NKHANI YOPHUNZILA 3
NYIMBO 35 “Simikizhyilani Kuti Zinthu Zofunika Ngako n’Zotyani”
Mukopanga Zosankha Zamene Zingakondweleshe Yehova
“Kuyopa Yehova niye ciyambi ca nzelu, ndipo ngati ungaziŵe Mulungu, wamene ni Mtuŵa Ngako, unkhale womvwisha zinthu.”—MIY. 9:10.
ZATI TIPHUNZILE
M’nkhani ino, tiphunzile mwamene kuziŵa Mulungu, kumvwisha zinthu na kuzindikila kungatiyavyile kupanga zosankha zanzelu
1. Kansi siku iliyonse tufunika kucita cinji?
SIKU iliyonse tufunika kupanga zosankha. Zosankha ziyakine monga kusankha zati tilye na nthawi patingalale, n’zosavuta kupanga. Koma ziyakine n’zovuta. Zosankha izi zingakhuze thanzi yasu, cimwemwe casu, okondeka ŵasu na kulambila kwasu. Tufuna kuti zosankha zasu zikotipindulisha nopindulisha banja yasu. Kupambana zonse, tufuna kuti zosankha zatupanga zikokondwelesha Yehova.—Aro. 12:1, 2.
2. Kansi ni zinthu zitatu zotyani zamene zingatiyavye kupanga zosankha zanzelu?
2 Mungakwanishe kupanga cosankha canzelu ngati (1) muziŵa nkhani yonse, (2) muganizila mwamene Yehova oonela nkhani yamene iyo na (3) muganizila mosamala zosankha zamene izo. M’nkhani ino, tilaŵizhyane zinthu zitatu izi. Ndipo tione soti mwatingaseŵenzeshele luso yasu yoganiza.—Miy. 2:11.
MUKOZIŴA NKHANI YONSE
3. Fotokozani cisanzo cuonesha cifukwa cake tufunika kuziŵa nkhani yonse tikaliyopanga cosankha.
3 Cinthu coyamba camungacite kuti mupange cosankha cabwino, ni kuziŵa nkhani yonse. Ndaŵa yanji kucita izi n’kofunika? Ganizilani izi. Wolwala ouzhya dokota za vuto ikulu yaali nayo. Kansi dokota angangoutukila kumupasa mankhwala akaliyomupima olo kumukonsha makonsho? Yai. Monga ni mwaangacitile dokota wabwino, namwe mungapange zosankha zabwino ngati coyamba, muziŵa nkhani yonse yokhuza cosankha camufuna kupanga. Kansi mungacite tyani izi?
4. Molingana na Miyambo 18:13, kansi mungaziŵe tyani nkhani yonse? (Onani soti cithunzithunzi.)
4 Mungaziŵe nkhani yonse mwa kukonsha makonsho. Mwacisanzo, ganizilani kuti mwaitiwa ku maceza. Kansi mungaziŵe tyani ngati mungafunike kupezekako? Ngati muziŵa lini wati akoyanganila olo zati zikacitike ku maceza amene ao, mungakonshe munthu wakuitilani makonsho monga aya: “Kansi ni kuni ndipo ni lini pati yakacitike maceza aya? Kansi kukankhale ŵanthu anyinji? Kansi ni ŵani ati akoyanganila? Kansi ni ŵani ŵati akapezekepo? Kansi kukankhale zocitika zotyani? Kansi kukankhale walwa?” Mayankho ya makonsho aya, yangakuyavyeni kupanga cosankha canzelu.—Ŵelengani Miyambo 18:13.
Mukoziŵa nkhani yonse mwa kukonsha makonsho (Onani ndime 4) a
5. Kansi mufunika kucita cinji pavuli poziŵa nkhani yonse?
5 Pavuli poziŵa nkhani yonse, iganizileni mosamala nkhani yamene iyo. Mwacisanzo, tyani ngati mwazindikila kuti ŵanthu amene okonkha lini mfundo za m’Baibo akapezekeko, kukankhale walwa na kuti kukankhale kuliye oyanganila maceza aŵa? Kansi muona kuti maceza aŵa angacinje nonkhala phwando iipa? (1 Pet. 4:3) Kansi mungacitenji ngati kuluta ku maceza aya kungacitishe kuti mukakangiwe kuluta ku misonkhano olo mu utumiki? Ngati muganizila mosamala nkhani yonse, mupange cosankha cabwino ngako. Koma pali soti cinthu ciyakine camufunika kucita. Pavuli pakuti mwaziŵa zamufunika kucita, mufunika kuganizila mwamene Yehova oonela nkhani yamene iyo.—Miy. 2:6.
MUKOGANIZILA MWAMENE YEHOVA OONELA NKHANI YAMENE IYO
6. Molingana na Yakobo 1:5, ndaŵa yanji tufunika kusenga thandizo kwa Yehova?
6 Mukosenga Yehova kuti akuyavyeni kuziŵa maganizo yake pa nkhani yamene iyo. Yehova otilonjeza kuti atipase nzelu notiyavya kuzindikila ngati cosankha catingapange cingamukondweleshe. Yove otipasa nzelu ndipo “opeleka mwawanzi kwa onse koma soti opeleka mosatonzhya.”—Ŵelengani Yakobo 1:5.
7. Kansi mungaziŵe tyani maganizo a Yehova? Fotokozani cisanzo.
7 Pavuli popemphela kwa Yehova, tufunika kumvwishila mosamala ku yankho yake. Mwacisanzo, ngati muli ku dela yacilwendo ndipo mwasoŵa, mungafunike kukonsha munthu wamene onkhala ku dela yamene iyo kuti akuyavyeni. Koma kansi mungalute mukaliyomvwishila ku yankho yake? Yai. Mungafunike kumvwishila mosamala kuti akuyavyeni kuziŵa kwamukuya. Molingana na izi, ngati namwe mwasenga Yehova kuti akupaseni nzelu, mungaziŵe yankho yake mwa kufufuza m’Baibo nopeza mfundo zamene zukatizhyana na cosankha camufuna kupanga. Mwacisanzo, ngati muganizila zakuti mukapezekepo pa maceza, mungafunike kuganizila pa zayulaŵila Baibo pa nkhani zokhuza maphwando aipa, mayanjano aipa na kufunika koika Ufumu wa Mulungu pasogolo m’malo mwa zofuna zasu.—Mat. 6:33; Aro. 13:13; 1 Akor. 15:33.
8. Kansi mungacitenji ngati mufunikila thandizo kuti mupeze mfundo zamusakila? (Onani soti cithunzithunzi.)
8 Nthawi ziyakine mungafunikile thandizo kuti mupeze mfundo zamusakila. Payakine mungapeze malangizo kufumila kuli mkwasu olo kalongosi wamene watumikila Yehova kwa nthawi itali. Olo n’tetyo, mungapindule soti ngati mufufuza pamweka. Mwacisanzo, mungapeze nkhani zamene zingakuyavyeni ngako mu zida zasu zofufuzila monga Buku Lofufuzila Nkhani la Mboni za Yehova ya m’Cinyanja na kabuku kakuti Malemba Othandiza pa Moyo wa Chikhristu ka m’Chichewa. Mukokumbukila kuti colinga cikulu ni kupanga cosankha camene cingakondweleshe Yehova.
Mukoganizila mwamene Yehova oonela nkhani yamene iyo (Onani ndime 8) b
9. Kansi tingaziŵe tyani ngati cosankha catingapange cingakondweleshe Yehova? (Aefeso 5:17)
9 Kansi tingaziŵe tyani ngati cosankha catingapange cingakondweleshe Yehova? Coyamba, tufunika kumuziŵa bwino. Baibo yulaŵila kuti “ngati ungaziŵe Mulungu wamene ni Mtuŵa Ngako, unkhale womvwisha zinthu.” (Miy. 9:10) Kulaŵila cendi, tingakwanishe kumvwisha bwino zinthu ngati tuziŵa minkhalidwe ya Yehova, colinga cake, zinthu zakukonda koma soti zakuzonda. Mungazikonshe kuti, ‘Kulingana na zanuziŵa ponena za Yehova, kansi ni cosankha cotyani caningapange camene cingamukondweleshe?’—Ŵelengani Aefeso 5:17.
10. Ndaŵa yanji mfundo za m’Baibo n’zofunika ngako kupambana miyambo ya makolo olo cinkhalidwe ca kudela kwanu?
10 Nthawi ziyakine tingafunike kupanga zosankha zamene zingakhumudwishe abanja ŵasu olo ayasu kuti tikondweleshe Yehova. Mwacisanzo, makolo ayakine amene ali na maganizo yosayenelela angakakamizhye mwana wao kuti alunguliwe na munalume wamene ni wolemela olo wamene angalipile ndalama zinyinji zacikwati, mosasamala kanthu kuti ocita lini bwino mwauzimu. N’cendi kuti angafune kuti mwana wao akosamaliliwa bwino mwamuŵili, koma kansi ni ŵani angomusamalila mwauzimu? Kansi Yehova oiona tyani nkhani iyi? Tupeza yankho ya konsho iyi pa Mateyu 6:33. Pa lemba iyi, Akhristu olimbikishiwa kuti ofunika ‘kuika Ufumu pasogolo mu umoyo wao.’ Olo kuti tufunika kukonda nolemekeza makolo ŵasu koma soti ŵanthu ŵatunkhala nao, colinga casu cikulu ni kukondwelesha Yehova.
MUKOGANIZILA MOSAMALA ZOSANKHA ZANU
11. Kansi ni nkhalidwe yotyani yufotokozewa pa Afilipi 1:9, 10 yamene ingakuyavyeni kuti mukoganizila mosamala pa zosankha zamungapange?
11 Pavuli pozindikila mfundo za m’Baibo zamene zukatizhyana na cosankha camufuna kupanga, mufunika soti kuganizilapo mosamala. (Ŵelengani Afilipi 1:9, 10) Kuzindikila kungakuyavyeni kuganizila zingafumepo pa cosankha ciliconse camungapange. Nthawi ziyakine, cosankha catingapange cingankhale cosavuta. Koma nthawi ziyakine, cingankhale covuta. Tetyo, kuzindikila kungakuyavyeni kuti mupange zosankha mwanzelu olo pa nkhani zamene zuoneka kuti n’zovuta.
12-13. Kansi kuzindikila kungakuyavyeni tyani kupanga cosankha canzelu pa nkhani yokhuza nchito?
12 Ganizilani kuti musakila nchito yamene ingakuyavyeni kucilikiza banja yanu. Mwamwai, kwapezeka nchito ziŵili. Tetyo, muyamba kuganizila nkhani yonse monga mtundu wa nchito, nthawi yati mukoseŵenzesha kuluta ku nchito koma soti mbali ziyakine. Nchito zonse ziŵili n’zololeka kuli Akhristu. Payakine mungasankhe mtundu umozi wa nchito cifukwa cakuti muikonda olo cifukwa cakuti mukolandila ndalama zinyinji. Koma pali zinthu ziyakine zamufunika kuganizila mukaliyopanga cosankha.
13 Mwacisanzo, pa nchito ziŵili izi, kansi pali ingocitisha kuti mukophonya misonkhano ya mpingo nokangiwa kuluta mu utumiki? Kansi nchito iyi ingacitishe kuti mukokangiwa kupeza nthawi yotandala na banja yanu koma soti kuisamalila mwauzimu? Kuzikonsha makonsho oteti, kungakuyavyeni kuika maganizo ŵanu pa “zinthu zofunika ngako” monga kulambila koma soti zofunikila za banja yanu kupambana kupeza ndalama zinyinji. Mukacita izi, mungapange cosankha camene cingakondweleshe Yehova.
14. Kansi kuzindikila na cikondi zingatiyavye tyani kupewa kukhumudwisha ayakine?
14 Kuzindikila kungatiyavye soti kuganizila mwamene zosankha zasu zingakhuzile ŵanthu ayakine na colinga cakuti tikopewa ‘kuŵakhumudwisha.’ (Afil. 1:10) Kucita izi n’kofunika ngako makamaka, patupanga zosankha pa nkhani ya kavwalidwe na kuzikongolesha. Mwacisanzo, tingakonde mtundu uyakine wa sitayelo ya covwala olo kuzikongolesha. Koma nanga tyani ngati sitayelo yamene iyo ingakhumudwishe ayakine? Kuzindikila kungatiyavye kuti tikolemekeza mwakumvwila. Ndipo cikondi cingatiyavye soti kuti tikoika ‘zofuna za ayakine pasogolo’ nonkhala olicefya. (1 Akor. 10:23, 24, 32; 1 Tim. 2:9, 10) Tikacita izi, tipange cosankha cati cioneshe kuti tukonda nolemekeza ayakine.
15. Kansi mufunika kuganizila cinji mukaliyopanga cosankha cikulu?
15 Ngati mufuna kupanga cosankha cikulu, mufunika kuganizila pa zamufunika kucita cifukwa ca cosankha camene ico. Yesu etiphunzisa kuti tufunika ‘kuŵelengela mtengo wake.’ (Luka 14:28) Tetyo, mufunika kuganizila nthawi yati mukatailepo, cuma koma soti khama yufunika kuti mukwanilishe cosankha canu. Nthawi ziyakine, mungafunike kukonsha abanja ŵanu kuti muziŵe maganizo ŵao koma soti zaangacite aliyense kuti akuyavyeni kukwanilisha colinga canu. Ndaŵa yanji kucita izi n’kofunika? N’kofunika cifukwa kungakuyavyeni kuziŵa ngati mungafunike kucinjako mbali ziyakine za cosankha camwapanga, olo ngati pali njila yabwino ngako yamungaseŵenzeshe kuti mukwanilishe cosankha canu. Ngati mukonshako abanja ŵanu nomvwishila maganizo ŵao, ove angankhale okonzeka kuseŵenzela namwe pamozi kuti akuyavyeni kukwanilisha colinga canu.—Miy. 15:22.
MUKOPANGA COSANKHA CAMENE MUNGACIKWANILISHE
16. Kansi ni zinthu zotyani zamene zingakuyavyeni kupanga cosankha camene mungacikwanilishe? (Onani soti kabokosi kakuti “ Mwamungapangile Zosankha Zanzelu.”)
16 Ngati mwazikonkha mfundo zonse zafotokozewa m’nkhani ino, niye kuti mwakonzeka kupanga cosankha canzelu. Mwaziŵa nkhani yonse ndipo mwapeza mfundo zamene zingakuyavyeni kupanga cosankha camene cingakondweleshe Yehova. Lomba, mungasenge Yehova kuti akuyavyeni kukwanilisha colinga canu.
17. Kansi n’cinji cingakuyavyeni kupanga zosankha zabwino?
17 Olo kuti mwepangako kale zosankha zamene mwezikwanilisha kuvuli, mukokumbukila kuti cofunika ngako ni kudalila nzelu zofumila kwa Yehova kuti mupange zosankha zabwino. Ni yove tyala wamene angatiyavye kumuziŵa bwino, kumvwisha zinthu na kunkhala ozindikila. Zinthu izi zingatiyavye kunkhala na nzelu. (Miy. 2:1-5) Kulaŵila cendi, Yehova angakuyavyeni kupanga zosankha zamene zingamukondweleshe.—Sal. 23:2, 3.
NYIMBO 28 Tinkhale pa Ushamwali na Yehova
