1-2. (a) Ndaŵa yanji tudabwa lini ngati tukumana na mayeselo? (b) Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

 MONGA atumiki a Yehova, tudabwa lini tikakumana na mavuto. Tuziŵa kuti Baibo yulaŵila kuti: “Tuwamila kukumana na masauso anyinji kuti tikaloŵe mu Ufumu wa Mulungu.” (Mac. 14:22) Tuziŵa soti kuti mavuto ŵasu ayakine asililetu lini mpaka tikaloŵe mu calo calomba mwamene mukankhale ‘muliye imfwa, kulila, kumimila olo voŵaŵa.’​—Chiv. 21:4.

² Yehova angatiteteze lini mozizwisa ku mayeselo. Olo n’tetyo, yove otiyavya kupilila. Onani zecifotokoza mtumwi Paulo kuli Akhristu a ku Roma. Coyamba, yove efotokoza za mavuto yecikumana nayo pamozi na akwake. Pavuli pake, elaŵila kuti: “Tugonjesa zinthu zonse izi kupitila mwa yove wamene etikonda.” (Aro. 8:35-37) Izi zutanthauza kuti Yehova angakuyavyeni kupambana olo kuti mukumana na mavuto. M’nkhani ino, tione mwamene Yehova eyavyila Yosefe koma soti mwaangakuyavyileni.

3. Kansi umoyo wa Yosefe wecinja tyani mosayembekezeleka?

³ Yakobo enzomukonda ngako mwana wake Yosefe. (Gen. 37:3, 4) Cifukwa ca izi, akwake a Yosefe eyamba kumucitila nsanje ndipo mpata pewepezeka, emugulisa kuli azamalonda a ku Midiyani. Azamalonda aŵa etola Yosefe noluta naye ku Iguputo kwamene eciyomugulisa soti kuli Potifara wamene enze mkulu wa masoja olonda Farao. Umoyo wa Yosefe wecinja mosayembekezeleka. Poyamba, enze mwana wokondeka wa ausuwake, koma apa enkhala kapolo wa ku Iguputo.​— Gen. 39:1.

4. Molingana na Yosefe, kansi nase tingakumane na mavuto otyani?

 ⁴ Baibo yulaŵila kuti: “Nthawi ya masoka na zinthu zosayembekezeleka zuponela ŵanthu onse.” (Mla. 9:11) Nthawi ziyakine tukumana na mavuto yakukumana nayo ŵanthu onse. (1 Akor. 10:13) Koma nthawi ziyakine tingakumane na mavuto, tyala cifukwa conkhala ophunzila a Yesu. Mwacisanzo, tinganyozewe, kusushiwa olo kunzunziwa cifukwa ca cikhulupililo casu. (2 Tim. 3:12) Mosasamala kanthu za mavuto yatukumana nayo, Yehova angatiyavye kupambana. Kansi eyavya tyani Yosefe kupambana?

5. Kansi Potifara ezindikila cinji ponena za Yosefe? (Genesis 39:2-6)

⁵ Ŵelengani Genesis 39:2-6. Potifara ezindikila kuti Yosefe enze mlumbwana wanzelu koma soti wakhama pa nchito. Yove eona kuti “Yehova enze na [Yosefe] na kuti ciliconse ceenzocita, Yehova enzocidalisa.” b M’kuluta kwa nthawi, Potifara eika Yosefe kunkhala woyanganila ng’anda yake. Kansi penkhala zofumapo zotyani? Yehova emudalisa Potifara.

6. Kansi payakine Yosefe ecimvwa tyani cifukwa ca mwezenzele zinthu pa umoyo wake?

⁶ Ganizilani tyala mweenzomvwila Yosefe pa nthawi iyi. Kansi ni cinji ceenzofunishisha? Kansi enzofuna kupasiwa maudindo na Potifara? Mosakaikila, yove enzofuna tyala kumasuliwa kuti awelele kuli ausuwake. Talaŵila teti cifukwa cakuti olo kuti enze na udindo woyanganila ng’anda ya Potifara, yove enze akali kapolo wa munthu wamene enzotumikila lini Yehova. Yehova aliyocitishe Potifara kuti amasule Yosefe. Ndipo mavuto ya Yosefe yenze yesala patontho kukulilako.

7. Kansi ni motyani mwamene mavuto ya Yosefe yenzokuya yokulilakulila? (Genesis 39:14, 15)

⁷ Monga ni mwayulaŵilila Genesis caputa 39, mkazi wa Potifara enzokumbwila Yosefe ndipo mowelezhyawelezhya enzomunyengelela kuti alale naye. Koma nthawi zonse Yosefe enzokana. Posilizhyila pake, mkazi wa Potifara ekalipa ngako cakuti emunamizhyila Yosefe kuti enzofuna kulala naye  mwacikakamizo. (Ŵelengani Genesis 39:14, 15.) Potifara peecimvwa izi, ekalipa ngako ndipo eika Yosefe m’jele mwamene enkhalamo kwa vyaka. (Gen. 39:19, 20) Kansi jele iyi yenze tyani? Mau Aciheberi yeciseŵenzesha Yosefe yamene yemasuliliwa kuti “jele,” yangatanthauze “cisime” olo “cisengu.” Izi zuonesha kuti mkati mwenze mfinzi na kuti Yosefe enzeve ciyembekezo. (Gen. 40:15) Kuyangizhyila apo, Baibo yuonesha kuti kwa kanthawi, mendo ya Yosefe yenze m’matangaza ndipo mkosi wake wenze mu nsimbi. (Sal. 105:17, 18) Mavuto ya Yosefe yenzokulilakulila. Poyamba enze kapolo wodalilika koma apa enkhala mkaidi wamba.

8. Kansi tingankhale osimikizhya za cinji mosasamala kanthu kuti mavuto ŵatukumana nao okulilakulila?

⁸ Kansi mwekumanapo na mavuto yamene yenzokuya yokulilakulila mosasamala kanthu kuti mwenzopemphela mofumila pansi pa mtima? Izi zingacitike. Yehova otiteteza lini mozizwisa ku mayeselo a m’calo cino ciipa camene culamuliliwa na Satana. (1 Yoh. 5:19) Olo n’tetyo, mungankhale osimikizhya kuti Yehova oziŵa mavuto yamukumana nayo na kuti osamala za mweo. (Mat. 10:29-31; 1 Pet. 5:6, 7) Kuyangizhyila apo, yove olonjeza kuti: “Nikusiyeni lini, ndipo nikutayeni lini olo patontho.” (Aheb. 13:5) Yehova angakuyavyeni kupilila ngati mavuto yanu yakuya yokulilakulila. Lomba, tiyeni tione mweciyavyila Yosefe.

9. N’cinji cuonesha kuti Yehova enze na Yosefe pa nthawi yeenze m’jele? (Genesis 39:21-23)

⁹ Ŵelengani Genesis 39:21-23. Olo pa nthawi yeenze m’jele, Yehova eyavya Yosefe kupambana. Kansi ecita tyani izi? M’kuluta kwa nthawi, mkulu wa jele eyamba kukhulupilila nolemekeza Yosefe monga ni mweenzocitila Potifara. Pakaliyopita nthawi itali, mkulu wa jele eika Yosefe kunkhala woyanganila akaidi onse. Baibo yulaŵila kuti: “Mkulu wa jele uyu enzoyanganila lini ciliconse camene cenze m’manja mwa Yosefe.” Pa nthawi iyi, Yosefe enkhala na nchito yeenzofunika kucita. Zinthu zecinja mosayembekezeleka. Lomba kansi zekwanishika tyani kuti mkaidi wamene enze epasiwa mlandu wakuti enzofuna kulala mwacikakamizo munakazi wa nduna apasiwe udindo uyu? Molingana na Genesis 39:23, “Yehova enze na Yosefe ndipo ciliconse ceenzocita, Yehova enzocidalisa.”

10. Fotokozani zinthu zamene sembe zecitisha Yosefe kuganiza kuti zinthu zenzomuyendela lini bwino.

¹⁰ Ganizilani soti mwecimvwila Yosefe. Pavuli ponamizhyiliwa mlandu wawenye noikiwa m’jele, kansi muganiza kuti yove enzoona kuti zinthu zonse zenzomuyendela bwino? Kansi n’cinji ceenzofunishisha ngako Yosefe? Kansi enzofuna kuti mkulu wa jele akomukhulupilila nomulemekeza? Mosakaikila, Yosefe enzofuna kuti amasuliwe. Yove efwika mpaka pouzhya mkaidi muyake wamene enze esala patontho kumasuliwa, kuti akamulaŵilileko kuli Farao na colinga cakuti amumasule. (Gen. 40:14) Koma munalume uyu aliyouzhye Farao zecimuuzhya Yosefe nthawi yamene iyo. Cifukwa ca izi, Yosefe epitilizhya kunkhala m’jele kwa vyaka viyakine viŵili. (Gen. 40:23; 41:1, 14) Olo n’tetyo, Yehova epitilizhya kuyavya Yosefe kupambana. Kansi ecita tyani izi?

11. Kansi Yehova epasa Yosefe mphaso yapadela yotyani, ndipo izi zeyavya tyani kuti colinga ca Yehova cikwanilishike?

¹¹ Yosefe peenze m’jele, Yehova ecitisha mfumu ya ku Iguputo kuti ilote maloto yaŵili yovuta. Farao enzofunishisha kuziŵa tanthauzo ya maloto aŵa. Mfumu peyeziŵa kuti Yosefe okwanisha kumasulila maloto, yemuita.  Moyavyiwa na Yehova, Yosefe ekwanisha kumasulila maloto aŵa ndipo Farao esangalala na malangizo yecimupasa Yosefe. Farao ezindikila kuti Yehova enzoyavya Yosefe. Tetyo, emusankha kuti ankhale woyanganila vakulya mu Iguputo monse. (Gen. 41:38, 41-44) M’kuluta kwa nthawi, mu Iguputo mwepona njala ndipo njala iyi yefwika mpaka ku Kanani kwamene niye kwenzonkhala banja ya Yosefe. Pa nthawi iyi, Yosefe enze pa malo abwino akuti apulumuse banja yake noteteza mzela mwamene mwenze kuzovyalikila Mesiya.

12. Kansi Yehova ecitisha tyani Yosefe kupambana?

¹² Ganizilani zinthu zecitika mu umoyo wa Yosefe. Kansi ni ŵani ecitisha Potifara kuzindikila kuti Yosefe enze na nzelu koma soti wakhama pa nchito olo kuti enze tyala kapolo? Kansi ni ŵani ecitisha mkulu wa jele kukonda Yosefe wamene enze mkaidi wamba? Kansi ni ŵani ecitisha kuti Farao ankhale na maloto ovuta nocitisha Yosefe kuti aŵamasulile? Kansi ni ŵani ecitisha kuti Farao asankhe Yosefe kunkhala woyanganila vakulya mu Iguputo? (Gen. 45:5) Mosakaikila, ni Yehova ecitisha kuti zonse zeenzocita Yosefe zimuyendele bwino. Olo kuti akwake enzofuna kumupaya Yosefe, Yehova ecinja zinthu na colinga cakuti akwanilishe cifunilo cake.

13. Kansi Yehova ocitapo kanthu pa mavuto yaliyonse yatingakumane nayo? Fotokozani.

¹³ Kansi tuphunzilapo cinji pa cisanzo ca Yosefe? Kansi Yehova ocitapo kanthu pa mavuto yaliyonse yatingakumane nayo? Kansi yove ocitisha kuti mavuto yaliyonse yatingakumane nayo yankhale njila imozi yokwanilishilamo colinga cake? Yai. Baibo yulaŵila lini tetyo. (Mla. 8:9; 9:11) Olo n’tetyo, tuziŵa kuti ngati tukumana na mayeselo, Yehova oziŵa zonse zatupitamo ndipo akumvwa kulila kwasu kosenga thandizo. ( Sal. 34:15; 55:22, Yes. 59:1) Kupambana zonse, Yehova otiyavya kupilila. Motyani?

14. Kansi Yehova otiyavya tyani tikakumana na mavuto?

¹⁴ Njila imozi yakutiyavyilamo Yehova ni mwa kutitonthoza notipasa cilimbikiso pa nthawi yoyenela. (2 Akor. 1:3, 4) Izi niye mwezenzele kuli mkwasu Eziz, wa ku Turkmenistan wamene egamuliwa kuti  aikiwe m’jele kwa vyaka viŵili cifukwa ca cikhulupililo cake. Yove elaŵila kuti: “Pa siku yenenzokuya ku khoti, mkwasu muyakine enilangizhya lemba ya Yesaya 30:15 yamene yulaŵila kuti: ‘Munkhale amphamvu mukankhala otang’a koma soti acikhulupililo.’ Vesi iyi yeniyavya kunkhala wodekha koma soti kudalila Yehova pa ciliconse. Ndipo kusinkhasinkha pa vesi iyi kweniyavya pa nthawi yonse yenenkhala m’jele.” Kansi mukumbukila nthawi iliyonse mu umoyo wanu pamene Yehova ekupasani cilimbikiso na citonthozo pa nthawi yoyenela?

15-16. Kansi mwaphunzilapo cinji pa cisanzo ca kalongosi Tori?

¹⁵ Kanyinji-kanyinji, tuzindikila kuti Yehova etiyavya kupilila mavuto pavuli pakuti mavuto yamene ayo yasila. Kalongosi Tori ovomekezhya mfundo iyi. Mwana wake Mason elwala matenda a khansa kwa vyaka 6 mpaka peecifwa. N’pomvwika kuti kalongosi Tori ecimvwa cisoni ngako. Yove elaŵila kuti: “Iyi niye yenze vuto ikulu ngako yenekumanapo nayo.” Eyangizhyilapo kuti, “Nukhulupilila kuti makolo ayakine angavomekezhyane nane kuti kuona mwana wako onzunzika, kuŵaŵa ngako kupambana na kuti weo wamene niye ukumana na vuto.”

¹⁶ Olo kuti kalongosi Tori ecimvwa cisoni ngako poona mweenzonzunzikila mwana wake, pavuli pake ezindikila mwamene Yehova emuyavyila kupilila. Yove elaŵila kuti: “Nikaganizila nthawi yamene yala, nuona mweciniyavyila Yehova pa nthawi yonse yeenzolwala mwana wangu. Mwacisanzo, olo pa nthawi yamene Mason enze elwala ngako cakuti enzokwanisha lini kuonana na ŵanthu amene enzowela kuzomuona, akwasu na azilongosi enzoyenda kwa maawazi aŵili na motoka kuwela ku cipatala. Nthawi zonse  penzonkhala akwasu na azilongosi amene enzonkhala okonzeka koma soti ofunishisha kutiyavya. Kuyangizhyila apo, enzotipasa zinthu zonse zofunikila. Olo pa nthawi pezevuta ngako, tiliyosoŵepo kanthu kalikonse.” Yehova epasa kalongosi Tori zonse zeenzofunikila kuti apilile ndipo ecita cimozimozi na kuli Mason.​—Onani kabokosi kakuti “ Yehova Etipasa Zinthu Zonse Zetenzofunikila.”

17-18. N’cinji cingakuyavyeni kuganizila noyamikila thandizo ya Yehova pa nthawi yamukumana na mavuto? (Salimo 40:5)

¹⁷ Ŵelengani Salimo 40:5. Colinga ca ŵanthu okwela malupili ni kufwika palulu pa lupili. Olo n’tetyo, paakukwela, pali malo ayakine paangapaname na colinga cofuna kuona zinthu ziyakine zokongola. Molingana na izi, nthawi zonse mukopatula nthawi yosinkhasinkha pa mwamene Yehova okuyavyilani kupambana olo kuti mukumana na mavuto. Siku iliyonse mukozikonsha kuti: ‘Kansi Yehova wanidalisa tyani lelo? Olo kuti mavuto yakalupitilizhya, kansi Yehova waniyavya tyani kupilila?’ Mukoyesayesa kuona zinthu zawakucitilani Yehova pofuna kukuyavyani.

¹⁸ N’cendi kuti mungopemphela kuti mayeselo yamukumana nayo yasile. Izi n’zomvwika ndipo n’zofunika. (Afil. 4:6) Koma tufunika soti kuona madaliso yatili nayo pali lomba. Yehova walonjeza kutitang’isha koma soti kutiyavya kuti tipilile. Tetyo, mukoyamikila cicilikizo ca Yehova. Izi zikuyavyeni kuona mwakukuyavyilani Yehova kuti mupambane olo pa nthawi ya mavuto, monga ni mwecicitila na Yosefe.​—Gen. 41:51, 52.