1. Kansi cikondi ca Mulungu cutipangisha kumvwa tyani?

MTUMWI Yohane elemba kuti, “Mulungu niye cikondi.” (1 Yoh. 4:8) Mau amene aŵa otikumbusha kuti cikondi cufumila kwa yove, wamene ni Nyamalenga. Yehova otikonda ngako ndipo cikondi cake cutipangisha kumvwa kunkhala otetezeka, osangalala koma soti okhutila.

2. Kansi ni malamulo aŵili otyani ofotokozewa pa Mateyu 22:37-40, ndipo ndaŵa yanji nthawi ziyakine cingankhale covuta kumvŵila lamulo yaciŵili?

² Akhristu ofunika lini kucitosankha kuonesha cikondi olo yai, cifukwa ni lamulo. (Ŵelengani Mateyu 22:37-40.) Tikamuziŵa luweme Yehova, cingankhale cosavuta kwa seo kumvwila lamulo yake yoyamba. Izi zili tetyo cifukwa cakuti yove ni wangwilo ndipo ocita nase zinthu mwacikondi koma soti mwacifundo. Koma nthawi ziyakine cingankhale covuta kumvwila lamulo yaciŵili. Ndaŵa yanji? Cifukwa akwasu na azilongosi ŵatufunikila kukonda aliye ungwilo. Nthawi ziyakine angalaŵile olo kucita vinthu vamene vingatikhumudwishe. Yehova eziŵa kuti nthawi ziyakine tingavutike kuoneshana cikondi. Tetyo euzhyila ŵanthu elemba Baibo kulemba malangizo acindunji, amene otiyavya kuziŵa mwatingaoneshele cikondi. Ndipo m’mozi mwa ŵanthu amene aŵa ni Yohane.​—1 Yoh. 3:11, 12.

3. Kansi mfundo za m’mabuku yecilemba Yohane zuoneshanji?

³ M’mabuku yecilemba Yohane, egogomezela mfundo yakuti Akhristu ofunika kuoneshana cikondi. Buku ya uthenga uweme yecilemba, eseŵenzesha ngako liu yakuti, “cikondi” na “kukondewa” kupambana mabuku atatu a uthenga uweme.  Yove peenzolemba buku ya uthenga uweme yoziŵika na zina yake koma soti makalata ŵake atatu, enze na vyaka pafupifupi 100. Mfundo za m’mabuku ŵake, zuonesha kuti Mkhristu ofunika kucita zinthu mwacikondi. (1 Yoh. 4:10, 11) Olo n’tetyo, zemutolela nthawi itali kuti aphunzile mfundo yamene iyi.

4. Kansi Yohane enzoonesha cikondi nthawi zonse?

⁴ Peenze wacilumbwana, Yohane enzoonesha lini nkhalidwe ya cikondi. Mwacisanzo, pa nthawi iyakine Yesu na atumwi ŵake epitila mu Samariya peenzokuya ku Yerusalemu. Ŵanthu a mumzinda uyakine wa Asamariya aliyoŵalondele luweme. Kansi Yohane ecita cinji? Yove na mkwake Yakobo esenga Yesu kuti aite mulilo kufumila kululu noononga mzinda wonse wa Asamariya. (Luka 9:52-56) Pa nthawi iyakine soti, Yohane ekangiwa kuonesha cikondi kuli atumwi ayake. Yove na mkwake Yakobo, euzhya amai ŵao kuti asenge Yesu kuti akaŵapase maudindo akulu mu Ufumu wa Mulungu. Atumwi ayakine peciziŵa za nkhani iyi, ekalipa. (Mat. 20:20, 21, 24) Mosasamala kanthu za zinthu zecilakwisa Yohane, Yesu epitilizhya kumukonda.​—Yoh. 21:7.

5. Kansi tiphunzile cinji m’nkhani ino?

⁵ M’nkhani ino, tiphunzile cisanzo ca Yohane na zinthu ziyakine zecilemba zokhuza cikondi. Monga ni mwati tionele, tiphunzile mwatingaoneshele cikondi pocita vinthu na akwasu na azilongosi. Tiphunzile soti zaangacite mutu wabanja kuti akoonesha kuti okonda ŵanthu onse a m’banja mwake.

6. Kansi Yehova oonesha tyani kuti otikonda?

⁶ Payakine tingaganize kuti tingaoneshe tyala cikondi mwa kulaŵila vinthu viweme kuli ayakine. Koma tufunika kuonesha kuti tukonda ayakine mwa kucita nao vinthu mwacikondi. (Linganizhyani na Yakobo 2:17, 26.) Mwacisanzo, Yehova otikonda. (1 Yoh. 4:19) Ndipo otiuzhya za cikondi cake kupitila m’Baibo. (Sal. 25:10; Aro. 8:38, 39) Olo n’tetyo, tusimikizhyila kuti Yehova otikonda osati tyala cifukwa ca zakutiuzhya, koma na zakuticitila. Yohane elemba kuti: “Mulungu etionesha cikondi cake mwa kutumizhya Mwana wake wovyalika yeka pacalo, kuti tikapeze moyo kupitila mwa yove.” (1 Yoh. 4:9) Yehova elola Mwana wake wokondeka kuvutika na kufwa cifukwa ca seo. (Yoh. 3:16) Tetyo, tusimikizhyila kuti Yehova otikonda.

7. Kansi Yesu eonesha tyani kuti enzokonda ophunzila ŵake?

 ⁷ Yesu eŵasimikizhyila ophunzila ŵake kuti enzoŵakonda. (Yoh. 13:1; 15:15) Yove eonesha kuti enzoŵakonda osati tyala mwa mau koma na mwa zocita zake. Yesu elaŵila kuti, “Paliye amene ali na cikondi cikulu kupambana ca munthu wamene watwala moyo wake cifukwa ca ashamwali ŵake.” (Yoh. 15:13) Kansi kuganizila zeciticitila Yehova na Yesu, kufunika kutisonkhezela kucita cinji?

8. Kansi 1 Yohane 3:18 yulaŵila kuti tufunika kucita cinji?

⁸ Tuonesha kuti tukonda Yehova na Yesu mwa kuŵamvwila. (Yoh. 14:15; 1 Yoh. 5:3) Ndipo Yesu epeleka lamulo yakuti tikokondana. (Yoh. 13:34, 35) Tetyo, tufunika lini kukonda akwasu na azilongosi mwa mau tyala, koma na mwa zocita zasu. (Ŵelengani 1 Yohane 3:18.) Kansi tingacite vinthu votyani kuti tioneshe mwa vocita vasu kuti tuŵakonda?

9. Kansi cikondi cesonkhezela Yohane kucita cinji?

⁹ Yohane sembe esankha kunkhala na ausuwake nocita malonda yokasha nsomba. M’malomwake, esankha kuseŵenzesha moyo wake wonse kuyavya ayakine kuphunzila za Yehova na Yesu. Moyo wecisankha Yohane wenze lini upepu. Yove enzonzunziwa noikiwa m’jele, ndipo nthawi yosilizhyila peciikiwa m’jele enze mkulukazi. (Mac. 3:1; 4:1-3; 5:18; Chiv. 1:9) Olo peenze m’jele, Yohane eonesha kuti enzokonda ayakine. Mwacisanzo, peenze pa cisumbu ca Patimo, yove elemba mensomphenya yeciona notumizhya ku mipingo kuti aŵaoneshe “vinthu vamene vasala patontho kucitika.” (Chiv. 1:1) Pavuli pakuti wafumyiwa m’jele pa cisumbu ca Patimo, Yohane elemba buku ya uthenga uweme yamene yufotokoza umoyo na utumiki wa Yesu. Ndipo elemba soti makalata atatu kuti alimbikishe akwasu na azilongosi. Kansi tingatolele tyani cisanzo ca kuzitwala ca Yohane?

10. Kansi mungaoneshe tyani kuti mukonda ŵanthu?

¹⁰ Mungaoneshe kuti mukonda ŵanthu kupitila mu vinthu vamusankha kucita mu umoyo wanu. Satana na calo cake ofuna kuti mukoganizila tyala zofuna zanu nonkhala na mtima wofuna kuchuka. M’malomwake, Akhristu pacalo conse oseŵenzesha nthawi yao kulalikila noyavya ŵanthu kuvwendela pafupi na Yehova. Ndipo ayakine okwanisha kukata nchito yamene iyi nthawi zonse.

11. Kansi Akhristu anyinji aonesha tyani kuti okonda Yehova koma soti akwasu na azilongosi?

¹¹ Akhristu anyinji okhulupilika ofunika kuseŵenza nchito nthawi zonse kuti akopeza zofunikila zao na za mabanja ŵao. Olo n’tetyo, ofalisa okhulupilika amene aŵa okwanisha kucilikiza gulu ya Mulungu mwaangakwanishile. Mwacisanzo, ayakine okwanisha kuyavya ngati pacitika masoka acilengedwe, ayakine ocilikiza nchito ya zomangamanga, ndipo aliyense ali na mwai wocilikiza nchito ya pacalo conse mwa kutwala ndalama. Onse ocita zamene izi cifukwa okonda Mulungu na ŵanthu. Wiki iliyonse tuonesha kuti tukonda akwasu na azilongosi mwa kupezeka pa misonkhano notolamo mbali. Olo kuti nthawi ziyakine tunkhala oŵeŵa, tukwanisha kupezeka pa misonkhano. Olo kuti tingankhale na wowa tukwanisha kuyankhapo. Ndipo olo kuti tukumana na mavuto, tukwanisha kulimbikisha akwasu na azilongosi misonkhano ikaliyoyamba olo pavuli pake. (Aheb. 10: 24, 25) Tetyo, tuyamikila ngako nchito yakucita akwasu na azilongosi.

12. Kansi Yohane eonesha soti m’njila yotyani kuti enzokonda akwasu na azilongosi?

¹² Yohane eonesha kuti enzokonda akwasu na azilongosi osati mwa kuŵayamikila tyala, koma enzoŵapasa soti uphungu. Mwacisanzo, m’makalata ŵake, Yohane eyamikila akwasu na azilongosi cifukwa ca cikhulupililo na nchito zao ziweme, koma eŵapasa soti malangizo na uphungu pa nkhani yocita cimo. (1 Yoh. 1:8–2:1, 13, 14) Molingana na Yohane, nase tufunika kuyamikila akwasu na azilongosi pa vinthu viweme vakucita. Koma ngati muyakine wayamba kucita vinthu viipa, tingaoneshe cikondi mwa kumupasa uphungu wamphamvu. Pofunika kutang’a mtima kuti shamwali muweme atwale uphungu. Baibo yulaŵila kuti ashamwali acendi, opasana uphungu.​—Miy. 27:17.

13. Kansi tufunika kupewa cinji?

¹³ Nthawi ziyakine tuonesha kuti tukonda akwasu na azilongosi kupitila mu vinthu vatupewa kucita. Mwacisanzo, tupewa kukhumudwa kamangu pa vinthu vaangalaŵile. Ganizilani zecitika kosilizhyila kwa umoyo wa Yesu peenze pacalo. Euzhya ophunzila ŵake kuti ofunika kulya muŵili wake na kumwa milopa yake kuti akapeze moyo wosasila. (Yoh. 6:53-57) Mau aŵa ecitisha kuti anyinji mwa ophunzila ŵake akhumudwe nomusiya, koma ashamwali ŵake ŵeneŵene kuyangizhyilapo Yohane aliyomusiye. Ove aliyomvwishishe tanthauzo ya zecilaŵila Yesu ndipo edabwa nazo. Olo n’tetyo, ashamwali ŵake okhulupilika aliyoone kuti zecilaŵila Yesu zenze zolakwika ndipo aliyokhumudwe nazo. M’malomwake, ekhulupilila Yesu cifukwa enzoziŵa kuti yove olaŵila cendi. (Yoh. 6:60, 66-69) Izi zuonesha kuti tufunika kupewa kukhumudwa kamangu na zaangalaŵile ashamwali ŵasu. M’malomwake tufunika kuyembekezela kuti atifotokozele zakutanthauza.​—Miy. 18:13; Mla. 7:9.

14. Ndaŵa yanji tufunika kupewa kuzonda akwasu na azilongosi?

¹⁴ Yohane etilimbikisha soti kupewa kuzonda akwasu na azilongosi. Ngati tumvwila lini malangizo amene aŵa tingamupase mpata Satana. (1 Yoh. 2:11; 3:15) Izi niye zecitikila ayakine m’nthawi ya Yohane. Pa  nthawi yamene iyo, Satana ecitisha atumiki a Yehova kuzondana nopatukana. Ndipo pa nthawi yeenzolemba makalata ŵake Yohane, analume ayakine mumpingo eyamba kusonkhezelewa na Satana. Mwacisanzo, Diotirefe enzocitisha magaŵano mumpingo. (3 Yoh. 9, 10) Enzolemekeza lini akulu amene enzotumizhyiwa na Bungwe Yolamulila. Efwika mpaka pocosa mumpingo ŵanthu amene enzolondela analume amene aŵa. Uku kwenze kuzikuzhya ngako. Masiku ŵano Satana oyesayesa kugaŵanisha atumiki a Mulungu. Tetyo tufunika kupewa kuzonda akwasu ndipo tufunika lini kuleka kuŵacilikiza.

15. Kansi mutu wabanja ofunika kukumbukila cinji?

¹⁵ Njila imozi yamene mutu wabanja angaoneshela kuti okonda banja yake ni mwa kuipezela vinthu vofunikila. (1 Tim. 5:8) Koma ofunika kukumbukila kuti cinthu cofunika ngako nikuyavya banja yake kunkhala pa ushamwali uweme na Yehova. (Mat. 5:3) Ganizilani cisanzo ciweme cecitwala Yesu ku mitu yonse ya mabanja. Buku ya uthenga uweme yecilemba Yohane, yulaŵila kuti Yesu enzoganizila za banja yake olo peenze pa cimuti conzunzikilapo. Pa nthawi iyi, Yohane epanama pafupi na Mariya amai ŵake a Yesu. Olo kuti Yesu enzokumvwa ululu, yove epanga makonzedwe yakuti Yohane akasamalile amai ŵake. (Yoh. 19:26, 27) Yesu enze na akwake na azilongosi amene sembe esamalila amai ŵao pa vinthu vonse vofunikila. Cuoneka kuti pa nthawi iyi penzeve olo m’mozi enze wophunzila wa Yesu. Tetyo Yesu enzofuna kusimikizhyila kuti Mariya osamaliliwa mwamuŵili na mwauzimu.

16. Kansi Yohane enze na maudindo otyani?

¹⁶ Yohane enze na maudindo anyinji. Monga m’mozi mwa atumwi, enzofunika kunkhala wakhama pa nchito yolalikila. Ndipo cuoneka kuti enze wolungula, tetyo enze na udindo wosamalila banja yake mwamuŵili na mwauzimu. (1 Akor. 9:5) Kansi mitu ya mabanja ingaphunzilepo cinji pa cisanzo ca Yohane?

17. Ndaŵa yanji mutu wabanja ofunika kusamalila banja yake makamaka mwauzimu?

¹⁷ Mkwasu wamene ni mutu wabanja angankhale na maudindo anyinji. Mwacisanzo,  ofunika kucita khama pa nchito yake kuti asanyozeshe zina ya Yehova. (Aef. 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Ndipo angankhale soti na maudindo mumpingo, monga kucita ulwendo waubusa na kusogolela pa nchito yolalikila. Pa nthawi imozimozi, ofunika kuphunzila noŵelenga Baibo pamozi na banja yake. Ŵanthu a m’banja yake oyamikila ngako pa zonse zakucita pofuna kuŵasamalila mwamuŵili na mwauzimu.​—Aef. 5:28, 29; 6:4.

18. Kansi Yohane enzokhulupilila cinji?

¹⁸ Yohane enkhala na moyo kwa vyaka vinyinji ndipo ecita vinthu vinyinji vosangalasa. Ekumana soti na mavuto yamene sembe yefookesha cikhulupililo cake mwa Yesu. Koma nthawi zonse enzocita zilizonse zaangakwanishe kuti amvwile malamulo a Yesu, kuyangizhyilapo lamulo yokonda akwasu na azilongosi. Cifukwa ca zamene izi, Yohane enzokhulupilila kuti Yehova na Yesu enzomukonda nomuyavya kupilila mayeselo. (Yoh. 14:15-17; 15:10; 1 Yoh. 4:16) Tetyo, Satana na ŵanthu ali ku mbali yake aliyomukangishe kuonesha cikondi kwa akwasu na azilongosi mwa mau na zocita.

19. Kansi 1 Yohane 4:7 yutilimbikisha kucita cinji, ndipo ndaŵa yanji?

¹⁹ Molingana na Yohane, nase tunkhala m’calo camene culamuliliwa na Satana. (1 Yoh. 3:1, 10) Yove ofuna kuti tileke kukonda akwasu na azilongosi. Ngati tingamulole, angatikangishe kuonesha cikondi. Tetyo, tiyeni tinkhale osimikizhya kuonesha cikondi kwa akwasu na azilongosi mwa zolaŵila na zocita zasu. Tikacita izi, niye pati tinkhale mbali ya banja ya Yehova ndipo tinkhale na umoyo wacimwemwe.​—Ŵelengani 1 Yohane 4:7.