KWA VYAKA vinyinji, Aisiraeli enzopeleka ndalama zamene zenzoyavya pocilikiza kulambila kwacendi. Koma pofwika m’nthawi ya Yesu, Ayuda enzofunika kupeleka misonkho inyinji, cakuti cenzonkhala covuta kuti akwanishe kupeleka yonse.

Kuti akwanishe kucilikiza kulambila kwacendi pa kacisi, Ayuda enzofunika kupeleka hafu ya sekeli yamene ni madalakima yaŵili. M’nthawi ya Yesu, ndalama izi zenzoseŵenzeshewa pogula nyama zenzopelekewa nsembe na posamalila kacisi wecimanga Herode. Ayuda ayakine ekonsha Petulo kuti aziŵe ngati Yesu enzopeleka msonkho uyu. Yesu enena kuti penzeve vuto kulipila msonkho uyu, niye cifukwa cake euzhya Petulo kwaangapeze kobili yakuti alipilile msonkho.​—Mat. 17:24-27.

M’nthawi zakuvuli, Aisiraeli enzofunika kupeleka cakhumi camene yenze gao imozi mwa magao 10 ya zowezhya zao na cuma cao. (Lev. 27:30-32; Num. 18:26-28) Koma m’kuluta kwa nthawi, asogoleli acipembezo eyamba kukosesha zinthu cakuti enzofuna kuti ŵanthu akopeleka cakhumi pa mbeu iliyonse kuyangizhyilapo tumbeu tutontho-tutontho monga “minti, dilili na citowe.” Yesu elaŵila kuti lamulo yopeleka cakhumi yenzeve vuto. Koma ezuzula Afarisi na alembi amene enzoseŵenzesha lamulo iyi molakwika.​—Mat. 23:23.

Pa nthawi iyi, Ayuda enzolamuliliwa na Aroma amene enzoŵakakamizhya kupeleka misonkho inyinji. Mwacisanzo, ngati munthu ali na munda, enzofunika kupeleka ndalama olo zowezhya monga msonkho. Cuoneka kuti enzofunika kupeleka imozi mwa magao 4 olo imozi mwa magao 5 ya zowezhya zao. Kuyangizhyila apo, Myuda aliyense enzofunika kupeleka msonkho. Ndipo cuoneka kuti uyu niye msonkho wamene Afarisi ekonsha Yesu. Yesu eonesha kuti penzeve vuto kupeleka misonkho mwa kuŵauzhya kuti: “Pelekani zinthu za Kaisara kwa Kaisara, koma za Mulungu kwa Mulungu.”​—Mat. 22:15-22.

Penze soti misonkho iyakine yamene azamalonda enzofunika kupeleka. Enzopeleka misonkho iyi ngati opita pamalo pofwikila maboti, pa mabiliji, pa mphambano zanjila na pa mageti oloŵela m’tauni olo m’maketi.

Aroma enzokakamizhya ŵanthu kupeleka misonkho inyinji ngako. Wolemba mbili wa ku Roma wa zina yakuti Tacitus, elaŵila kuti: “Mu ulamulilo wa Tiberiyo, wanthu a ku Siriya na a ku Yudeya, esenga Aroma kuti aŵacepesheleko misonkho cifukwa enzokwanisha lini kulipila.”

Ŵanthu enzovutika kupeleka misonkho cifukwa ca njila yeenzoseŵenzesha Aroma pokhomesha misonkho iyi. Coyamba, okhomesha misonkho enzobechelana ndalama. Ndipo munthu wamene enzopezeka kuti waikapo ndalama zinyinji, niye enzopasiwa udindo wakuyokhomesha misonkho ku ŵanthu onse. Munthu uyu enzolemba nchito ŵanthu ayakine kuti amuyavye kucita nchito iyi. Kuti akwanishe kupeza ndalama zolipila ŵanthu amene enzomuyavya na kuti apezelepo pindu, munthu uyu enzokakamizhya ŵanthu kulipila ndalama zinyinji kupambana zeenzofunika kulipila. Ndipo cuoneka kuti naye Zakeyu enze elemba nchito ŵanthu kuti akomuyavya kukhomesha misonkho. (Luka 19:1, 2) Niye cifukwa cake ŵanthu enzozonda okhomesha misonkho.