisha ulosi wa m’Baibo. Tufunikila soti nkhalidwe iyi kuti tikwanishe kupindula mokwanila na zonse zatuŵelenga m’Baibo.

8. Kansi tingaoneshe tyani nkhalidwe yozindikila ngati tuŵelenga?

⁸ Yehova opasa atumiki ŵake nkhalidwe yozindikila. Tetyo, tufunika kumusenga m’pemphelo kuti atiyavye kukulisha nkhalidwe iyi. (Miy. 2:6) Kansi mungacite tyani zinthu mokatizhyana na pemphelo yanu? Mufunika kuganizila mosamala pa zinthu zamuŵelenga noona mwazukatizhyilana na zinthu zamuziŵa kale. Kuti mukwanishe kucita izi, mufunika kuseŵenzesha zofalisa zasu. Mwacisanzo, mungaseŵenzeshe  buku ya m’Cinyanja yakuti Buku Lofufuzila Nkhani la Mboni za Yehova. Zofalisa izi zingakuyavyeni kumvwishisha tanthauzo ya Malemba yamuŵelenga noona mwamungayaseŵenzeshele mu umoyo wanu. (Aheb. 5:14) Ngati muyesayesa kukulisha nkhalidwe yozindikila pamuŵelenga Malemba, ciziŵiso canu cikule.

9. Kansi ni mfundo yofunika ngako yotyani ya m’Malemba yamene Asaduki enzoinyalanyaza?

⁹ Asaduki enzoziŵa bwino zinthu zupezeka m’mabuku 5 oyambilila a Malemba Aciheberi, koma enzonyalanyaza mfundo zofunika ngako zupezeka m’mabuku aya. Mwacisanzo, kumbukilani mweciŵayankhila Yesu pecimukonsha nkhani ya ciukililo. Yove eŵakonsha kuti: “Kansi muliyoŵelenge m’buku ya Mose nkhani ya citchamba ca minga pamene Mulungu emuuzhya kuti: ‘Neo n’ne Mulungu wa Abulahamu, Mulungu wa Isaki koma soti Mulungu wa Yakobo’?” (Mko. 12:18, 26) Olo kuti Afarisi enze eŵelenga nkhani iyi maulwendo anyinji, konsho ya Yesu yuonesha bwino kuti ove enzonyalanyaza ciphunziso cofunika ngako cupezeka m’Baibo cokhuza ciukililo.​—Mko. 12:27; Luka 20:38. d

10. Kansi tufunika kucita cinji ngati tuŵelenga nkhani iyakine ya m’Baibo?

¹⁰ Kansi tuphunzilapo cinji? Ngati tuŵelenga nkhani iyakine ya m’Baibo, tufunika kuona zatingaphunzilepo. Tufunika lini tyala kumvwisha mfundo zosavuta, koma tufunika soti kumvwisha mfundo zozama. Mfundo izi zili monga ni cuma cofisika cifukwa ni zovuta kuzipeza.

11. Molingana na 2 Timoteyo 3:16, 17, kansi mungapeze tyani cuma cauzimu pamuŵelenga Baibo?

¹¹ Kansi mungapeze tyani cuma cauzimu pamuŵelenga Baibo? Ganizilani zayulaŵila 2 Timoteyo 3:16, 17. (Ŵelengani.) Ikuti: “Malemba onse . . . ni opindulisa” pa (1) kuphunzisa (2) kuzuzula (3) kuongola zinthu (4) nolangiza. Mungapindule na mfundo 4 izi olo pamuŵelenga mabuku a m’Baibo amene muyaseŵenzesha lini ngako. Mukoona zamuphunzilapo pa nkhani yamuŵelenga zokhuza Yehova, colinga cake olo mfundo za m’Baibo. Mukoona soti mwazingakuyavyileni pozuzula. Kucita izi kungakuyavyeni kuzindikila nopewa vilakolako olo minkhalidwe iipa. Kungakuyavyeni soti kupitilizhya kunkhala okhulupilika kwa Yehova. Mukoona mwamene nkhani yamuŵelenga ingakuyavyileni kuongola zinthu olo kuongolela maganizo yolakwika yaangankhale nayo ŵanthu ŵamungakumane nao mu utumiki. Ndipo mukoona malangizo pa vesi yamuŵelenga yamene yangakuyavyeni kuona zinthu monga ni mwakuzionela Yehova. Kukumbukila mfundo 4  izi kungakuyavyeni kupeza cuma cauzimu pamuŵelenga Baibo.

12. Ndaŵa yanji Yesu ekonsha Afarisi kuti “Kansi muliyoŵelenge?”

¹² Yesu ekonsha soti Afarisi kuti “Kansi muliyoŵelenge?” pofuna kuonesha kuti enze na maganizo olakwika ponena za zinthu zeenzoŵelenga m’Malemba. (Mat. 12:1-7) e Pa cocitika ici, Afarisi enzonena kuti ophunzila a Yesu ephwanya lamulo ya Sabata. Poŵayankha, Yesu efotokoza visanzo viŵili va m’Malemba nokata mau a m’buku ya Hoseya pofuna kuonesha kuti Afarisi enzomvwisha lini lamulo ya Sabata na kuti enzokangiwa kuonesha cifundo. Ndaŵa yanji analume aŵa ekangiwa kulola Mau a Mulungu kucinja umoyo wao? N’cifukwa cakuti enzoŵelenga na mzimu wolikuzhya. Mzimu uyu wenzoŵakangisha kumvwisha zeenzoŵelenga.​—Mat. 23:23; Yoh. 5:39, 40.

13. Kansi tufunika kunkhala na maganizo otyani patuŵelenga Baibo, ndipo ndaŵa yanji?

¹³ Pa mau yecilaŵila Yesu, tuphunzilapo kuti tufunika kunkhala na maganizo oyenelela patuŵelenga Baibo. Mosiyana na Afarisi, tufunika kunkhala olicefya nonkhala okonzeka kuphunzisiwa. Tufunika ‘kuvomelezhya mofasa mau.’ (Yak. 1:21) Ngati nise olicefya, tikolola Mau a Mulungu kucinja umoyo wasu. Mfundo za m’Baibo zokhuza cifundo na cikondi zingacinje umoyo wasu, tyala ngati tupewa mzimu wolikuzhya

14. Kansi tingaziŵe tyani ngati tulola Mau a Mulungu kucinja umoyo wasu? (Onani soti vithunzithunzi.)

¹⁴ Mwatucitila zinthu na ŵanthu ayakine kungaoneshe ngati tulola Mau a Mulungu kucinja umoyo wasu. Afarisi enzolola lini Mau a Mulungu kucinja umoyo wao. Niye cifukwa cake “enzoweluza ŵanthu osalakwa.” (Mat. 12:7)  Molingana na izi, mwatuonela ŵanthu ayakine koma soti mwatucitila nao zinthu, kungaoneshe ngati tulola Mau a Mulungu kutiumba olo yai. Mwacisanzo, kansi tukonda kuona zabwino muli ŵanthu ayakine? Olo kansi tukonda kuika maganizo pa zinthu zakulakwisa? Kansi nise acifundo koma soti okonzeka kukhululukila? Olo kansi tukonda kuweluza nosungila ayakine cakumkosi? Kuzifufuza koteti kungatiyavye kuona ngati tulola Mau a Mulungu kucinja kaganizidwe na zocita zasu.​—1 Tim. 4:12, 15; Aheb. 4:12.

15. Kansi Yesu enzokumvwa tyani ponena za Malemba Opatulika?

¹⁵ Yesu enzokonda Malemba Opatulika. Ndipo izi zeonekela bwino m’mau aulosi opezeka pa Salimo 40:8. Lemba iyi ikuti: “Nukondwela kucita cifunilo canu mweo Mulungu wangu, ndipo cilamulo canu cili mu mtima mwangu.” Cifukwa cakuti Yesu enzokonda Malemba, enze wacimwemwe ndipo epitilizhya kutumikila Yehova. Nase tingankhale acimwemwe koma soti tingapitilizhye kutumikila Yehova ngati tuŵelenga Mau a Mulungu noyakonda.​—Sal. 1:1-3.

16. Kansi mungacitenji kuti mupindule mokwanila poŵelenga Baibo? (Onani kabokosi kakuti “ Mau a Yesu Angakuyavyeni Kumvwishisha Zamuŵelenga.”)

¹⁶ Mau yecilaŵila Yesu koma soti cisanzo cake zingatiyavye kukulisha luso yasu yoŵelenga Baibo. Tingakulishe luso yasu yomvwishisha zatuŵelenga m’Baibo mwa kupemphela, kuŵelenga mosafulumila, kuzikonsha makonsho koma soti kulemba manosi acidule. Tingaseŵenzeshe kuzindikila mwa kuganizila mosamala pa zatuŵelenga moyavyiwa na zofalisa zozikiwa pa Baibo. Tingakulishe luso yasu yoseŵenzesha Malemba olo nkhani ya m’Baibo yatisaziŵa ngako mwa kufufuza cuma cauzimu camene ni cozama. Ndipo tingalole Mau a Mulungu kucinja umoyo wasu mwa kunkhala na maganizo oyenelela patuŵelenga Baibo. Ngati tucita izi, tikopindula mokwanila na kuŵelenga Baibo kwasu koma soti tivwendele pafupi na Yehova.​—Sal. 119:17, 18; Yak. 4:8.