NKHANI YOPHUNZILA 2
NYIMBO 132 Lomba Nise Muŵili Umozi
Mwamene Analume Olungula Angaoneshele Cikondi na Ulemu Kuli Azinakazi Ŵao
“Mweo analume, . . . mukoŵapasa ulemu.”—1 PET. 3:7.
ZATI TIPHUNZILE
M’nkhani ino, tiphunzile mwamene analume olungula angaoneshele cikondi kuli azinakazi ŵao, kupitila m’zocita na zolaŵila zao.
1. Kansi ni mphaso imozi yotyani yawatipasa Yehova?
YEHOVA ni “Mulungu wacimwemwe” ndipo ofuna kuti nase tikonkhala acimwemwe. (1 Tim. 1:11) Yove watipasa mphaso zinyinji kuti tikosangalala na moyo. (Yak. 1:17) Imozi mwa mphaso izi ni ukwati. Munalume na munakazi akalungulana, olonjezana kuti akokondana nolemekezana. Tetyo ngati opitilizhya kukondana, onkhala osangalala.—Miy. 5:18.
2. Kansi analume ayakine olungula ocita tyani zinthu na azinakazi ŵao masiku ŵano?
2 N’zomvwisha cisoni kuti mabanja anyinji masiku ŵano, okwanilisha lini malonjezo yecipanga pa siku ya ukwati wao. Cifukwa ca izi, onkhala lini osangalala. Ndipo lipoti yalombapano yofumila ku bungwe ya World Health Organization, yuonesha kuti analume anyinji olungula ocitila nkhanza azinakazi ŵao. Analume olungula amene ocita izi, angooneka monga kuti olemekeza azinakazi ŵao akankhala pa ŵanthu, koma kanyinji-kanyinji onkhala kuti oŵacitila nkhanza akankhala kwaŵeka. Kuyangizhyila apo, maukwati anyinji aonongeka cifukwa cakuti analume ayakine olungula oonelela vinthu va cinthaku.
3. Kansi ni vifukwa votyani vamene vingapangishe analume ayakine olungula kucitila nkhanza azinakazi ŵao?
3 Kansi n’cinji cucitisha analume ayakine olungula kucitila nkhanza azinakazi ŵao? Payakine zingankhale kuti niye mwecikulila. Ayakine ekula na ausuwao amene enze aciwawa. Tetyo, ove oona kuti kucita izi kuliye vuto iliyonse. Ayakine osonkhezelewa na cinkhalidwe ca ku dela kwakunkhala, camene cucilikiza kaganizidwe kakuti “munalume wenewene” ofunika kuseŵenzesha mphamvu pofuna kuonesha mkazi wake kuti angamulamulile. Analume ayakine aliyophunzisiwe kulamulila mwaakumvwila, kuyangizhyilapo ukali. Ndipo analume ayakine oonelela vinthu va cinthaku vamene vuŵacitisha kuti ankhale na maganizo olakwika ponena za anakazi na kulalana. Kuyangizhyila apo, malipoti oonesha kuti mlili wa COVID-19 wacitisha kuti mavuto aya yayangizhyilike. Olo n’tetyo, izi ni zifukwa lini zomvwika zamene zingapangishe kuti analume olungula akocitila nkhanza azinakazi ŵao.
4. Kansi analume olungula acikhristu ofunika kusamala na cinji, ndipo ndaŵa yanji?
4 Analume olungula acikhristu ofunika kunkhala osamala kuti asatolele kaganizidwe kaipa ka calo ponena za anakazi. a Ndaŵa yanji? Cifukwa cimozi n’cakuti kanyinji-kanyinji, zakuganiza munthu niye zakucita. Mtumwi Paulo ecenjeza Akhristu ozozewa a ku Roma ‘kupewa kutolela nzelu za nthawi ino.’ (Aro. 12:1, 2) Paulo elembela kalata Akhristu a ku Roma, apo n’kuti mpingo uyu wankhalapo kwa nthawi itali. Olo n’tetyo, mau a Paulo oonesha kuti ayakine mu mpingo uyu enze akalusonkhezelewa na miyambo koma soti kaganizidwe ka calo. Niye cifukwa cake eŵalimbikisha kuti acinje kaganizidwe na nkhalidwe yao. Malangizo aya yokata soti nchito kuli analume olungula acikhristu. Koma n’zomvwisha cisoni kuti ayakine mwa analume aŵa, osonkhezelewa na kaganizidwe ka calo ndipo ocitila nkhanza azinakazi ŵao. b Kansi Yehova ofuna kuti analume olungula akocita tyani zinthu na azinakazi ŵao? Tupeza yankho pa lemba pazikiwa nkhani ino.
5. Molingana na 1 Petulo 3:7, kansi munalume wolungula ofunika kucita tyani zinthu na mkazi wake?
5 Ŵelengani 1 Petulo 3:7. Yehova olamula analume olungula kuti akolemekeza azinakazi ŵao. Mulume wamene olemekeza mkazi wake, ocita naye zinthu mwacifundo koma soti mwacikondi. M’nkhani ino, tilaŵizhyane mwamene munalume wolungula angaoneshele kuti olemekeza mkazi wake. Koma coyamba, tiyeni tilaŵizhyane zinthu zamene munalume wolungula ofunika kupewa kucitila mkazi wake.
MUKOPEWA KUCITA ZINTHU ZAMENE ZULEMEKEZA LINI MKAZI WANU
6. Kansi Yehova akumvwa tyani ngati analume olungula ocitila nkhanza azinakazi ŵao? (Akolose 3:19)
6 Kuŵacitila nkhanza. Yehova ozonda munthu aliyense wamene ni waciwawa. (Sal. 11:5) Yove cumuŵaŵa ngako akaona analume olungula ocitila nkhanza azinakazi ŵao. (Mal. 2:16; ŵelengani Akolose 3:19.) Molingana na 1 Petulo 3:7 yamene ni lemba pazikiwa nkhani ino, ngati munalume wolungula ocitila nkhanza mkazi wake, ushamwali wake na Yehova usokonezeka. Kuyangizhyila apo, Yehova angamvwe lini mapemphelo ŵake.
7. Molingana na Aefeso 4:31, 32, kansi analume olungula ofunika kupewa cinji? (Onani soti “Tanthauzo ya Mau Ayakine.”)
7 Kulaŵila mwaukali. Analume olungula ayakine olaŵila mwaukali koma soti mosaganizila azinakazi ŵao. Koma Yehova ozonda “kupya mtima, ukali, kulalata na mau acipongwe.” c (Ŵelengani Aefeso 4:31, 32.) Yove akumvwa mwamene azinalume olaŵilila na azinakazi ŵao olo kuti ali kwaŵeka. Munalume wolungula wamene olaŵila mwaukali na mkazi wake oononga lini tyala cikwati cake, koma oononga soti ushamwali wake na Mulungu.—Yak. 1:26.
8. Kansi Yehova oŵaona tyani ŵanthu amene oonelela vinthu va cinthaku, ndipo ndaŵa yanji?
8 Kuonelela vinthu va cinthaku. Kansi Yehova oŵaona tyani ŵanthu amene oonelela vinthu va cinthaku? Yove okondwela lini nao. Tetyo munalume wolungula wamene ocita izi, oononga ushamwali wake na Yehova ndipo olemekeza lini mkazi wake. d Yehova oyembekezela munalume wolungula kupitilizhya kunkhala wokhulupilika kuli mkazi wake, m’zocita koma soti m’zoganiza. Yesu elaŵila kuti munalume wamene ololesha munakazi momukumbwila niye kuti wacita naye kale cigololo “mu mtima mwake.” e—Mat. 5:28, 29.
9. Kansi Yehova ozonda cinji?
9 Kukakamizhya mkazi kucita vinthu vaasafuna. Analume ayakine olungula, okakamizhya azinakazi ŵao kulalana m’njila yacilwendo yamene yuŵapangisha kuvutika na cikumbumtima. Yehova ozonda nkhalidwe iyi yosaganizila ayakine. Yove oyembekezela azinalume kuti akokonda azinakazi ŵao nolemekeza mwakumvwila. (Aef. 5:28, 29) Nanga tyani ngati munalume wolungula wacikhristu ocita nkhalidwe iyi kuli mkazi wake olo oonelela vinthu va cinthaku? Kansi angacinje tyani kaganizidwe na zocita zake?
ZAANGACITE MUNALUME WOLUNGULA KUTI ALEKE NKHALIDWE IIPA
10. Kansi analume olungula angapindule tyani na cisanzo ca Yesu?
10 Kansi analume olungula angagonjese tyani minkhalidwe iyi iipa? Ofunika kuyesayesa kutolela cisanzo ca Yesu. Olo kuti Yesu aliyolungulepo, yove ni cisanzo cabwino pa nkhani yokhuza mwamene munalume wolungula ofunika kucitila zinthu na mkazi wake. Tuziŵa izi tikaona mweenzocitila zinthu na ophunzila ŵake. (Aef. 5:25) Ganizilani zaangaphunzile analume olungula tikaona mwamene Yesu enzocitila zinthu na ophunzila ŵake.
11. Kansi Yesu enzocita tyani zinthu na ophunzila ŵake?
11 Nthawi zonse, Yesu enzocita zinthu mwacikondi koma soti mwaulemu na ophunzila ŵake. Olo kuti yove enze wamphamvu ngako kupambana ophunzila ŵake, aliyoseŵenzeshe mphamvu izi pofuna kuŵapangisha kuzimvwa kuti ni ofoka olo kuti akomuyopa. M’malo mwake, enzoŵatumikila molicefya. (Yoh. 13:12-17) Yove euzhya ophunzila ŵake kuti: “Lolani kuti nikuphunziseni, cifukwa n’ne wofasa koma soti wolicefya ndipo musisimuliwe.” (Mat. 11:28-30) Onani kuti Yesu enze wofasa. Munthu ngati ni wofasa, zutanthauza lini kuti ni wofoka. M’malo mwake, zuonesha kuti ni wozilesha. Ndipo akakhumudwishiwa, okwanisha kulamulila ukali wake.
12. Kansi Yesu enzolaŵila tyani na ayakine?
12 Yesu enzoseŵenzesha mau ŵake potonthoza nosisimula ayakine. Yove enzolaŵila lini mwaukali na ophunzila ŵake. (Luka 8:47, 48) Olo pa nthawi yeenzonyozewa nocitiliwa vinthu viipa, yove “aliyowezhyele zacipongwe.” (1 Pet. 2:21-23) Nthawi ziyakine, Yesu enzosankha kunkhala celele m’malo moyankha mwaukali. (Mat. 27:12-14) Ici ni cisanzo cabwino ngako cakufunika kutolela analume olungula acikhristu.
13. Molingana na Mateyu 19:4-6, kansi munalume wolungula ofunika kucita cinji kuli mkazi wake? (Onani soti cithunzithunzi.)
13 Yesu elangiza analume olungula kuti ofunika kupitilizhya kunkhala okhulupilika kuli azinakazi ŵao. Yove ekata mau yecilaŵila Ausuwake akuti munalume wolungula ofunika ‘kuziphatika kuli mkazi wake.’ (Ŵelengani Mateyu 19:4-6.) Mau Acigiliki akuti “kuziphatika,” angatanthauze “kumamatila.” Tetyo cikondi camene cunkhala pakati pa mulume na mkazi wake, cufunika kunkhala cotang’a ngako. Ndipo ngati m’mozi mwa ove wacita cinthu camene cakhumudwisha muyake, onse ovutika. Munalume wolungula wamene okonda cendi mkazi wake, opewa kuonelela vinthu va cinthaku. Tetyo ngati waona “vinthu vatyalatyala,” kamangu-kamangu ololesha kumbali. (Sal. 119:37) Molingana na Yobu, yove ni wosimikizhya mtima kusalolesha munakazi momukumbwila.—Yobu 31:1.
Munalume wolungula wamene ni wokhulupilika opewa kuonelela vinthu va cinthaku (Onani ndime 13) g
14. Kansi munalume wolungula wamene ni wankhanza ofunika kucita zinthu 6 zotyani kuti akonze ushamwali wake na Yehova koma soti mkazi wake?
14 Munalume wolungula wamene ocitila nkhanza mkazi wake m’mau na m’zocita, ofunika kucita zinyinji kuti akonze ushamwali wake na Yehova koma soti mkazi wake. Kansi ofunika kucita cinji? Coyamba, ofunika kuzindikila kuti ali na vuto ikulu na kuti paliye ciliconse caangafise kwa Yehova. (Sal. 44:21; Mla. 12:14; Aheb. 4:13) Caciŵili, ofunika kuleka kucitila nkhanza mkazi wake nocinja nkhalidwe yake. (Miy. 28:13) Cacitatu, ofunika kupepesa kuli mkazi wake na Yehova nosenga cikhululukilo cao. (Mac. 3:19) Ofunika kusenga Yehova kuti amuyavye kunkhala na cifuno cocinja nomuyavya kulamulila maganizo, zolaŵila na zocita zake. (Sal. 51:10-12; 2 Akor. 10:5; Afil. 2:13) Ca namba 4, ofunika kucita zinthu mokatizhyana na mapemphelo ŵake mwa kuzonda mtundu ulionse wa ciwawa na kalaŵilidwe kaipa. (Sal. 97:10) Ca namba 5, ofunika kusenga thandizo mofulumila kuli akulu mu mpingo. (Yak. 5:14-16) Ca namba 6, ofunika soti kupanga pulani yamene ingamuyavye kupewa nkhalidwe iyi msogolo. Munalume wolungula wamene oonelela vinthu va cinthaku, ofunika kucita vinthu 6 ivi. Kulaŵila cendi ngati angacite izi, Yehova angadalise kuyesayesa kwake kuti acinje nkhalidwe yake. (Sal. 37:5) Olo n’tetyo, ofunika lini tyala kupewa kucita zinthu zamene zingakhumudwishe mkazi wake, koma ofunika soti kumulemekeza. Kansi angacite tyani izi?
MWAMUNGAONESHELE KUTI MUKONDA MKAZI WANU NOMULEMEKEZA
15. Kansi munalume wolungula angaoneshe tyani kuti okonda mkazi wake?
15 Mukomukonda. Akwasu ayakine olungula, oyesayesa siku iliyonse kucita cinthu ciyakine camene cingaoneshe kuti okonda ngako azinakazi ŵao. (1 Yoh. 3:18) Munalume wolungula angaoneshe kuti okonda mkazi wake mwa kucita tunthu tutontho-tutontho, monga kukatilila kwanja yake olo kumukumbatila. Angamutumizhyileko meseji yomuuzhya kuti, “Nakuyewa” olo kumukonsha kuti, “Kansi siku yuyenda tyani?” Nthawi na nthawi, angoonesha kuti omukonda mwa kumulembela tumau twacikondi pa khadi. Tetyo ngati munalume wolungula ocita zinthu izi, aoneshe kuti olemekeza mkazi wake ndipo cikwati cao citang’ileko.
16. Ndaŵa yanji munalume wolungula ofunika kuyamikila mkazi wake?
16 Mukomuyamikila. Munalume wolungula wamene olemekeza mkazi wake omutang’isha nomulimbikisha. Njila imozi mwakucitila izi, ni kukumbukila kumuyamikila pa zinthu zonse zakucita kuti amucilikize. (Akol. 3:15) Ngati munalume wolungula oyamikila mkazi wake kufumila pansi pa mtima, omulimbikisha. Yove akozimvwa kuti ni wotetezeka, wokondewa na kuti olemekezewa.—Miy. 31:28.
17. Kansi munalume wolungula angaoneshe tyani kuti olemekeza mkazi wake?
17 Mukoonesha kuti mumuwamila mtima nomulemekeza. Munalume wolungula wamene okonda mkazi wake, omuona kuti ni wamtengo wapatali. Yove omuona monga mphaso yamtengo wapatali yofumila kwa Yehova. (Miy. 18:22; 31:10) Cifukwa ca izi, ocita naye zinthu momuganizila koma soti mwaulemu olo pa nthawi yolalana. Yove angacite lini ciliconse camene cingavutishe cikumbumtima ca mkazi wake pa nthawi yolalana. f Tetyo, akoyesayesa kunkhala na cikumbumtima cituŵa pamenso pa Yehova.—Mac. 24:16.
18. Kansi analume olungula ofunika kunkhala osimikizhya kucita cinji? (Onani soti kabokosi kakuti “ Njila 4 Zaangaoneshelemo Munalume Wolungula Kuti Olemekeza Mkazi Wake.”)
18 Analume olungula, mungankhale osimikizhya kuti Yehova oona noyamikila kuyesayesa kwamucita kuti mulemekeze mkazi wanu m’zolaŵila na m’zocita. Tetyo, nkhalani osimikizhya kulemekeza mkazi wanu nopewa minkhalidwe iipa. Ndipo mukoŵaonesha kuwama mtima, cikondi na ulemu. Kuyangizhyila apo, mukoonesha kuti muŵakonda na kuti ni amtengo wapatali. Mukacita izi, muteteze ushamwali wanu wamtengo wapatali na Yehova.—Sal. 25:14.
NYIMBO 131 “Camene Mulungu Wacimanga Pamozi”
a Analume olungula angapindule mwa kuŵelenga nkhani ya mutu wakuti “Kansi Muona Anakazi Monga ni Mwakuŵaonela Yehova?” mu Nsanja ya Mulonda ya January 2024.
b Ŵanthu amene ocitiliwa nkhanza, angapindule mwa kuŵelenga nkhani ya m’Chichewa ya mutu wakuti “Mfundo Zothandiza Anthu Omwe Achitiridwa Nkhanza Zosiyanasiyana,” pa mbali yakuti “Nkhani zina” pa jw.org na pa JW Library.
c TANTHAUZO YA MAU AYAKINE: “Mau acipongwe” oyangizhyilapo kulaŵila vinthu viipa kuli munthu, kumunyoza olo kulaŵila mau yaliyonse yamene yangamupangishe kuzimvwa kuti ni watyalatyala. Tetyo, mau yaliyonse yaangalaŵile munalume wolungula yamene yangakhumudwishe mkazi wake, ni yacipongwe.
d Onani nkhani ya m’Chichewa ya mutu wakuti “Kuonera Zolaula Kungasokoneze Banja Lanu,” pa jw.org na pa JW Library.
e Munakazi wamene mulume wake oonelela vinthu va cinthaku, angapindule na nkhani ya mutu wakuti “Ngati Muyanu wa mu Ukwati Oonelela Vinthu va Cinthaku” ili mu Nsanja ya Mulonda ya August 2023.
f Baibo yufotokoza lini zakufunika kucita mulume na mkazi pa nkhani yolalana. Koma banja yacikhristu yufunika kupanga cosankha camene cingaoneshe kuti olemekeza Yehova nopitilizhya kunkhala na cikumbumtima cituŵa. Banja ingalaŵizhyane lini na ayakine zokhuza nkhani iyi.
g MAU OFOTOKOZA CITHUNZITHUNZI : Mkwasu okakamizhyiwa na ayake a ku nchito amene ni Mboni lini kuti aonelele vithunzithunzi voonesha cinthaku.
