NKHANI YOPHUNZILA 11
Mwamene Kuphunzila Baibo Kungatiyavyile Kupilila Mavuto
“Mulungu . . . otipasa mphamvu kuti tikwanishe kupilila.”—ARO. 15:5.
NYIMBO 94 Tuyamikila Mulungu Potipasa Mau Ŵake
ZATI TIPHUNZILE *
1. Kansi atumiki a Yehova okumana na mavuto otyani?
KANSI pali vuto yamulimbana nayo? Payakine pali munthu muyakine mumpingo wamene ekukhumudwishani. (Yak. 3:2) Olo payakine ayanu a ku nchito olo ku sukulu okunyozani cifukwa cakuti mutumikila Yehova. (1 Pet. 4:3, 4) Payakine abanja ŵanu okuleshani kupezeka pa misonkhano olo kuuzhyako ayakine za cikhulupililo canu. (Mat. 10:35, 36) Ngati vuto yamukumana nayo ni ikulu, mungaganize kuti cili bwino kuleka kutumikila Yehova. Olo n’tetyo, mungankhale na cidalilo cakuti Yehova akupaseni nzelu na mphamvu kuti mukwanishe kupilila mavuto yamukunana nayo.
2. Molingana na Aroma 15:4, kansi kuphunzila Mau a Mulungu kungatiyavye tyani?
2 Yehova ecitisha kuti visanzo va ŵanthu aliye ungwilo amene epilila mavuto vilembewe m’Mau ŵake. Ndaŵa yanji? Kuti tikophunzilapo kanthu. Izi niye zamene Yehova euzhyila mtumwi Paulo kuti alembe pa Aroma 15:4. (Ŵelengani) Kuŵelenga visanzo ivi, kutitonthoza notipasa ciyembekezo. Koma kuti tipindule, tufunika kucita zinyinji osati tyala kuŵelenga Baibo. Tufunika kulola Mau a Mulungu kutifwika pa mtima nocinja kaganizidwe kasu. Mwacisanzo, kansi tingacitenji kuti tipeze malangizo amene angatiyavye kulimbana na vuto iyakine? Tingacite vinthu vili 4 ivi: (1) Kupemphela, (2) Kuona zocitika m’maganizo, (3) Kusinkhasinkha na (4) Kuziseŵenzesha. Lomba tiyeni tilaŵizhyane mwatingacitile ciliconse pa vinthu ivi. * Pavuli pake tilaŵizhyane mwatingaseŵenzeshele vinthu 4 ivi kufumila pa cisanzo ca Mfumu Davide na mtumwi Paulo.
1. KUPEMPHELA
Mukaliyoyamba kuŵelenga Baibo, mukosenga Yehova kuti akuyavyeni kumvwisha zati muŵelenge (Onani ndime 3)
3. Kansi mufunika kucita cinji mukaliyoyamba kuŵelenga Baibo, ndipo ndaŵa yanji?
3 (1) Kupemphela. Mukaliyoyamba kuŵelenga Baibo, mukosenga Yehova kuti akuyavyeni kuona mwamungapindulile na zamuŵelenga. Mwacisanzo, ngati musakila mfundo zamene zingakuyavyeni kulimbana na vuto yamukumana nayo, mukomusenga Yehova kuti akuyavyeni kupeza mfundo za m’Baibo zamene zingakuyavyeni pa vuto yanu.—Afil. 4:6, 7; Yak. 1:5.
2. KUONA ZOCITIKA M’MAGANIZO
Mukoyelekezela kuti muona munthu wotomolewa m’nkhani yamuŵelenga (Onani ndime 4)
4. Kansi n’cinji cingatiyavye kupindula patuŵelenga zocitika za m’Baibo?
4 (2) Kuona zocitika m’maganizo. Yehova etipasa luso yapadela yoona zocitika m’maganizo. Kuti tipindule mokwanila na nkhani yatuŵelenga m’Baibo, tufunika kuona cocitika camene ico m’maganizo noziyelekezela kuti tilipo pa cocitika camene ico. Mukoyesayesa kuona m’maganizo zinthu zeenzoona munthu wamuŵelenga nakumvwa monga ni mweenzomvwila.
3. KUSINKHASINKHA
Mukoganizila mosamala zamuŵelenga noona mwamungaziseŵenzeshele pa umoyo wanu (Onani ndime 5)
5. Kansi kusinkhasinkha kutanthauza cinji, ndipo mungacite tyani zamene izi?
5 (3) Kusinkhasinkha. Kusinkhasinkha kutanthauza kuganizila mosamala zatuŵelenga noona mwatingaziseŵenzeshele pa umoyo wasu. Kutiyavya kumvwishisha luweme mfundo zozama zatuŵelenga. Ngati tusinkhasinkha lini patuŵelenga Baibo, tingankhale monga ni womanga ng’anda wamene ololesha nchelwa koma osaziseŵenzesha. Koma ngati tusinkhasinkha, zingankhale monga kuti tuseŵenzesha nchelwa iliyonse pomanga ng’anda. Tetyo, posinkhasinkha tingazikonshe makonsho monga akuti: ‘Kansi munthu wanuŵelenga m’nkhani iyi, ecita cinji kuti alimbane na mavuto? Kansi Yehova emuyavya tyani? Kansi mfundo zanaphunzila, zinganiyavye tyani kupilila mavuto?’
4. KUZISEŴENZESHA
Mukoseŵenzesha zamuphunzila kuti mukokwanisha kupanga zosankha ziweme, kunkhala na mtendele koma soti kuti mutang’ishe cikhulupililo canu (Onani ndime 6)
6. Ndaŵa yanji tufunika kuseŵenzesha zatuphunzila?
6 (4) Kuziseŵenzesha. Yesu elaŵila kuti ngati tuseŵenzesha lini zinthu zatuphunzila, tingalingane na munthu wamene omanga ng’anda pa misece. Oseŵenza mwamphamvu koma opindula lini. Ndaŵa yanji? Cifukwa mvula ya cimphepo ikawela, ng’anda yamene iyo ingapone. (Mat. 7:24-27) Molingana na izi, ngati tupemphela, kuona zocitika m’maganizo nosinkhasinkha koma tuseŵenzesha lini zatuphunzila, niye kuti kuŵelenga kwasu kuliye pindu. Cikhulupililo casu cingankhale lini cotang’a tikakumana na ciyeso olo cinzunzo. Tetyo, kuseŵenzesha zatuphunzila kutiyavya kupanga zosankha za nzelu, kunkhala na mtendele koma soti kutang’isha cikhulupililo casu. (Yes. 48:17, 18) Poseŵenzesha vinthu 4 vataphunzila, tiyeni tione zatingaphunzile pa zinthu zecitika pa umoyo wa Mfumu Davide.
KANSI TINGAPHUNZILE CINJI KWA MFUMU DAVIDE?
7. Kansi n’cocitika ca m’Baibo cotyani cati tilaŵizhyane lomba?
7 Kansi mwekhumudwishiwapo kale na muyanu olo wabanja? Ngati n’tetyo, mungapindule mwa kuphunzila zecicita Mfumu Davide, pamene mwana wake Abisalomu emukhumudwisha nofuna kumulonda ufumu.—2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14.
8. Kansi mungacite cinji kuti Yehova akuyavyeni?
8 (1) Kupemphela. Muli na cocitika camene ico m’maganizo, mukomuuzhya Yehova mwamumvwila cifukwa ca vinthu viipa vekucitikilani. (Sal. 6:6-9) Moona mtima mukomuuzhya mwamumvwila, ndipo pavuli pake mukomusenga kuti akuyavyeni kupeza mfundo zamene zingakuyavyeni kulimbana na mavuto yamukumana nayo.
9. Kansi n’cinji cecitika pakati pa Davide na Abisalomu?
9 (2) Kuona zocitika m’maganizo. Ganizilani zecitika pa nthawi iyi noona mwezekhuzila Mfumu Davide. Mwana wa Davide, Abisalomu, eyesayesa kwa vyaka vinyinji kuti ŵanthu amukonde. (2 Sam. 15:7) Pavuli pake, Abisalomu etumizhya azondi m’mizinda yonse ya Aisiraeli kuti akapangishe ŵanthu kunkhala kumbali yake. Yove ecitisha Ahitofeli wamene enze muyake wa pamtima wa Davide koma soti m’mozi wa alangizi, kupondokela Davide nonkhala kumbali yake. Abisalomu eziika yeka kunkhala Mfumu ndipo eyesayesa kusakila Davide kuti amupaye, apo n’kuti Davide enze wolwala ngako. (Sal. 41:1-9) Davide peciziŵa za ciwembu ici, eutukila ku Yerusalemu. Posilizhyila, gulu ya nkhondo ya Abisalomu yeniatana na gulu ya nkhondo ya Davide. Koma gulu ya Abisalomu yegonjesewa ndipo yove epaiwa.
10. Kansi Mfumu Davide sembe ecita cinji?
10 Ganizilani tyala mwecimvwila Davide izi pezenzomucitikila. Enzokonda Abisalomu ndipo enzokhulupilila Ahitofeli. Olo n’tetyo, onse aŵili emucitila vinthu viipa ndipo enzofuna kumupaya. Davide sembe eleka kukhulupilila ayake onse cifukwa coganiza kuti nao ali kumbali ya Abisalomu. Sembe eganizila za mavuto yeenzokumana nayo nofumamo m’calo ici. Ndipo izi sembe zemufookeshelatu. Koma Davide aliyocite zamene izi. M’malomwake, ekwanisha kupilila mavuto. Kansi n’cinji cemuyavya?
11. Kansi Davide ecita cinji pa nthawi iyi yovuta?
11 (3) Kusinkhasinkha. Kansi ni mfundo zotyani zamungaphunzile pa zinthu zecitikila Davide? Pezani yankho ya konsho iyi, “Kansi Davide ecita cinji?” Davide aliyopanikizike maganizo nopanga cosankha ciipa. Yove aliyocite wowa mpaka kufwika pokangiwa kucitapo kanthu. M’malomwake, esenga Yehova kuti amuyavye. Esenga soti ayake kuti amuyavye. Ndipo ecita kamangu zinthu zecisankha kucita. Olo kuti enze wokhumudwa ngako, aliyoyambe kuzonda ayake noleka kuŵakhulupilila. Koma epitilizhya kudalila Yehova nokhulupilila ayake.
12. Kansi Yehova emuyavya tyani Davide?
12 Kansi Yehova emuyavya tyani Davide? Pamufufuza, muone kuti Yehova epasa Davide mphamvu zeenzofunikila kuti akwanishe kupilila mavuto. (Sal. 3:1-8) Yehova edalisa zosankha za Davide. Eyavya soti ayake a Davide okhulupilika peenzochaya nkhondo kuti ateteze mfumu.
13. Kansi mungatolele tyani cisanzo ca Davide ngati munthu muyakine wakukhumudwishani? (Mateyu 18:15-17)
13 (4) Kuziseŵenzesha. Zikonsheni kuti, kansi ningatolele tyani cisanzo ca Davide? Munthu muyakine akakukhumudwishani, mufunika kucitapo kanthu nthawi yamene iyo kuti mukwanishe kulimbana na vuto yamene iyo. Mungaseŵenzeshe mwacindunji zecilaŵila Yesu pa Mateyu capita 18 olo kuseŵenzesha mfundo yake kulingana na mwazilili zinthu. (Ŵelengani Mateyu 18:15-17.) Mukopewa kupanga zosankha pa nthawi yakuti mwakalipa. Mukosenga Yehova kuti akuyavyeni kunkhala wodekha nokupasani nzelu zamene zingakuyavyeni kulimbana na mavuto. Mufunika lini kuleka kukhulupilila ayanu. M’malomwake, mukolandila thandizo yao. (Miy. 17:17) Kupambana zonse, mukokonkha malangizo a Yehova opezeka m’Baibo.—Miy. 3:5, 6.
KANSI TINGAPHUNZILENJI PA CISANZO CA PAULO?
14. Kansi 2 Timoteyo 1:12-16; 4:6-11, 17-22, ingakuyavyeni pa vocitika votyani?
14 Kansi musushiwa na abanja ŵanu cifukwa cotumikila Yehova? Kapena munkhala m’calo mwamene nchito yasu ni yoleshewa? Ngati n’tetyo, mungalimbikishiwe na mau opezeka pa 2 Timoteyo 1:12-16 na 4:6-11, 17-22. * Paulo elemba mavesi aŵa peenze m’jele.
15. Kansi mungamusenge cinji Yehova?
15 (1) Kupemphela. Mukaliyoyamba kuŵelenga mukomuuzhya Yehova mwacindunji za vuto yanu na mwamumvwila. Pavuli pake mukomusenga kuti akuyavyeni kupeza mfundo pa zinthu zecitikila Paulo zamene zingakuyavyeni kuziŵa mwamungacitile na vuto yamwakumana nayo.
16. Kansi ni zinthu zotyani zecitikila Paulo?
16 (2) Kuona zocitika m’maganizo. Yelekezelani kuti muona Paulo. Ni omangiwa na macheni m’jele ku Roma. Yove eikiwako kale m’jele koma pa nthawi iyi, ni wosimikizhya kuti apaiwe. Ayakine mwa ashamwali ŵake amusiya ndipo ni oŵeŵa.—2 Tim. 1:15.
17. Kansi Paulo sembe ecitanji?
17 Paulo, sembe eyamba kuganizila zinthu zakuvuli, noona kuti sembe aliyomangiwe kuti aliyonkhale Mkhristu. Payakine sembe ezonda ayake a ku Asia amene emusiya noleka kukhulupilila ayake ayakine. Koma Paulo aliyocite zamene izi. Kansi n’cinji cemuyavya kupitilizhya kunkhala na cidalilo koma soti ciyembekezo?
18. Kansi Paulo ecita cinji pa nthawi yovuta?
18 (3) Kusinkhasinkha. Pezani yankho ya konsho iyi, “Kansi Paulo ecitanji?” Olo kuti Paulo enzoziŵa kuti apaiwe lombapano, aliyoluŵe kuti cinthu cofunika ngako ni kutwala ulemelelo kwa Yehova. Ndipo epitilizhya kuganizila mwaangalimbikishile ayakine. Edalila Yehova mwa kupemphela nthawi zonse. (2 Tim. 1:3) M’malo moganizila ngako za akwasu amene emusiya, Paulo eyamikila ayake amene emucilikiza mokhulupilika nomuyavya pa nthawi yamene iyo. Kuyangizhyila apo, epitilizhya kuphunzila Mau a Mulungu. (2 Tim. 3:16, 17; 4:13) Kupambana zonse, yove enze na cidalilo cotang’a cakuti Yehova na Yesu omukonda. Enze soti na cidalilo cakuti akamupase mphoto cifukwa ca utumiki wecicita mokhulupilika.
19. Kansi Yehova emuyavya tyani Paulo?
19 Yehova euzhya Paulo kuti akanzunziwe cifukwa conkhala Mkhristu. (Mac. 21:11-13) Kansi Yehova emuyavya tyani Paulo? Eyankha mapemphelo ŵake ndipo pavuli pake emupasa mphamvu. (2 Tim. 4:17) Paulo enze na cidalilo cakuti akapasiwe mphoto cifukwa coseŵenza mwakhama. Yehova ecitisha ayake a Paulo okhulupilika kumuyavya.
20. Molingana na Aroma 8:38, 39, kansi tingatolele tyani cisanzo ca Paulo?
20 (4) Kuziseŵenzesha. Zikonsheni kuti, ‘kansi ningatolele tyani cisanzo ca Paulo?’ Molingana na Paulo tufunika kuyembekezela kuti nase tikanzunziwe cifukwa ca cikhulupililo casu. (Mko. 10:29, 30) Kuti tipitilizhye kunkhala okhulupilika kwa Yehova patukumana na mavuto, tufunika kupitilizhya kupemphela nophunzila Mau ŵake nthawi zonse. Ndipo tufunika kukumbukila kuti cinthu cofunika ngako catingacite, ni kutwala ulemelelo kwa Yehova. Tingankhale osimikizhya kuti Yehova angatisiye lini, ndipo paliye ciliconse camene cingatilekanishe na cikondi cake.—Ŵelengani Aroma 8:38, 39; Aheb. 13:5, 6.
ZATINGAPHUNZILE PA VISANZO VIYAKINE VOLEMBEWA M’BAIBO
21. Kansi n’cinji ceyavya kalongosi Aya na mkwasu Hector kulimbana na mavuto yecikumana nayo?
21 Visanzo vopezeka m’Baibo vingatiyavye kupeza mphamvu zatufunikila kuti tikwanishe kupilila mavuto. Mwacisanzo, kalongosi Aya wa ku Japan, wamene ni mpainiya, elaŵila kuti cisanzo ca Yona cemuyavya kusilizhya wowa pocita ulaliki wapatuŵa. Mkwasu wacilumbwana Hector wa ku Indonesia wamene makolo ŵake otumikila lini Yehova, elaŵila kuti cisanzo ca Rute cumulimbikisha kuphunzila za Yehova nomutumikila.
22. N’cinji cingakuyavyeni kuti mukopindula na mavidyo, masewelo a mau koma soti nkhani zakuti “Tsanzirani Chikhulupiriro Chawo”?
22 Kansi ni kuni kwamungapeze visanzo va m’Baibo vamene vingakulimbikisheni? Mavidyo, masewelo a mau na nkhani zakuti “Tsanzirani Chikhulupiriro Chawo” zutiyavya kupindula na visanzo volembewa m’Baibo. * Mukaliyoyamba kutamba, kumvwishila olo kuŵelenga nkhani za m’Baibo izi, mukosenga Yehova kuti akuyavyeni kupeza mfundo za m’Baibo zamungaseŵenzeshe pa umoyo wanu. Mukoyelekezela kuti mulipo pa cocitika camene ico. Mukosinkhasinkha pa zecicita atumiki a Yehova amene aŵa noona mwamene Yehova eŵayavyila kugonjesa mavuto. Pavuli pake, mukoseŵenzesha zamuphunzila. Mukoyamikila Yehova pa thandizo yakukupasani. Mukocita izi mwa kupeza mipata yolimbikisha ayakine noŵacilikiza.
23. Molingana na Yesaya 41:10, 13, kansi Yehova otilonjeza cinji?
23 M’calo cino colamuliliwa na Satana, tingakumane na mavuto anyinji ndipo tingasoŵe cocita. (2 Tim. 3:1) Koma tufunika lini kucita nkhaŵa olo kucita wowa. Yehova oziŵa mavuto yatukumana nayo. Ngati tufuna thandizo, yove watilonjeza kuti atikate na kwanja yake yamalendi. (Ŵelengani Yesaya 41:10, 13.) Tili na cidalilo cakuti Yehova atiyavye kupeza mphamvu kupitila m’Mau ŵake, ndipo tikwanishe kupilila mavuto.
NYIMBO 96 Buku ya Mulungu—ni Cuma
^ par. 5 Visanzo vinyinji volembewa m’Baibo, vuonesha kuti Yehova okonda atumiki ŵake, ndipo oŵayavya akakumana na mavuto. M’nkhani ino, tilaŵizhyane mwatingacitile phunzilo yapaseka yamene ingatiyavye kupindula na visanzo volembewa m’Baibo.
^ par. 2 Njila yataseŵenzesha apa yophunzilila Baibo ni imozi mwa njila zinyinji zamungaseŵenzeshe. Kuti muziŵe njila ziyakine, onani Buku Lofufuzila Nkhani la Mboni za Yehova ya Chicheŵa pa mutu ukulu wakuti “Baibulo.” Ndipo lutani pa ka mutu katontho kakuti. “Kuwelenga ndi Kumvetsa Bwino Baibulo.”
^ par. 14 Musaŵelenge mavesi aŵa pa phunzilo ya Nsanja ya Mulonda.
^ par. 22 Onani nkhani yakuti “Tsanzirani Chikhulupiriro Chawo—Amuna ndi Akazi Otchulidwa m’Baibulo” pa jw.org. (M’Chichewa, lutani polemba kuti ZIMENE BAIBULO LIMAPHUNZITSA > KUKHULUPIRIRA MULUNGU.)
