1. Monga ni Mfumu Davide, kansi atumiki a Yehova ayakine angakonshe makonsho otyani?

TONSE tufuna kunkhala na umoyo wamtendele. Ndipo paliye munthu wamene osangalala na nkhaŵa. Olo n’tetyo, nthawi ziyakine tulimbana na nkhaŵa. Niye cifukwa cake atumiki a Yehova ayakine angakonshe makonsho yecikonsho Mfumu Davide, wamene ekonsha Yehova kuti: “Kansi nilimbane na masauso ŵangu mpaka lini? Kansi masiku a moyo wangu ankhale ozula na cisoni mpaka lini?”​—Sal. 13:2

2. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

² Olo kuti tonse tucita nkhaŵa nthawi ziyakine, pali vinthu vatingacite kuti ticefyeko nkhaŵa zamene izi. M’nkhani ino, tilaŵizhyane viyakine mwa vinthu vamene vuticitisha nkhaŵa. Pavuli pake, tilaŵizhyane vinthu 6 vamene vingatiyavye kuti tisataye mtima patukumana na mavuto.

3. Kansi ni vinthu votyani vamene vuticitisha nkhaŵa, ko tingakwanishe kupangisha kuti visacitike?

³ Pali vinthu vinyinji vuticitisha nkhaŵa. Ndipo viyakine mwa vinthu vamene ivi tingakwanishe lini kuvipewa olo kupangisha kuti visacitike. Mwacisanzo, tingaleshe lini kukwela  kwa mitengo ya vakulya, vovwala na mitengo ya mang’anda caka ciliconse. Ndipo tingakwanishe lini kucitisha ŵanthu ŵatuseŵenza nao olo ayasu a ku sukulu kuleka kutiyesa kuti ticite vinthu mosaona mtima olo kucita ciwelewele. Ndipo tingaleshe lini ŵanthu akudela kwatunkhala kucita vinthu voonesha kusamvwila malamulo. Tukumana na mavuto aŵa cifukwa tunkhala m’calo mwamene ŵanthu anyinji okonkha lini mfundo za m’Baibo. Tetyo, Satana wamene ni mulungu wa cino calo, oziŵa kuti ŵanthu ayakine alole “nkhaŵa za moyo wa nthawi ino” kuŵakangisha kutumikila Yehova. (Mat. 13:22; 1 Yoh. 5:19) Niye cifukwa cake m’calo muli mavuto anyinji amene ocitisha ŵanthu kunkhala na nkhaŵa!

4. Kansi n’cinji cingacitike ngati tuganizila ngako pa mavuto yatingakumane nayo?

⁴ Payakine tingankhale na nkhaŵa ngako pa mavuto ŵasu ndipo tingakangiwe kuganizila vinthu viyakine. Mwacisanzo, tingankhale na nkhaŵa yakuti tikopeza tyani ndalama zogulila vinthu vofunikila pa umoyo wasu. Olo tingankhale na nkhaŵa yakuti payakine tingalwale noluza mwai wa nchito. Ndipo tingankhale soti na nkhaŵa yakuti payakine tingayophwanya malamulo a Mulungu ngati tayesewa. Lombapano Satana akacitishe ŵanthu ali kumbali yake kuukila atumiki a Mulungu. Cifukwa ca izi, tingankhale na nkhaŵa kuti tikacitenji izi zikayocitika. Tetyo tingazikonshe kuti, ‘Kansi ni kulakwa kucita nkhaŵa na vinthu ivi?’

5. Kansi Yesu enzotanthauza cinji pecilaŵila kuti, “Lekani kucita nkhaŵa”?

⁵ Yesu euzhya ophunzila ŵake kuti: “Lekani kucita nkhaŵa.” (Mat. 6:25) Kansi Yesu enzotanthauza kuti tufunika lini kucita nkhaŵa pa ciliconse? Yai. Kumbukilani kuti ayakine mwa atumiki a Yehova okhulupilika akale, nao ecitapo nkhaŵa. Olo n’tetyo, Yehova epitilizhya kuŵakonda. * (1 Maf. 19:4; Sal. 6:3) Tetyo, Yesu enzotilimbikisha kuti tufunika lini kulola nkhaŵa za siku na siku kutipangisha kuleka kutumikila Yehova. Kansi tufunika kucita cinji ngati tili na nkhaŵa?​—Onani bokosi yakuti “ Mwamungacitile.”

6. Molingana na Afilipi 4:6, 7, n’cinji cingatiyavye kuti tisataye mtima tikacita nkhaŵa?

⁶ (1) Kupemphela mowelezhyawelezhya. Mukacita nkhaŵa mukosenga Yehova kuti akuyavyeni. (1 Pet. 5:7) Yehova angayankhe mapemphelo ŵanu mwa kukupasani “mtendele . . . , wamene upambana kuganiza mozama kulikonse.” (Ŵelengani Afilipi 4:6, 7.) Yove angakupaseni mtendele wamene uyo mwa kuseŵenzesha mzimu utuŵa.​—Aga. 5:22.

7. Kansi tufunika kukumbukila cinji ngati tupemphela kwa Mulungu?

⁷ Ngati tupemphela kwa Yehova, tufunika kumuuzhya mwatumvwila. Tufunika soti kumuuzhya mavuto yatukumana nayo, koma soti mwayotikhuzila. Ngati n’zokwanishika kuti vuto yatukumana nayo ingasile, tingamusenge kuti atipase nzelu na mphamvu kuti tiziŵe mwatingacitile. Tetyo, ngati tingakwanishe lini kuisilizhya, tingam’senge kuti atiyavye kusacita nkhaŵa mopitilila malile. Ngati tusenga Yehova mwacindunji, niye patingaone mwakuyankhila  mapemphelo ŵasu. Tufunika lini kucita ulesi ngati Yehova aliyoyankhe pamene apo pemphelo yasu. Yove ofuna tikomusenga mwacindunji koma soti mowelezhyawelezhya.​—Luka 11:8-10.

8. Kansi tufunika kutomola cinji m’mapemphelo ŵasu?

⁸ Patuuzhya Yehova nkhaŵa zasu m’pemphelo, tufunika soti kumuyamikila. Olo kuti tukumana na mavuto, tingacite luweme kuganizila zinthu ziweme zatili nazo. Nanga tyani ngati tuziŵa lini mwatingamufotokozelele Yehova mwatumvwila? Kumbukilani kuti Yehova angayankhe pemphelo yasu olo kuti tangolaŵila kuti, ‘Conde niyavyeni!’​—2 Mbi. 18:31; Aro. 8:26.

9. Kansi Ayuda enzofunika kucitanji kuti apeze citetezo cenecene?

⁹ (2) Mukodalila nzelu za Yehova, osati zanu. M’nthawi ya mneneli Yesaya, Ayuda ecita wowa kuti Asuri angaŵaukile. Cifukwa coyopa kugonjesewa, esenga thandizo kuli Aiguputo. (Yes. 30:1, 2) Yehova eŵacenjeza kuti kudalila Aiguputo kungaŵaonongeshe. (Yes. 30:7, 12, 13) Kupitila mwa Yesaya, Yehova eŵauzhya mwaangapezele citetezo cenecene. Yove elaŵila kuti: “Munkhale na mphamvu ngati muli na cikhulupililo ndipo mutaya lini mtima” pa Yehova.​—Yes. 30:15b.

10. Kansi ni pa vocitika votyani patingaoneshe kuti tudalila Yehova?

¹⁰ Kansi tingaoneshe tyani kuti tudalila Yehova? Ganizilani visanzo ivi. Kansi mungacite tyani ngati mwapeza nchito ya ndalama zinyinji yamene yufuna kuti mukoseŵenza maovataimu ndipo ikokupasani lini mpata wamuli nao lomba wotumikila Yehova? Olo ngati wamuseŵenza naye wamene ni Mboni lini ya Yehova ofuna kuti munkhale pa cisumbali? Olo ngati wabanja wanu wakuuzhyani kuti akukaneni ngati mupitilizhye kutumikila Yehova? Pa vocitika vonse ivi, mungavutike kupanga cosankha, koma Yehova angakupaseni malangizo amene angakuyavyeni. (Mat. 6:33; 10:37; 1 Akor. 7:39) Kansi mumudalile Yehova nokonkha malangizo ŵake?

11. Ni visanzo votyani va m’Baibo vatingaphunzile kuti tisataye mtima ngati ŵanthu otisusha?

¹¹ (3) Mukophunzilapo kanthu pa visanzo viweme na viipa. M’Baibo muli visanzo vinyinji vamene vuonesha kufunika kokhulupilila Yehova na kusataya mtima. Pamuphunzila visanzo ivi, onani mwamene Yehova eyavyila atumiki ŵake kusataya mtima peenzosushiwa. Mwacisanzo, pamene khoti ikulu Yaciyuda yelamula kuti atumwi aleke kulalikila, ove aliyocite wowa. M’malomwake, elaŵila motang’a mtima kuti: “Tufunika kumvwila Mulungu monga wolamulila osati ŵanthu.” (Mac. 5:29) Olo peciniatiwa, atumwi aliyotaye mtima. Ndaŵa yanji? Cifukwa cakuti enzoziŵa kuti Yehova enze nao ndipo enzosangalala nao. Tetyo, epitilizhya kulalikila uthenga uweme. (Mac. 5:40-42) Molingana na izi, wophunzila Sitefano pecisala patontho kupaiwa, enkhala na mtendele wa m’maganizo cakuti cinso cake “ceoneka cowala monga ni mngelo.” (Mac. 6:12-15) Ndaŵa yanji? Cifukwa enzoziŵa kuti Yehova osangalala naye.

12. Molingana na 1 Petulo 3:14 na 4:14, ndaŵa yanji tingankhale osangalala ngati tunzunziwa?

¹² Atumwi enze na umboni wosimikizhyilika wakuti Yehova enze nao. Yove eŵapasa mphamvu zocita zozizwisa. (Mac. 5:12-16; 6:8) Masiku ŵano, Yehova otipasa lini  mphamvu zocita zozizwisa. Olo n’tetyo, Yehova kupitila m’Mau ŵake otisimikizhyila kuti ngati tuvutika cifukwa ca cilungamo, okondwela nase ndipo atipase mzimu wake. (Ŵelengani 1 Petulo 3:14; 4:14.) Tetyo, tufunika lini kudela nkhaŵa ngako pa zati tikacite tikayokumana na cinzunzo msogolo. M’malomwake, tufunika kutang’isha cidalilo casu lomba pa mphamvu za Yehova zopulumusa. Monga ni mwecicitila atumwi, tufunika kudalila lonjezo ya Yesu yakuti: “Neo nikakuuzhyeni mau ŵati mukalaŵile nokupasani nzelu zamene okushushani onse akakwanishe lini kuzikana olo kuzisusha.” Yesu etilonjeza soti kuti: “Ngati mukapilile mukapeze moyo.” (Luka 21:12-19) Mukokumbukila kuti Yehova oluŵa lini atumiki ŵake okhulupilika amene emwalila, tetyo akaŵaukishe.

13. Kansi tingapindule tyani ngati tuphunzilapo kanthu pa visanzo va ŵanthu amene aliyodalile Yehova?

¹³ Tingaphunzilepo soti kanthu pa visanzo va ŵanthu ekangiwa kudalila Yehova notaya mtima. Kuphunzila visanzo viipa vamene ivi kutiyavye kupewa kucita volakwa vecicita ove. Mwacisanzo, Mfumu Asa peciyamba kulamulila ku Yuda, gulu ya adani yemuukila. Yove edalila Yehova ndipo emuyavya kupambana. (2 Mbi. 14:9-12) Pavuli pake, Mfumu Basa na gulu itontho ya nkhondo emuukila. Pa nthawi iyi, Asa aliyodalile Yehova monga ni poyamba koma euzhya Asiriya kuti amuyavye. (2 Mbi. 16:1-3) Pecilwala ngako aliyodalile soti Yehova kuti amuyavye.​—2 Mbi. 16:12.

14. Kansi tingaphunzilepo cinji pa colakwa ca Asa?

¹⁴ Poyamba, Asa edalila Yehova pecikumana na mavuto. Koma pavuli pake ekangiwa kudalila Yehova, m’malomwake eyesa kuseŵenzesha nzelu zake polimbana na mavuto. Poyamba, Asa eganiza kuti pulani yake yosenga Asiriya kuti amuyavye yenze yoyavya. Koma kupambana kwao kwenze kwa kanthawi katontho. Yehova kupitila mwa mneneli emuuzhya kuti: “Cifukwa cakuti mwedalila mfumu ya Siriya, osadalila Yehova Mulungu wanu, gulu ya nkhondo ya mfumu ya Siriya yeutuka m’manja mwanu.” (2 Mbi. 16:7) Tetyo, tufunika kupewa kuzidalila tikakumana na mavuto. M’malomwake, tufunika kudalila malangizo a Yehova opezeka m’Baibo. Olo patufunika kupanga cosankha mofulumila, tufunika kudalila Yehova, ndipo atiyavye kupanga cosankha mwanzelu.

15. Kansi mufunika kucita cinji ngati muŵelenga Baibo?

¹⁵ (4) Mukoloŵeza pa mtima mavesi a m’Baibo. Ngati mwapeza mavesi a m’Baibo amene ofotokoza kufunika kodalila Yehova, mungacite bwino kuyaloŵeza pa mtima. Kuti mukwanishe kucita izi, mufunika kuyaŵelenga mokuwa olo kuyalemba noyaŵelenga mowelezhyawelezhya. Yehova euzhya Yoswa kuŵelenga buku ya Cilamulo nthawi zonse kuti akokwanisha kucita zinthu mwanzelu. Kuŵelenga Cilamulo kwemuyavya kunkhala wotang’a mtima posogolela atumiki a Mulungu. (Yos. 1:8, 9) Mfundo zopezeka m’Mau a Mulungu zingakuyavyeni kunkhala na mtendele wa mumtima mukakumana na vinthu vamene vingakucitisheni nkhaŵa olo wowa.​—Sal. 27:1-3; Miy. 3:25, 26.

16. Kansi Yehova oseŵenzesha tyani akwasu na azilongosi kuti atiyavye kuti tikomudalila?

¹⁶ (5) Mukokatizhyana na Akhristu ayanu. Yehova oseŵenzesha akwasu na azilongosi kuti atiyavye kuti tikomudalila. Pa misonkhano,  tupindula na nkhani zulaŵiliwa, ndemanga za akwasu na azilongosi koma soti nkhani zolimbikisha zatulaŵizhyana. (Aheb. 10:24, 25) Tingalimbikishiwe soti tikauzhyako ashamwali ŵasu nkhaŵa zasu. “Mau aweme” ofumila kuli shamwali wasu angatiyavye kulimbana na nkhaŵa zasu.​—Miy. 12:25.

17. Molingana na Aheberi 6:19, kansi ciyembekezo casu cingatiyavye tyani tikakumana na mavuto?

¹⁷ (6) Tang’ishani ciyembekezo canu. Ciyembekezo casu cili monga ni “nangula wa miyoyo yasu,” camene cingatiyavye kulimbana na mavuto. (Ŵelengani Aheberi 6:19.) Mukoganizila za malonjezo a Yehova amsogolo, cifukwa pa nthawi yamene iyo kukankhale kuliye vinthu voticitisha nkhaŵa. (Yes. 65:17) Ganizilani kuti muli m’calo calomba, mwamene muliye vinthu viipa vamene vucitisha nkhaŵa. (Mika 4:4) Mungatang’ishe soti ciyembekezo canu ngati muuzhyako ayakine za ciyembekezo camene ici. Mufunika kucita zilizonse zamungakwanishe pa nchito yolalikila nopanga ophunzila. Mukacita izi,“ciyembekezo canu cinkhale cosimikizhyilika mpaka posilizhyila.”​—Aheb. 6:11.

18. Kansi patufwika kosilizhyila kwa cino calo tingayembekezele kukumana na vinthu votyani, ndipo tingacite cinji kuti tipambane?

¹⁸ Patufwika kosilizhyila kwa cino calo, tikumane na mavuto anyinji amene angaticitishe nkhaŵa. Lemba ya caka ca 2021 ingatiyavye kulimbana na mavuto amene aŵa osati mwa mphamvu zasu, koma mwa kudalila Yehova. Tetyo, tiyeni tikoonesha mwa zocita zasu kuti tukhulupilila lonjezo ya Yehova yakuti: “Munkhale na mphamvu ngati muli na cikhulupililo ndipo mutaya lini mtima.”​—Yes. 30:15.