1. Molingana na Mlaliki 7:20, kansi ni mfundo yacendi yotyani yecilemba Mfumu Solomo?

 MFUMU Solomo elemba kuti: “Paliye munthu wolungama pacalo wamene ocita vinthu vabwino veka-veka osacimwa.” (Mla. 7:20) Mfundo iyi ni yacendi cifukwa tonse nise ocimwa. (1 Yoh. 1:8) Tetyo, tonse tufunika kukhululukiwa na Mulungu koma soti ŵanthu ayasu.

2. Kansi tukumvwa tyani ngati shamwali wasu watikhululukila?

² Mosakaikila, paliko nthawi yemwekhumudwisha shamwali wanu. Ndipo mwenzofunishisha kukonza soti ushamwali wanu. Tetyo, mwepepesa mofumila pansi pamtima nomusenga kuti akukhululukileni. Kansi mwecimvwa tyani pecikukhululukilani? Mosakaikila mwesangalala ngako.

3. Kansi tilaŵizhyane cinji m’nkhani ino?

³ Tufunishisha kunkhala pa ushamwali wotang’a na Yehova. Koma nthawi ziyakine tulaŵila olo kucita vinthu vamene vumukhumudwisha. M’nkhani ino, tilaŵizhyane makonsho aŵa: Ndaŵa yanji tingankhale osimikizhya kuti Yehova ofunishisha kutikhululukila? Kansi kukhululukila kwakucita Yehova kusiyana tyani na mwatukhululukila seo ŵanthu? Kansi ni ŵanthu otyani ŵakukhululukila Yehova?

4. Ndaŵa yanji tingankhale osimikizhya kuti Yehova ni wokonzeka kutikhululukila?

⁴ Mau a Mulungu otisimikizhyila kuti Yehova ni wokonzeka kutikhululukila. Pa nthawi iyakine Mose peenze Palupili ya Sinai, Yehova emufotokozela minkhalidwe yake. Kupitila mwa  mngelo, yove elaŵila kuti: “Yehova, Yehova, Mulungu wacifundo koma soti wacisomo, wosakalipa kamangu koma soti wozula na kuwama mtima kosasila na cendi, woonesha kuwama mtima kosasila ku mibadwo masauzande, wokhululukila zolakwa na macimo.” (Eks. 34:6, 7) Yehova ni Mulungu wacikondi koma soti wacifundo. Ndipo nthawi zonse onkhala wokonzeka kutikhululukila ngati talapa mofumila pansi pamtima.​—Neh. 9:17; Sal. 86:15.

5. Molingana na Salimo 103:13, 14, kansi Yehova ocita nase tyani zinthu cifukwa cakuti otiziŵa bwino?

⁵ Pofwana kuti ni Nyamalenga wasu, Yehova oziŵa zonse zokhuza seo. Ganizilani tyala. Yove oziŵa bwino munthu aliyense pacalo. (Sal. 139:15-17) Tetyo, oziŵa bwino kusoŵa ungwilo konse kwetetolela kufumila kuli makolo ŵasu. Oziŵa soti zinthu zonse zeticitikila pa umoyo wasu zamene zecitisha kuti tinkhale na umunthu watili nao pali lomba. Kuziŵa izi kumusonkhezela kuti akocita nase zinthu mwacifundo.​—Sal. 78:39; Ŵelengani Salimo 103:13, 14.

6. Kansi Yehova eonesha tyani kuti ni wokonzeka kutikhululukila?

⁶ Yehova wapeleka umboni uonesha kuti ni wokonzeka kutikhululukila. Yove oziŵa kuti cifukwa ca munthu woyamba Adamu, tonse tecimwa ndipo tukufwa. (Aro. 5:12) Paliye ciliconse camene sembe tecita kuti tipewe olo kuteteza munthu muyakine ku tembelelo iyi. (Sal. 49:7-9) Olo n’tetyo, Mulungu wasu wacikondi epanga makonzedwe akuti atiombole. Kansi ecita tyani zamene izi? Lemba ya Yohane 3:16 yulaŵila kuti Yehova etumizhya Mwana wake wokondeka kuti azetifwile. (Mat. 20:28; Aro. 5:19) Yesu ecifwa kuti aombole onse amene omukhulupilila. (Aheb. 2:9) N’zoonekelatu kuti cemuŵaŵa ngako Yehova kuona Mwana wake wokondeka akufwa imfwa yocitisha nsoni. Kulaŵila cendi, kuti Yehova enze lini wokonzeka kutikhululukila, sembe aliyolole kuti Mwana wake apaiwe.

7. Kansi ni visanzo viyakine votyani va m’Baibo va ŵanthu amene ecita macimo akulu-akulu koma Yehova eŵakhululukila?

⁷ M’Baibo muli visanzo va ŵanthu amene ecita macimo akulu-akulu, koma Yehova eŵakhululukila pavuli pakuti alapa. (Aef. 4:32) Payakine mwaganizila cisanzo ca Mfumu Manase. Yove ecita vinthu vinyinji viipa pamenso pa Yehova. Mwacisanzo, enzolambila mafano ndipo enzolimbikisha ayakine kucita cimozimozi. Epaya ŵana ŵake noŵapeleka nsembe  ku milungu yawenye. Ndipo efwika mpaka poika fano ya mulungu wawenye mu kacisi wa Yehova wopatulika. Ponena za yove, Baibo yulaŵila kuti: “Ecita vinthu viipa vinyinji ngako pamenso pa Yehova kuti amukhumudwishe.” (2 Mbi. 33:2-7) Koma pavuli pakuti walapa mofumila pansi pamtima, Yehova emukhululukila. Ndipo emulola kuti ayambe soti kulamulila monga mfumu. (2 Mbi. 33:12, 13) Payakine mwaganizila soti cisanzo ca Mfumu Davide. Naye ecita macimo akulu-akulu amene oyangizhyilapo cigololo na kupaya munthu. Koma pecizindikila macimo yecicita nolapa mofumila pansi pamtima, Yehova emukhululukila. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Visanzo ivi vutisimikizhyila kuti Yehova ni wokonzeka kutikhululukila ngati talapa macimo ŵasu mofumila pansi pamtima. Ndipo monga ni mwati tionele m’nkhani ino, nkhalidwe ya Yehova yokhululuka yusiyana ngako na ya ŵanthu.

8. Kansi udindo waali nao Yehova woweluza umucitisha tyani kuonesha nkhalidwe yokhululuka?

⁸ Yehova ni “Woweluza wa calo conse.” (Gen. 18:25) Woweluza muweme ofunika kuyaziŵa bwino malamulo. Umu niye mwaalili Yehova. Yove ni Woweluza wasu koma soti wotipasa malamulo. (Yes. 33:22) Tetyo, paliye aliyense oziŵa cabwino na ciipa kupambana Yehova. Kansi n’cinthu ciyakine cotyani cakufunika kucita woweluza wabwino? Yove ofunika kuziŵa zenezene pa nkhani yamene iyo akaliyopanga cigamulo. Tetyo, Yehova ni Woweluza muweme cifukwa nthawi zonse oziŵa zenezene zokhuza nkhani iliyonse.

9. Kansi Yehova oziŵa zinthu zotyani popanga cosankha cakuti akhululukile munthu olo yai?

⁹ Mosiyana na oweluza aumunthu amene oweluza pokonkha zinthu zaaona olo kumvwa, Yehova nthawi zonse oziŵa zenezene zokhuza nkhani iliyonse. (Gen. 18:20, 21; Sal. 90:8) Yove oziŵa bwino zinthu zusonkhezela munthu kucita zinthu ziyakine. Zinthu izi zuyangizhyilapo cibadwa cake, mwecikulila koma soti kudela kwakunkhala. Cifukwa cakuti Yehova oziŵa bwino zili mumtima mwa munthu, okwanisha soti kuziŵa maganizo ŵake, zolinga na zolakalaka zake. Tetyo, paliye ciliconse camene ni cofisika kuli yove. (Aheb. 4:13) Izi zuonesha bwino mfundo yakuti ngati Yehova wakhululukila munthu niye kuti oziŵa zenezene zokhuza nkhani yamene iyo.

10. Ndaŵa yanji tingalaŵile kuti Yehova nthawi zonse oweluza mwacilungamo? (Deuteronomo 32:4)

¹⁰ Yehova aliye sankho ndipo nthawi zonse oweluza mwacilungamo. Popanga cosankha cakuti akhululukile munthu, yove oona lini maonekedwe, cuma, kuchuka olo maluso ya munthu wamene uyo. (1 Sam. 16:7; Yak. 2:1-4) Ndipo paliye angakakamizhye Yehova olo kumupasa ciphuphu kuti acite zinthu ziyakine. (2 Mbi. 19:7) Yove opanga lini zosankha cifukwa ca ukali olo mwakumvwila. (Eks. 34:7) Mosakaikila, Yehova ni Woweluza wabwino cifukwa oziŵa bwino umunthu wasu na mwazilili zinthu pa umoyo wasu.​—Ŵelengani Deuteronomo 32:4.

11. Kansi nkhalidwe ya Yehova yokhululuka yusiyana tyani na ya ŵanthu?

¹¹ Ŵanthu amene elemba Malemba aciheberi ezindikila kuti Yehova okhululuka m’njila yapadela. M’malo ayakine ove eseŵenzesha mau yamene buku iyakine yelaŵila kuti mau aŵa “oseŵenzeshewa tyala pofotokoza mwamene Yehova okhululukila ŵanthu ocimwa. Ndipo yangaseŵenzeshewe lini ponena mwamene ŵanthu okhululukila ŵanthu amene aŵalakwila.” Izi zuonesha kuti ni Yehova tyala wamene ali na mphamvu zokhululukila munthu wamene ecita macimo ndipo oyakumbukila lini soti.  Kansi ponkhala zofumapo zotyani ngati Yehova watikhululukila?

12-13. (a) Kansi tupeza mapindu yotyani Yehova akatikhululukila? (b) Ngati Yehova watikhululukila, kansi akatiimbe soti mlandu pa cimo yasu?

¹² Ngati tasimikizhya kuti Yehova watikhululukila, tusangalala na “nyengo zosisimusa” zamene zuyangizhyilapo kunkhala na mtendele wa m’maganizo koma soti cikumbumtima cituŵa. Izi zukwanishika tyala ngati “Yehova” watikhululukila. (Mac. 3:19) Yehova akatikhululukila, okumbukila lini soti macimo yetecita ndipo otilola kupitilizhya kunkhala naye pa ushamwali wotang’a monga kuti tenze tiliyocite cimo.

¹³ Pavuli pakuti Yehova watikhululukila, otiimba lini soti mlandu olo kutipasa cilango cifukwa ca cimo yetecita. (Yes. 43:25; Yer. 31:34) Yehova oika macimo ŵasu kutali “monga ni mwamene kum’mawa kulili kutali na kumcingulo.” * (Sal. 103:12) Tikaganizila za nkhalidwe ya Yehova yokhululukila, zuticitisha kunkhala osangalala koma soti oyamikila. (Sal. 130:4) Koma kansi Yehova okhululukila ŵanthu otyani?

14. Pofwika pano, kansi taphunzilanji zokhuza cosankha ca Yehova cokhululukila munthu olo yai?

¹⁴ Monga ni mwataonela, cosankha ca Yehova cakuti akhululukile munthu olo yai cudalila lini pa kukula kwa cimo olo kucepa kwake. Taphunzila kuti Yehova oseŵenzesha ciziŵiso caali naco monga Nyamalenga, wotipasa malamulo koma soti Woweluza popanga cosankha cakuti akhululukile munthu olo yai. Kansi ni zinthu zotyani zakuganizila Yehova akaliyopanga cosankha cakuti akhululukile munthu?

15. Molingana na Luka 12:47, 48, kansi ni mbali imozi yotyani yakuganizila Yehova akaliyopanga cosankha cokhululukila munthu olo yai?

¹⁵ Mbali imozi yakuganizila Yehova akaliyokhululukila munthu ni kuona ngati munthu wamene uyo enzoziŵa kuti zeenzocita zenze zolakwika. Yesu efotokoza momvwika bwino mfundo iyi pa Luka 12:47, 48. (Ŵelengani.) Ngati munthu wacitopanga makonzedwe akuti acite cinthu ciipa pamene oziŵa kuti Yehova angasangalale lini naco, niye kuti wacita cimo ikulu. Yehova angasankhe kusakhululukila munthu woteti. (Mko. 3:29; Yoh. 9:41) Koma mungavomelezhye kuti  nthawi ziyakine tulakwisa zinthu mwadala. Kansi pali ciyembekezo ciliconse cakuti Yehova angatikhululukile? Eee. Talaŵila teti cifukwa cakuti pali soti mbali iyakine yakuganizila Yehova akaliyopanga cosankha cakuti akhululukile munthu olo yai.

16. Kansi kulapa kutanthauzanji, ndipo ndaŵa yanji tufunika kulapa mofumila pansi pamtima kuti Yehova atikhululukile?

¹⁶ Mbali iyakine yakuganizila Yehova akaliyopanga cosankha cokhululukila munthu, ni kuona ngati munthu wamene uyo walapa mofumila pansi pamtima. Kansi kulapa kutanthauzanji? Kulapa kutanthauza kucinja “kaganizidwe, zocita na zolinga.” Ndipo kuyangizhyilapo zinyinji osati tyala kumvwa cisoni cifukwa ca zinthu ziipa zecicita munthu. Kuyangizhyilapo kumvwa cisoni cifukwa colola kuti ushamwali wake na Yehova usokonezeke. Kumbukilani kuti Mfumu Manase koma soti Mfumu Davide ecita macimo akulu-akulu. Koma Yehova aŵakhululukila pavuli pakuti alapa mofumila pansi pamtima. (1 Maf. 14:8) Izi zuonesha kuti Yehova akaliyokhululukila munthu ooneshesha ngati walapa mofumila pansi pamtima. Tetyo, kumvwa tyala cisoni cifukwa ca cimo yecicita munthu pakweka, n’kosakwanila. M’malo mwake, ofunika kucitapo kanthu. * Lomba, tiyeni tilaŵizhyane mbali iyakine yakuganizila Yehova akaliyokhululukila munthu.

17. Kansi kutembenuka kutanthauzanji, ndipo ndaŵa yanji n’kofunika? (Yesaya 55:7)

¹⁷ Mbali iyakine yakuganizila Yehova akaliyokhululukila munthu ni kuona ngati munthu wamene uyo watembenuka. Kutembenuka kutanthauza kulekelatu kucita vinthu viipa noyamba kucita vinthu mokatizhyana na mwakufunila Yehova. (Ŵelengani Yesaya 55:7.) Izi zuyangizhyilapo kucinja kaganizidwe kasu kuti kayambe kukatizhyana na kaganizidwe ka Yehova. (Aro. 12:2; Aef. 4:23) Ndipo munthu wamene watembenuka ofunika kulekelatu kucita vinthu vonse viipa veenzocita kale. (Akol. 3:7-10) Olo n’tetyo, cikhulupililo casu mu nsembe ya dipo ya Yesu niye cutiyavya kuti Yehova akotikhululukila notituŵisha ku macimo. Yehova otikhululukila poseŵenzesha nsembe  ya Yesu, tyala ngati waona kuti tucita khama kucinja umoyo wasu.​—1 Yoh. 1:7.

18. Kansi taphunzila cinji zokhuza nkhalidwe ya Yehova yokhululukila?

¹⁸ Pofwika pano, kansi taphunzila cinji m’nkhani ino? Tasimikizhya kuti Yehova niye Wokhululukila Mkulu. Ndaŵa yanji talaŵila teti? Coyamba, yove onkhala wokonzeka kutikhululukila. Caciŵili, otiziŵa bwino. Yove oziŵa bwino cibadwa casu na zili mumtima mwa munthu. Tetyo, oziŵa ngati munthu walapa mofumila pansi pamtima. Cacitatu, Yehova akatikhululukila otiimba lini soti mlandu pa zinthu zetelakwisa. Izi zutiyavya kunkhala na cikumbumtima cituŵa noona kuti nise ovomelezhyeka kuli yove.

19. Ndaŵa yanji tingankhale acimwemwe olo kuti tiliye ungwilo ndipo tipitilizhye kumucimwila Mulungu?

¹⁹ Pofwana kuti tiliye ungwilo, tipitilizhye kumucimwila Yehova. Olo n’tetyo, tingatonthozewe na mau opezeka mu Insight on the Scriptures, Voliyumu 2 pa peji 771. Mau aŵa akuti: “Yehova ni wacifundo ndipo oziŵa bwino kuti atumiki ŵake ni ofooka. Tetyo, atumiki ŵake ofunika lini kuziimba mlandu mopitilila malile nthawi zonse cifukwa ca zinthu zaalakwisa. (Sal 103:8-14; 130:3) Ngati ocita zonse zaangakwanishe pokonkha malamulo a Mulungu, angankhale acimwemwe. (Afil 4:4-6; 1 Yoh. 3:19-22)” Mau aŵa ni olimbikisha ngako.

20. Kansi tikalaŵizhyane makonsho otyani m’nkhani yokonkhapo?

²⁰ N’zolimbikisha ngako kuziŵa kuti Yehova ni wokonzeka kutikhululukila pa macimo yetecita ngati talapa mofumila pansi pamtima. Nanga tingatolele tyani cisanzo cake? Kansi nkhalidwe yokhululukila ya Yehova yulingana tyani na nkhalidwe yokhululukila ya ŵanthu, nanga yusiyana tyani? Ndaŵa yanji kumvwisha mfundo iyi n’kofunika? Nkhani yokonkhapo ikayankhe makonsho aŵa.