1. Ndaŵa yanji n’cinthu canzelu kukonzekela masoka?

 KUKONZEKELA, kupulumusa miyoyo. Mwacisanzo, ngati kwacitika soka ya cilengedwe, ŵanthu amene ekonzekela opulumuka ndipo okwanisha kuyavyako ayakine. Bungwe yoyavya ŵanthu ya ku Europe yekamba kuti: “Kukonzekela bwino kungapulumuse miyoyo.”

2. Ndaŵa yanji tufunika kukonzekela cisauso cikulu? (Mateyu 24:44)

² “Cisauso cikulu” cikayambe mozizimusha. (Mat. 24:21) Koma cikankhale cosiyana na masoka ayakine onse cifukwa tuziŵa kuti cikuza. Vyaka pafupifupi 2,000 vapita, Yesu ecenjeza ophunzila ŵake kuti ofunika kukonzekela siku iyi. (Ŵelengani Mateyu 24:44.) Ngati nise okonzeka, cikankhale cosavuta kupilila pa nthawi iyi yovuta noyavyako ŵanthu ayakine.​—Luka 21:36.

3. Kansi kupilila, cifundo na cikondi zingatiyavye tyani kukonzekela cisauso cikulu?

³ Ganizilani minkhalidwe itatu yamene ingatiyavye kukonzekela cisauso cikulu. Kansi tikacite tyani akayotiuzhya kuti tilalikile uthenga waciweluzo ndipo ŵanthu osakhulupilila otisusha? (Chiv. 16:21) Tikafunike kupilila kuti tikakwanishe kumvwila Yehova nokhulupilila kuti akatiteteze. Kansi tikacite tyani ngati akwasu ataikiliwa katundu uyakine olo vinthu vao vonse? (Hab. 3:17, 18) Tikafunike kunkhala acifundo kuti tikakwanishe kuŵayavya. Kansi tikacite tyani ngati tayonkhala pafupi na pafupi na akwasu na azilongosi kwa kanthawi cifukwa coukiliwa na mgwilizano wa a mitundu? (Ezek. 38:10-12) Tikafunike kuoneshana cikondi cikulu kuti tikakwanishe kupilila pa nthawi iyi yovuta.

4. Kansi Baibo yuonesha tyani kuti tufunika kukulisha minkhalidwe monga kupilila, cifundo na cikondi?

 ⁴ Mau a Mulungu otilimbikisha kukulisha minkhalidwe monga kupilila, cifundo na cikondi. Lemba ya Luka 21:19 yulaŵila kuti: “Ngati mukapilile, mukapeze moyo.” Akolose 3:12 yulaŵila kuti: “Vwalani cifundo.” Ndipo 1 Atesalonika 4:9, 10 yulaŵila kuti: “Mulungu okuphunzisani kukondana.  . . Koma tukudandaulilani mweo akwasu kuti mupitilizhye kucita izi moyangizhyilika.” Mau a pa mavesi onse aŵa enzoluta kuli ophunzila amene enzoonesha kale minkhalidwe monga kupilila, cifundo na cikondi. Koma enzofunika kupitilizhya kukulisha minkhalidwe iyi. Nase tufunika kucita cimozimozi. Pofuna kutiyavya, tilaŵizhyane mwamene Akhristu oyambilila eoneshela nkhalidwe iliyonse payeka. Pavuli pake, tione mwatingatolele cisanzo cao na mwatingaoneshele kuti takonzekela cisauso cikulu.

5. N’cinji ceyavya Akhristu oyambilila kuti apilile mavuto yeenzokumana nayo?

⁵ Akhristu oyambilila enzofunika kupilila. (Aheb. 10:36) Olo kuti enzokumana na mavuto olingana na mavuto ŵeenzokumana nao ŵanthu onse, ekumana soti na mavuto cifukwa conkhala Akhristu. Anyinji enzonzunziwa osati tyala na asogoleli a cipembezo caciyuda na akulu-akulu a boma ya Aroma, koma enzonzunziwa soti na abanja ŵao. (Mat. 10:21) Ndipo mkati mwa mpingo, nthawi ziyakine enzolimbana na ŵanthu ampatuko amene enzophunzisa vinthu vawenye pofuna kucitisha kuti mpingo usankhale wokatizhyana. (Mac. 20:29, 30) Olo n’tetyo, Akhristu aŵa epilila. (Chiv. 2:3) N’cinji ceŵayavya? Enzoganizila pa visanzo va ŵanthu otomolewa m’Malemba amene epilila monga Yobu. (Yak. 5:10, 11) Enzopemphela kwa Yehova kuti aŵapase mphamvu. (Mac. 4:29-31) Ndipo enzoika maganizo ŵao pa mphoto yeenze kuzoŵapasa Yehova ngati ove apitilizhya kupilila.​—Mac. 5:41.

6. Kansi mwaphunzilapo cinji pa zecicita kalongosi Merita kuti akwanishe kupilila peenzonzunziwa?

⁶ Nase tingapilile ngati nthawi zonse tuphunzila nosinkhasinkha pa visanzo va ŵanthu amene epilila, vamene vupezeka m’Mau a Mulungu na m’zofalisa zasu. Kucita izi kweyavya kalongosi Merita wa ku Albania kuti akwanishe kupilila peenzosushiwa na abanja ŵake. Kalongosi uyu elaŵila kuti: “Nekhuzika ngako penephunzila nkhani ya m’Baibo ya Yobu. Yove evutika ngako ndipo enzoziŵa lini kuti ni ŵani enzocitisha mavuto yeenzokumana nayo. Olo n’tetyo, elaŵila kuti: ‘Mpaka neo kumwalila, nileke lini kunkhala na mtima wosayaŵanika.’ (Yobu 27:5) Neganizila pa kupaka kwa mavuto yecikumana nayo Yobu polinganizhya na yangu. Ndipo mosiyana na Yobu, neo nenzoziŵa enzocitisha mavuto aŵa.”

7. Olo kuti pali lomba tukumana lini na mavuto akulu, kansi tufunika kucita cinji?

⁷ Tingakulishe soti nkhalidwe yasu yopilila mwa kupemphela kwa Yehova kaŵili-kaŵili nomuuzhya mavuto ŵasu onse. (Afil. 4:6; 1 Ates. 5:17) Payakine pali lomba mukumana lini na mavuto akulu. Koma kansi mupemphela kwa Yehova kuti akuyavyeni nthawi zonse mukakhumudwa, mukacita nkhaŵa olo ngati muziŵa lini zamungacite? Ngati nthawi zonse mupemphela kwa Mulungu kuti akuyavyeni pa mavuto atontho-atontho ŵamukumana nao pali lomba, niye kuti cikankhale cosavuta kucita izi msogolo mukayokumana na mavuto akulu. Mukankhale na cidalilo cakuti Yehova oziŵa nthawi pangakuyavyeni na mwangakuyavyileni.​—Sal. 27:1, 3.

8. Kansi cisanzo ca kalongosi Mira cuonesha tyani kuti kupilila mayeselo pali lomba kungayotiyavya kupilila mayeselo a msogolo? (Yakobo 1:2-4) (Onani soti cithunzithunzi.)

⁸ Ngati tupilila mavuto yatukumana nayo pali  lomba niye kuti tikakwanishe kupilila mavuto ŵati tikakumane nao pa cisauso cikulu. (Aro. 5:3) Ndaŵa yanji talaŵila teti? Akwasu na azilongosi anyinji aona kuti nthawi zonse akakwanisha kupilila vuto iyakine, zuŵayavya kuti akwanishe kupilila soti vuto yokonkhapo. Kupilila kuŵayenga notang’isha cikhulupililo cao cakuti Yehova ni wokonzeka koma soti wofunishisha kuŵayavya. Cikhulupililo cuŵayavya kupilila mavuto yokonkhapo. (Ŵelengani Yakobo 1:2-4.) Kalongosi Mira wamene ni mpainiya ku Albania eona kuti nkhalidwe yopilila yecionesha kuvuli, yumuyavya kupitilizhya kupilila mavuto yakukumana nayo pali lomba. Yove ekamba kuti nthawi ziyakine akumvwa monga ni yove yeka okumana na mavuto anyinji. Koma pavuli pake, okumbukila mwamene Yehova wamuyavyila kwa vyaka 20 vapita ndipo oziuzhya kuti: ‘Nkhala wokhulupilika. Osaleka kutumikila Yehova pavuli pakuti wakuyavya kupilila mavuto anyinji.’ Namwe mungaganizileko mwamene Yehova wakuyavyilani kupilila. Nkhalani na cidalilo cakuti oona nthawi iliyonse yamwakwanisha kupilila mayeselo ndipo akakupaseni mphoto. (Mat. 5:10-12) Tetyo, cisauso cikulu cikayoyamba, mukankhale kuti mwaphunzila kupilila ndipo mukankhale ofunishisha kupitilizhya kupilila.

9. Kansi mpingo wa ku Antiokeya wa ku Siriya weonesha tyani cifundo?

⁹ Ganizilani zecitikila Akhristu a ku Yudeya pecikhuziwa na njala ikulu. Pavuli pakuti mpingo wa ku Antiokeya wa ku Siriya wamvwa za vuto iyi, mosakaikila emvwila cifundo akwao a ku Yudeya. Koma aliyoumvwe tyala cifundo, m’malo mwake, ecitapo kanthu kuti aŵayavye. Ove “esimikizhya mtima kutumizhya thandizo iliyonse yeenzokwanisha aliyense kuli akwasu a ku Yudeya.” (Mac. 11:27-30) Olo kuti Akhristu amene ekhuziwa na njala iyi enzonkhala kutali, Akhristu a ku Antiokeya enze ofunishisha kuŵayavya.​—1 Yoh. 3:17, 18.

10. Ni m’njila zotyani zatingaoneshelemo cifundo kuli akwasu amene akhuziwa na soka yacilengedwe? (Onani soti cithunzithunzi.)

¹⁰ Masiku ŵano nase tingaoneshe cifundo kuli akwasu na azilongosi amene ovutika cifukwa ca masoka acilengedwe. Tucitapo kanthu kamangu kuti tiŵayavye payakine mwa kusenga akulu kuti ticiteko nchito iyi, kutwala zopeleka zocilikiza nchito ya pacalo conse olo mwa kupemphelela ŵala akhuziwa na soka. b (Miy. 17:17) Mwacisanzo, mu 2020 penkhazikishiwa Makomiti Opeleka Thandizo Pakacitika Masoka Acilengedwe opitilila 950 posamalila ŵanthu ekhuziwa na mlili wa COVID-19. Tuŵayamikila ngako akwasu na azilongosi amene etolako mbali pa nchito iyi yopeleka thandizo. Cifukwa cakuti ocitila cifundo akwasu na azilongosi, oŵayavya mwa kuŵapasa vinthu vofunikila, kuŵalimbikisha mwauzimu ndipo nthawi ziyakine oŵakonzela noŵamangila mang’anda koma soti malo olambilila.​—Linganizhyani na 2 Akorinto 8:1-4.

11. Kansi kuonesha ŵanthu ayakine cifundo kucitisha tyani kuti Ausuwasu akululu alemekezeke?

¹¹ Ngati tuonesha cifundo kukacitika masoka acilengedwe, ayakine oona kuzipeleka kwatucita. Mwacisanzo, mu 2019 cimphepo coitiwa kuti Hurricane Dorian ceononga Ng’anda ya Ufumu ku Bahamas. Akwasu na azilongosi peenzomanga soti Ng’anda ya Ufumu iyi, ekonsha kontlakita muyakine wamene ni Mboni lini kuti angaŵacite zingani kucita nchito zofunikila. Yove eŵauzhya kuti: “Nikumangileni tyala . . . nikupaseni zida na vinthu viyakine vofunikila. . . . Nufuna kucita izi kuti niyavye gulu  yanu. Nacita cidwi poona zamucitila ashamwali ŵanu.” Ŵanthu anyinji m’calo cino oziŵa lini Yehova. Koma anyinji oona zakucita a Mboni za Yehova kuti ayavye ayakine. Nise osangalala kuziŵa kuti cifundo catuonesha ku ŵanthu ayakine, cucitisha ŵanthu ayakine kufuna kuziŵa zinyinji zokhuza Yehova wamene ali na “cifundo cikulu.”​—Aef. 2:4.

12. Kansi kukulisha nkhalidwe yacifundo masiku ŵano kutikonzekelesha tyani za cisauso cikulu? (Chivumbulutso 13:16, 17)

¹² Ndaŵa yanji tikafunike kuonesha cifundo pa cisauso cikulu? Baibo yufotokoza kuti ŵala amene okana kucilikiza maboma a cino calo, akumane na mavuto pali lomba koma soti pa cisauso cikulu. (Ŵelengani Chivumbulutso 13:16, 17.) Akwasu na azilongosi angayofunikila thandizo pa zofunikila za pa umoyo. Mfumu yasu, Khristu Yesu, akayowela kuzopeleka ciweluzo, tufuna kuti akatipeze tuonesha cifundo na kuti akatiite kuti ‘tikaloŵe mu Ufumu.’​—Mat. 25:34-40.

13. Molingana na Aroma 15:7, kansi Akhristu oyambilila ecitanji kuti atang’ishe cikondi pakati pao?

¹³ Cikondi cenze cizindikilo ca Akhristu oyambilila. Koma kansi cenze cipepu kuli Akhristu aŵa kuonesha cikondi? Ganizilani tyala mwewenzokulile mpingo wa ku Roma. Mumpingo umu mwenze lini tyala Ayuda amene ephunzisiwa kukonkha Cilamulo ca Mose, koma mwenze soti ŵanthu a mitundu iyakine amene enze na vinkhalidwe vosiyanasiyana. Cuoneka kuti Akhristu ayakine enze akapolo pamene ayakine enze na ufulu. Ndipo payakine ayakine mwa Akhristu aŵa enze na akapolo. Kansi n’cinji ceyavya Akhristu aŵa kupitilizhya kuoneshana cikondi olo kuti enze na vinkhalidwe vosiyana? Mtumwi Paulo eŵalimbikisha kuti ‘akolandilana.’ (Ŵelengani Aroma 15:7.) Kansi etanthauzanji? Mau yecimasulila kuti “landilanani,” yotanthauza kuceleza munthu muyakine mwacikondi ku ng’anda olo mwakucitila ashamwali. Mwacisanzo, Paulo euzhya Filimoni mwangalandilile kapolo wothaŵa kwao Onesimo. Emuuzhya kuti: “Umulandile na manja aŵili.” (Fil. 17) Ndipo Purisikila na Akula elandila Apolo wamene enzoziŵa zinthu zitontho zokhuza Cikhristu polinganizhya na ove mwa “kumutola.” (Mac. 18:26) Akhristu aŵa aliyolole kusiyanasiyana kwa vinkhalidwe kuti kulete magaŵano pakati pao. Ndipo enzolandilana.

14. Kansi kalongosi Anna na mulume wake eonesha tyani cikondi?

¹⁴ Nase tingaoneshe cikondi kuli akwasu na azilongosi mwa kutandala nao noŵapanga kunkhala ashamwali ŵasu. Kucita izi kungaŵasonkhezele kuti nao ationeshe cikondi. (2 Akor. 6:11-13) Ganizilani zecitikila kalongosi Anna na mulume wake. Nthawi itontho pavuli pakuti aluta ku utumiki wao walomba wa umishonale ku West Africa, mlili wa COVID-19 weyamba. Pofwana kuti enze alwendo, cenze covuta kuti aziŵane na akwasu na azilongosi mumpingo cifukwa enzoonana lini mwacindunji. Kansi banja iyi yeonesha tyani cikondi cao? Ove enzoseŵenzesha vidyokonfalensi kuti alaŵizhyane na akwasu na azilongosi noŵauzhya kuti enzofunishisha kuŵaziŵa bwino. Mabanja a mumpingo uyu ekhuziwa ngako na cikondi ceciŵaonesha amishonale aŵa ndipo eyamba kuŵatumila mafoni noŵalembela mameseji. Ndaŵa yanji banja iyi yecita izi? Kalongosi Anna elaŵila kuti: “Nikaluŵe lini mwamene akwasu na azilongosi enioneshela cikondi pamozi na banja yangu pa nthawi zabwino na zovuta. Izi zunisonkhezela kuonesha cikondi ku ŵanthu ayakine.”

15. Kansi mwaphunzilanji pa cisanzo ca kalongosi Vanessa pa nkhani yokonda akwasu na azilongosi onse? (Onani soti cithunzithunzi.)

¹⁵ Anyinji a seo tili mu mipingo mwamene muli akwasu na azilongosi a vinkhalidwe vosiyanasiyana koma soti amene ali na maumunthu  osiyanasiyana. Tingatang’ishe cikondi pali onse aŵa mwa kuika maganizo ŵasu pa minkhalidwe yao iweme. Kalongosi Vanessa wamene otumikila ku New Zealand enzovutika kuti akokatizhyana na ayakine mwa akwasu na azilongosi a mumpingo mwao. Koma m’malo mopewa akwasu na azilongosi amene enze na maumunthu amene enzomukhumudwisha, yove eyamba kutandala nao ngako. Kucita izi kweyavya kalongosi uyu kuti akoona minkhalidwe iweme yakukonda Yehova muli ove. Kalongosi uyu elaŵila kuti: “Kufumila pamene mulume wangu eyamba kutumikila monga woyanganila dela, tuseŵenzela pamozi na akwasu na azilongosi anyinji amene ali na maumunthu osiyanasiyana, ndipo nuvutika lini kucita nao zinthu. Lomba nukonda ŵanthu osiyanasiyana. N’zoonekelatu kuti naye Yehova okonda ŵanthu osiyanasiyana cifukwa niye etileta pamozi.” Ngati tuona ŵanthu ayakine monga ni mwakuŵaonela Yehova, tuonesha kuti tuŵakonda.​—2 Akor. 8:24.

16. Ndaŵa yanji cikondi cikafunike ngako pa cisauso cikulu? (Onani soti cithunzithunzi.)

¹⁶ Cikondi cikafunike ngako pa cisauso cikulu. Kansi Yehova akatiteteze tyani cisauso ici cikayoyamba? Ganizilani zamene Yehova euzhya ŵanthu ŵake kuti acite Babulo peciukiliwa. Eŵauzhya kuti: “Mweo ŵanthu ŵangu nkhoyani mukaloŵe m’vipinda vanu va mkati ndipo mukavale viseko. Mukafisame kwa kanthawi mpaka ukali wangu upite.” (Yes. 26:20) Payakine nase tikafunikile kukatishila nchito malangizo aŵa pa cisauso cikulu. Payakine ‘vipinda va mkati’ vingayopanamila mipingo yasu. Pa cisauso cikulu, Yehova otilonjeza kuti akatiteteze ngati tupitilizhya kunkhala okatizhyana na akwasu na azilongosi. Tetyo, lomba niye nthawi patufunika kucita khama kuti tikokonda akwasu na azilongosi. Cipulumuso casu cikadalile pa kucita izi.

17. Ngati tukonzekelelatu pali lomba, kansi tikakwanishe kucita cinji pa cisauso cikulu?

¹⁷ “Siku ikulu ya Yehova” ikankhale nthawi yovuta ngako ku ŵanthu onse. (Zef. 1:14, 15) Nao atumiki a Yehova akakumane na mavuto. Koma ngati tukonzekelelatu pali lomba, tikakwanishe kunkhala odekha noyavyako ŵanthu ayakine. Tikakwanishe kupilila mavuto alionse ati tikakumane nao. Ngati akwasu na azilongosi akumana na mavuto, tikacite zilizonse zatingakwanishe kuti tikaŵaoneshe cifundo noŵapasa zofunikila. Ndipo ngati tukatizhyana na akwasu na azilongosi pali lomba, tikakwanishe kuŵaonesha cikondi msogolo. Posilizhyila pake, Yehova akatipase mphoto ya moyo wosasila m’calo mwamene masoka na mavuto onse vikakumbukiliwe lini soti.​—Yes. 65:17.