1-2. Kansi tufunika kupitilizhya kucita cinji pavuli pobatizika? Fotokozani.

 KANSI m’ng’anda mwanu mupyangamo kangani? Payakine mwepyangamo mosamala ngako pa nthawi yemwenzofuna kukukilamo. Koma kansi sembe n’cinji cecitika kuti mwenze mweleka kupyangamo pavuli pake? Monga ni mwamuziŵila, kalukungu na lito yuloŵa kamangu m’ng’anda. Tetyo, kuti ng’anda yanu ipitilizhye kuoneka bwino, mufunika kupyangamo kaŵili-kaŵili.

² Molingana na izi, tufunika kucita khama kuti tiongolele kaganizidwe na umunthu wasu. N’cendi kuti petenze tikaliyobatizika, tecita khama kuti ticinje umoyo wasu na colinga cakuti “tizituŵishe nocosa ciliconse coipisha muŵili olo mzimu.” (2 Akor. 7:1) Olo n’tetyo, tufunika kukonkha malangizo yecipeleka mtumwi Paulo yakuti “pitilizhyani kunkhala alomba.” (Aef. 4:23) Ndaŵa yanji tufunika kupitilizhya kuongolela kaganizidwe na zocita zasu? N’cifukwa cakuti zocitika za m’calo ici zingacitishe kuti tisankhale atuŵa pamenso pa Yehova. Kuti tipitilizhye kukondwelesha Yehova, tufunika kuongolela kaganizidwe, umunthu na zolakalaka zasu nthawi zonse.

3. Kansi “kucinja maganizo ŵanu” kutanthauzanji? (Aroma 12:2)

³ Kansi tufunika kucita cinji kuti ticinje maganizo ŵasu? (Ŵelengani Aroma 12:2.) Mau Acigiliki amene emasuliliwa kuti “kucinja maganizo ŵanu” angamasuliliwe soti kuti “kukonza maganizo ŵanu.” Izi zutanthauza lini kuti tufunika tyala  kucita vinthu vitontho vabwino. M’malo mwake, zutanthauza kuti tufunika kuzifufuza kuti tiziŵe umunthu wasu wamkati nocinja mbali zatisacita bwino kuti umoyo wasu unkhale wokatizhyana na malamulo a Yehova. Tufunika kucita izi osati tyala kamozi, koma nthawi zonse.

4. Kansi tingapewe tyani kulola calo ici kusonkhezela kaganizidwe kasu?

⁴ Tikayonkhala angwilo tikokwanisha kukondwelesha Yehova m’zocita zasu zonse. Koma pali lomba, tufunika kucita khama kuti timukondweleshe. Pa Aroma 12:2, Paulo efotokoza kukatizhyana kulipo pakati pa kucinja maganizo na kuzindikila cifunilo ca Yehova. M’malo molola calo ici kusonkhezela kaganizidwe na zocita zasu, coyamba tufunika kuzifufuza kuti tione mwamene kaganizidwe ka Yehova kosonkhezelela zolinga na zosankha zasu.

5. Kansi tingazifufuze tyani kuti tiziŵe ngati tuona kuti siku ya Yehova ili pafupi? (Onani cithunzithunzi.)

⁵ Ganizilani cisanzo ici. Yehova ofuna kuti ‘nthawi zonse tikokumbukila kunkhalapo kwa siku ya Yehova.’ (2 Pet. 3:12) Mufunika kuzikonsha kuti: ‘Kansi zanucita pa umoyo wangu zuonesha kuti nuziŵa kuti calo ici ciipa casala patontho kuonongewa? Kansi zosankha zangu pa nkhani ya maphunzilo na nchito zuonesha kuti nuona kuti kutumikila Yehova niye cinthu cofunika ngako mu umoyo wangu? Kansi nukhulupilila kuti Yehova akonipasa zofunikila pa umoyo pamozi na banja yangu, olo kansi nthawi zonse nucita nkhaŵa na zinthu zamuŵili?’ Yehova osangalala ngako akaona kuti tuyesayesa kucita cifunilo cake m’mbali zonse za umoyo wasu.​—Mat. 6:25-27, 33; Afil. 4:12, 13.

6. Kansi tufunika kupitilizhya kucita cinji?

⁶ Tufunika kufufuza kaganizidwe kasu  nthawi zonse nopanga masinthidwe yaliyonse yangafunikile. Paulo euzhya Akhristu a ku Korinto kuti: “Pitilizhyani kuziyesa kuti muone ngati mukali otang’a m’cikhulupililo. Pitilizhyani kuziyesa kuti muziŵe kuti nimwe munthu wotyani.” (2 Akor. 13:5) Kunkhala “m’cikhulupililo” kuyangizhyilapo zinyinji, osati tyala kupezeka pa misonkhano nolalikila nthawi na nthawi. Kuyangizhyilapo maganizo, zolakalaka na zolinga zasu. Tetyo, tufunika kupitilizhya kucinja maganizo ŵasu mwa kuŵelenga Mau a Mulungu, kuganiza monga ni mwakuganizila yove nocita zonse zatingakwanishe kuti tikondweleshe Yehova.​—1 Akor. 2:14-16.

7. Molingana na Aefeso 4:31, 32, kansi n’cinji ciyakine catufunika kucita, ndipo ndaŵa yanji kucita izi kungankhale kovuta?

⁷ Ŵelengani Aefeso 4:31, 32. Kuyangizhyila pa kucinja maganizo ŵasu, tufunika soti ‘kuvwala umunthu walomba.’ (Aef. 4:24) Kuti tikwanishe kucita izi, tufunika kucita khama. Viyakine mwa vinthu vatingacite ni kuyesayesa kupewa kupya mtima na ukali. Nthawi ziyakine kucita izi kungankhale kovuta cifukwa cakuti minkhalidwe iyakine iipa yezika mizhyu muli seo. Mwacisanzo, Baibo yulaŵila kuti ŵanthu ayakine “okonda kukalipa” na kuti ayakine “okonda kupya mtima.” (Miy. 29:22) Munthu wamene ali na minkhalidwe monga iyi, angafunike kupitilizhya kucita khama kuti acinje olo pavuli pakuti wabatizika, monga ni mwati tionele m’cisanzo cokonkhapo.

8-9. Kansi cisanzo ca mkwasu Stephen cuonesha tyani kufunika kopitilizhya kuvula umunthu wakale?

⁸ Mkwasu muyakine wa zina yakuti Stephen enzovutika kulamulila ukali wake. Yove elaŵila kuti, “Olo pavuli pakuti nabatizika, nenzofunika kupitilizhya kuyesayesa kulamulila ukali wangu. Mwacisanzo, siku iyakine petenzocita ulaliki wa ng’anda na ng’anda, nepitikisha kawalala wamene enze eiŵa wailesi m’motoka yangu. Penesala patontho kuti nimukate, yove etaya wailesi noutuka. Peneuzhyako ayangu ŵenenzolalikila nao zenecita kuti nitole wailesi iyi, mkulu muyakine enikonsha kuti, ‘Mkwasu Stephen, kansi sembe mwacitanji kuti mwenze mwamukata?’ Konsho iyi yenicitisha kuganizilapo kuti nenzofunika kupitilizhya kulamulila ukali wangu kuti nikonkhala mwamtendele.” b

⁹ Cisanzo ca mkwasu Stephen cationesha kuti minkhalidwe iipa ingaonekele mosayembekezeleka olo pavuli poona monga kuti tecinja. Ngati zoteti zakucitikilani, mufunika lini kufooka ndipo mufunika lini kuona kuti nimwe munthu muipa. Olo mtumwi Paulo evomelezhya mfundo iyi pecilaŵila kuti: “Panufuna kucita cinthu cabwino, ciipa cunkhala pali neo.” (Aro. 7:21-23) Pofwana kuti Akhristu onse aliye ungwilo, opitilizhya kulimbana na minkhalidwe koma soti maganizo yamene yopitilizhya kuonekela monga ni mwayucitila kalukungu na lito yamene yufifya m’ng’anda. Tetyo, tufunika kupitilizhya kucita khama kuti tipitilizhye kunkhala atuŵa. Kansi tingacite tyani izi?

10. Kansi tingalimbane tyani na nkhalidwe iipa? (1 Yohane 5:14, 15)

¹⁰ Mukopemphela kwa Yehova nomuuzhya za nkhalidwe yamulimbana nayo, apo muli na cidalilo cakuti akumvweni nokuyavyani. (Ŵelengani 1 Yohane 5:14, 15.) Olo kuti Yehova angakucoseleni lini nkhalidwe iyi mozizwisa, angakupaseni mphamvu zamene zingakuyavyeni kuti musagonje. (1 Pet. 5:10)  Tetyo, mukocita vinthu mokatizhyana na mapemphelo ŵanu mwa kupewa vinthu vamene vingacitishe kuti muoneshe nkhalidwe yamufuna kugonjesa. Mwacisanzo, mufunika kupewa kutamba mafilimu, mapulogilamu a pa TV olo kuŵelenga nkhani zamene zucilikiza nkhalidwe yamufuna kugonjesa. Ndipo mufunika kupewa kuganizila ngako pa vilakolako viipa.​—Afil. 4:8; Akol. 3:2.

11. Kansi tingacite tyani kuti tipitilizhye kuvwala umunthu walomba?

¹¹ Olo kuti mwevula umunthu wakale, mufunika kuvwala umunthu walomba. Kansi mungacite tyani izi? Pamuphunzila minkhalidwe ya Yehova, mungaziikile colinga cakuti mukotolela minkhalidwe yake. (Aef. 5:1, 2) Mwacisanzo, ngati muŵelenga nkhani yamene yuonesha mwamene Yehova ekhululukila ŵanthu ayakine, mungazikonshe kuti: ‘Kansi nukhululukila ŵanthu ayakine?’ Ngati muŵelenga nkhani yokhuza mwamene Yehova eoneshela cifundo ku ŵanthu osauka, mungazikonshe kuti: ‘Kansi nuonesha cifundo kuli akwasu na azilongosi amene ni osauka nocitapo kanthu kuti niŵayavye?’ Pitilizhyani kucinja maganizo ŵanu mwa kuvwala umunthu walomba. Ndipo pitilizhyani kunkhala oleza mtima pamucita izi.

12. Kansi cisanzo ca mkwasu Stephen cuonesha tyani kuti Baibo ili na mphamvu yocinja umoyo wa ŵanthu?

¹² Mkwasu Stephen watatomola lombapano, patontho-patontho ekwanisha kuvwala umunthu walomba. Yove elaŵila kuti: “Kufumila pa nthawi yenebatizika, nakumana na vinthu vinyinji vamene sembe venipangisha kukangiwa kulamulila ukali wangu. Ŵanthu ayakine akanikhumudwisha, nuyesayesa kusakalipa kamangu, ndipo nthawi ziyakine nucokapo tyala. Mkazi wangu koma soti ŵanthu ayakine okonda kuniyamikila cifukwa ca kuyesayesa kwangu. N’ne wosangalala cifukwa umoyo wangu lomba wecinja. Nuziŵa kuti nekwanisha kucita izi osati cifukwa ca mphamvu zangu koma nuona kuti ni umboni wakuti Baibo ili na mphamvu yocinja ŵanthu.”

13. N’cinji cingatiyavye kunkhala na vilakolako voyenelela? (Agalatiya 5:16)

¹³ Ŵelengani Agalatiya 5:16. Pofuna kutiyavya kuti tikocita zinthu zoyenela, Yehova otipasa mzimu wake utuŵa. Ngati tuphunzila Mau a Mulungu, tulola mzimu utuŵa kusonkhezela zocita zasu. Tulandila soti mzimu utuŵa ngati tili pa misonkhano ya mpingo. Pa misonkhano iyi, tutandala na akwasu na azilongosi amene molingana na seo oyesayesa kucita zinthu zoyenela. Izi zutilimbikisha ngako. (Aheb. 10:24, 25; 13:7) Ndipo tikapemphela kwa Yehova mofumila pansi pa mtima nomusenga kuti atiyavye pa vifooko vasu, otipasa mzimu wake kuti utipase mphamvu zakuti tipitilizhye kulimbana navo. Olo kuti kucita izi kungapangishe lini kuti vilakolako viipa vifumepo, kutiyavya kuti osati tikocita zinthu mokatizhyana na vilakolako ivi. Monga ni mwayulaŵilila Agalatiya 5:16, ŵala amene oyenda mwa mzimu ‘akokonkha lini cilakolako ca muŵili.’

14. Ndaŵa yanji n’cinthu cofunika kupitilizhya kukulisha vilakolako viweme?

¹⁴ Tikaziikila ndandanda yocita zinthu zauzimu, tufunika kuikonkha nopitilizhya kukulisha vilakolako viweme. Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti m’mozi mwa adani ŵasu olala lini. Mdani uyu ni cilakolako cofuna kucita vinthu viipa. Olo pavuli pakuti tabatizika tingankhale na cilakolako cofuna kucita vinthu viipa monga kuteya njuga, kumwa ngako walwa olo kuonelela vinthu va cinthaku. (Aef. 5:3, 4)  Mkhristu muyakine wacilumbwana elaŵila kuti: “Cimozi mwa vilakolako vunivuta ngako ni kulalana na munalume muyangu. Nenzoona monga cilakolako ici cisile koma na lomba cikalupitilizhya kuwela.” Kansi n’cinji cingakuyavyeni ngati cilakolako ciipa n’cozika mizhyu?

15. Ndaŵa yanji n’zolimbikisha kuziŵa kuti ŵanthu onse olimbana na vilakolako viipa? (Onani cithunzithunzi.)

¹⁵ Ngati mulimbana na vilakolako vamphamvu vamene vuoneka kuti ni vovuta kuvigonjesa, mukokumbukila kuti muli lini mweka. Baibo yulaŵila kuti, “Paliye mayeselo yamwakumana nayo yamene yosiyana na yakukumana nayo ŵanthu onse.” (1 Akor. 10:13a) Mau aŵa elembelewa Akhristu a ku Korinto. Ayakine mwa ove poyamba enzocita cigololo, enzolalana na analume olo anakazi ŵeka-ŵeka ndipo ayakine enze acakolwa. (1 Akor. 6:9-11) Kansi muganiza kuti Akhristu aŵa aliyonkhaleko soti na vilakolako viipa pavuli pobatizika? Zenze lini teti. N’cendi kuti onse enze Akhristu ozozewa, koma enzeve ungwilo. Mosakaikila, enzolimbana na vilakolako viipa nthawi na nthawi. Kuziŵa izi kutilimbikisha ngako. Ndaŵa yanji? N’cifukwa cakuti zuonesha kuti cilakolako ciliconse catulimbana naco, ŵanthu ayakine ekwanisha kucigonjesa. Kulaŵila cendi, tingakwanishe kupitilizhya kunkhala ‘otang’a m’cikhulupililo . . . poziŵa kuti nao ayasu m’gulu yonse ya akwasu pacalo conse okumana na masauso amozimozi.’​—1 Pet. 5:9.

16. Kansi tufunika kupewa maganizo otyani, ndipo ndaŵa yanji?

¹⁶ Mufunika kupewa maganizo akuti paliye munthu angamvwishe vuto yamukumana nayo. Maganizo oteti angacitishe kuti muyambe kuona kuti mungakwanishe lini kuongolela olo kugonjesa vilakolako viipa. Baibo yulaŵila kuti: “Mulungu ni wokhulupilika ndipo alole lini kuti muyesewe kufwika mpaka  pakuti mungapilile lini. Koma pamukumana na mayeselo, yove atwale njila yopulumukilamo kuti mukwanishe kuŵapilila.” (1 Akor. 10:13b) Tetyo, olo kuti cilakolako cioneke kuti ni covuta ngako, mungakwanishe kucigonjesa. Moyavyiwa na Yehova, mungakwanishe kupewa kucita vinthu viipa.

17. Olo kuti tingapeweletu lini vilakolako viipa, kansi tingakwanishe kucita cinji?

¹⁷ Nthawi zonse mukokumbukila kuti cifukwa cakuti tiliye ungwilo, tingapeweletu lini vilakolako viipa. Koma ngati vawela tingavigonjese mwa kucitapo kanthu kamangu monga ni mwecicitila Yosefe wamene eutuka mkazi wa Potifara peenzomunyengelela kuti alale naye. (Gen. 39:12) Osati mukolola vilakolako viipa kukugonjesani.

18-19. Kansi tufunika kuzikonsha makonsho otyani patuyesayesa kucinja maganizo ŵasu?

¹⁸ Kuti ticinje maganizo ŵasu, tufunika kupitilizhya kucita khama kuti kaganizidwe kasu koma soti zocita zasu zikokatizhyana na cifunilo ca Yehova. Tetyo, tufunika kuzifufuza nthawi zonse mwa kuzikonsha kuti: ‘Kansi zocita zangu zuonesha kuti nuzindikila kuti masilizhyilo a cino calo ali pafupi? Kansi nupitilizhya kuvwala umunthu walomba? Kansi nulola mzimu wa Yehova kunisogolela mu umoyo wangu kuti nikwanishe kupewa vilakolako viipa?’

¹⁹ Pamuzifufuza, mukopewa kuyembekezela kuti muyambe kucita zinthu mwangwilo. Koma mukosangalala na mbali yamwakwanisha kuongolela. Ngati mwaona kuti pali mbali iyakine yamufunika kuongolela, musafooke. M’malo mwake, mukokonkha malangizo opezeka pa Afilipi 3:16 akuti: “Mulimonse mwatapitila pasogolo, tiyeni tipitilizhye kuluta pasogolo mwa kuyenda moyenelela m’njila yamene iyi.” Mukacita izi mungankhale osimikizhya kuti Yehova adalise kuyesayesa kwanu pofuna kucinja maganizo ŵanu.