NKHANI YOPHUNZILA 25
Kansi Akulu Angaphunzilepo Cinji pa Cisanzo ca Gidiyoni?
“Nthawi yunicepela kuti nipitilizhye kufotokoza za Gidiyoni.”—AHEB. 11:32.
NYIMBO 124 Tinkhale Okhulupilika Nthawi Zonse
ZATI TIPHUNZILE a
1. Molingana na 1 Petulo 5:2, kansi akulu apasiwa udindo wotyani?
AKULU acikhristu apasiwa udindo wosamalila mbelele za Yehova zamene ni zamtengo wapatali. Analume aŵa oyamikila mwai uyu wotumikila akwasu na azilongosi ndipo oseŵenza mwakhama kuti ankhale ‘aciŵeta amene oŵetela mbelele.’ (Yer. 23:4; ŵelengani 1 Petulo 5:2.) Nise oyamikila ngako kunkhala na analume aŵa m’mipingo yasu.
2. Kansi akulu ayakine okumana na mavuto otyani?
2 Akulu okumana na mavuto anyinji posamalila maudindo ŵao. Ofunika kuseŵenza mwakhama kuti asamalile mpingo. Mkwasu Tony wamene ni mkulu ku United States, enzofunika kunkhala wolicefya ngako pa nkhani yovomela nchito zaangacite. Yove ekamba kuti, “Mlili wa COVID-19 peweyamba, nenzoyesayesa kucita zinyinji monga kulinganizhya misonkhano na utumiki. Koma olo kuti nenzocita zinyinji, penze soti nchito ziyakine zinyinji zenenzofunika kucita. Posilizhyila pake, neyamba kuwelela pansi pa nkhani yoŵelenga Baibo, kucita phunzilo ya paneka nopemphela.” Mkwasu Ilir wamene ni mkulu ku Kosovo, ekumana na vuto iyakine. Peenze kudela kwenzocitikila nkhondo, eciona kunkhala covuta kumvwila malangizo ocokela ku gulu ya Mulungu. Yove ekamba kuti: “Kutang’a mtima kwangu kweyesewa pamene ofesi ya msambo yenisenga kuti niyavye akwasu na azilongosi amene enze kudela iyi yoyofya. Nenze na wowa ndipo nenzoona kuti malangizo yenepasiwa yenze yosathandiza.” Tim wamene ni m’mishonale ku Asia, eciona kunkhala covuta kucita zinthu zonse zeenzofunika kucita siku iliyonse. Yove ekamba kuti: “Nthawi ziyakine nenzonkhala woŵeŵa.” Kansi n’cinji cingayavye akulu ngati okumana na mavuto oteti?
3. Kansi seo tonse tingapindule tyani mwa kukambilana cisanzo ca Woweluza Gidiyoni?
3 Akulu angaphunzilepo kanthu pa cisanzo ca Woweluza Gidiyoni. (Aheb. 6:12; 11:32) Yove enzoteteza nosamalila ŵanthu a Mulungu. (Ower. 2:16; 1 Mbi. 17:6) Molingana na Gidiyoni, akulu apasiwa udindo wosamalila ŵanthu a Mulungu pa nthawi ino yovuta. (Mac. 20:28; 2 Tim. 3:1) Tingaphunzilepo kanthu pa kulicefya na kumvwila kwa Gidiyoni. Kupilila kwake kweyesewa peenzocita nchito iyi. Mosasamala kanthu kuti tutumikila monga mkulu olo yai, tingakulishe ciyamikilo casu pali akulu amene aŵa. Tingacite izi mwa kucilikiza akulu aŵa amene oseŵenza mwakhama.—Aheb. 13:17.
NGATI KULICEFYA KWANU KUYESEWA
4. Kansi Gidiyoni eonesha tyani kulicefya?
4 Gidiyoni enze munthu wolicefya. Mngelo wa Yehova peciuzhya Gidiyoni kuti wasankhiwa kuti apulumuse Aisiraeli ku ulamulilo wa mphamvu wa Amidiyani, molicefya yove eyankha kuti: “Banja yasu niye itontho ngako m’fuko yonse ya Manase ndipo mu ng’anda ya atata neo niye mtontho ngako.” (Ower. 6:15) Yove eziona kunkhala wosayenelela kucita nchito iyi, koma Yehova enzoziŵa bwino zamene izi. Mothandiziwa na Yehova, Gidiyoni ekwanisha kucita nchito iyi.
5. Kansi kulicefya kwa akulu kungayesewe tyani?
5 Akulu oyesayesa kucita zonse zangakwanishe kuti aoneshe nkhalidwe iyi yolicefya m’zinthu zonse. (Mika 6:8; Mac. 20:18, 19) Ove ozikuzhya lini cifukwa ca luso yaali nayo na zinthu zaakwanisha kucita. Oziona lini soti kuti ni atyalatyala cifukwa ca zinthu ziyakine zecilakwisa. Koma nthawi ziyakine cingankhale covuta kuti mkulu ankhale wolicefya. Mwacisanzo, mkulu angalandile maudindo anyinji ndipo angovutika kuti ayakwanilishe. Olo angavutike soti kunkhala wolicefya ngati otamandiwa na ŵanthu ayakine olo ngati ŵanthu ayakine okangana naye. Kansi cisanzo ca Gidiyoni cingaŵayavye tyani akulu akakumana na mavuto oteti?
Potolela cisanzo ca Gidiyoni, mkulu wamene ni wolicefya osenga mkwasu muyakine kuti amuyavye kuika tumashelufu tocitilapo ulaliki wapatuŵa (Onani ndime 6)
6. Kansi akulu angaphunzilepo cinji pa kulicefya kwa Gidiyoni? (Onani soti cithunzithunzi.)
6 Mukosenga thandizo. Munthu wolicefya oziŵa zinthu zamene angakwanishe lini kucita. Gidiyoni eonesha kuti enze wolicefya mwa kusenga thandizo kuli ayakine. (Ower. 6:27, 35; 7:24) Akulu anzelu nao ocita cimozimozi. Mkwasu Tony watatomola koyambilila ekamba kuti: “Cifukwa ca mwenekulila, nenzokonda kuvomela nchito zinyinji zamene nenzokwanisha lini kuzicita. Tetyo, pa kulambila kwasu kwa pabanja neganiza zoyangizhyilapo nkhani zokhuza kulicefya ndipo nenzosenga mkazi wangu kuti afotokozepo maganizo ŵake. Neonelela soti vidyo pa jw.org yakuti, Muziphunzitsa Ena, Kuwakhulupilila ndi Kuwapatsa Zocita Monga Yesu.” Mkwasu Tony eyamba kusenga ayakine kuti akomuyavya pa nchito zake. Kansi penkhala zofumapo zotyani? Tony ekamba kuti: “Nchito za mumpingo zusamaliliwa bwino, ndipo lomba nunkhala na nthawi yotang’isha uzimu wangu.”
7. Kansi akulu angatolele tyani cisanzo ca Gidiyoni ngati ayakine okangana nao? (Yakobo 3:13)
7 Mukopewa kukalipa ngati ayakine okangana namwe. Akulu oyesewa soti ngati ayakine okatizhyana lini na maganizo ŵao. Pa zocitika zoteti, cisanzo ca Gidiyoni cingaŵayavye. Yove enzoziŵa kuti enzeve ungwilo ndipo epitilizhya kunkhala wodekha, ŵanthu a m’fuko ya Efuraimu peenzokangana naye. (Ower. 8:1-3) Gidiyoni aliyoyankhe mwaukali. Yove eonesha kulicefya mwa kumvwishila nkhaŵa zao ndipo mocenjela esilizhya vuto yenze pakati pao. Akulu anzelu angatolele cisanzo ca Gidiyoni mwa kumvwishila mosamala noyankha modekha ngati ayakine okangana nao. (Ŵelengani Yakobo 3:13.) Kucita izi kuyavya kuti mumpingo munkhale mtendele.
8. Kansi akulu angakambenji ngati ŵanthu ayakine oŵatamanda? Fotokozani cisanzo.
8 Mukopeleka ulemelelo kwa Yehova. Gidiyoni peenzotamandiwa cifukwa cogonjesa Amidiyani, yove epeleka ulemelelo wonse kwa Yehova. (Ower. 8:22, 23) Kansi akulu angatolele tyani cisanzo ca Gidiyoni? Akulu ofunika kupeleka ulemelelo wonse kwa Yehova pa zinthu zaakwanisha kucita. (1 Akor. 4:6, 7) Mwacisanzo, ngati mkulu oyamikiliwa cifukwa ca luso yophunzisa yaali nayo, angalaŵile kuti malangizo ocokela m’Mau a Mulungu na m’gulu ya Yehova niye otiyavya. Akulu ofunika kuzifufuza kuti aone ngati kaphunzisidwe kao kopeleka ulemelelo kwa Mulungu olo ngati ni kofuna kuti ŵanthu akoŵatamanda. Ganizilani cokumana naco ca Timothy wamene ni mkulu. Peciyamba kutumikila monga mkulu, enzokonda kukamba nkhani za onse. Yove ekamba kuti: “Nenzokonda kuseŵenzesha visanzo vitali koma soti vovuta. Izi zenzocitisha ayakine kuti akonitamanda. Zecitisha soti kuti ŵanthu akoika maganizo pali neo m’malo moika maganizo pa Yehova olo pa Baibo.” M’kuluta kwa nthawi, Timothy eona kufunika kocinja kaphunzisidwe kake kuti apewe kutamandiwa na ŵanthu. (Miy. 27:21) Kansi penkhala zofumapo zotyani? Yove efotokoza kuti: “Akwasu na azilongosi osiyanasiyana oniuzhya mwamene nkhani yangu yaŵathandizila kulimbana na mavuto, kupilila mayeselo noŵacitisha kuvwendela pafupi na Yehova. Ndemanga zao zunisangalasa ngako kupambana zitamando zenenzolandila vyaka vapita.”
NGATI KUMVWILA OLO KUTANG’A MTIMA KWANU KUYESEWA
Gidiyoni emvwila malangizo mwa kucepesha namba ya masoja ŵake ndipo esankha analume 300 amene eonesha kuti enze menso (Onani ndime 9)
9. Kansi kumvwila na kutang’a mtima kwa Gidiyoni kweyesewa tyani? (Onani cithunzithunzi ca pacikuto.)
9 Gidiyoni pecisankhiwa kuti ankhale woweluza, kumvwila na kutang’a mtima kwake kweyesewa. Yove epasiwa nchito yovuta yamene yenze kuononga guwa ya nsembe ya ausuwake yeenzopelekelapo nsembe kwa Baala. (Ower. 6:25, 26) Pavuli pakuti wasonkhanisha gulu ya nkhondo, kaŵili konse Gidiyoni epasiwa malangizo akuti acepeshe ciŵelengelo ca masoja. (Ower. 7:2-7) Posilizhyila pake, euzhyiwa kuti akaukile adani pakati pa usiku.—Ower. 7:9-11.
10. Kansi kumvwila kwa mkulu kungayesewe tyani?
10 Akulu ofunika kunkhala “okonzeka kumvwila.” (Yak. 3:17) Mkulu wamene ni womvwila onkhala wokonzeka kuseŵenzesha zayokamba Malemba na malangizo ofumila ku gulu ya Mulungu. Ngati ocita izi opeleka cisanzo cabwino kuli ayakine. Olo n’tetyo, kumvwila kwake kungayesewe. Mwacisanzo, angalandile malangizo anyinji olo malangizo angacinje kamangu zamene zingapangishe kuti cinkhale covuta kuti ayakonkhe. Nthawi ziyakine angaone kuti malangizo aŵa ni osathandiza. Olo angasengewe kuti acite utumiki uyakine wamene ungacitishe kuti amangiwe. Kansi akulu angankhale tyani omvwila monga Gidiyoni pa zocitika zoteti?
11. N’cinji cingayavye akulu kunkhala omvwila?
11 Mukomvwishila malangizo mosamala noyaseŵenzesha. Mulungu euzhya Gidiyoni mwangaonongele guwa ya nsembe ya ausuwake, kwangafunike kumangila guwa ya nsembe ya Yehova na nyama zangafunike kupeleka nsembe. Gidiyoni aliyokaikile, koma ecita zonse zecimuuzhya Yehova. Masiku ŵano akulu oyendela malangizo ocokela ku gulu ya Yehova kupitila m’makalata, m’zilengezo na malangizo ayakine amene otiyavya kunkhala otetezeka notiyavya kuvwendela pafupi na Yehova. Tuŵakonda ngako akulu cifukwa okonkha malangizo mokhulupilika. Kucita izi kupangisha kuti mpingo wonse ukopindula.—Sal. 119:112.
12. Kansi akulu angaseŵenzeshe tyani malangizo opezeka pa Aheberi 13:17 ngati gulu yapanga masinthidwe?
12 Nkhalani okonzeka kucinja. Kumbukilani kuti Yehova euzhya Gidiyoni kuti acepeshe ciŵelengelo ca masoja ŵake pafupifupi 99 pelesenti. (Ower. 7:8) Payakine sembe eganiza kuti: ‘Kansi masinthidwe aŵa ni ofunika ngako? Kansi angaseŵenze?’ Olo n’tetyo, Gidiyoni emvwila. Masiku ŵano, akulu angatolele cisanzo ca Gidiyoni mwa kumvwila ngati gulu ya Mulungu yaŵauzhya kuti acite zinthu m’njila yosiyanako. (Ŵelengani Aheberi 13:17.) Mwacisanzo, mu 2014 Bungwe Yolamulila yecinja njila yoseŵenzesha polipila ndalama zomangila Mang’anda a Ufumu na Malo a Misonkhano. (2 Akor. 8:12-14) Kale gulu yenzopeleka loni ya ndalama ku mpingo kuti aŵamangile Ng’anda ya Ufumu ndipo mpingo wenzowezhya ndalama izi pavuli pake. Koma lomba gulu yuseŵenzesha ndalama zucokela m’mipingo yonse pacalo conse kuti amange Mang’anda a Ufumu na Malo Ocitilako Misonkhano Ikulu-Ikulu kulikonse kwayofunikila, kuyangizhyilapo ku madela kwamene mipingo yupeleka ndalama zitontho. Mkwasu José peecimvwa masinthidwe aŵa, enzokaikila ngati kuti malangizo aŵa angaseŵenze. Yove enzoganiza kuti: ‘Pamangiwe lini Ng’anda ya Ufumu olo imozi. Umu niye lini mwatufunikila kucitila zinthu.’ Kansi n’cinji ceyavya José kucilikiza makonzedwe aŵa? Yove ekamba kuti: “Mau opezeka pa Miyambo 3:5, 6 enikumbusha za kufunika kokhulupilila Yehova. Ndipo pankhala zofumapo zabwino. Tumanga lini tyala Mang’anda a Ufumu anyinji, koma taphunzila soti njila zosiyanasiyana zatingapangilemo zopeleka kuti pankhale kulingana.”
Olo kuti tunkhala ku malo kwamene nchito yasu ni yoleshewa, tingakwanishe kulalikila motang’a mtima (Onani ndime 13)
13. (a) Kansi Gidiyoni esimikizhyila za cinji? (b) Kansi akulu angatolele tyani cisanzo ca Gidiyoni? (Onani soti cithunzithunzi.)
13 Mukocita cifunilo ca Yehova motang’a mtima. Gidiyoni emvwila Yehova olo kuti enze na wowa na kuti nchito yake yenzoika umoyo wake pangozi. (Ower. 9:17) Pavuli pakuti wamvwa mau a Yehova, Gidiyoni enze wosimikizhya kuti Mulungu amuyavye kuteteza ŵanthu ŵake. Akulu amene onkhala ku madela kwamene nchito yasu ni yoleshewa, otolela cisanzo ca Gidiyoni. Motang’a mtima osogolela pa misonkhano na mu utumiki mosasamala kanthu kuti izi zingacitishe kuti amangiwe, afufuziwe, acosewe nchito olo kucitiliwa nkhanza. b Pa nthawi ya cisauso cikulu, akulu akafunike kunkhala otang’a mtima ngako nomvwila malangizo yati akalandile olo kuti yangayoika umoyo wao pangozi. Malangizo aŵa oyangizhyilapo okhuza mwati tikalalikilile uthenga wamphamvu waciweluzo na zati tikacite kuti tikapulumuke Gogi wa Magogi akayotiukila.—Ezek. 38:18; Chiv. 16:21.
NGATI KUPILILA KWANU KUYESEWA
14. Kansi kupilila kwa Gidiyoni kweyesewa tyani?
14 Gidiyoni enzofunika kuseŵenza mwamphamvu kuti atumikile monga woweluza. Amidiyani peenzothaŵa pakati pa usiku, Gidiyoni eŵapitikisha kucokela ku cigwa ca Yezereeli mpaka kufwika ku m’Mana wa Yorodano, kwamene cuoneka kuti kwenze vimiti ngako. (Ower. 7:22) Kansi Gidiyoni epanama mu m’Mana wa Yorodano? Yai. Olo kuti enze eŵeŵa, yove pamozi na masoja ŵake 300 etauka m’Mana wa Yorodano ndipo epitilizhya kuŵapitikisha. Posilizhya pake, eŵapeza ndipo eŵagonjesa.—Ower. 8:4-12.
15. Kansi ni pa zocitika zotyani pamene kupilila kwa mkulu kungayesewe?
15 Nthawi ziyakine mkulu angaŵeŵe cifukwa cosamalila mpingo na banja yake. Pa zocitika zoteti, kansi akulu angatolele tyani cisanzo ca Gidiyoni?
Akulu amene ni acikondi olimbikisha akwasu na azilongosi anyinji amene ofunikila thandizo (Onani ndime 16-17)
16-17. Kansi n’cinji ceyavya Gidiyoni kupilila, nanga akulu angankhale osimikizhya za cinji? (Yesaya 40:28-31) (Onani soti cithunzithunzi.)
16 Nkhalani na cidalilo cakuti Yehova akutang’isheni. Gidiyoni enze na cidalilo cakuti Yehova amupase mphamvu, ndipo emuyavya. (Ower. 6:14, 34) Gidiyoni na masoja ŵake, enzopitikisha mafumu aŵili acimidiyani na mendo ndipo cuoneka kuti mafumu aŵa enze ekwela pa ngamila. (Ower. 8:12, 21) Koma moyavyiwa na Mulungu, Aisiraeli ekata mafumu aŵa ndipo epambana pa nkhondo. Molingana na izi, akulu ofunika kudalila Yehova wamene “oŵeŵa lini olo kufooka.” Yove oŵapasa mphamvu zakufunikila.—Ŵelengani Yesaya 40:28-31.
17 Ganizilani cisanzo ca mkwasu Matthew wamene otumikila m’Komiti Yolaŵizhyana na Azacipatala. Kansi n’cinji cumuyavya kupilila? Mkwasu Matthew ekamba kuti: “Naona kukwanilishiwa kwa lemba ya Afilipi 4:13. Nikankhala woŵeŵa noona kuti ningakwanishe lini kupitilizhya kucita nchito iyi, nusenga Mulungu mofumila pansi pa mtima kuti anipase mphamvu zanufunikila kuti niyavye akwasu na azilongosi. Pa zocitika izi, nuona kuti mzimu wa Yehova unilimbikisha nonithandiza kuti nipilile.” Molingana na Gidiyoni, akulu oseŵenza mwakhama posamalila mbelele za Yehova olo kuti kucita izi ni kupepu lini. Olo n’tetyo, ofunika kunkhala olicefya nozindikila kuti angakwanishe lini kucita ciliconse cakufuna. Ove onkhala na cikhulupililo cakuti Yehova akumvwa mapemphelo ŵao osenga kuti aŵathandize kupilila.—Sal. 116:1; Afil. 2:13.
18. Molingana na zataphunzila, kansi akulu angatolele tyani cisanzo ca Gidiyoni?
18 Akulu angaphunzile zinyinji pa cisanzo ca Gidiyoni. Ove ofunika kunkhala olicefya pa mbali yokhuza nchito zaangalandile, ngati ŵanthu ayakine okangana nao koma soti ngati otamandiwa. Ofunika soti kunkhala omvwila koma soti otang’a mtima makamaka masilizhyilo a cino calo pakuvwendela pafupi. Ofunika kunkhala na cidalilo cakuti mosasamala kanthu za mavuto yaangakumane nayo, Mulungu angaŵapase mphamvu. Kulaŵila cendi, tuŵayamikila ngako akulu amene oseŵenza nchito mwakhama ndipo tipitilizhye ‘kuŵalemekeza.’—Afil. 2:29.
NYIMBO 120 Tolelani Kufasa Kwa Khristu
a Gidiyoni esankhiwa na Yehova kuti asogolele noteteza ŵanthu a Mulungu pa nthawi yovuta m’mbili ya Aisiraeli. Mokhulupilika Gidiyoni ecita nchito iyi kwa vyaka pafupifupi 40. Olo n’tetyo, yove ekumana na mavuto anyinji. Lomba, tikambilane cisanzo cake noona mwacingayavyile akulu ngati okumana na mavuto.
b Onani nkhani yakuti “Musaleke Kulambila Yehova pa Nthawi ya Ciletso” mu Nsanja ya Mlonda ya Cinyanja ya July 2019 mapeji 10-11, ndime 10-13.
